Tarihte Bugün / 27 Ocak

1923. Almanya'da Nazi Partisi'nin ilk kongresi toplandı. Toplantıda konuşan Adolf Hitler, Versailles Antlaşması'nın iptal edilmesini istedi.
1926. İskoç buluşçu John Logie Baird, Londra'da ilk gerçek televizyon yayınını yaptı. İletişim ve eğlence dünyasında yeni bir çığır açıldı.
1934. Fransa'da Camille Chautemps istifa etti, yeni hükümeti Edouard Daladier kurdu.
Aynı gün İpek Film Stüdyosu senaryo yarışması açtı.
1940. Milli Koruma Kanunu Resmi Gazete'de yayınlandı.
1943. Varlık Vergisini ödemeyen mükellefler, borçlarını "bedenen çalışarak ödemeleri" için çalışma kamplarına gönderildi. Tümü İstanbullu gayrimüslimlerden oluşan 32 kişilik ilk kafile Aşkale'ye doğru yola çıktı.
1945. Auschwitz toplama kampı Sovyetler tarafından ele geçirildi; 5 bin tutuklunun bulunduğu ve çoğunun hastalık ve açlıktan ölmek üzere olduğu bildirildi.
1947. Okullar dışında, din eğitimi yapılmasına izin verildi. Okul dışı din eğitimi hükümetin gözetiminde yapılacak.
1954. Millet Partisi kapatıldı; din esasına dayanan ve amacını gizleyen bir parti olduğu iddia edildi, yöneticileri de birer gün hapis ve 250'şer kuruş para cezasına çarptırıldı.
Aynı gün köy enstitüleri ile ilk öğretmen okullarını "ilk öğretmen okulları" adı altında birleştiren yasa Meclis'te kabul edildi.
1958. Kıbrıs'ta 10 bin Türk "taksim" lehinde gösteri yaptı. İngiliz askerleri topluluğun üzerine zırhlı araçlarla yürüdü, yaralananlar oldu.
1965. Ord. Prof. Ali Fuat Başgil'in 5 yıl hapsi istendi. Ali Fuat Başgil İsviçre'de Fransızca olarak 27 Mayıs Askeri İhtilali adlı bir kitap yayınlamıştı.
1967. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri yeni yönetmelik hükümlerini protesto için boykota başladılar.
1969. Teksif Sendikasına bağlı 5 fabrikada daha grev başladı. 7915 işçi işi bıraktı.
Aynı gün İstanbul Aksaray'daki Küçük Opera Tiyatrosu tamamen yandı.
1971. Türkiye İşçi Partisi Amasya İl Başkanı Şerafettin Atalay öldürüldü.
1972. Süleyman Demirel, "Rejimi değiştirme gayreti siyasi suç değildir" dedi.
1984. Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi hakkındaki ölüm cezası kararı yargıtayca bozuldu. Altı yıldır tutuklu bulunan İbrahim Çiftçi tahliye edildi.
1988. Server Tanilli'nin Nasıl Bir Demokrasi istiyoruz adlı kitabı toplatıldı.
1991. Somali diktatörü Muhammed Siyad Barre isyancıların başkent Mogadişu'yu ele geçirmesi üzerine ülkeden kaçtı.
1994. İçişleri Bakanı Nahit Menteşe İstanbul Kumkapı Polis Karakolu'nda gözaltına alınan Vakkas Dost isimli vatandaşın polis memuru Nurettin Öztürk tarafından dövülerek öldürüldüğünü açıkladı.
Aynı gün Özgür Gündem gazetesinin Ankara temsilciliğinde patlama oldu. Gazetenin Ankara Haber Merkezi'ne de molotof kokteyli atıldı.
1995. Eylül 1994'ten beri Paris'te cezaevinde bulunan Dev-Sol lideri Dursun Karataş 1995'te serbest bırakıldı. Dursun Karataş sahte kimlikle Fransa'ya giriş yaparken tutuklanmıştı.
Aynı gün Çocuk Hakları Sözleşmesi Türkiye tarafından çekince koyularak kabul edildi.
1996. Bodrum açıklarındaki Kardak kayalıklarına Yunan ve Türk gazetecilerin ayrı ayrı bayrak dikmeleri Türkiye ile Yunanistan arasında gerilim yarattı.

Bugün Doğanlar:

1756. Viyana Klasik Okulu'nun Haydn ve Beethoven'le birlikte önde gelen temsilcilerinden Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart.
1832. Özellikle Alis Harikalar Diyarında adlı eseriyle bilinen İngiliz romancı, fotoğrafçı, mantıkçı ve matematikçi Lewis Carroll.
1910. Yugoslav Marksizminin kurucusu, devrimci siyaset adamı Edvard Kardelj.
1932. Üç Olimpiyatta altın madalya kazanan ve 10 kez dünya şampiyonu olan Sovyet jimnastikçi Boris Anfiyanoviç Şahlin.
1934. Fransa'nın ilk kadın başbakanı Edith Cresson.
1944. Katolik ve Protestanları bir araya getiren Barış İnsanları Örgütü'nün kurucusu ve 1976 Nobel Barış Ödülü'nün Betty Williams'la birlikte sahibi olan İrlandalı sosyal hizmet uzmanı Mairéad Corrigan-Maguire.

Bugün Ölenler:
1635. Şair Nef'i.
1939. Eski Paris büyükelçisi Salih Münir Paşa.
1978. Sinema oyuncusu Uğur Güçlü.

Tarihte Bugün / 28 Ocak

1918. Lev Troçki Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'yu kurmaya başladı.
1920. Osmanlı Meclis_i Mebusanının gayri resmi oturumunda Misak-ı Milli (Ulusal And) oybirliği ile kabul edildi.
1921. Albert Einstein evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında bir tartışma başlattı.
1923. İçişleri bakanlığı İzmit ilinin adının Kocaeli olarak değiştirdi.
1925. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul şubesi açıldı.
1929. İstanbul'da bir otomobil montaj fabrikası kurmak için Ford şirketi ile Maliye Vekaleti arasında imzalanan anlaşma Meclis'te kabul edildi.
1932. Japonlar Şanghay'ı işgal etti.
1939. İstanbul Tramvay Şirketi 1.570.000 liraya devletçe satın alındı.
1956. Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak.
1957. Danıştay'a ilk kez iki kadın üye seçildi: Nezahat Martı ve Şükran Esmerer.
1959. Çukurova'da sel oldu. 200 bin portakal ağacı sel altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı.
1963. İstanbul'da İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'nda çalışan 170 işçi oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı.
1971. İzmir'de gençler Amerikan 6. Filo'sunu protesto ettiler; 20 genç gözaltına alındı.
1975. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Olayların baş sorumlusu Milliyetçi Cephe'dir" dedi.
1982. Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı "Ermeni Katliamı Adalet Komandoları" örgütü üstlendi.
Aynı gün, idam hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan İran'da tutuklandı.
1983. Ermeni militan Levon Ekmekçiyan Ankara Kapalı Cezaevi'nde idam edildi. Levon Ekmekçiyan dokuz kişinin öldüğü Esenboğa baskınını gerçekleştirmekten yargılanmıştı.
1986. Sakıp Sabancı, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği TÜSİAD) başkanlığına seçildi.
Aynı gün Amerikan uzay mekiği Challanger kalktıktan 72 saniye sonra patladı; mekikte bulunan 7 kişi öldü.
1987. Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı.
1992. Anayasa Mahkemesi Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı.
1993. Genelkurmay Başkanlığı, "darbe devrinin" kapandığını açıkladı.
1994. Türk savaş uçakları PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak'taki Zeli kampını bombaladı.
1997. Güney Afrika'da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis devrimci öğrenci lideri Stephen Biko'yu 1977'de öldürdüklerini resmen itiraf etti.

Bugün Doğanlar:
1717. Başlattığı idari ve askeri reformlarla Osmanlı İmparatorluğunun gerilemesini durdurmaya çaba gösteren Osmanlı Sultanı III. Mustafa.
1825. Risorgimento döneminin sol kanat lideri ve üç kez İtalya Başbakanı olan Benedetto Cairoli.
1840. 1871 Paris Komünü'ne katıldığı için sürgüne gönderilen Fransız devrimci yayıncı ve siyasetçi Édouard-Marie Vaillant.
1853. Küba'nın İspanya'ya karşı verdiği bağımsızlık savaşında yaşamını kaybeden ve bütün Latin Amerika'nın özgürlük simgesi olan devrimci şair ve yazar José Julián Martí.
1872. Sosyal Demokrat Parti önderlerinden Alman sosyalist teorisyen Otto Braun.
1873. 20. yüzyılın ilk yarısında Fransız edebiyatında tarzıyla çığır açan kadın romancı Colette (Sidonie-Gabrielle).
1875. Mikrotonal müziğin öncülerinden Meksikalı besteci Julián Carrillo.
1897. Devrim sonrası Rusya'da özgün tarzıyla dikkat çeken romancı ve oyun yazarı Valentin Petroviç Katayev.
1906. Yunanistan Komünist Partisi kurucularından ve iç savaşta Demokratik Ordu komutanlarından Markos Vafiades.
1929. İsveç kökenli, Amerikalı pop-art heykelci Claes Oldenburg.
1935. Portekiz sömürgeciliğine karşı mücadeleden esinlenen yapıtlarıyla tanınan Angolalı şair, dramaturg ve romancı Maria Eugenia Lima.
1938. 1964 ve 1968 Olimpiyatlarında süper ağır sıklet şampiyonu ve 17 dünya rekoru sahibi Sovyet halterci Leonid İvanoviç Jabotinskiy.
1948. Sovyet kökenli Amerikalı dansçı Mikhail Barişnikov.

Bugün Ölenler:
1939. İrlandalı şair, yazar 1923 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi William Butler Yeats.
1953. Şair Neyzen Tevfik Kolaylı.
1981. Şair Özdemir Asaf.
1989. Tiyatro sanatçısı Gürbüz Bora.
2001. Tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan yayıncı ve yazar, insan hakları savunucusu Ayşenur Zarakolu.

Tarihte Bugün / 29 Ocak

1915. İlk zeplinli saldırı Paris üzerinde yapıldı.

1921. Mustafa Suphi ve on dört arkadaşı öldürüldü.

1923. Mustafa Kemal Paşa İzmir'de Latife Hanım'la evlendi.

1928. Bursa Amerikan Kız Koleji Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Okulda Hıristiyanlık propogandası yapıldığı iddia edildi.

1930. İspanya diktatörü General Primo de Rivera öğrencilerin gösterileri sonucu istifa etmek zorunda kaldı; başbakanlığa General Damosa Berenguer atandı.

1931. Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkum edildi ve karar Meclis'in onayına sunuldu.

1932. Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız Türkçe Kuran okudu.

1934. Leblebici Horhor Ağa filminin çekimi bitti.

1937. Sovyetler Birliği'nde Stalin muhalifi13 kişi ölüm cezasına çarptırıldı.

1947. İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer, Meclis'te Türkiye'de sol etkinlikleri konu alan bir konuşma yaptı. Solcuların bazı kişi ve kurumlardan destek gördüğünü, bu kurumlar arasında muhalefet partisi Demokrat Partinin de (DP) bulunduğunu ileri sürdü. Demokrat Parti'nin (DP) kurucuları Celal Bayar ve Adnan Menderes'i solcularla ilişkileri olmakla suçladı.

1950. İran'da üç deprem oldu;1500 kişi öldü.

Aynı gün savaştan sonraki ilk turist kafilesi İstanbul'a geldi.

1957. Evli Kadınların Uyrukluğu sözleşmesi imzaya açıldı. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.

1967. Şair Hüseyin Korkmazgil tutuklandı. Kızılırmak adlı şiir kitabında komünizm propagandası yapmakla "suçlandı".

1971. Güven Partisi adını Milli Güven Partisi olarak değiştirdi.

1978. Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) kuruldu.12 Eylül askeri darbesinden sonra16 Ekim1981'de diğer partilerle birlikte kapatıldı.

1979. Çin Başkan yardımcısı Deng Xiaoping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladılar.

1983. Sol görüşlü Ramazan Yukarıgöz, Ömer Yazgan, Erdoğan Yazgan ve Mehmet Kambur İzmit'te idam edildi.

1988. Dolar 1385 liraya fırladı. Polis Tahtakale'yi bastı ve döviz alışverişini engelledi.



Bugün Doğanlar:

1737. Amerikan devriminin fikir babalarından İngiliz kökenli yazar ve siyasal propagandacı Thomas Paine.

1860. Modern kısa öykü yazarlığının ustası Rus edebiyatçı Anton Pavloviç Çehov.

1866. Fransız romancı daramaturg ve denemeci 1915 Nobel edebiyat ödülü sahibi Romain Rolland.


Bugün Ölenler:

1957. Ziya Osman Saba.

1991. Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya.

Tarihte Bugün / 30 Ocak

"Cüzzam Haftası"

1923. Yunanistan'la Türkiye arasında nüfus mübadelesine ilişkin sözleşme ve protokol imzalandı. Protokol Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininden Türk uyruklarıyla Yunan topraklarında yaşayan Müslüman dininden Yunan uyrukların,1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak zorunlu mübadelesini öngörüyordu.

1931. Boksör Küçük Kemal Yunanistan şampiyonu Angelidis'i yendi.

1933. Adolf Hitler Almanya şansölyesi oldu.

1942. İran'da Tudeh Partisi kuruldu.

Aynı gün Türkiye'de pasta yapımı ve ticareti yasaklandı, stokçulara uygulanacak cezalar belirlendi.

1946. Macaristan'da cumhuriyet ilan edildi.

1948. Hindistan lideri Mahatma Gandhi Yeni Delhi'de öldürüldü.

1950. Sovyetler Birliği Kuzey Vietnam rejimini tanıdı; Fransa Sovyetler Birliği'ni protesto etti.

1951. Sağlık Bakanı Ekrem Üstündağ bakımsızlıktan her yıl 300 bin yurttaşın hayatını kaybettiğini açıkladı.

1969. Türkiye'de ilk böbrek nakli Beyoğlu Devlet Hastanesi'nde yılında bugün Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını öne sürerek savcılığa başvurdu.

1971. İstanbul'da Dev-Genç'liler "Özel Eğitimin Devletleştirilmesi" isteğiyle yürüyüş düzenledi.

1975. Türk Hava Yolları'nın Bursa adlı uçağı Marmara Denizi'ne düştü; 34 yolcu ve 4 kişilik mürettebat öldü.

1980. Yabancı bankaların Türkiye'de şube açmaları Yabancı Sermaye ile ilgili kanun kapsamına alındı. Banka şubelerine kârlarını transfer etme hakkı tanındı.

1983. Adi suçtan hükümlü Ahmet Kerse Gaziantep'te idam edildi.

Aynı gün Nijerya hükümeti,1 milyondan fazla Ganalı ve 700 bine yakın Batı Afrikalı işçiyi sınır dışı etti.

1985. "Deniz Kurdu-85" tatbikatında kaza tatbikata katılan bir tank çıkarma gemisi fırtınada battı; 39 subay, astsubay ve er yaşamını yitirdi.

1986. Kapatılan Adalet Partisi (AP) genel başkanı Süleyman Demirel "Bir ülkede işkence varsa siyasi sorumluluk da vardır" dedi.

1987. Bakanlar kurulu askerlik yasasındaki yeni düzenlemeyi onayladı. Çağdışı kalma yaşı 46'dan 41'e indirdi, mesleği öğretmen olanlar askerliğini öğretmen olarak yapacak; her isteyen bedelli askerlikten yararlanacak.



Bugün Doğanlar :

1882. Aynı göreve dört kez seçilen tek kişi olan ABD'nin 32. Başkanı Franklin D Roosevelt. .

1927. İki kez İsveç başbakanlığı yapan Sosyal Demokrat Parti lideri Olof Palme.

1937. 1969-72 arasında dünya şampiyonluğunu elinde tutan Sovyet satranççı.


Bugün Ölenler:

1946. Lugatçe-i Felsefe yazarı İsmail Fenni Ertuğrul.

1955. Ord. Prof. Dr. Mim Kemal Öke.

1972. Siyasetçi Şefik İnan.

1988. Karikatürist Ali Ulvi Ersoy.

Tarihte Bugün / 31 Ocak

1729. Matbaa Türkiye'ye girdi. "Vankulî Lûgatı" basıldı.Türkiye'de matbaanın yerleşmesi, Katip Çelebi ve Macar asıllı İbrahim Müteferrika'nın çabalarıyla gerçekleşti.

1906. İvan Vasilyeviç Babuşkin kurşuna dizildi. Babuşkin Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevikler)kurucularındandı.

1927. Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.

1931. Yarın gazetesi başyazarı Arif Oruç ve sorumlu müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkum oldular.

1934. Nazım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.

1942. Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.

1943. Almanlar Stalingrad'da yenildi.

1952. Kelkit'ten bir grup yurttaş, cumhurbaşkanı, başbakan ve Gümüşhane milletvekillerine şu telgrafı çektiler:

"Vilayeti:Gümüşhane; Kazası: Kelkit; Kaymakam: Yok; Doktor: Yok;Askerlik şubesi başkanı: Yok; Yargıç: Yok; Mal müdürü: Yok; Özel idare müdürü: Yok; Tapu sicil müdürü: Yok; Ortaokul müdürü: Yok; PTT müdürü: Yok. İşte biz böyle bir kazada Devleti Ali'nin yurttaşları olarak huzur ve güven içinde yaşıyoruz!.."

1956. "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.

1961. Ahmet Emin Yalman Vatan gazetesinden ayrıldı.

Aynı gün İsrail Başbakanı Ben Gurion istifa etti.

1964. 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.

1965. Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.

1966. Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.

1968. Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikan elçiliği 6 saat işgal edildi.

Aynı gün Ankara Televizyonu deneme yayınına başladı.

1973. Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

Aynı gün Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.

1974. Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş genel başkanlığına Halil Tunç seçildi.

1976. Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi yapıldı.

1978. Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.

1980. Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.

1986. İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.

Aynı gün, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.

1990. Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Prof. Muammer Aksoy, evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.



Bugün Doğanlar:

1923. Amerikalı romancı Norman Mailer.

1935. Eserlerinde İkinci Dünya Savaşı sonrası kuşağın hayal kırıklığı ve isyanını dile getiren 1994 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi nOe Kenzaburo.



Bugün Ölenler:

1946. İslam felsefesi tarihçisi İsmail Hakkı İzmirli.

1948. Besteci Artaki Candan.

1982. Eleştirmen ve oyun yazarı Melih Vassaf.

1999. Pop şarkıcısı, besteci ve şarkı sözü yazarı Barış Manço.

Tarihte Bugün / 1 Şubat

"Yurttaş Günü"

1895 Lumieres kardeşler, sinemayı icat ettiler.

1919. İnci adlı aylık kadın dergisi İstanbul'da yayımlanmaya başladı. Sahibi Sedat Simavi idi.

1923. Almanya'da enflasyon artıyor; 1 sterlin 220 bin mark değerine ulaştı.

1929. Sovyetler Birliği'nde Grigori Zinoviyev ve Leon Kamanev tutuklandı ve 1,600 Troçkist Sibirya'ya sürüldü.

1944. Bolu, Gerede ve Çankırı'da deprem oldu; 4611 kişi öldü.

1949. Macaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.

1958. Mısır ve Suriye Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni (BAC) ilan ettiler.

Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri uzaya ilk uydusunu fırlattı.

1963. Ankara üzerinde iki uçak çarpıştı; korkunç kazada 80 kişi öldü.

1970. 1969 başından beri Şehzadebaşı Küçük Tiyatro'da oynamakta olan "Sen de mi Süleyman ?" oyunun adı tiyatro yöneticilerine telefonla yapılan sürekli tehtidler üzerine " Sen de mi Ayol? " olarak değiştirildi.

1978. Senaryosunu Vedat Türkali'nin yazdığı, Süreyya Duru'nun "Güneşli Bataklık" adlı filmi Sansür Kurulu'nca reddedildi. Türkiye Sinema Emekçileri Sendikası bir basın açıklaması yaptı; "Cumhuriyet Halk Parti iktidarının, sansürü kaldırma sözü vermiş olmasına karşın, Milliyetçi Cephe (MC) iktidarının sansür uygulamaları şiddetlenerek devam etmektedir".

1979. Milliyet gazetesi genel yayın yönetmeni Abdi İpekçi bir suikast sonucu öldürüldü.

Aynı gün, Ayetullah Humeyni İran'a döndü. Humeyni 14 yıl sürgünde kalmıştı.

1976. İlerici Kadınlar Derneği (İKD), 1976 tarihinde Ankara'da "Evlat Acısına Son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.

1980. İstanbul'da zamlara tepki gösteren halk bilet almadan vapura bindi.

1987. İşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi kabul edildi.

1989. 1988-1989 sezonunda Türkiye Birinci Ligi'nde attığı 39 golle Avrupa gol kralı olan Galatasaray'lı Tanju Çolak 1989'da Monte Carlo'da üzenlenen bir törenle "Altın Ayakkabı" ödülünü aldı. Tanju, altın ayakkabı kazanan ilk Türk futbolcusu oldu.

1990. Yugoslav ordusu Kosova'ya girdi.

1992. Çığ Güneydoğu'da yeni facialara yol açtı. Bir gün içersinde 97'si asker toplam 113 kişi çığ altında kalarak öldü.

1993. İçişleri Bakanlığı, Valiliklere yurtiçinden yayın yapan özel radyo televizyon kuruluşlarının kapatılmasını öngören bir genelge gönderdi.Bu genelge büyük yankı uyandırdı. Özel radyolar yurt çapında aralıklarla "ortak bildiri" yayınladılar. Dinleyicilerinden Başbakan Süleyman Demirel'e genelgeyi protesto telgrafları ve faksları göndermelerini istediler.

1997. Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık eylemi başladı.

2000. Amerika Birleşik Devletleri'nde Illinois Eyalet valisi George Ryan, idam infazlarını durdurdu. 20 yıl içinde 13 idam mahkumunun suçsuz olduğunun anlaşılması valiye bu kararı aldırttı.




Bugün Doğanlar:

1901. Amerikalı sinema oyuncusu Clark Gable.



Bugün Ölenler:

1979. Şair Niyazi Akıncıoğlu.

2000. Amerikalı bilim kurgu yazarı Alfred Elton Vogt.

Tarihte Bugün / 2 Şubat

1924. Sovyetler Birliği'nde Vladimir İlyiç Lenin'in ölümüyle boşalan Komiserler Konseyi Başkanlığı'na Aleksey İvanoviç Rikov getirildi.

1938. Bursa Merinos Fabrikası Atatürk tarafından işletmeye açıldı.

1957. İstanbul İşçi Sendikaları Birliği bir bildiri yayımlayarak grev hakkı istedi. İstanbul İşçi Sendikaları Birliği'ne 47 sendika bağlıydı.

1958. Ünlü soprano Maria Callas, Roma'da Bellini'nin Norma operasının galasında hastalığını ileri sürerek konser bitmeden sahneyi terk etti.

1959. Hindistan'da Kongre Partisi liderliğine İndira Gandhi seçildi. İndra Gandhi Hindistan'da parlamenter sistemin kurucusu Cavarahlal Nehru'nun kızıydı.

1967. Devlet Planlama Teşkilatı müsteşarlığına, Başbakanlık Özel Teknik Müşaviri Turgut Özal getirildi.

1981. Milli Güvenlik Konseyi (MGK), eski Sosyal Güvenlik Bakanı Hilmi İşgüzar'ı Yüce Divan'a sevketti. Hilmi İşgüzar yolsuzlukla suçlanıyordu ve o güne kadar Yüce Divan'a sevkedilen altıncı bakan oldu.

1984. Vergi iadesine ilişkin yasa yürürlüğe girdi. Böylece 1 Ocak 1984 tarihinden itibaren ücretlilerin, memurların, emeklilerin, bunların eş ve çocuklarının ve bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının kira giderleri hariç, ev eşyaları, yiyecek, giyecek için yaptıkları harcamalar ile eğitim ve sağlık harcamaları vergi iadesine tabi olacak.

1990. Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk Afrika Ulusal Kongresi'ne konan 30 yıllık yasağı kaldırdı, aralarında Nelson Mandela'nın da bulunduğu siyasi mahkumların en kısa zamanda serbest bırakılacağını söyledi.

1991. Silopi ve Cizre'ye gazetecilerin girmesi yasaklandı.

1995. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Düşünce Özgürlüğü ve Türkiye kitabını toplatma kararı aldı.

Aynı gün Özelleştirme Yüksek Kurulu, Et ve Balık Kurumu'nu 2 yıl hiç ödemesiz 1,5 trilyona Hak-İş'e bağlı Öz Gıda İş sendikasına sattı.

1997. Ankara Sincan'da Refah Partili belediyenin düzenlediği "Kudüs Gecesi" tepkiye yol açtı. Türkiye Sincan'daki konuşması nedeniyle İran Büyükelçisi Muhammed Reza Bagheri'yi resmen protesto etti.

2000. Fildişi Sahili Milli Takımı, Afrika Kupası'nın ilk turunda elenince, ülkenin diktatörü futbolcuların tümünü bir askeri kampa hapsettirdi.



Bugün Doğanlar:

1882. İrlandalı romancı James Joyce.

1936. Galatasaray'lı futbolcu (Kral) Metin Oktay.


Bugün Ölenler:l

1996. İşadamı Hacı Ömer Sabancı.

1970. İngiliz filozof Bertrand Russell.

1974. Müzisyen Orhan Avşar.

Tarihte Bugün / 3 Şubat

1880. İdare-i Mahsusa İşçileri greve çıktı.

1930. Türk- Fransız Dostluk Antlaşması imzalandı.

Aynı gün Vietnam Komünist Partisi kuruldu.

1931. Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi; mahkûmlardan biri idam sehpası önünden kaçtı.

1933. Ankara İstanbul arasında ilk deneme uçuşu yapıldı.

1954. İlk Orta Afrika Federasyonu Rodezya'da kuruldu.

1962. Amerika Birleşik Devletleri Küba mallarına ambargo koydu.

1966. Başbakan Süleyman Demirel, " Hür ve demokratik memleketlerin kalkınması planla olmamıştır," dedi. Demirel'in bu sözleri üzerine Profesör Besim Üstünel, "Hür ülkelerin kalkınması planlı olmuştur. Avrupa ülkelerinin çoğunda bu bir metot haline gelmiştir. Bazı örnekler verirsek, Japonya ve İsrail de plan uygulayan ülkeler arasındadır." dedi.

Aynı gün Sovyet uzay aracı Luna-9 Ay'a indi, televizyon görüntüleri yolladı.

1969. El-Fetih örgütünün resmi sözcüsü Yaser Arafat, Filistin Ulusal Konseyi tarafından Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) başkanlığına getirildi. Yaser Arafat, İsrail'le olan tüm barış girişimlerini reddettiğini açıkladı.

1971. 11 OPEC ülkesi bir toplantı yaptı. Petrol alıcısı ülkeleri petrol fiyatlarını arttırmakla tehdit ettiler.

1973. Türkiye'de polise elektrikli coplar verildi.

1977. Bir süredir kayıp olan İstanbul Teknik Üniversite (İTÜ) öğrencisi Zeki Erginbay ölü olarak bulundu.

1978. Başbakan Bülent Ecevit Kontrgerilla diye resmi bir kuvvet olmadığını söyledi. "Dışa dönük olarak oluşturulan bu gayri nizami savaş veya savunma kavramı öyle anlaşılıyor ki geçmiş yıllarda, ülkemizin yine bunalımlı bir döneminde dönemin bazı sorumlularınca içe dönük olarak uygulanmıştır" dedi.

1980. İstanbul'da dur ihtarına uymayan bir Fransız turist öldürüldü.

1981. Gro Harlem Brundtland Norveç'in ilk kadın başkanı oldu.

Aynı gün gazeteci Şükrü Doğan Yurdakul 7,5 yıl hapse mahkûm oldu.

1984. Sağlık Bakanlığı'na bağlı tüm hastane ve doğumevlerinde kürtaja izin verildi.

1990. Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel partisinin yeni programını açıkladı. "Devletin Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nden (KİT) kurtulması gerekir. Ama bunun yolu Kamu İktisadi Teşebbüsleri'ni yabancılara satmak değildir," dedi . Kaynak bularak tarım toplumundan sanayi toplumuna geçmenin şart olduğunu belirtti. Süleyman Demirel, "Eğer bu ülkede ateş yönetenler tarafından düşürülemiyorsa, millet doktoru değiştirecektir" dedi.

1995. Yazar Metin Kaçan ve spiker Alp Buğdaycı işkenceyle tecavüz gerekçesiyle tutuklandılar.

1998. Türkiye, (Uluslararası Çalışma Örgütü) İLO'nun "Çocuk İşçi Çalıştırmayı Yasaklayan" iki maddesine imza attı.



Bugün Doğanlar:

1809. Evrim kuramını geliştirerek insanın maymundan geldiğini kanıtlayan İngiliz biyolog Charles Darwin.

1809. Klasik müzik bestecisi Felix Mendelssohn.

1947. Amerikalı yazar Paul Auster.




Bugün Ölenler:

1468. Matbaayı keşfeden Johannes Gutenberg.

1899. İlk tiyatro yazarlarımızdan Ali Bey.

1956. Besteci ve udi Şerif İçli.

1961. Besteci Sadettin Kaynak.

1976. Heykel sanatçısı Kuzgun Acar.

Tarihte Bugün / 4 Şubat

1902. Paris'te 1. Jön Türk Kongresi yapıldı.

1926. Yazar İskilipli Atıf Hoca şapka inkılabına muhalefetten Ankara'da idam edildi. Atıf Hoca "Frenk Mukallitliği ve Şapka" adlı risalenin yazarıydı.

1928. Avusturyalı Naziler siyah sanatçı Josephine Baker'i protesto etti.

1947. Hatay ilinde yer adlarının Türkçeleştirilmesine karar verildi.

Aynı gün Isparta Senirkent'te jandarmanın bazı vatandaşlara işkence yaptığı ortaya çıktı.

1948. Ankara'da valilik ve belediye başkanlığının ayrılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1954. İstanbul'da yakacak, et, ekmek ve çeşitli gıda maddeleri sıkıntısı bir türlü önlenemiyor. İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay, yılında bugün bir açıklama yaparak halktan yardım istedi. "Evlerinizde odun, kömür istifçiliği yapmayın, haftada iki defadan fazla et yemeyin, yiyebileceğinizden fazla ekmek almayın" dedi.

1956. Fazıl Hüsnü Dağlarca Yedi Tepe Şiir Armağanı'nı kazandı. Şair bu ödülü "Asu" adlı şiir kitabıyla aldı.

1964. 20-21 Mayıs olayları sanıklarından Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in ölüm cezaları Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı.

1972. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) parti liderlerine bir brifing verdi. "Siyasi suçlarda idam affının" sol bir slogan olduğu belirtildi.

1975. İngiltere'de Muhafazakâr Parti genel başkanlığına Margaret Thatcher seçildi.

1980. Bani Sadr İran devlet başkanı oldu.

1981. İngiltere'de Margaret Thatcher özelleştirme çalışmalarının hızlandırıldığını açıkladı

1985. Başbakan Turgut Özal resmi bir ziyaret için Cezayir'e gitti. Cezayir'i ziyaret eden ilk Türk başbakanı olan Turgut Özal,1958'de Birleşmiş Milletler'de Cezayir'in bağımsızlığı aleyhinde oy kullanan Türkiye'nin hatalı olduğunu açıkladı.

1987. Yazar Aziz Nesin, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine tazminat davası açtı. Aziz Nesin, "bir yurttaşın devlet başkanına dava açması Türkiye'de ilk kez görülüyor, ancak bir devlet başkanının yurttaşına vatan haini demesi de dünyada ilk kez görülen bir olaydır," dedi.

1989. İstanbul'da Kadın Kültür Evi açıldı. Şener Macit, Canan Toksöz, Selma Atabek, Nermin Coşkun, Saadet Özkol, Munise Sökmen kurucularıydı. İstanbul Tünel'deki lokalde Medeni Yasa Kampanyası, Cinsel Tacize Karşı Kampanya organize edildi, çeşitli toplantılar ve etkinlikler düzenlendi.

1997. 2 Şubat'ta Sincan belediyesinin düzenlediği geceye tepki olarak tanklar Ankara Sincan'dan geçti. Genelkurmay 2. Başkanı Org. Çevik Bir bunun "Demokrasi'de Balans Ayarı" olduğunu söyledi. Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız İçişleri Bakanlığı'nca görevden alındı.

2000. Dışişleri Bakanı İsmail Cem Atina'ya gitti. Cem, 40 yıl aradan sonra Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı oldu.



Bugün Doğanlar:

1948. Rock şarkıcısı Alice Cooper.


Bugün Ölenler:

1941. Hürriyet ve İtilaf Fırkası mensubu Miralay Sadık.

1960. 2,20 metre boyuyla ün yapan Milli Piyango bayii Uzun Ömer.

1983. Nöropsikiyatri alanında çalışmalarla tanınan Profesör Doktor Rasim Adasal.

Tarihte Bugün / 5 Şubat

1924. Nezihe Muhittin'in başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.

1932. İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii'nde okundu.

1937. Anayasa'nın 2. maddesinde değişiklik yapıldı. Cumhuriyet Halk partisi'nin 6 ilkesi Anayasa metnine girdi: "Türkiye Devleti cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, laik ve inkılapçıdır".

1952. İstanbul Ticaret Odası'ndan ayrılan 750 kişi İstanbul Sanayi Odası'nı kurdu.

1956. Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy'e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı.

1963. 25 yıllık tiyatro sanatçısı Cahit Irgat'ı Mecidiyeköy'de balık satarken gören vatandaşlar önce onun film çevirdiğini sandılar. Ancak Irgat bu işi, Mecidiyeköy'de bir gecekonduda birlikte yaşadığı bir zamanların ünlü sinema ve tiyatro sanatçısı Cahide Sonku'yla zor yaşamını sürdürmek için yapıyordu. Gecekonduda yaşayan bu ünlü sanatçıların durumu vatandaşlar arasında üzüntü yarattı.

1968. İçişleri Bakanı Faruk Sükan yılında bugün, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) Suriye Baas Partisi'yle bağlantısı olduğunu ileri sürdü ve " Bilimsel sosyalistlerin nefes alışlarını bile biliyoruz" dedi.

1971. Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Silahlı Kuvvetler'in kendisine dil uzatılmasına ne kadar sabırla mukavemet edeceğini kestirmek artık mümkün değildir" dedi. Türkiye İşçi Partisi, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın mesajını "tehdit" olarak niteledi.

1972. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü "Bülent Ecevit hizbi başarılı olursa başa geleceklerden ciddi olarak endişe ederim" dedi.

1973. Güney Afrika'da 20 bin Siyah işçi greve başladı.

1975. Amerika Birleşik Devletleri Türkiya'ye silah ambargosu uygulamaya başladı. Ambargonun gerekçesi Türkiye'nin Temmuz-Ağustos1974'te Kıbrıs'a askeri müdahalede bulunmasıydı.

1976. Amerikan uçak firması Lockheed Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı.

1977. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der), Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) ve Tüted "Ekonomik ve Demokratik Haklar" mitingi düzenledi. Polis müdahale etti; 65 kişi yaralandı.

1983. Adi suçtan hükümlü Rıdvan Karaköse, Cavit Karaköse ve Süleyman Karaköse Akşehir'de idam edildi.

1988.Yunan uyrukluların Türkiye'de bulunan gayrimenkulleri üzerindeki haklarınnı donduran1964 tarihli kararname kaldırıldı.

1991. Son 6 ay içinde 60.000 sendikalı işçi işten çıkarıldı.

1994. Saraybosna'da pazar yerinde havan mermisi patladı; 68 kişi öldü, 200 kişi yaralandı.

Aynı gün DEP Genel Sekreteri Murat Bozlak silahlı saldırı sonucu yaralandı.

1997. Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı.



Bugün Doğanlar :

1911. Ressam Eren Eyüboğlu.

1914. Yazar William Burroughs.

1917. Romancı Kerime Nadir Arzak.

1919. 1981-89 ve 1993-96 arasında Yunanistan Başbakanı olan politikacı Andreas Papandreou.


Bugün Ölenler:

1993. Anavatan Partisi (ANAP) İstanbul Milletvekili Adnan Kahveci trafik kazasında