Tarihte Bugün / 8 Eylül

Dünya Okuma Yazma Günü
1930. İzmir'de 5000 işçi grevde.
1931. Bulgaristan'da yayımlanan "Yüz ellilikler"in gazetesi Açık Söz kapatıldı.
1939. İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1941. Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943. Nazi Mahkemesi'nin mahkum ettiği Çek edebiyatının başarılı ismi, gazeteci Julius Fuçik idam edildi.
1951. Japonya 48 ülkeyle barış antlaşması imzaladı.
1966. Gazeteci İlhami Soysal, kaçırıldı ve feci bir şekilde dövüldü.
1968. Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.
1971. Polisin silah kullanma yetkisi genişletildi.
Aynı gün İstanbul'da seyisler greve başladı.
1974. Amerika Birleşik devletleri Başkanı eski başkan Richard Nixon'u Watergate olayındaki sorumluluğundan dolayı affetti.
1977. İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti "ekonomik istikrar önlemleri paketi"ni açıkladı. Akaryakıta yüzde 90, demire yüzde 40, kağıda yüzde 144, PTT'ye yüzde 100-150 arası zamlar yapıldı.
1979. Kara panterleri desteklemekle suçlanıp, sürekli izlenen Amerikalı aktris Jean Seberg intihar etti.
1980. Cumhuriyet Halk Partisi'nin 32 sol kanat milletvekili genel merkezi sağcılıkla suçlayan bir muhtıra yayımladı.
1989. Bakırköy Özgürlük Meydanı'nda "Serbest Konuşma Kürsüsü" açıldı. Ancak "Serbest Konuşma Kürsüsü", Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefetten gözaltına alındı. "Sanık" kürsü daha sonra belediyeye iade edildi.


Bugün Doğanlar:
1779. IV. Mustafa. Reformcu III. Selim'in tahttan indirilmesine destek vererek 1807-1808 arasındaki hükümdarlığı sırasında gericiliğe güç kazandıran Osmanlı Sultanı.
1841. Antonín (Leopold) Dvorák. Halk müziğini 19. yüzyıl romantik müziğine dönüştürerek dünya çapında ün kazanan ilk Bohemyalı besteci.
1925. İngiliz sinema oyuncusu Peter Sellers.

Bugün Ölenler:
1978. Tiyatro yönetmeni Tarık Levendoğlu.
1982. Ressam Arif Kaptan.

Tarihte Bugün / 9 Eylül

1922. İzmir'in Kurtuluşu
1932. İspanya Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1948. Kuzey Kore, Başkan Kim İl Sung liderliğinde bağımsızlığını ilan etti.
1953. Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 sene 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 sene 1 ay hapse mahkum oldu.
Aynı gün Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Hürriyet gazetesinde kendisine hakaret edildiği iddiasıyla Sedat Simavi'yi dava etti.
1954. Cezayir'de deprem: 1000 kişi öldü.
1955. Hükümet, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören kişi ve kuruluşlara yardım kararı aldı.
1968. İşçiler, İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikasını işgal etti. İşgal bir gün sürdü.
1972. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 278 kitabı toplattı.
1973. İstanbul Ayvansaray'da Cıvata Fabrikası'nda çalışan 215 işçi açlık grevine başladı.
1974. Keban Baraj ve Hidroelektrik Santralı açıldı.
Aynı gün 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın Düğün filmi aldı. Perihan Savaş en iyi kadın oyuncu, Hakan Balamir en iyi erkek oyuncu seçildi.
1982. Türkiye'nin Bulgaristan, Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ateşesi Bora Süelkan silahlı saldırı sonucu öldü.
1985. Türk Hava Yolları'nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer'in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
1991. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.
1993. İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.
Aynı gün Türkiye'de Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1995. Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz dünya güzeli seçildi. Palandüz, 1932'de dünya güzeli seçilen Keriman Halis'ten sonra dünya güzeli seçilen ilk Türkiyeli oldu.

Bugün Doğanlar :
1908. İtalyan anti-faşist ozan ve romancı Cesare Pavese.

Bugün Ölenler :
1901. Fransız ressam Henri Toulouse-Leutrec.
1976. Çin Halk Cumhuriyeti lideri Mao Zedong
1984. Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney
1985. Eski Senato başkanlarından Sırrı Atalay ve tiyatro ve sinema oyuncusu Erkan Yücel..

Tarihte Bugün / 10 Eylül

İlköğretim Haftası
1855. Türkiye'de ilk telgraf haberleşmesi başladı.
1920. Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.
1934. Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi.
1940. Bakanlar Kurulu, Tan, Tasvir-i Efkar ve Haber gazetelerini yedişer gün kapattı.
1943. İstanbul Kapalıçarşı'da günü yangın çıktı; 200'den fazla dükkan yandı.
1942. İngiliz Kraliyet hava Kuvvetleri Almanya'nın Düsseldorf şehrine 100 bin bomba attı.
1943. Alman askerleri Roma'yı işgal etti.
1962. Milli Birlik Komitesi 55 toprak ağasını Doğu Anadolu'dan sürmüştü. Meclis, toprak ağalarının köylerine dönüşünü yasalaştırdı.
1965. Türkiye Hindistan'ın Pakistan'dan çekilmesini istedi ve Pakistan'a silah gönderdi.
1968. Başbakan Süleyman Demirel, "İmam-Hatip okulları taassuba karşı açılmış aydınlık pencerelerdir" dedi.
1970. Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Meclis'te reddedildi.
1977. Oleyis Sendikası Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (Türk-İş) ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) katıldı.
1979. Türkiye İşçi Partisi Adana eski il başkanı Avukat Ceyhun Can öldürüldü.
1981. Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra Amerika Birleşik Devletleri'nden İspanya'ya döndü.
1987. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım günü erken genel seçim yapılması kararı aldı. Türkiye 104 seçim bölgesine ayrıldı. En çok milletvekilini İstanbul (45), en az milletvekilini Bilecik (2) ve Hakkari (2) çıkartacak.
Macaristan'ın sınırı açmasıyla, binlerce Doğu Alman vatandaşı ülkelerinden ayrılmaya başladı.

Bugün Doğanlar:
1914. Oscar ödüllü "West Side Story", (Batı Yakasının Hikayesi) filminin yönetmeni Robert Wise.

Bugün Ölenler:
1854. Halk şairi Emrah.
1979. Şair Ceyhun Can.
1990. Ebru sanatçısı Mustafa Esat Düzgünman.

Tarihte Bugün / 11 Eylül

Bursa, Foça, Gemlik ve Orhaneli'nin kurtuluşları
1923. Halk Fırkası Genel Başkanlığı'na Mustafa Kemal Paşa seçildi.
1941. Van Gölü ve çevresinde deprem: 194 kişi öldü, 36 köy tamamen yıkıldı.
1944. Türkiye, 1944'de Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.
1954. Ankara'da "Kıbrıs Türktür Komitesi" kuruldu.
1972. Kısa adı FİJ olan Uluslararası Gazeteciler Federasyonu 11. Kongresi'ni İstanbul'da yaptı. Kongrede tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması istendi. Basınla ilgili baskıların kalkması talep edildi.
1973. Amerika Birleşik Devletleri destekli askeri cuntanın yönetime el koymasına direnen Şili Cumhurbaşkanı Salvador Allande 1973'de öldürüldü.
1979. Çukurova Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Nöroloji Kürsüsü Başkanı Profesör Dr. Fikret Ünsal 1979'da öldürüldü.
1980. Şili'de referandum: General Augusto Pinochet'in görev süresi 8 yıl uzatıldı.
1986. 12 Eylül askeri darbesi sonrası, Süleyman Demirel ilk kez 1986'da Bafra'da halka konuştu.
1989. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına Anavatan Partisi (ANAP) Erzincan Milletvekili Yıldırım Akbulut seçildi.
1990. Bakırköy Kadın Sığınma Evi açıldı.
1993. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) 4. Olağan Kurultay'ında Murat Karayalçın genel başkan seçildi.
1994. Devrimci-Sol örgütünün firari lideri Dursun Karataş, Fransa'da yakalandı.
Aynı gün, İstanbul devlet Güvenlik Mahkemesi, Cumhuriyet gazetesini kapattı. Gazetenin terörle mücadele yasasına aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1996. Eski Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir'in Avrupalı üç kadın parlamentere "fahişe" demesiyle ilgili yargılama sonuçlandı. Gökdemir 500 milyon lira tazminat ödemeye mahkum oldu.


Bugün Doğanlar:
1885. "Lady Chatterley'in Aşığı" adlı yapıtıyla ünlü İngiliz romancı D. H. Lawrence.

Bugün Ölenler:
1937. Ressam Nazmi Ziya Güran.
1948. Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah.
1970. Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev.
1982. Müzik eleştirmeni Faruk Güvenç 1982.
2000. Gazeteci Ergun Köknar.

Tarihte Bugün / 12 Eylül

1937. Dersim isyanının lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1953. Sovyetler Birliği'nde Nikita Kruşçev Komünist Partisi 1. sekreterliğine seçildi.
1956. 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959. Sovyetler Birliği Luna II roketini aya fırlattı.
1963. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı.
1969. Türkiye İşçi Partisi, Adıyaman'da bir toprak ağası ve Alevi dedesi olan Sabri Tanrıverdi'yi aday gösterdi. Tanrıverdi'nin adaylığı parti içinde rahatsızlık yarattı.
1970. Filistinli gerillalar, Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, İngiltere ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular; yolcuları rehin aldılar.
1975. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977. 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı. Türkiye 48 ülke arasında birinci oldu.
1980. Ordu yönetime el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
12 Eylül askeri darbesi sonrasında 7000 kişinin idamı istendi. Askeri Yargıtay 124 idam cezasını onayladı. 50 kişi idam edildi. Askeri yönetimde, gözaltında ya da hapishanelerde, "doğal olmayan ölüm" sayısı 229 oldu. İnsan Hakları Derneği'nin kayıtlarına göre 12 Eylül döneminde:
650 bin kişi gözaltına alındı. 230 bin kişi yargılandı. 1 milyon 683 kişi fişlendi. 141,142 ve 163. maddelerden 71 bin kişi, yasadışı örgüt üyesi olma iddiasıyla da 98.404 kişi yargılandı.
1987. Metris Askeri Cezaevi yönetimi tutuklu ve mahkumların isteklerini kabul etti; 63 siyasi tutuklu 30 gündür sürdürdükleri açlık grevine son verdi.
1993. Nurhan Süleymanoğlu Avrupa Boks Şampiyonası'nda altın madalya kazandı. Bu, Türkiye'nin boksta aldığı ilk altın madalya.
1997. "Susurluk davası" sanığı İbrahim Şahin ile 2 özel tim mensubu ve "köstebek davası" sanığı Bülent Orakoğlu tahliye edildi.

Bugün Doğanlar:
1888. Fransız şarkıcı, sinema oyuncusu Maurice Chevalier
1921. Polonyalı bilimkurgu yazarı Stanislaw Lem

Bugün Ölenler:
1977. Güney Afrika'da Siyah hakları için mücadele eden Steve Biko gözaltında
1992. Amerikalı aktör Antony Perkins.

Tarihte Bugün / 13 Eylül

490.Yunanlılar Marathon savaşında Darius komutasındaki Persler'i yendiler.
1788. New York Birleşik Devletler'in federal başkenti oldu.
1921. Sakarya Meydan Savaşında yaralanan Mustafa Kemal Paşa'ya Gazi unvanı verildi.
1923. İspanya'da General Primo de Rivera 1923'de bir darbeyle yönetime el koydu.
1925. Şark İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler Mustafa Kemal Paşa'dan af istediler. Mustafa Kemal Paşa'nın mektubu üzerine beraat ettiler.
1950. Milli Eğitim Bakanlığı valiliklere gönderdiği bir genelgeyle öğretmenlerin parti işleriyle uğraşmasını yasakladı.
1953. Türk-Alman Milli Atletizm Şampiyonasında Türk atletleri 3 birincilik aldı.
1964. Birleşmiş Milletler Barış Gücü kuşatma altındaki Kıbrıs, Erenköy'e yiyecek ve battaniye ulaştırdı.
1977. İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti 8 Eylül 1977'de istikrar önlemleri paketiyle birlikte zamları da açıklamıştı. Uluslararası Para Fonu, IMF 13 Eylül'de önlemleri yetersiz bulduğunu açıkladı.
1980. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren devlet başkanlığını üstlendi.
Aynı gün Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit Gelibolu'daki Hamzaköy askeri tesislerinde, Necmettin Erbakan İzmir Uzunada'da "güvence" altına alındı. Alparslan Türkeş'e teslim ol çağrısı yapıldı.
1987. Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine, oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.
1993. Sosyalist İktidar Partisi (SİP) kuruldu.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ve İsrail Başbakanı Yitzak Rabin bazı konularda anlaşmaya vardılar. Buna göre, İsrail Gazze ve Jeriko'dan çekilecek, Filistinliler Gazze, Jeriko ve Batı Şeria'nın bir bölümünde kendilerini yönetme hakkına sahip olacak.
Aynı gün İspanya'da yapılan Uluslararası Asturia Film Festivali sonuçlandı. Memduh Ün, "Zıkkımın Kökü" filmiyle en iyi yönetmen ödülünü aldı.
1997. Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Ercan Yıldız'la Şeref Eroğlu altın madalya kazandı.

Bugün Doğanlar:
1874. Müzikteki 12 ton metodunun yaratıcısı Avusturyalı besteci Arnold Schoenberg.

Bugün ölenler:
1871. Tanzimat devri şair ve yazarlarından Şinasi.
1967. ut ve viyolonsel virtüözü, besteci Şerif Muhittin Targan.
1970. gazeteci ve tiyatro tarihçisi Refik Ahmet Sevengil.
1971. Mao Zedong'un halefi ilan edilen Lin Biao, uçak kazasında.
1989. Eski bakan İsmail Rüştü Aksal.
1991. Futbolun "Taçsız Kralı" Metin Oktay, trafik kazasında.

Tarihte Bugün / 14 Eylül

1812. Fransa İmparatoru Napolyon, ordularının başında büyük bir yangının sürdüğü Moskova'ya girdi.
1867. Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayımlandı.
Aynı gün Amerika Birleşik devletleri Başkanı William McKnley New York'ta fuar açarken bir anarşist tarafından vuruldu. 12 saat sonra yerine Theodore Roosevelt geçti.
1930. Son Posta gazetesi sorumlu müdürü Selim Ragıp Bey (Emeç) tutuklandı.
1933. Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı.
1936. Mlli Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak "alfabe" kitabını kabul etti. Alfabe'nin yazarları: Murat Özgün ve İlhan Gökçe.
1944. Radyo istasyonlarının kurulması ve genişletilmesi yasası çıktı.
1954. Fransa, Profesör Tevfik Remzi Kazancıgil'e Legion d' Honneur nişanı verdi.
1956. Akis dergisi toplatıldı.
1963. Ömür boyu hapse mahkum eski Demokrat Parti Milletvekili Zeki Erataman tedavi gördüğü hastaneden kaçtı. Daha sonra Erataman'ın Yunanistan'a iltica ettiği açıklandı.
1969. Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu.
1970. Filistinli gerillalar Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar.
1971. Bilim ve Sosyalizm yayınları sahibi Süleyman Ege Lenin'in "Devlet ve İhtilal" kitabı nedeniyle 7,5 yıla mahkum oldu.
1972.Aşık Mahsuni başbakana hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı.
1974. Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney 1974'de Adana, Yumurtalık ilçesi yargıcını öldürdü.
1980. Sıkıyönetim komutanlıklarınca Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi.
Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş teslim oldu ve Uzunada'ya gönderildi.
1982. Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel bir bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1986. Bülent Ecevit "Demokratik Sol Parti (DSP) ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) birleşirse eşimle birlikte çeker gideriz" dedi.
1996. Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, tutuklu bulunduğu İsviçre'den kendi isteği ile Türkiye'ye getirildi.


Bugün Doğanlar:
1910. Uzun yıllar Marsilya belediye başkanlığı yapan Sosyalist Parti önderi Gaston Defferre.
1934. Kate Millet. Kadın kurtuluş hareketinin öncülerinden ABD'li sanatçı, yazar ilk kitabı Cinsel Politika'yla cins ve cinsiyette iktidar dinamiklerinin rolünü araştırdı.

Bugün Ölenler:
1321. İtalyan şair Dante Alighieri.
1852. Napolyon'u Waterloo'da yenen İngiliz komutan Wellington Dükü.
1966. Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel.
1981. Amerikan asıllı aktris ve Monako Prensesi Grace Kelly, trafik kazasında.
1998. Şair, gazeteci Mehmet Kemal Kurşunlu.

Tarihte Bugün / 15 Eylül

1910. Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.
1917. Başbakan Aleksandr Kerenskiy, Rusya'da cumhuriyet ilan etti.
1923. Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlılardan teslim alındı.
1929. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin ilk sergisi Ankara'da açıldı.
1930. Almanya seçimlerinde Naziler sosyalistlerden sonra ikinci büyük parti durumuna geldi.
1931. Mahatma Gandhi, Londra'da yapılan toplantıda Hindistan'a bağımsızlık verilmesini istedi.
1944. 2. Dünya savaşı sırasında, Britanya savaşının en önemli günüde Kraliyet Hava Kuvvetleri 185 Alman uçağını düşürdüler.
1955. Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.
1961. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası kurulan Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararları açıklandı: Aralarında eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın da bulunduğu 15 idam, 31 ömür boyu hapis, 408 kişiye çeşitli hapis cezaları, 133 beraat. Son oturuma intihara teşebbüs eden eski başbakan Adnan Menderes katılmadı.
1966. Maratoncu İsmail Akçay Balkan şampiyonu, Hüseyin Aktaş ikincisi oldu.
1971. İdam istemiyle yargılanan Salman Kaya 1971'de tahliye edildi.
1975. Beyrut'ta Hıristiyan ve Müslümanlar arasında iç savaş başladı.
1980. 12 Eylül Askeri darbesini izleyen günlerde, grev ve lokavtlar kaldırıldı; işçiler işbaşı yaptı, belediye başkanları görevlerinden alınmaya başladı, yerlerine çoğunlukla subaylar atandı, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Hak-İş'in bankalardaki paraları bloke edildi, sendika yöneticileri ile işyeri temsilcileri teslim olmaya başladı.
1983. Milliyet gazetesi yazarlarından Metin Toker ve yazı işleri müdürü Doğan Heper 3'er ay hapis cezasına çarptırıldılar. Heper'in cezası paraya çevrildi.
1986. Başbakanlık Başdanışmanı Adnan Kahveci "rüşvet pazarında 1 trilyon lira dönüyor" dedi.
1997. Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürme iddiasıyla yargılanan 9 polisten 4'ü tahliye edildi.
2000. Bask Yurdu ve Özgürlüğü Örgütü, ETA lideri Ignacio Gracia Arregui Fransa'da yakalandı.

Bugün Doğanlar:
1890. İngiliz gerilim yazarı, eserleri 1 milyondan fazla basılan Agatha Christie.
1894. "Oyunun Kuralı" filmiyle ünlü, Fransız yönetmen Jean Renoir.

Bugün Ölenler:
1956. Eski Maliye Nazırı Abdurrahman Vefik Sayın 103 yaşında.
1972. Şair Baki Süha Edipoğlu ve besteci Ulvi Cemal Erkin.
1983. Yazar, öğretim üyesi Murat Sarıca.
2000. Ressam Şükriye Dikmen.

Tarihte Bugün / 16 Eylül

Uluslararası Ozon Tabakasını Koruma Günü
1924. Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.
1935. Türk Milli Güreş Takımı 1935'de Balkan Şampiyonu oldu.
1938. Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk harfleriyle yapılmasına karar verildi.
1946. Prof. Ali Fuat Başgil İnsan Haklarını Müdafaa Cemiyeti'ni kurma çalışmalarına başladı.
1948. Türk Sahne Sanatkarları Derneği 1948'de kuruldu.
1949.Yunanistan İç Savaşı sona erdi.
1950. Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO^ya girme başvurusu 1950'de reddedildi.
1953. Maliye Bakanı Hasan Polatkan yabancı sermayeyi Türkiye'ye yatırıma davet etti.
Aynı gün, İlk sinemaskop film gösterimi New York'da yapıldı.
1955. Sıkıyönetim Komutanlığı, 1955'de İzmir'de Sabah Postası gazetesini kapattı. Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü ve başyazarı Orhan Rahmi Gökçe tutuklandı.
1959. Charles De Gaulle Cezayir'in kendi politik geleceğini yapacağı bir referandumla belirlemesini istedi.
1961. Menderes hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan İmralı adasında idam edildiler.
1963. Ahmet Ben Bella Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.
1963'ün son altı ayında, Türkiye'de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 7200'ü Türkiye'den ayrıldı."İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi" 1964'de yürürlükten kaldırıldı. 30 Ekim 1930 tarihli bu sözleşme Türkiye'de yaşayan Yunan uyruklulara bazı ayrıcalıklar tanıyordu.
1966. Turgut Özakman'ın "Duvarların Ötesi" adlı oyunu sosyalizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yasaklandı.
1967. "Doğu Mitingleri"nin ilki Diyarbakır'da yapıldı. Türkiye İşçi Partisi Doğu mitinglerini düzenledi ve destekledi. Cumhuriyet sonrasında ilk kez kitle gösterilerinde Kürt etnik varlığı dillendirilmiş oldu.
1976. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) üyesi işçiler genel greve gittiler. İşçiler, Milliyetçi Cephe hükümetinin çekilmesini istediler, Devlet Güvenlik Mahkemeleri'ni protesto için genel yas ilan ettiler.
1978. İran'da deprem: Bir dakika süren depremde 20.000 kişinin öldüğü açıklandı.
1987. Ozon tabakasındaki delik tehlikeli olmaya başladı. Kanada, Montreal'de 70'den fazla ülke bir araya geldi. Toplantıda, Kloroflorokarbon gazının kullanımının 1999'a kadar yarıya indirilmesi anlaşması imzalandı.
1992. Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal'in başkan yardımcılığına seçildi.
1993. İskenderiye Film Festivali'nde ödül alanlar belli oldu. Serap Aksoy, " En İyi Kadın", Yavuz Özkan, "En İyi Senaryo Yazarı" ödülünü aldı.
Aynı gün Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya, "devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda" yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1997. İstanbul Aksaray'daki emniyet müdürlüğü binasına ikinci kez uzaktan lav roketi ile saldırı düzenlendi.


Bugün Doğanlar:
1816. Sir Charles Thomas Newton. Türkiye'nin güney batısında yürüttüğü kazılarla dünyanın yedi harikasından bir olan Bodrum'daki Halikarnas Müzesi'ni ortaya çıkartan İngiliz arkeolog.
1925. B.B. King. Blues ekolünün gelişimini en çok etkileyenler arasında yer alan siyah Amerikalı caz gitaristi.
1937. Aleksandr Vasilyeviç Medved. Bütün zamanların en iyi serbest stil güreşçisi olarak kabul edilen Rus sporcu. 1964 ile 1972 arasında üç olimpiyatta peşpeşe altın madalya kazanan Meved'in bu başarısına başka bir güreşçi tarafından erişilemedi.
1939. Breyten Breytenbach. Afrikaans dilininin en önemli şairlerinden bir olan Breytenbach ırk ayrımcılığına karşı çıkışından ötürü sürgüne zorlanmış ve Fransa yurttaşlığına geçmişti.

Bugün Ölenler:
1977. Yunan asıllı Amerikan soprano Maris Callas.
1982. Türkiye'nin ilk viyolonselisti ve Devlet Operasının koro şefi Muhittin Sadak.