Mestanzade Camisi (Seyhan)

Mestanzade Mahallesi’ndedir. Ramazanoğulları’ndan Mestanzade Hacı Mahmut Ağa tarafından 1682’de yaptırılmıştır.

Kesme taştan kare planlı bir cami olup, üzerini küçük bir kubbe örter. Duvarlarında sivri kemerli ikişer pencere bulunmaktadır. Helvacı Musaoğlu İsmail (Çankaya) 1948 yılında minaresini yenilemiştir. Ayrıca Pazar Caddesi’ndeki Mestanzade Hamamı da bu caminin vakfıdır.



Şeyh Zülfa Camisi (Seyhan)

Hürriyet Mahallesi, Depo Caddesi’ndedir. Şeyh Zülfa (Zilo) tarafından 1844’te yaptırılmıştır. Kesme taştan kare plânlı olup, küçük bir kubbe ile üzeri örtülüdür. Mihrap ve minberi oldukça sadedir. Şeyh Zülfa’nın mezarı da mescidin bahçesindedir.



Yeşil Mescit (Seyhan)

Tepebağ Mahallesi’ndedir. Gencizade Hacı Mahmut tarafından 1751’de yaptırılmıştır. Kubbesini örten yeşil kiremitlerden ötürü de halk arasında Yeşil Mescit olarak tanınmaktadır.

Sarı renkli kesme köfeki taşından olan cami, kare plânlıdır ve üzeri tek kubbe ile örtülüdür. Adana Müzesi’nce 1941’de, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından da 1965 yılında onarılmıştır. Caminin yuvarlak kemerli giriş kapısı üzerindeki h.1165 (1751) tarihli iki satırlı yazıtta ismi geçen medreseden bugün hiçbir iz kalmamıştır. Ayrıca caminin kıble duvarı üzerinde de iki yazıt daha bulunmaktadır.

Sabancı Merkez Camisi (Seyhan)
Adanalı olan Hacı Sabancı, il merkezindeki meydanda 1988 yılında Sabancı Merkez Camisi’nin temellerini atmış, caminin yapımı sürerken Hacı Sabancı’nın ölümü üzerine ailesi tarafından tamamlanmıştır.

Caminin 65.000 m2’lik arsası Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından Türkiye Diyanet Vakfı’na devredilmiş, Adanalı hayırseverlerin de maddi katkıları ile cami 1998’de tamamlanmıştır.


Klasik Osmanlı mimari üslubunda inşa edilen cami Sultanahmet Camisi ile Selimiye Camisi’nin özelliklerini yansıtmaktadır. İbadet mekânını 32 m. çapında 54 m. yüksekliğinde bir kubbe örtmektedir. 6 minareli olup, 16 şerefelidir. İbadet mekânını örten kubbe, yarım ve çeyrek kubbelerle desteklenmiştir. Ayrıca çevre duvarlarındaki vitraylı pencerelerle içerisinin aydınlatılması sağlanmıştır.

Kemeraltı Camisi (Seyhan)

Adana ağabeydin paşa Caddesi’nde Tarsus Kapısı denilen yerde bulunan Kemeraltı Camisi, Savcıoğlu Hacı Mustafa isminde bir kişi tarafından 1599 yılında yaptırılmıştır. Caminin yapıldığı dönem Ramazanoğlu Piri Paşa’nın emirliği zamanına rastlamaktadır. Bugün Adana Müzesinde bulunan bir kitabeden öğrenildiğine göre caminin yanında bir de medrese vardı. Ancak bu medrese günümüze ulaşamamıştır.

Kemeraltı Camisi oldukça sade bir yapı olup, kesme taştan kare planlıdır. Caminin kuzey ve doğu cephelerinde üzerleri kubbeli son cemaat yeri bulunuyordu. Son derece sade olan bu caminin içerisinde önemli bir bezemesi olmadığı gibi minaresi de yanında, kesme taş kaide üzerinde tek şerefeli ve yuvarlak gövdeli idi.


Tuz Hanı Mescidi (Seyhan)

Adana Ulu Camisi’nin bulunduğu yerde olan Tuz Hanı’nın günümüze yalnızca avlusu ile mescide bitişik hamamı gelebilmiştir. Mescit XV.yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır.

Cami kare planlı olup, üzerini yüksek kasnaklı sivri külahı andıran bir kubbe örtmekted

Adana Türbeleri


Ramazanoğlu Türbesi (Seyhan)

Ulu Caminin güneydoğusuna bitişik olan Ramazanoğulları türbesini Piri Mehmet Paşa 1541 yılında, Ramazanoğulları beyleri için yaptırmıştır. Türbe, 5.50x6.30 m. ölçüsünde olup, biri cami içerisinden, diğeri de dışarıdan olmak üzere iki kapıdan girilmektedir. Türbenin iç duvarları yarısına kadar XVI.-XVII.yüzyılın İznik ve Kütahya çinileri ile kaplıdır. Türbenin üzeri merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Türbe içerisinde üç sanduka bulunmaktadır.
Bunlar:
Ramazanoğlu Davut’un oğlu Emin Halil Bey (ö.1510)
Emin Halil oğlu Piri Paşa’nın oğlu Mehmet Bey (ö.1534)
Piri Mehmet Paşa’nın oğlu Mustafa Bey (ö.1552

Şehit Duran Mezarı (Seyhan)

Adana, Seyhan Nehri set duvarı boyunda Papaz’ın bahçesi yolu üzerindedir. Adana’nın ilk İstiklâl Savaşı şehitlerinden Duran, 1920 yılında Fransızlara karşı savaşırken şehit olduğu yere gömülmüştür. Adana Mücahitler Derneği ve halkın yardımı ile mermer mezarı üzerine şu kitabe konulmuştur:
“Ey son deminde son kurşunuyla şehit olduktan sonra eli tetikte duran,
Bu hür ovanın, hür beldenin aslan çocuğu Duran,
Yazılsın destanın ve hatırana okunsun,
Mevlütlar ve okunsun Kur’an”
d.1315-1336


Ziya Paşa Mezarı (Seyhan)

Ulu Cami yanında, Ziya Paşa Parkı’ndadır. Şair Ziya Paşa (1825-1880) Adana Valisi iken ölmüş ve buraya gömülmüştür. Adana Valisi Abidin Paşa 1881 yılında bu mezarı yaptırmıştır. Çevresi 1961 yılında park haline getirilmiştir. Adana Valisi Mukadder Öztekin 1962’de bu mezarı onarmış ve Ziya Paşa’nın bir büstünü de parka koydurmuştur.


Dur Hasan Dede Türbesi (Ceyhan)

Ceyhan İlçesi’nin Durhasan Köyü’ndedir. XVIII.yüzyıl başında yapılan bu türbeyi 1870’de Yanyatıroğullarından Abidin Efendi onarmıştır. Bu türbede Tahtacı Türkmenlerinin piri sayılan Dur Hasan Dede’nin mezarı bulunmak

Adana Köprüleri


Misis Köprüsü (Yüreğir)

Ceyhan Irmağı üzerinde, Roma döneminde yapılmış bir köprüsür. IV.yüzyılda İmparator Constantinius'un ortanca oğlu Roma İmparatoru II.Flavius Julius Constantinus tarafından yaptırılmıştır. VI.yüzyılın ortalarında Bizans İmparatoru Iustinianus tarafından onarılmıştır. Eski Adana-Halep kervan yolu bu köprünün üzerinden geçmektedir.

Dokuz gözlü olup, kesme taştan yapılmış bir köprüsür. Günümüze iyi durumda gelmiş olp, kullanılabilir durumdadır.

Taş Köprü (Eski Köprü) (Seyhan)
Adana Kalesi'nin doğusunda, Seyhan Irmağı üzerindedir. Bu köprüye Seyhan Köprüsü veya Eski Köprü ismi de verilmiştir. Tarih boyunca kervan yollarının önemli bir noktasıdır. Aynı zamanda askeri yönden de yararlanılmıştır. Roma İmparatoru Hadrianus (117-138) tarafından yaptırılmıştır. Adana Arkeoloji Müzesindeki mermer bir yazıttan, köprünün Mimar Aujaentios tarafından yaptırıldığı öğrenilmektedir.

Köprü VI.yüzyılın ortalarında onarılmıştır. Bunun ardından Abbasi halifeleri Harun ül Reşit ve Memun, Osmanlı döneminde Sultan III.Ahmet, Sultan Abdülmecit ve Sultan II.Abdülhamit tarafından onarılmıştır. Köprünün son onarımı 1949'da yaptırılmıştır. Abbasi Halifesi Memun köprünün giriş ve çıkışına kapı ve mazgal gibi ilaveler yaptırmış ve köprüden geçenlerden para alındığı Evliya Çelebi'den öğrenilmektedir. Abbasi Halifesi Harun Reşit köprüyü kale ile birleştirmiştir. Evliya Çelebi'nin değindiği kapı ve mazgallar günümüze gelememişse de kale duvarı ile bazı kalıntıların izleri dikkati çekmektedir.
Köprü 319 m. uzunluğunda ve 13 m. yüksekliğindedir. yanlardan ortaya doğru yükselen 21 kemeri bulunmaktadır. Ortadaki büyük kemerde iki aslan kabartması görülmektedir.

Adana Saat Kulesi


Saat Kulesi (Seyhan)

Adana Ulu Cami mahallesi'nde Hükümet Caddesi uzerindedir. Saat Kulesi'nin üzerinde kitabesi olmamakla beraber Adana Valisi Abidin Paşa tarafından 1882 yılında yaptırıldığı bilinmektedir. Aynı zamanda, Belediye Reisi Hacı Yunus Ağa'nın da Saat Kulesi'nin yapımında emeği geçmiştir. Adana'nın Fransızların işgali sırasında, Saat Kulesi Ermeniler tarafından tahrip edilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra 1925'te saatinin makinaları Almanya'dan getirtilerek yerine yerleştirilmiştir.
Saat Kulesi kre prizma şeklinde olup 35 m. yüksekliğindedir. Halk arasındaki söylentiye göre bir o kadar yüksekliği de toprağın altındadır. Kulenin içerisinde hem yukarıya, hem de toprak altına inen bir merdiveni bulunmaktadır. Kulenin üzerinde baldaken şeklinde bir köşk olup, bunun dört tarafına saatin kadranları yerleştirilmiştir. yapıldığı dönemin şairlerinden fani Efendi bu kule ile ilgili bir dörtlük düşürmüştür:

"Bir muazzam eserdir ki misli yok, naziri yok
Zahiren saat çalar, manen hükümet seslenir.
Ol Abidine eyler dua;
Çünkü, andan ruz-u şeb vakt-i ibadet seslenir".
Fani Efendi bu dörtlük ile her yarım saat ve tam saatte çalan saate göre, dairelerin ve resmi görevlilerin işe başlayıp bitirdiklerini anlatmak istemiştir.

Adana Kervansarayları


Havraniye (Misis) Kervansarayı (Ceyhan)

Misis’in 1 km. güneyinde Ceyhan Nehri kıyısında, Ceyhan İlçesi’ne bağlı Havraniye (Geçitli) Köyü’ndeki Selçuklu dönemine ait bir kervansarayın yerine, Sultan IV.Mehmet’in isteği üzerine Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa tarafından 1660 yılında yaptırılmıştır.

Kesme taştan duvarları ve giriş kapısı ayakta durmakta olup, diğer bölümleri yıkılmıştır. Yanında bir de mescidi bulunmaktadır. Batısındaki mescit, kare plânlı tek kubbeli bir yapıdır. Kervansarayın kitabesi Adana Arkeoloji Müzesi’ndedir.


Kurtkulağı Kervansarayı (Ceyhan)

Adana ili Ceyhan ilçesinin 12 km. güneydoğusunda, Kurtkulağı Köyü’nün 1 km. kuzeyindedir. Eski Halep kervan yolu üzerindeki bu kervansarayı Sultan III. Ahmet döneminde h. 1116 (1704) yılında Hüseyin Paşa bir menzil hanı olarak yaptırmıştır. Mimarı Mehmet Ağa’dır.

Selçuklu kervansaraylarına benzeyen kale görünümündeki bu yapı 23.60x45.75 m. ölçüsündedir. Kervansaray enine uzanan, birbirlerine sivri kemerlerle bağlanmış payelerle üç bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerin üzeri boydan boya beşik tonozlarla örtülmüştür. Büyük kesme taşlardan yapılmış olan duvarları muntazam bir taş işçiliği göstermektedir.

Doğusundaki giriş kapısından içerisine girilen kervansarayın çevresindeki odalar, sivri kemerli, ikişer pencereli olup, üzerleri beşik tonozlarla örtülmüştür. Ayrıca avlusunda çeşmesi ve büyük bir de havuzu bulunmaktadır. Kervansarayın kitabesi Adana Arkeoloji Müzesi’ndedir.


Soluhan Kervansarayı (Kozan)

Adana ili Kozan ile Feke ilçeleri arasında, Torosların Horzum yaylası yakınındadır. Eski Kayseri-Kozan kervan yolu üzerinde olan bu kervansaray, Orta Çağdan kalma bir eserdir.

Selçuklu ve Osmanlı mimari özelliklerini yansıtmaktadır. Ancak günümüze çok harap bir durumda gelebilmişt

Adana Kaleleri


Adana Kalesi (Seyhan)

Seyhan Irmağının ve Taşköprü’nün batı bitişiğindeki höyüğün üzerinde bulunmaktadır. Abbasi Halifesi Mehdi ile oğlu Halife Harun-ür Reşid (764-809) bu kaleyi 781’de bir İlkçağ kalesinin üzerine yapılmıştır.

Adana’yı 1836’da ele geçiren Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa kaleyi yıktırmıştır. Savunma hendekleri ile çevrili surlar 300 m. Uzunluğunda idi. Bugüne sadece kule ile sur yıkıntıları gelebilmiştir. Yontma taştan yapılmış olan kale, Abidin Paşa Caddesine Tarsus Kapısı, Taşköprüy’e de kale kapısı ile bağlı bulunuyordu.



Anavarza (Anazarba) Kalesi (Kozan)

Kozan İlçesi’nin 22 km. güneydoğusunda, Dilekkaya (Anazarba) Köyü’nün 2 km. uzağındadır. Sombaz Çayının Ceyhan’la birleştiği yerin 8 km. kuzeyinde, bir ada gibi yükselen tepe üzerindedir. MÖ.IX.yüzyılda Asurlular tarafından yaptırılan kale, Roma ve Bizans dönemlerinde de kullanılmıştır. MS.17 yılında kalenin Romalıların eline geçmesinden sonra Anavarza’da tanrılar ve imparatorlar onuruna Tarsus’taki kadar gösterişli ve görkemli oyunlar düzenlenmiştir. Roma İmparatoru Caracalla bu kente yakınlık duymuş ve kent paralarına Metropolis (başkent) damgasını bastırtmıştır.

Kale, çeşitli dönemlerdeki yer sarsıntıları ile dört kez yıkılmıştır. VI.yüzyıldaki bir depremde yıkılan kale, Bizans İmparatoru Iustinianus zamanında onarılmış ve Araplara karşı bir sınır kalesi olarak kullanılmıştır. Abbasi Halifesi Harun-ür Reşid burayı 795’de ele geçirmiş, 797’de onartmış ve içine Horasan’dan gelen halkı yerleştirmiştir. Kale 963’te Bizans saldırıları sonucu yıkılmış, XI.yüzyılda Ermenilerin, sonra da Bizanslıların eline geçmiştir. Bizans İmparatoru Ioannes Kommenos 1143’te burada ölmüştür. Anavarza Kalesi ilk defa Ramazanoğulları Beyliği zamanında Türklerin eline geçmiş, XIV.yüzyıldan sonra kullanılmamış, kendi haline bırakılmıştır.

Annaşa Kalesi (Pozantı)

Annaşa Kalesi Torosların en büyük geçiti olan Gülek Boğazı’nın girişindedir. 1671’de kaleyi gören Evliya Çelebi bu kaleden “mamur bir kale” diye söz etmiştir. Araplar ise “Hüsnûs-Sekalibe” demişlerdir. Bu isim, kaleyi yaptıranların büyük ihtimalle Azarbeycan’dan Çukurova’ya gelen İskitler olduğunu düşündürmektedir.Annaşa kalesi birkaç kez onarım geçirmiştir.



Ayas (Kestanbol) Kalesi (Yumurtalık)

Yumurtalık İlçesi’nin güneyinde, İskenderun körfezinde yer alan antik bir kentte yer almaktadır. Ortaçağ’a tarihlendirilmektedir. Kale ile küçük kule, XVI.yüzyılda, 1323’te memluklular, kanuni Sultan Süleyman’ın Bağdat seferi sırasında da Osmanlılar tarafından onarılmıştır. Günümüze kalenin yalnızca bazı burçları ayakta gelebilmiştir.



Bucak Kalesi (Kozan)

Kozan’ın 10 km. güneyinde Hamamköy’ün doğusunda yer almaktadır. Ortaçağ’a tarihlendirilen kaleden günümüze sadece bazı kısımları harap durumda gelebilmiştir.


Dumlu (Ademondana) Kalesi (Ceyhan)

Ceyhan’ın 17 km. kuzeybatısında Sağkaya bucağının Dumlu Köyü batısında, 70 m.-80 m. Yüksekliğindeki kalkerli bir tepe üzerindedir. Kalenin XII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Bu kale Adana-Kozan kervan yolunu gözetlemek amacıyla kurulmuştur. 800 m. Çevresi olan kale, sekiz burçludur. Ayrıca ovaya bakan doğu köşesinde bir de gözetleme kulesi bulunmaktadır. Kalenin tek kapısı doğu yönündedir. İçerisinde bazı yapı kalıntıları ile sarnıçlar bulunmaktadır. Kale çevresinde savunma hendeği ve sur kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca tepenin etrafında da bir takım kaya mezarları vardır.