Tarihte Bugün / 9 Şubat

“Sigarayı Bırakma Günü”

1621. İstanbul Boğazı dondu.

1871. Osmanlı'da ilk kez Karl Marx'ın bir makalesi Hakayik-ul Vakayi gazetesinde yayımlandı.

1933. Nazire Hanım Türkiye Güzeli seçildi.

1954. Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) kuruldu.

1968. Türkiye'de ilk kadın trafik polisi göreve başladı.

1969. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin adı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirildi ve genel başkanlığa da Alparslan Türkeş seçildi.

1972. Maden işçilerinin grevi dolayısıyla İngiltere Londra'da olağanüstü hal ilan edildi.

1975. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nun (TRT) düzenlediği Eurovision Türk Hafif Müziği Şarkı Yarışması finali sonuçlandı.

Semiha Yankı'nın "Seninle Bir Dakika" adlı parçasıyla Cici Kızlar'ın "Delisin" adlı parçaları birinciliği paylaştı. Bu durumda kura çekildi. Semiha Yankı Türkiye'yi temsil etme hakkı kazandı.

1981. Polonya'da Komünist Parti Pinkowski'yi başbakanlıktan aldı; yerine General Wojciech Witold Jaruzelski'yi getirdi.

1983. Sendikalar Kanunu ile Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu'nda önemli değişiklikler yapıldı.

1985.Görülmemiş soğuklar ve kar İstanbul'u ve İstanbulluları gafil avladı. 6 milyonluk kent 3 cm'lik kara yenik düştü. Ulaşım felce uğradı. Belediye Başkanı Bedrettin Dalan Meteoroloji'nin kendilerini yanılttığını söyledi ve "I am sorry" diyerek İngilizce özür diledi.

Aynı gün, Uludağ'a giden Cumhurbaşkanı Kenan Evren otellerin doluluğuna bakarak "Türkiye'de çok zengin var" dedi.

1986. Cumhuriyet Halk Partisi'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit, Sosyal Demokrat Halkçı Parti'nin (SHP) af önerisini yetersiz buldu; "Af konusunda cömert davranılmasını" istedi. Bülent Ecevit affın ideolojik ayrım gözetmemesi gerektiğini belirtti; "SHP önerisi taraf tutmaktadır" dedi.

1988. Eski Genelkurmay Başkanı Necdet Üruğ, hakkında soruşturma açılması için Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e başvurdu. 2000'e Doğru dergisinde çıkan MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı) raporunda bazı iddialara adı karışmıştı. O gün 2000'e Doğru dergisi toplatıldı.

Aynı gün Diyarbakır Askeri Cezaevi'nde 2000 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başladı.

1991. "Savaşa Hayır Platformu" üyeleri ile bazı milletvekili ve sanatçıların yer aldığı "Barış Treni"1991 yılında bugün Ankara'dan İncirlik'e hareket etti.

1995. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Disiplin ve Ödül Yönetmeliği'ni açıkladı. Yönetmelik okul müdürlerine, kız öğrencilere bekaret kontrolü yaptırma yetkisi veriyordu. Türkiye'nin dört bir yanında "bekaret kontrolüne hayır" eylemleri başladı. İzleyen günlerde, Bakan Nevzat Ayaz kontrol yapılmayacağına ilişkin bir genelge yayınladı. Ancak, bekaret kontrolleri son bulmadı



Bugün Doğanlar:

1830. 1871’e değin Batılılaşmaya yönelik reformları sürdürdükten sonra mutlakiyetçiliğe yönelen Osmanlı Sultanı Abdülaziz.

1874. Ortaya koyduğu sahne teknikleriyle modern tiyatronun gelişmesine katkıda bulunan Rus tiyatro ouncusu, yapımcısı ve yönetmeni Vsevolod Yemilyevich Meyerhold.

1891. İki kez dışişleri bakanlığı ve pek çok kez de başbakan yardımcılığı görevlerinde bulunan İtalyan Sosyalist Partisi lideri, gazeteci ve siyasetçi Pietro Sandro Nenni.

1907. Vietnam’ın önde gelen aydınlarından bilim insanı ve siyasetçi Truong Chinh.

1910. Genlerin hücre metabolizmasını düzenlemeleri konusundaki araştırmalarıyla bilinen Fransız biyokimyacı Jacques Monod.

1944. Afrika kökenli Amerikalıların yaşam ve duygularını işlediği roman, öykü ve şiirleriyle bilinen Amerikalı edebiyatçı, Alice Walker.


Bugün Ölenler:

1881. Rus ve dünya edebiyatının önde gelen romancılarından Fyodor Dostoyevski.

1984. Sovyet lideri Yuri Andropov.

1987. İstanbul Radyosu Türk Halk Müziği sanatçısı, koro şefi Ahmet Gazi Ayhan.

Tarihte Bugün / 10 Şubat

1947. Amerika Birleşik Devletleri özel bankaları Türkiye'ye kredi vermeyi reddetti.

Aynı gün, İtalya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Finlandiya Paris Barış Antlaşması'nı imzaladılar.

1950. Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası 10 Şubat 1950 tarihinde sona erdi; Behice Boran ve Niyazi Berkes 3'er ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.

1954. Ali Sipahi adlı genç 24. Monte Carlo Uluslararası Otomobil Mukavemet Yarışı'na katıldı. Ali Sipahi yarış sırasında otomobilin arka tekerleğinin fırlamasına rağmen 3 300 km'lik parkuru tamamladı.

Aynı gün kapatılan Millet Partisi'nin yöneticileri Cumhuriyetçi Millet Partisi'ni kurdu, genel başkanlığına Ahmet Tahtakılıç seçildi.

1956. Ceyhan Nehri taştı. Çukurova'da 50 bin hektar arazi sular altında kaldı.

1958. İstanbul Valisi Mümtaz Tarhan gece kulüplerinde striptiz yapılmasını yasakladı.

1962. Doğu - Batı arasında casus değiş tokuşu yapıldı; Sovyetler Birliği'nde hapis cezası alan Amerikalı pilot Gary Powers ülkesine verildi.

1969. Amerika Birleşik Devletleri 6. Filo'suna ait gemilerin İstanbul'a gelişi öğrenciler tarafından protesto edildi.

1971. Mehmet Ali Aybar ihraç talebiyle Türkiye İşçi Partisi (TİP) Haysiyet Divanı'na sevk edildi.

1980. 8 Şubat günü Çiğli İplik Fabrikası'nda 1500 işçi kapıları kapatarak barikat kurmuştu. 10 Şubat'ta polis işçilere müdahale etti; 15 kişi yaralandı, 500 kişi gözaltına alındı.

1981. Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyon Başkanlığı 5 sanatçıya "teslim ol" çağrısı yaptı. "Teslim ol" çağrısı yapılan sanatçılar Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan’dı.

Aynı gün, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, savcılıkta ifade verdi. Adam öldürmeyi azmettirdiği iddia edilen Alparslan Türkeş, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi teşkilatının her türlü şiddet hareketine ve adam öldürmeye karşı olduğunu söyledi.

1987. Yazar Aziz Nesin, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine açtığı tazminat davası mahkemece reddedildi. Red gerekçesi olarak, cumhurbaşkanlarının "vatan hainliği" dışındaki suçlardan yargılanamayacağı gösterildi.

1993. "Yorgun Savaşçı" filmi Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (TRT) yayına girdi. Film devlet televizyonu tarafından çekilmiş, ancak siyasi ve askeri otorite tarafından imhasına karar verilmiş ve 1983 yılında yakılmıştı. Kültür Bakanı Fikri Sağlar filmin yakılmaktan kurtulan tek nüshasını buldurttu ve yayına soktu.

1995. Et ve Balık Kurumu’nun 2 Şubat 1995'te, gerçek değerinin onda birine, Hak-İş Sendikası'na satılması ortalığı karıştırdı. Hak-İş Sendikası Refah Partisi'ne yakınlığıyla biliniyordu. Bunun üzerine satış incelemeye alındı. Başbakanlık, satış kararını 10 Şubat 1995'de iptal etti.



Bugün Doğanlar:

1898. Alman yazar Bertholt Brecht.

1929. Küba devriminin lideri Fidel Castro.

1944. Şair Refik Durbaş.



Bugün Ölenler:

1837. Rus yazar Puşkin.

1923. Alman fizikçi Wilhem Roentgen.

1947. besteci ve gazeteci Muhsin Sabahattin Ezgi.

1973. Sinemacı Nevzat Pesen.

1998. İzlanda'lı Nobel ödüllü yazar Halldor Laxness.

Tarihte Bugün / 11 Şubat

1926. Siirt Milletvekili Mahmut Bey (Soydan) tarafından kurulan Milliyet gazetesi çıkmaya başladı.

1936. İstanbul'da kar fırtınası; binalar yıkıldı,120 kadar tekne battı ve Unkapanı Köprüsü parçalandı.

1941. Ecnebi Musevilerin Türkiye'den transit geçmeleri hakkında kararname yayımlandı; tabiyetlerinde bulundukları devletler tarafından kısıtlama getirilmiş ecnebi Museviler, ancak konsolosluklardan transit vizesi alarak Türkiye topraklarından geçebilecekler.

1945. İngiltere Başbakanı Sir Winston Churchill, ABD Cumhurbaşkanı Franklin Roosevelt ve SSCB lideri Josef Stalin'in bir araya geldiği Yalta Konferansı sona erdi. İkinci Dünya Savaşı sonrası dünya düzeninin esasları belirlendi.


1957. Gazeteci Metin Toker tutuklanarak cezaevine girdi. Metin Toker, Demokrat Parti (DP) İstanbul Milletvekili ve eski Devlet Bakanı Mükerrem Sarol ile Akis dergisi arasındaki davadan hapis cezasına çarptırılmıştı. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, " Damadımın tutuklanması haberine üzülmedim, bu şerefli bir mahkümiyettir "dedi.

Aynı gün muhalefet milletvekilleri Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda değişiklik istedi.

1961. 5 parti kuruldu. Adalet Partisi, Memleketçi Serbest Parti, Çalışma Partisi, Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi ve Cumhuriyetçi Mesleki Islahat Partisi.

1965. Yeni Adana gazetesi Dünya Basın Barış Ödülü'nü kazandı.

1969. Amerikan 6. Filosunu protesto gösterileri sürüyor; 1969'da üniversite öğrencileri Beyazıt Kulesi'ne üzerinde Vedat Demircioğlu'nun resmi bulunan bir bayrak çekti. Vedat Demircioğlu, 6. Filonun 1968'deki gelişinde öldürülmüştü.

1979. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş "Türkiye'de sol terörün karşısında sağ terör bulunduğu iddiası asılsızdır. Tüm anarşi komünist silahlı gerilla teşkilatlarından gelmektedir. Bunun dışında sağcı denilen grupların yaptığı bazı kanunsuz hareketler vardır ki, bunlar yalnızca bir takım baskılar neticesinde karşılaşılan durumlardan olmaktadır. Bu olayları hiçbir sağ teşkilat veya parti metod olarak benimsememektedir. Sağda bir kadro yoktur. Sadece münferit olaylar vardır." dedi.

1981. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi, şarkıcı Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. Sanatçılar yabancı ülkelerde Türkiye aleyhine propaganda yapmakla suçlanıyorlardı. Selda Bağcan teslim oldu ve serbest bırakıldı.

1987.Koç Holding Onursal Başkanı Vehbi Koç Milletlerarası Ticaret Odası tarafından "Dünyada yılın işadamı" seçildi. Vehbi Koç ödülünü, 1987'de aldı.

1988. Avusturya halkının yüzde 70'i Cumhurbaşkanı Kurt Waldheim'ın istifa etmesini istemedi. Kurt Waldheim Nazi geçmişine ilişkin sorgulanmıştı.

1990. Güney Afrika'da ırkçı rejime karşı savaşan Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC)lideri Nelson Mandela özgürlüğüne kavuştu.

1994. HBB'de yayımlanan Yüksek Tansiyon adlı programın yapımcısı Erhan Akyıldız ve Ali Tevfik Berber, 2'şer ay hapis cezasına çarptırıldı.Televizyoncular programda halkı askerlikten soğuttukları iddiasıyla yargılanmışlardı.

1998. Türkiye'de 12 kentte bulunan 78 kumarhane kapatıldı. Kapatma kararı "Turizm Teşvik Yasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa" uyarınca alındı.

2000. Romanya'nın bir altın madeninden sızan siyanür, Macaristan sınırından geçen Tisa nehrinde binlerce canlının ölmesine neden oldu.



Bugün Doğanlar:

1847. Amerikalı mucit Thomas Alva Edison.


Bugün Ölenler:

1948. Modern sinemanın kurucularından Sovyet yönetmen, yapımcı ve teorisyen Sergey Ayzenştayn.

2000. Fransız film yönetmeni Roger Vadim.

Tarihte Bugün / 12 Şubat

1929. Josef Stalin yönetimince sürgün edilen Lev Troçki İlyiç adlı bir gemi ile İstanbul'a geldi ve Büyükada'ya yerleşti.

1956. Karikatürist Turhan Selçuk Uluslararası Bordighera Mizah Şenliği'nde Platin Palmiye Ödülü'nü aldı.

1959. Kıbrıs konusunda II. Londra Konferansı başladı. Konferansa İngiltere'den Başbakan Harold Macmillan, Türkiye'den Başbakan Adnan Menderes ve Yunanistan'dan Başbakan Konstantin Karamanlis ile Kıbrıs Türk ve Rum cemaatleri liderleri Dr. Fazıl Küçük ve Makarios katıldılar.

1961. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi öğretim üyelerinden Doçent Necmettin Erbakan, 12 Şubat 1961'de, yerli otomobil üretimi konusunda üniversitede bir konferans verdi. Türk tipi bir otomobilin % 50'sinin Türkiye'de üretilecek yerli malzemeyle yapılması halinde, otomobil birim maliyetinin yaklaşık 1400 dolar (14 000 lira ) olacağını açıkladı.

1962. Adalet Partisi Zonguldak Milletvekili Nuri Beşer'in dokunulmazlığı kaldırıldı. Nuri Beşer'in Türk Silahlı Kuvvetlerine hakaret ettiği iddia ediliyordu.

1966. Milli Eğitim Bakanı Orhan Dengiz, "İmam-hatip okulları kalkınmamız için gereklidir" dedi.

1971. TOFAŞ otomobil fabrikası Bursa'da törenle açıldı. TOFAŞ'ın ortakları arasında, Türk Otomobil Fabrikaları, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Koç Holding, Türkiye İş Bankası ve İtalyan Fiyat şirketi var.Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Türkiye'de görevli Amerikalılar için can ve
mal güvenliği istedi.

1976. İstanbul'da tarihi Direklerarası'ndaki Naşit Tiyatrosu, sünger deposu oldu.

1982. Milli Güvenlik Konseyi (MGK) feshedilen partilerin yöneticileri dışında kalanların hazırlanan anayasa taslağı ile ilgili görüş açıklamalarına izin verdi.

1986. Ayda 18 günlük indirim öngören Ceza İnfaz Yasası değişikliği, 1986 yılında bugün Bakanlar Kurulu'nda kabul edildi.

1989. Ankara'da Perşembe Grubu'nun çağrısıyla 1. Feminist Kongre toplandı. "Feminist Hafta Sonu" adıyla anılan toplantıya İstanbul, Adana ve Türkiye'nin değişik illerinden feministler katıldı. Kongre sonunda "Kadınların Kurtuluş Bildirgesi" yayınlandı. "Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır" kampanyasının başlatılmasına karar verildi.

1990. Hükümetin açıkladığı tütün fiyatlarını protesto eden üreticiler Akhisar'da sokağa döküldü, 200 kişi gözaltına alındı.

1994. Tuzla tren istasyonunda çöp kutusuna yerleştirilen saatli bomba patladı; 5'i yedeksubay, biri sivil 6 kişi öldü, aralarında sivillerinde bulunduğu 29 kişi yaralandı. Olayın sorumluluğunu, PKK'ya (Kürdistan İşçi Partisi) bağlı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) Metropol İntikam Timi üstlendi.

1999. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton azil davasında aklandı. Başkan Bill Clinton yalan yere yemin etmek ve adaleti engellemekle suçlanıyordu.



Bugün Doğanlar:

1809. Türlerin Doğal Ayıklanma Yoluyla Evrimi adlı çalışmasıyla insanın primattan türediğini kanıtlayan ve kendi adıyla anılacak olan evrim teorisini kuran İngiliz doğa bilimci Charles Darwin.

1809. İç savaşta Aamerikanın birliğini koruyarak köleliğin kaldırılmasını sağlayan 16. ABD Başkanı Abraham Lincoln.

1855. Renkli Kadınlar Ulusal Derneği kurucusu Amerikalı toplumsal reformcu, hatip, kadın örgütçü Fannie Barrier Williams.

1900. Stalingrad kuşatmasının yarılmasına ve Hitler ordularının kovalanarak Sovyetler'in Berlin'e grişine konuta ederek mareşalliğe yükselen Sovyet general Vasiliy İvanoviç Çuyikof

1933. Açık politik tavrıyla çevirdiği filmlerle ün kazanan Yunan kökenli Fransız film yönetmeni Kosta-Gavras.



Bugün Ölenler:

1804. Felsefeci Immanuel Kant.

1934. Şair Cenap Şahabettin.

1940. Ortaoyununun son temsilcilerinden Kavuklu Ali.

1969. Tiyatro ve sinema sanatçısı Vahi Öz.

1984. Yazar Julio Cortazar.

1997. Yazar Rakım Çalapala.

Tarihte Bugün / 13 Şubat

1925. Şeyh Sait Ayaklanması başladı.

1926. Savurganlıkla mücadele amacıyla Men-i İsrafat Kanunu kabul edildi.

1960. Fransa Birleşmiş Milletler (BM) ile Amerika Birleşik Devletleri'nin bütün itirazlarına rağmen Büyük Sahra'da atom bombası patlattı.

1961. 7 yeni parti kuruldu. Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Millete Hizmet Partisi, Güven Partisi, Musavat Partisi, Muhafazakâr Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Seçime katılabilmek için son gündü.Kemal Türkler, Rıza Kuas, Kemal Nebioğlu, İbrahim Denizcier gibi bir grup sendika yöneticisi tarafından kurulmuş olan Türkiye İşçi Partisi'nin genel başkanlığına Avni Erakalın getirildi.

1962. Eski Adalet Bakanı Hüseyin Avni Göktürk ve eski Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan tutuklandı. Eski bakanların devlet hazinesine ait dövizle radyo pili ithal ettikleri ileri sürüldü. 2 Mart 1962'de tahliye edildiler.

1963. İstanbul Savcılığı 1963 tarihinde İşçi Sigortaları Kanunu'na uymayan 2 bin işveren hakkında dava açtı.Aynı gün Ankara valiliği taksilerde plak çalınmasını yasakladı; taksilerdeki pikaplar sökülüyor..

1965. Başbakan İsmet İnönü1965 yılında bugün istifa etti. İnönü'nün istifasına bütçenin 197'ye karşı 225 oyla reddedilmesi neden oldu.

1967. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu ( DİSK ) kuruldu. Sendika başkanları yaptıkları açıklamada "Türk İşçi sınıfının çıkarları, hakları, özgürlükleri ve onuru için bir araya geldik " dediler.

1969. İstanbul'da üniversiteli kız öğrenciler Amerikan 6. Filo'sunu protesto yürüyüş ve mitingi düzenlediler.

1974. Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, "Gulag Takım Adaları,1918-1956" adlı kitabı nedeniyle tutuklandığının ertesi günü Vatana ihanetle suçlanan yazar, 1974'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yurttaşlığından çıkarılarak sürgüne gönderildi.

1975. Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi. Yunan hükümeti federe devletin kurulmasını kınadı. Buna karşılık karar Türk siyasi çevrelerince olumlu karşılandı.

1984. Sovyetler Birliği'nde Konstantin Çernenko oybirliğiyle Komünist Parti genel sekreterliğine getirildi.

1985. Kapatılan Milli Selamet Partisi yöneticileri hakkında açılan kamu davası sona erdi. Partinin Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 22 arkadaşı beraat etti.1981 şubatından 1985 şubatına kadar geçen bütün bu süre içinde Necmettin Erbakan 10 ay tutuklu kaldı.

1990. 12 Eylül sonrasında görevlerinden alınan 1402'lik öğretim üyeleri görevlerine dönmek için üniversitelerine başvurmaya başladılar. İlk başvuruyu Profesör Dr. Hüseyin Hatemi yaptı.

1993. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Bosna-Hersek'te devam eden.savaşı protesto için İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bir miting düzenlenmesini istedi. Hükümet ortakları Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti , mitinge katılmayacaklarını açıkladılar. Turgut Özal'ın amacının şov yapmak olduğunu ileri sürdüler..Anavatan Partisi katılma kararı aldı. Miting sönük geçti.



Bugün Doğanlar:

1928. Yazar Refik Erduran.

1958. Şair Nilgün Marmara.


Bugün Ölenler:

1943. İlk tiyatro ve sinema sanatçılarımızdan Neyyire Neyir (Ertuğrul).

1955. Kemani Nubar Tekyay.

2000. Çizgi kahraman Snoopy'nin çizeri Charles M. Schulz.

Tarihte Bugün / 14 Şubat

"Sevgililer Günü"

1876. İstanbul Tramvay Şirketi işçileri greve çıktı.

1909. Türkiye'de ilk güvenoylaması yapıldı; Kamil Paşa kabinesi düşürüldü.

1931. Türkiye güzeli Naşide Saffet Hanım Avrupa "güzel göz kraliçesi" seçildi.

1945. Almanya'nın Dresden şehri İngiliz ve Amerikan hava kuvvetlerince gece ve gündüz bombalandı; değişik kaynaklar ölü sayısının 60 bin ile 130 arasında olabileceğini belirtti.

1951. Senaryosunu Behçet Kemal Çağlar'ın yazdığı ve Maraş'ın Kurtuluş Savaşı sırasında düşman işgalinden kurtuluşunu anlatan "Kendini Kurtaran Şehir" adlı filmin çekimi olaylara neden oldu. Rejisör Faruk Kenç ve ekibi,senaryo gereği Maraş Kalesi'ne Fransız bayrağı çekince yakalanarak mahkemeye sevk edildiler.

1951. Harika çocuk İdil Biret, Paris'te halk önünde ilk verdi. Konsere siyah bukleli saçı ve beyaz elbisesi ile çıkan çıkan Biret'in oturduğu sandalye yükseltildi.

1963. İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikası'nda işçiler 28 Ocak'ta iş bırakmış ve oturma eylemine başlamışlardı. Eylemin 17. günü polis işçilere müdahale etti; 9 işçi yaralandı.

1971. Türkiye İşçi Partisi'nin Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar partiden istifa etti. Amacının kendisini Haysiyet Divanı'na sevk etmek isteyen Yönetim Kurulu'nu protesto etmek olduğunu söyledi.

1977. Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörlüğüne1977 yılında bugün Prof. Hasan Tan atandı; öğrenciler dersleri boykot etti.

1980. On bin jandarma komandosu ve çok sayıda polis Çiğli İplik Fabrikası'ndaki işçi direnişine müdahale etti. Operasyona keşif uçakları ve helikopterler de katıldı. Gün boyu süren müdahale sonucunda fabrika boşaltıldı,1500 işçi gözaltına alındı.İstanbul ve Tunceli'de de dükkan kapatma eylemleri yapıldı. Dükkan sahipleri pahalılığı protesto ettiler.

Aynı gün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, dış düşmanla değil, iç düşmanla uğraşmakta olduklarını söyledi."Diyeceksiniz ki sıkıyönetime rağmen niye bunların hakkından gelemiyorsunuz? Şundan dolayı gelemiyoruz. Kan dökmek istemiyoruz. Yoksa meseleyi bir ayda hallederiz" dedi.

1981. Türk Vatandaşlığı Kanunu'nda bazı değişiklikler yapan yasa Milli Güvenlik Konseyi'nce kabul edildi. Bu yasaya göre; yurtdışında oturup Türkiye aleyhine faaliyette bulunduğu tespit edilen veya yurtiçinde bu tür faaliyetlerde bulunurken yurtdışına çıkan kişiler, yapılan duyuruya rağmen 3 ay içinde yurda dönmezlerse Türk vatandaşlığından çıkarılacaklar.

1983. Danıştay, ameliyat olarak cinsiyet değiştiren şarkıcı Bülent Ersoy'un hukuken erkek olduğuna ve dolayısıyla gazinolarda ancak erkek kıyafetiyle sahneye çıkabileceğine karar verdi.

1986. Eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, Yüce Divan'da "görevini kötüye kullandığı" gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkum edildi. İsmail Özdağlar rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmaktaydı.

1987. Tunceli iline bağlı 234 köyde yaşayan 50 bin kişinin Mersin, Antalya, İzmir ve Muğla'ya yerleştirilmesi kararlaştırıldı. Karar 6931 sayılı Orman Kanunu'na ve Anayasa'nın 170. Maddesine dayanılarak alındı.

1989. Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rushdie'nin "Şeytan Ayetleri" adlı kitabı, İslami liderlerin büyük tepkisine yol açtı. Birçok İslam ülkesi birkaç ay sonra kitabın ülkelerine sokulmasını ve satışını yasakladı. İran İslam devriminin lideri Ayetullah Humeyni, kitabın yazarı Rushdie hakkında bir ölüm fermanı çıkardı ve yazarın yakalanıp asılmasını istedi.

1990. Yılmaz Güney'in Umut filmi İstanbul'da gösterime girdi.

1994. Demokrasi Partisi'nin (DEP) Ankara il binasına bombalı bir saldırı yapıldı, bina ağır hasar gördü,3 kişi yaralandı.

1996. Emekli olduktan sonra Milliyetçi Hareket Partisi'ne (MHP) katılan eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcısı Nusret Demiral "Ezan Türkçe okunmalı" deyince partiden ihraç edildi.

2000. Hizbullah cephaneliklerinin ortaya çıkışı, varlığı1994'ten beri tartışılan JİTEM'i yeniden gündeme getirdi. Batman eski Valisi Salih Şarman "JİTEM var", Jandarma eski Komutanı Teoman Koman ise "yok" dedi.



Bugün Doğanlar:

1869. Sovyet deviminin önderi Vladimir İ. Lenin'in eşi ve Bolşevik Partisi'nin önde gelen yöneticisi ve Sovyet eğitim sisteminin kurucularından Nadejda Konstantinovna Krupskaya.

1944. Yönetmen Alan Parker.



Bugün Ölenler:

1986. İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Enstitüsünün kurucusu Süheyl Ünver.

Tarihte Bugün / 15 Şubat

1949. 1200 Musevi Türkiye'den Filistin'e göç etmek için başvuruda bulundu; göç edenlerin sayısı 10.000'i geçti.

1950. Sovyetler Birliği ile Çin arasında karşılıklı savunma antlaşması imzalandı. İki ülke kapitalist dünyaya karşı birleşik cephe oluşturduklarını ilan etti.

1959. Atatürk'ü konu alan The Incredible Turk adlı film CBS Network aracılığıyla yayımlandı. Filmin yönetmenliğini Ermeni asıllı Aram Boyacıyan yapmıştı.

1969. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) tarafından düzenlenen "Büyük Eğitim Yürüyüşü" Ankara'da yapıldı ve binlerce öğretmen bozuk eğitim düzenini protesto etti." Halkımızı sömürüden kurtaracağız " diye slogan attı.

1970. Prof. Erdal İnönü Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektör vekili oldu.

1971. Kimliği belirsiz kişiler Amerikalı Çavuş J. R. Finley'i kaçırdı. Amerikalı çavuş 17,5 saat sonra serbest bırakıldı.Aynı gün İstanbul Edebiyat Fakültesi sağ görüşlü bir grup öğrenci tarafından işgal edildi, İstanbul'daki Kadırga Yurdu'na patlayıcı madde atıldı, Ankara'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ndeki Kennedy anıtı havaya uçuruldu.

1973. Anayasa Mahkemesi parlamenterlere ayrıcalıklı emekli maaşı sağlayan kanun maddelerini, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.

1975. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) 7 ilde "hayat pahalılığı ve faşizmi protesto" toplantıları düzenledi. Toplantılar saldırıya uğradı; 1 kişi öldü, 60 kişi yaralandı.

1977. "Türkiye'nin aktüel durumu" konulu bir film çekmek üzere Türkiye'ye gelen İsveç'li bir Televizyon ekibi güvenlik kuvvetleri tarafından sınır dışı edldi. İsveç'li televizyoncular olayı protesto ettiler.

1983. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü Macit Akman, renkli TV deneme yayınlarının haftada iki saatten dört saate çıkarıldığını belirtti ve 1 Temmuz 1984'den itibaren tamamen renkli yayına geçileceğini söyledi.

Aynı gün, Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doçent Yalçın Küçük 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Yalçın Küçük "Bir Yeni Cumhuriyet İçin" adlı kitabından yargılanmaktaydı.

1989. Sovyetler'in Afganistan'da 9 yıl süren askeri varlığı son Sovyet birliklerinin çekilmesiyle sona erdi. Savaşta 15 000 kadar Rus askerinin yanı sıra, yaklaşık 1 milyon Afganlı hayatını kaybetti, 5 milyon Afganlı da ülkesinden göç etmek zorunda kaldı.

1990. Türkiye Birinci Futbol Ligi kulüpleri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nu (TRT) boykot kararı aldı. Kulüpleri bu kararları almasına, TRT'nin telif hakları konusunda verdiği sözleri yerine getirmeyişinin neden olduğu bildirildi. Karara futbol seyircisi büyük tepki gösterdi.

1992. Mardin'in Aytepe, Yardere ve Ahmetli köylerine jandarma operasyon düzenledi. 4 kadını gözaltına almak istedi. Kadınları vermek istemeyen köylülere jandarma müdahale etti. Jandarmanın ateş açması sonucu yaşları 10 ila 20 arasında değişen 6 kişi öldü, 5 kişi de yaralandı.

1994. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararıyla, dışkı yedirtilen köylülere, 300 bin Frank tazminat vermeyi kabul etti.1989'da Cizre'nin Yeşilyurt köyünde bir grup asker köylülere dışkı yedirmiş, köylüler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmuşlardı.

1999. Eskişehir Cezaevi'nde "Karagümrük Çetesi" olarak tanınan bir grup Mustafa Duyar'ı öldürdü, Selçuk Parsadan'ı yaraladı. Mustafa Duyar Özdemir Sabancı'yı öldürmekten, Selçuk Parsadan örtülü ödenek davasından hüküm giymişti.



Bugün Doğanlar:

1892. Tiyatro sanatçısı Muhsin Ertuğrul.

1940. Politikacı İsmail Cem 1940.

1946. Yazar İnci Zeynep Oral.


Bugün Ölenler:

1958. Eski dışişleri bakanlarından Numan Menemencioğlu.

1958. Ressam ve yazar Malik Aksel.

Tarihte Bugün / 16 Şubat

1872. Beyoğlu Telgrafhanesi işçileri greve çıktı.

1903. Panama bağımsızlığını kazandı. Amerika Kanal üzerindeki hakları satın aldı.

1920. Balıkesir-Biga yöresinde Anzavur Ahmet Ayaklanması başladı.

1925. Türkiye'de sivil ve askeri havacılığı desteklemek amacıyla "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla bir dernek kuruldu. Sonradan "Türk Hava Kurumu" adını aldı.

1926. Mustafa Kemal Ankara'da Hakimiyet-i Milliye gazetesinin yeni binasını açtı.

1948. Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif Başoğlu ve Niyazi Berkes solcu oldukları gerekçesiyle üniversiteden uzaklaştırılmışlardı. Danıştay,1948 yılında bugün görevlerine iade etti.

1949. İlkokulların dördüncü ve beşinci sınıflarında din dersi okutulmaya başlandı.

1950. Yeni Seçim Kanunu ikinci defa görüşülerek kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu tek dereceli, genel, eşit ve gizli oy, açık tasnif ilkelerini getiriyor. Seçimler çoğunluk sistemine göre ve adli teminat altında yapılacak.

1953.Türkiye- Amerika telefon hattı açıldı.

1959. Fidel Castro Küba başbakanı olarak yemin etti.

1969. Amerikan 6. Filosu'nun İstanbul'a demirlemesini protesto için "emperyalizme ve sömürüye "karşı bir miting düzenlendi. Sağcı militanlar gösteri yürüyüşüne "Müslüman Türkiye" sloganlarıyla saldırdı; Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan öldürüldü, yaklaşık 200 kişi yaralandı. Bu olay tarihe "Kanlı Pazar" diye geçti.

1976. Lübnan'ın başkenti Beyrut Türk Büyükelçiliği'nde görevli Başkatip Oktar Cirit, Beyrut'ta öldürüldü. Oktar Cirit'e yapılan saldırıyı Gizli Ermeni Kurtuluş Ordusu üstlendi.

1981. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran 8 yıl 9 ay hapse mahkum edildi. Behice Boran Kasım1980'den beri yurtdışında bulunuyordu.

Aynı gün, Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyonu Başkanlığı bir bildiri yayımladı; aralarında Abdullah Öcalan ve Kemal Burkay'ın da bulunduğu 45 kişinin 19 Mart tarihine kadar yurda dönmeleri çağrısında bulundu.

1986. Portekiz'de seçimler yapıldı. Mario Soares 60 yıl sonra Portekiz'in ilk sivil başkanı oldu.

1989. Danimarka'da yapılan karşılaşmada İskoç rakibi Pat Clinton'u yenen 51 kilo boksörümüz Eyüp Can Avrupa Profesyonel Boks şampiyonu oldu.

1990. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) kuruldu. Vakfın başkanlığına Yavuz Önen getirildi.

1991. 7 bin homoseksüel Londra Hyde Park'ta büyük bir miting düzenledi.

1999. PKK (Kürdistan İşçi Partisi) lideri Abdullah Öcalan, Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalandı ve Türkiye'ye getirildi.



Bugün Doğanlar:

1834. İnsanın evrimine ilişkin Darwin teorisinin savunucularından ve evrime ilişkin yeni kuramların kurucusu Alman zoolog Ernst Haeckel.

1893. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Sovyet Kızılordusunun modernleştirilmesini gerçekleştiren Sovyet general Mihayl Nikolayeviç Tuhaçevskiy.

1928. Sinema oyuncusu Erol Taş.


Bugün Ölenler:

1934. Operetleriyle tanınan besteci Kaptanzade Ali Rıza Bey.

1991. Beyin cerrahı ve besteci Dr. Bülent Tarcan.

Tarihte Bugün / 17 Şubat

1923. İzmir'de 1. İktisat Kongresi düzenlendi. 7 işçi, 1 çiftçi kadın katıldı. İlk günkü oturumu 500 kadının izlediği kongrede kadın işçilere doğum öncesi ve sonrasında 8 haftalık izin verilmesi, kadınların madenlerde çalıştırılmalarının yasaklanması, işyerlerinde emzikhaneler açılması gibi kararlar alındı. Kongrenin kapanış konuşmasını Rukiye Hanım yaptı.

1925. Aşar Vergisi kaldırıldı. Köylü aşar yükünden kurtuldu Basın, aşarın kaldırılmasını büyük bir devrim olarak sundu.

1926. Medeni Kanun kabul edildi. Böylece erkeğin çok eşliliğini ve tek taraflı boşanmasını kabul eden şeriat hukukuna dayalı aile düzeninin yerini, bu konularda eşitlik getiren ama yerine erkeğin "reis" olduğu, kadının ev işlerinden sorumlu tutulduğu, ikametgah seçimi, çocukların velayeti konusunda karar verme hakkı gibi belli başlı hakların sadece erkeklere ait olduğu bir aile düzeni getirildi.

1934. Avusturya'da sosyal demokratlar gösteri düzenlediler. Güvenlik güçleri göstericilere müdahale etti; birçok gösterici öldürüldü. Hükümet sıkıyönetim ilan etti.

1939. Hatay Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını, Hatay kanunları olarak kabul etti.

1957. Ordular arası futbol karşılaşmalarında Türkiye takımı rekor kırdı; Amerika ordu takımını 19-0 yendi.

1959. Başbakan Adnan Menderes ve beraberindekileri Londra'ya götüren uçak Gatwick Havaalanı yakınlarında düştü; Başbakan Adnan Menderes kurtuldu, 16 kişi öldü.

1967. Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Genel Başkanı Feyzullah Ertuğrul'u Elazığ'ın bir köyüne atadı.

1968. Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Çetin Altan Meclis'te Adalet Partililere "Çoğunluğunuz var, ama ağırlığınız yok" dedi. Bunun üzerine Meclis'te kavga çıktı.

Aynı gün, kimi milletvekilleri Meclis'e gelen mini etekli kadınlardan şikâyetçi olduklarını bildirdiler.

1973. Petrol Ofisi genel müdürlüğüne bir kadın atandı. Şeyda Okyatmaz Türkiye'de ilk kez bu düzeye yükseltilen kadın yönetici oldu.

1983. Dört Filistinli gerilla Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nce yeniden ikişer kez ölüme mahkum edildi. Filistinli gerillalar Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'ni basarak iki güvenlik görevlisini öldürüp içeridekileri 45 saat rehin tutmuşlardı.

1984. Avusturya'da yapılan Avrupa Güzellik Yarışması'nı Türkiye güzeli Neşe Erberk kazandı.

1986. Barış Derneği davasından tutuklu 6 kişi tahliye edildi. Tahliye edilenler arasında Reha İsvan ve Gencay Şaylan'ın da yer alıyordu. Ali Sirmen, Erdal Atabek, Ali Taygun, Ergun Elgin, Hüseyin Baş, Orhan Taylan'ın tahliye talebi ise reddedildi.

1987. 12 Eylül askeri darbesinden sonra toplatılan 39 ton ağırlığındaki kitap, dergi, günlük ve haftalık gazete SEKA'da imha edildi. Kağıt hammaddesi olarak kullanılacak yayınlar 5 kamyonla taşındı.

1993. Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis'in bulunduğu askeri uçak Ankara Güvercinlik alanından kalktıktan hemen sonra düştü. Eşref Bitlis ile beraberindeki 3 subay ve bir assubay da öldü.

1993. Dev-Sol ve TİKKO (Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu) üyesi 18 siyasi tutuklu, kazdıkları 35 metre uzunluğundaki tünelden yararlanarak Nevşehir E Tipi Kapalı Cezaevi'nden firar etti.

1994. Özgür Gündem gazetesi bölücü yayın yaptığı gerekçesiyle 1 ay süreyle kapatıldı.

Demokrasi Partisi (DEP) Suruç İlçe Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Akpolat kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü.

Aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Anayasa ve Adalet Komisyonu Refah Partili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığının kaldırılmasını kararlaştırdı.

1996. Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Sabri Ergül, Manisa Emniyet Müdürlüğü'nün kapısına, "Bu işyerinde işkence vardır" yazılı bir tabela astı.



Bugün Ölenler:

1961. Hekim, yönetici ve siyaset insanı Lütfü Kırdar, Yassıada'da mahkemede ifade verirken.

1963. Şair Sylvia Plath intihar ederek.

Tarihte Bugün / 18 Şubat

1937. İstanbul'da eşekle nakliyat yasaklandı.
1941. 16 yaşın üzerindeki erkek çocukların maden ocaklarında, 12 yaşın üzerindekilerin tekstil sanayiinde çalıştırılmasına ilişkin kararname çıktı.
1952. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye'nin NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) üyeliğini onayladı.
1967. Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi görüşüldü; 35.000 köyden 15.000'inde okul olmadığı açıklandı.
1971. Elazığ Senatörü Profesör Celal Ertuğ, "Bir dikta ortamına adım adım yaklaşılmaktadır. Ordunun mesajı açıktır. Demirel derhal istifa etmelidir." dedi. Başbakan Süleyman Demirel ise, "Meşru yollardan geldim. Bulurlar 226'yı, bizi devirirler" dedi.
1977. İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) "amaç dışı faaliyet" gösterdiği gerekçesiyle süresiz kapatıldı. İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) Dev-Genç'in (Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu) İstanbul Bölge Yürütme Kurulu'nu oluşturuyordu.
1985. Bakanlar Kurulu ilk defa bir grev kararını erteledi. 1985 yılı bugün, Tarım Koruma İlaçları A.Ş'nin İstanbul Kartal ve İzmit Derince'deki işyerlerinde alınan grev kararının, 60 gün ertelenmesi kararlaştırıldı.Aynı gün, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Ziraat Bankası'nın hamamcılara tarım kredisi verdiğini saptadı.
1987. Türkiye'de 12 Eylül sonrası yaşanan en büyük grev olan NETAŞ grevi bugün anlaşmayla sonuçlandı.
1993. Gazeteci Kemal Kılıç öldürüldü. Kemal Kılıç İnsan Hakları Derneği Urfa Şubesi Yönetim Kurulu üyesiydi.
1994. Demokrasi Partisi'nin (DEP) Genel Merkezi bombalandı, bir kişi öldü, 2'si ağır 16 kişi yaralandı. Demokrasi Partisi (DEP) yılbaşından beri 4 kez saldırıya uğramıştı. Olayı İslami Cihat Örgütü üstlendi.
1995. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumhuriyet Halk Partisi çatısı altında birleşti. Kurultaya katılan 1003 delege CHP'de, 635 delege SHP'de birleşmek için oy kullandı. İki partinin genel başkanlarının anlaşması sonucu Sosyaldemokrat Halkçı Parti'li Hikmet Çetin oybirliğiyle genel başkan seçildi.
1997. Tansu Çiller TEDAŞ ve TOFAŞ soruşturmalarından aklandı. Refah Partisi milletvekilleri Tansu Çiller'in aklanmasından yana oy kullandılar.

Bugün Doğanlar:
1896. Sürrealist Andre Breton.
1929. Sinema yönetmeni Ertem Eğilmez.
1932. Yönetmen Milos Forman.
1933. Amerikalı sinema oyuncusu Kim Novak.
1954. Amerikalı sinema oyuncusu John Travolta.
1948. Sinema oyuncusu Kadir İnanır 1948'de doğdular.
Bugün Ölenler:
1564. Heykeltraş, şair, mimar, ressam Michelangelo.
1925. Tarihçi Abdurrahman Şeref Bey.
1957. "Atatürk'ün Amirali" olarak anılan Şükrü Onan.
1981. Orkestra şefi ve müzisyen Şerif Yüzbaşıoğlu.
1986. "Yaşamım, ölümüm her yaşam, her aşk ve her ölüm olmalı" diyen yazar Tezer Özlü , intihar ederek.
1998. Çevirmen Melahat Togar.