Taşınabilir bilgisayarını gittiği her yere götüren milyonlarca kullanıcıdan biri misiniz? Kullandığınız ister netbook olsun ister notebook veya smartphone olsun. Siber dünyada güvenli kalabilmek için önemli ipuçları:


Çok fazla seyahat ediyor veya ofis dışında bilgisayarınızla çalışıyor musunuz? İşiniz çok fazla seyahat etmenizi gerektiriyor ve havaalanında son dakika iş yapmak zorunda kalıyor musunuz? Taşınabilir bilgisayarını gittiği her yere götüren milyonlarca kullanıcıdan biri misiniz? Kullandığınız ister netbook olsun ister notebook veya smartphone, korunmaya ihtiyacınız var.

Antivirüs yazılımı ESET’in, Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Alev Akkoyunlu, siber dünyada güvenli kalabilmek için önemli ipuçlarını anlattı. Unutmayın, yapmanız gerekenler tatile çıkmadan önce başlıyor. Tatilden döndükten sonra yapılması gerekenler de var.

TATİLE ÇIKMADAN ÖNCE

Altın kural! Antivirus yazılımı yükleyin ve güncelleyin: Her zaman antivirüs programı kullanın ve sürekli son sürüm kullandığınızdan emin olun. Yavaş netbooklar bile sistemi yavaşlatmadan güvenliği sağlamak için düzgün bir virüs tarayıcıyı çalıştırabilir.

Korunmak virüsü temizlemekten daha iyidir: Netbook’da, laptop’ta veya smartphone’da da olsa, verilerinizi yedekleyin ve güvenli bir ortamda saklayın. Böylece bilgisayarınız çalındığı veya kaybolduğu zaman verilerinizi de kaybetmemiş olursunuz.

Karmaşık şifreler kullanın: Veriler ve veri depolama cihazları her zaman şifre korumalı olsun. Hatta özel bir şekilde şifrelenmiş (encrypt) olursa yanlış ellere geçtiğinde işe yaramaz hale gelir.

Taşınabilir diskleri ve USB aygıtları virüse karşı kontrol edin: Taşınabilir aygıtlar, şu anda virüslerin yayılmasını sağlayan en yaygın taşıyıcı durumundalar. Tatile çıkmadan önce ya da işten çıkmadan önce taşınabilir diskiniz güncel bir virüs tarayıcı ile tarayın. Bunu yapmadan önce, virüslerin sadece taşınabilir medyayı (USB bellek v.b.) takınca bulaşabilmesine sebep olan Windows AutoRun özelliğini devre dışı bırakın.

Dijital fotoğraf makinası belleğini, ilk kullanımdan önce kamera içinde formatlayın: Yeni belleklerde virüs olma olasılığı düşük de olsa bu işlemle bu riski tamamen ortadan kaldırabilirsiniz.

TATİL SIRASINDA

Hırsızlara karşı dikkatli olun: Taşınabilir bilgisayarınızın veya cep telefonunuzun çalınması, gününüzü berbat edebilir. Sonuçta üzülmek istemiyorsanız, bilgisayarınızı güvenli bir yerde tutun veya güvenlik kilidi kullanın.

Kablosuz ağlar: Herkese açık, güvensiz kablosuz ağları hiç bir zaman kullanmayın.

Veri hırsızlarına karşı dikkatli olun: Internet kafelerde bilgisayar kullanırken internet bankacılığı e-posta şifreleriniz, sosyal medya siteleri giriş bilgileriniz gibi önemli bilgileri girmekten kaçının. Bu makinelerde keylogger (klavyeden basılan tuşları kaydeden ve şifreleriniz çalabilen kötü niyetli bir yazılım türü) olabilir. Ayrıca USB belleklerinize zararlı yazılım bulaştırma olasılığı da var.

Bilgisayarınızı serin tutun (uygun soğutma sistemi kullanarak): Yüksek sıcaklıklar her zaman elektronik cihazların düşmanıdır. Güneş, bu cihazlar üzerinde ciddi hasarlara yol açabilir ya da kullanılmaz hale getirebilir.

İnternette güvenli şekilde gezinin: Internete erişmek için kendi modeminizi ya da telefonunuzu kullanmak, açık ve güvensiz kablosuz bağlantıları kullanmaktan daha güvenlidir. Yüksek veri kullanım maliyetleri ile karşılaşmamak için yererl bir operatörden ön ödemeli bir kart alarak hassas güvenlik isteyen işlemleri yapabilirsiniz.

Yeni bir e-posta hesabı açın: Normal mailinize gelen mesajların yönlendirilmek üzere ayarlandığı bir tatil hesabı açarak, tatilde bu e-posta hesabınız ele geçirilse bile uğrayacağınız zararın sadece tatil süresi içinde kalmasını sağlayabilirsiniz. Tatil sonrası yönlendirmeyi kaldırarak normal hesabınıza dönerek minimum zararla atlatabilirsiniz.

Bilgisayarınızı taratın (en azından online tarayıcı ile): Mümkün olan yerde taşınabilir bilgisayarınızı virüslere karşı tarayın. En azından güvendiğiniz bir online tarayıcı ile.

EVE DÖNDÜĞÜNÜZDE

Bilgisayarınız ve telefonunuzu virüslere karşı tarayın: Bilgisayarınızı, telefonunuzu, hafıza kartlarınızı, USB belleğlinizi olası virüs bulşmalarına karşı tarayın (Autorun özelliğinin kapalı olduğundan emin olun).

Normal e-posta adresinize geçiş yapın: E-posta mesajlarınızı, tatil için açtığınız e-posta hesabına yönlendirmeyi iptal edin ve normal mailinize geri dönün.

BİLGİSAYARIN FİZİKİ GÜVENLİĞİ İÇİN YAPMANIZ GEREKENLER

Tozdan ve kumdan koruyun: Taşınabilir bilgisayarların klavyeleri ve bilgisayarı soğutmak için kullanılan aktif fanlar toz ve kum gibi yabancı cisimlere karşı oldukça hassastır. Taşınabilir bilgisayarların plaj gibi ortamlarda kullanılması durumunda, bilgisayarın içine kaçabilecek toz ve kum parçacıkları fanı kısa sürede kullanılmaz hale getirerek bilgisayarınızı aşırı ısınmasına ve hatta aşırı sıcaktan zarar görmesine sebep olabilir. Ayrıca klavye içine girebilecek parçalar, klavyenin doğru çalışmasını engelleyebilir.

Serin tutun: Yüksek sıcaklıklar her zaman elektronik cihazların düşmanıdır. Masaüstü bilgisayarlara göre daha çabuk ısınan bir yapıya sahip olan normal bir notebook ya da netbook’un çalışma ortamı sıcaklığı 25-30 derece arasında olmalı. Doğrudan güneşe maruz kalan bir cihazın çalışma ortam sıcaklığı, pek çok tatil yöresinde 50 dereceyi bulur. Bu da işlemcinin çok fazla ısınmasına ve bilgisayarın düzgün çalışmamasına neden olur. Uzun şekilde bu ortamda kullanım, kalıcı hasarlara sebep olabilir.

Suyla temastan kaçının: Taşınabilir bilgisayarlar, tüm elektronik cihazlar gibi hatta daha fazla sıvı temasına karşı hassastır. Özellikle çalışırken meydana gelen sıvı temasları kalıcı hasar verebilir. Tuzlu su geri dönülemeyecek şekilde hasar görmesine neden olabilir. Eğer üzerine bir şey dökülürse yapılacak en iyi şey, hemen bilgisayarın gücünü kesip pilini çıkarmak ve olabildiğince yakın bir zamanda yetkili servise ulaştırmaktır.

Kaliteli çanta kullanın: Bir yerden bir yere taşırken ve seyahat ederken, taşınabilir bilgisyarlar için özel tasarlanmış, toza, ısıya, darbelere dayanıklı bir taşıma kılıfı ve çantası kullanın. Uçakla seyahat edecekseniz, çantayı yolculuk sırasında ayrı bagaja vermeyin, el bagajı olarak kabinde taşıyın.

Bataryanın ömrünü kısaltmayın: Günümüzün modern taşınabilir bilgisayarları, lityum polimer denilen çok hücreli pil çeşiti kullanır. Bu pil, eski tip pillerden farklı olarak tam boşalmadan doldurulabilir ya da tam şarj olmadan az az şarj edilerek kullanılabilir. Bu özelliği dikkate alındığında taşınabilir bilgisayar pilerinizi tatilde kullanırken tam olarak bitmeden (ideal değer yüzde 10 - 20 doluluk seviyesi) tekrar şarj edilebilir. Pilin tam olarak bittikten sonra şarj edilmesi pilin ömrünü önemli bir biçimde azaltır. Bilgisayarınızı fişe takılı kullandığınızda, pilini çıkarıp uygun bir sıcaklıkta (16-18 derece) saklamak pilin ömrünü daha iyi kullanmanızı sağlar.