Tarihte bugün

[Afat45]

Tarihte Bugün / 25 Mart

1807. İngiltere Parlamentosu köle ticaretini yasakladı.
1929. İtalya'da faşist yönetim genel seçimlerde oyların yüzde 99'unu kendilerinin aldıklarını açıkladı.
1936. Saatlerin doğru olarak ayarlanabilmesi için İstanbul Rasathanesi'nce hazırlanan iki bildiriyi Bakanlar Kurulu onayladı.
1950. Türk Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı Ankara'da düştü, 15 kişi öldü.
1951. Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri, solcu öğretmenlerin tasfiyesinin sürdüğünü açıkladı.
1957. Roma'da bir araya gelen Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Avrupa Ortak Pazarı'nın kurulmasına ilişkin Roma Antlaşması'nı imzaladı.
1959. Necip Fazıl Kısakürek, Büyük Doğu dergisinde yayımlanan "Menderes'in Kalesi" başlıklı yazısında Fuad Köprülü'ye yayın yoluyla hakaret ettiği iddiasıyla açılan davada bir yıl hapse mahkum oldu. Büyük Doğu dergisi de bir ay süreyle kapatıldı.
1960. Güney Afrika'da Johannesburg'da tüm siyah politik örgütler feshedildi.
1961. Adalet Bakanlığı idam cezalarının cezaevi bahçelerinde infaz olunması hakkında karar aldı.
1968. Şair Metin Demirtaş Türk Solu dergisinde yayımlanan "Guevara" adlı şiirinde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1972. Cumhuriyet Halk Partisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkında verilen ve Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından onaylanan idam kararlarının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. İnfaz savcılığı dosyayı Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'na gönderdi. Üç gün sonra Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi idamların infazına karar verdi.
1975. Suudi Arabistan Kralı Faysal, yeğeni prens Faysal tarafından Riyad'da öldürüldü.
1982. Ankara Sıkıyönetim Savcılığı halkevleri hakkında kapatılma istemiyle dava açtı.
Aynı gün tutuklu İsmail Beşikçi, cezaevinden yazdığı bir mektup nedeniyle 10 yıl ceza aldı.
1984. Yerel seçimler yapıldı. Anavatan Partisi (ANAP) yüzde 41,5 oy oranı ile 54 ilde belediye başkanlığı aldı. Sosyal Demokrat Parti (SODEP) yüzde 23,4 oy oranı ile ikinci, Doğru Yol Partisi (DYP) yüzde 13,2 oy oranı ile seçimlerden üçüncü parti olarak çıktı. İlk kez seçime katılan Refah Partisi (RP) yüzde 4,4 oy oranıyla sonuncu parti oldu.
1986. 14. Strasbourg Film Festivali'nde Muammer Özer'in "Bir Avuç Cennet" ve Ali Özgentürk'ün "Bekçi" isimli filmleri ikinciliği paylaştı.
Aynı gün, işkence yaptığını itiraf eden polis memuru Sedat Caner ile bu itirafları yayımlayan Nokta dergisine dava açıldı.
1988. İstanbul'daki Metris Askeri Cezaevi'nden 29 tutuklu ve hükümlü kaçtı.
1994. Aydın Ortaklar Öğretmen Lisesi'nde evci çıkan dört kız öğrenciden birinin, emniyet yetkilileri tarafından yakalanarak bekaret kontrolüne gönderilmesi kadınlar tarafından protesto edildi.
1999. Sırbistan, NATO'ya savaş ilan edip, Birleşmiş Milletler'e bildirince, NATO üyesi Türkiye de bu ülkeyle resmen savaşa girmiş oldu. Türkiye, uzun yıllardan sonra ilk kez bir savaşta resmi taraf oldu.

Bugün Doğanlar:
1867. 20. yüzyılın en büyük vitüözlerinden biri kabul edilen İtalyan orkestra şefi Arturo Toscanini.
1881. Başlıca eserlerindeki Macar havasıyla dikkati çeken besteci, etnomüzikolog, piyanist ve eğitmen Béla Bartók. .
1921. Oynadığı kadın karakterleri canlandırmadaki sıcaklık ve cesaretiyle bilinen Fransız sinema oyuncusu Simone Signoret.
1934. A20. yüzyıl sonlarının kadın kurtuluş hareketinin önce gelen feminist, siyasal eylemci ve yayıncılarından Gloria Steinem.
1947. En önmli İngiliz pop sanatçılarından Sir Elton John.
Bugün Ölenler:
1918. Fransız besteci Claude deBussy.
1976. Yazar Şevket Süreyya Aydemir Ankara'da. Aydemir, Atatürk ve İnönü dönemlerini incelediği "Tek Adam" ve "İkinci Adam" adlı eserleri kendi düşünsel macerasını aktardığı "Suyu Arayan Adam" ve "Toprak Uyanırsa" adlı romanı ile tanınıyor.
1980. Fransız eleştirmen Roland Barthes.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 26 Mart

1924. Darülfünun, Hukuk Fakültesi öğrencileri üç günlük boykot ilan ettiler.
1931. Ölçüler Kanunu Mecliste kabul edildi. Yeni kanunla, okka, endaze gibi eski ölçülerin yerine kilo, gram, metre, litre gibi uluslararası ölçüler kullanılmaya başladı.
1939. 6. milletvekili seçimleri yapıldı. 1935 seçimlerinden sonra oluşan beşinci mecliste 18 kadın vardı. Altıncı meclise ancak 14 kadın seçilebildi.
1942. Naziler Yahudileri Polonya'daki Auschwitz kampına götürmeye başladı.
1959. Akhisar'da çıkan İbret gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Mustafa Deral, yayım yoluyla hakaretten 10 ay hapis cezasına hüküm giydi.
1969. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu namı diğer Hamido, partiden ihraç edildi.
1971. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, 12 Mart muhtırasıyla istifa eden Süleyman Demirel'in yerine Başbakanlığa atanan Nihat Erim'in yeni kabinesini onayladı. Profesör Türkan Akyol ilk kez bir kadın bakan olarak parlamento dışından hükümet üyesi oldu.
1975. Türkiye'ye sığınmak isteyen Iraklı Kürtlere izin verilmedi.
1981. Sosyal Güvenlik Eski Bakanı Hilmi İşgüzar ve 15 sanık Yüce Divan'da yargılanmaya başladı. Yüce Divan Hilmi İşgüzar'ı 27 Mart'ta tutukladı.
1982. Bir işçi, bir kilo et satın almak için 14 saat çalışmak zorundaydı.
1986. Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına gümrük kapılarında oy kullanma hakkı tanıyan düzenleme Mecliste kabul edildi.
1989. Yerel seçimler yapıldı.İstanbul, Ankara, İzmir belediye başkanlıklarını kazanan Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) yüzde 28,7 oy oranıyla birinci, yüzde 25,1 oy oranıyla Doğru Yol Partisi (DYP) ikinci, yüzde 21,8 oy oranıyla Anavatan Partisi (ANAP) üçüncü parti oldu. Refah Partisi (RP) yüzde 9,8, Demokratik Sol Parti (DSP) yüzde 9,0, Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) yüzde 4,1 oy aldı.
1994. Yerel seçimlerde Doğru Yol Partisi (DYP) yüzde 21,4 oy oranıyla birinci, Anavatan Partisi (ANAP) yüzde 21 oy oranıyla ikici, Refah Partisi (RP) oy patlaması yaparak yüzde 19,1 oy oranıyla üçüncü parti oldu. İstanbul'daki büyükşehir belediye başkanlığını Refah Partisi'ndan Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'da ise yine aynı partiden Melih Gökçek kazandı. Önceki yerel seçimlerin galibi Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) büyük bir seçim yenilgisine uğradı.
1995. Aynı gün, Yozgat Sorgun'da özel bir şirkete ait kömür ocağında grizu patlaması sonucu 37 işçi öldü, 10 işçi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1877. Siyasal düşünceleri yüzünden hapse düştükten sonra hapisane reformu için gösterdiği çabalarla bilinen Amerikalı sosyalist Kate Richards O'Hare Cunningham.
1911. Amerikalı oyun yazarı Tennessee Williams.
1893. 40 yıl boyunca önderi olduğu İtalyan Komünist Partisini Avrupa'nın en büyük Komünist Partisi yapan devrimci Palmiro Togliatti.
Bugün Ölenler:
1827. Alman besteci Ludwig van Beethoven.
1892. Amerikalı şair Walt Whitman.
1923. Fransız tiyatro oyuncusu Sarah Bernhardt, Paris'te.
1987. Ressam ve grafik sanatçısı İhap Hulusi Görey İstanbul'da. Atatürk'ün emriyle Alfabenin kapağındaki Atatürk'ün karatahtanın başında, yanında manevi kızı Ülkü olduğu halde Latin harfleriyle yazı yazarken görüldüğü kompozisyonu çizen İhap Hulusi Kulüp Rakısı etiketi kompozisyonuna, Tekel, Milli Piyango İdaresi afişlerine de imza atmıştı.
1995. Türk sinemasının "Küçük Hanımefendi"si Belgin Doruk, İstanbul'da.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 27 Mart

Dünya Tiyatrolar Günü. 1978 yılından beri 48 ülkede her yıl 27 Mart Uluslararası Tiyatro Enstitüsü'nün ulusal merkezlerinin öncülüğünde kutlanıyor.
1950. Bizim Köy'ün yazarı Mahmut Makal tutuklandı. Mahmut Makal, köyün ekonomik ve sosyal yapısını kötü gösterdiği gerekçesiyle, hem Cumhuriyet Halk Partisi hem de Demokrat Parti döneminde çeşitli baskılarla karşılaştı.
1955. Dünya Ordulararası Futbol Şampiyonası'nı İtalya'yı 3-2 yenen Türk Ordu Milli Takımı kazandı.
1961. Dünya ve Türkiye dergisindeki yazısından dolayı tutuklu bulunan Prof. Ali Fuat Başgil tahliye edildi.
1969. Koç Holding'e ait Aygaz tankeri Ege denizinde alabora oldu, 15 kişilik mürettebattan 1 kişi kurtulabildi.
1972. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi- Cephesi lideri Mahir Çayan ve arkadaşları Ünye Radar Üssü'nden 3 İngiliz teknisyeni kaçırdı.
Aynı gün Yılmaz Güney gözaltına alındı.
1974. Türk Yükseltme Cemiyeti'nin adı "Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Derneği" olarak değiştirildi.
1976. Dışişleri Bakanı Çağlayangil ile ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger Washington'da Savunma İşbirliği Anlaşması'nı imzaladı. Bu anlaşmaya göre, Türkiye üslere izin verecek, Amerika Birleşik Devletleri de buna karşılık Türkiye'ye 4 yıl için 15 milyar lira verecekti.
1977. Kanarya Adaları'nda iki jumbo jetin yerde çarpışması sonucu 574 kişi hayatını kaybetti.
1982. İki kişiyi öldürmekten hükümlü sağ görüşlü Fikri Arıkan'ın idam cezası Ankara'da infaz edildi.
1986. Hayali mobilya davasından 10 yıldır yargılanan Yahya Demirel tahliye oldu. Yahya Demirel cezaevinden çıkınca ilk iş olarak amcası Süleyman Demirel'i ziyaret edip elini öptü.
1991. İstanbul Valiliği memur sendikalarını mühürletti. Bu olayı protesto eden 2000 kişilik memur grubuna polis müdahale etti, 6 kişi yaralandı.
1995. ABD Büyükelçiliği Uyuşturucuyla Mücadele Birimi, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nu, HAVAŞ ihalesine katılan Kumarhaneler Kralı Ömer Lütfü Topal'ın uyuşturucu bağlantısı olduğu konusunda uyardı.
1997. Polisin cep telefonlarını dinlemek üzere 6 santrale dinleme sistemleri yerleştirdiği ileri sürüldü.
2000. Alaattin Çakıcı'nın adamları Karagümrük'te, Nuri Ergin'in ağabeyi Nejat Ergin'in başkanlığını yaptığı Öz Karagümrüklüler Derneği yerine Fatih Karagümrük Spor Kulübü Lokali'ni bastı. Olayda hiçbir şeyden haberi olamayan 16 kişi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1824. Kadınların oy hakkı mücadelesinin öncülerinden Amerikalı eylemci Virginia Louisa Minor.
1871. II. Wilhelm döneminin otoriter toplumsal düzenini eleştiren romanlarıyla ünlü Alman yazar Heinrich Mann.
1886. Uğradığı suikastın ardından Sovyetler Birliğindeki büyük temizliğin başladığı Komünist önder Sergey Mironoviç Kirov.
1889. Çağdaş Türk edebiyatının önde gelen kalemlerinden, 20. yüzyıl Türk toplumsal yaşamına ilişkin gözlemleriyle dikkati çeken, "Yaban" adlı romanıyla ünlü yazar, romancı, politikacı Yakup Kadri Karaosmanoğlu.
1893. Bilgi sosyolojisi kuramıyla bilinen Alman sosyolog Karl Mannheim.
1912. 1976-79 arasında İngiltere Başbakanlığı görevinde bulunan İşçi Partisi önderi James Callaghan.
1924. Amerikalı caz şarkıcısı ve piyanist Sarah Vaughan.
1927. 20. yüzyılın en ünlü çellistlerinden Sovyet orkestra şefi ve piyanist Mstislav Leopoldoviç Rostropoviç.
Bugün Ölenler:
1944. Türk roman ve hikayeciliğinin kurucularından Halit Ziya Uşaklıgil, İstanbul'da. Başyapıtı olarak kabul edilen Aşk-ı Memnu'da bir "yasak aşk"ı psikolojik boyutlarıyla birlikte romantik, fakat gerçekçi bir biçimde anlatan Uşaklıgil'in "Mai ve Siyah" adlı romanında Fransız gerçekçi yazarlarının etkisi vardı.
1987. Ressam Mahmut Cüda İstanbul'da.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 28 Mart

1933. Hitler Yahudileri ve Yahudilere ait mağazaları boykot için emir verdi.
1939. Madrid General Fransisco Franco'nun faşist güçlerinin eline düştü. İspanya İç Savaşı sona erdi.
1944. Adapazarı ve civarında 2,831 kişinin öldüğü büyük bir deprem oldu. Mısır Kralı Faruk deprem felaketzedelerine 1000 Mısır lirası yardımda bulundu.
1946. Juan Peron Arjantin Cumhurbaşkanı oldu.
1961. Anayasa'nın halkoyuna sunulması hakkındaki kanun kabul edildi.
1962. Ekim 1960'da askeri yönetimce görevlerinden uzaklaştırılan 147 öğretim üyesinin görevlerine dönmelerine olanak sağlayan kanun, Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1963. 22 Mart'ta sağlık nedenleriyle tahliye edilen eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın serbest bırakılması tepkilere yol açınca cezasının ertelenmesine ilişkin karar kaldırıldı
1965. Amerika Birleşik Devletleri'nde Alabama'da Martin Luther King'in önderliğinde 25 bin kişi sivil haklar için yürüdü.
1966. Nazım Hikmet'in Dört Hapishaneden adlı kitabı toplatıldı. Aynı gün, Kontenjan Senatörü Cevdet Sunay Türkiye'nin 5. cumhurbaşkanı seçildi.
1970. Ege'de şiddetli bir deprem oldu. Kütahya'nın Gediz ilçesinde evlerin yüzde 80'i yıkıldı, 1086 kişi öldü.
1974. Ankara'da Cumhuriyet Savcılığı başrolünde Fransız oyuncu Alain Delon'un oynadığı Yasak Duygular adlı filimin gösterimini müstehcen olduğu gerekçesiyle yasakladı.
1975. Aralarında Sadettin Bilgiç'in de bulunduğu 9 milletvekili 28 Mart 1975 tarihinde, kurulacak Milliyetçi Cephe hükümetine destek vermek için Ferruh Bozbeyli'nin Demokratik Parti'sinden istifa ettiler.
1977. İzmir Buca Cezaevi'nde isyan çıktı, 20 mahkum kaçtı.
1980. Kayseri'nin Develi ilçesine bağlı Ayvazhacı köyünde, sel nedeniyle meydana gelen toprak kayması sonucunda 60 kişi öldü.
1988. Türkiye'de kendisine ilk kez yapay kalp takılan kişi Halit Şahin öldü.
2000. Susurluk davası sanıklarından Özel Tim eski Müdürü İbrahim Şahin geçirdiği trafik kazasında ağır yaralanarak yoğun bakıma alındı.

Bugün Doğanlar:
1862. 1906-32 arasında 11 kez Fransa Başbakanlığı ve 26 kez bakanlık yapan ve Milletler Cemiyetinin kuruluşu için gösterdiği çabalar dolayısıyla 1926 Nobel Barış Ödülü'nü Alman devlet adamı Gustav Stresemann'la paylaşan Aristide Briand.
1936. Toplumsal değişime olan ilgisini romanlarında dışa vuran ve 1990'da Peru Cumhurbaşkanlığı'na aday olan ünlü yazar (Jorge) Mario (Pedro) .Vargas Llosa.

Bugün Ölenler:
1941. İngiliz yazar Virginia Woolf Sussex'te evinin yakınında kendisini Ouse Irmağı'na atarak intihar etti. Cesedi bulunamadı. 1882'de Londra'da doğan Woolf hiç okula gitmemiş, evde eğitim görmüş ama yüzyılın edebiyat dehalarından biri olarak kabul edilmişti. En tanınan romanları arasında Mrs. Dalloway, Dalgalar, Deniz Feneri, Orlando ve Kendine Ait Bir Oda sayılabilir.
1943. Rus besteci Sergey Rahmaninov.
1967. Gazeteci, yazar Ethem İzzet Benice, İstanbul'da.
1969. Amerika Birleşik Devletleri eski başkanlarından General Dwight D. Eisenhower.
1988. Türkiye'de klasik bale eğitiminin temelini atan Lydia Krassa Arzumanova İstanbul'da. Türkiye'de ilk özel bale okulunu kuran Azeri kökenli Sovyetler Birliği yurttaşı Arzumanova sonradan Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığına geçerek Leyla Arzuman adını almıştı.
1992. Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 29 Mart

1827. Besteci Ludwig van Beethoven Viyana'da 10 bin kişinin katıldığı bir törenle toprağa verildi.
1929. Tütün Amelesi Cemiyeti'ne üye 300 kadar kadın ve erkek tütün işçisi 72 yıl önce bugün İstanbul Beşiktaş'ta olağanüstü bir toplantı yaptı. İş Kanunu'nun bir an önce yürürlüğe konulması, işçiye grev hakkı tanınması, işçi yayınlarına izin verilmesi konularında girişimde bulunmak üzere bir komisyon kuruldu.
1936. İstanbul'da yaşayan Almanlar vapurlarla Karadeniz'e açılarak Hitler'e oy verdiler.
1940. Türkiye- Suriye dostluk antlaşması imzalandı.
1942. Eskişehir'de düzenlenen Büyük İnönü Koşusu'nda Eşref Aydın birinci oldu.
1950. Nazım Hikmet Bursa Cezaevi'nde açlık grevine başladı.
1951. Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti'nce yayımlanan bildiride son bir yıldır tırmanan "gerici" hareketler protesto edildi.
1952. İngiltere'de bastırılan 200 milyon tutarındaki 2,5 ve 10 liralık banknotlar Rize şilebiyle İstanbul'a getirildi.
1961. İstanbul'daki 94 polis karakolundan 33'ü kaldırıldı.
1962. Küba'da Domuzlar Körfezi çıkartması sanıklarının yargılanmasına başlandı.
1966. Leonid Brejnev Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliğine getirildi. Göreve geldir gelmez Amerika'nın saldırgan Vietnam siyasetini kınadı.
1967. Fransa ilk nükleer denizaltısını suya indirdi.
1968. Türkiye'de ilk böbrek nakli, İstanbul'da Doktor Atıf Taykurt ve ekibi tarafından gerçekleştirildi.
1975. Güney Vietnam'ın ikinci büyük şehri olan Da Nang Kuzey Vietnam ordusunun eline geçti.
1979. Uganda'da İdi Amin rejimi askeri darbeyle devrildi. İdi Amin kaçtı.
1995. Cezayir'de ordu birliklerince aşırı dinci militanlara karşı düzenlenen son dört operasyonda 2500 kişinin öldüğü bildirildi.
1997. Tekstilci Josef Behar ve 3 çalışanı İstanbul'da kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü.

Bugün Doğanlar:
1824. 19. yüzyıl bilimsel maddeci düşünüşünün önde gelen filozoflarından Alman felsefeci Ludwig Büchner.
1826. Karl Marx'ın yakın mesai arkadaşlarından Alman Sosyal Demokrat Partisi kurucusu Wilhelm Liebknecht.
1899. Stalin'in temizliklerinde başrolü üstlenen Sovyet gizli servisinin yöneticisi Lavrenty Pavlovich Beria. .
1902. Fransız romancı, denemeci ve oyun yazarı Marcel Aymé
1952. Olimpiyat tarihinde ilk kez üst üste üç kez aynı sıklette altın madalya kazanan Kübalı ağır sıklet boksör Teófilo Stevenson.

Bugün Ölenler:
1966. Popüler tarihsel roman yazarı Abdullah Ziya Kozanoğlu. Yazar'ın eserleri arasında Kızıltuğ, Atlı Han, Türk Korsanları, Seyit Ali Reis, Battal Gazi Destanı, Kublay Han'ın Gelinisayılabilir.
1984. Gazeteci yazar Ömer Sami Coşar ve şair İlhami Bekir Tez İstanbul'da.
1985. Fransız ressam Marc Chagall.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 30 Mart

1951. Kırıkkale'de Kadiri tarikatı üyesi, 18'I kadın 102 kişi ayin yaptıkları gerekçesiyle yakalandı.
1961. Fuhuşla Mücadele Tüzüğü çıkarıldı. 130 maddelik tüzükte, seks işçisi kadınlar ve genelevlerin tabi olacakları hükümler ve fuhuşla bulaşan zührevi hastalıklarla mücadele konuları düzenleniyordu.
1963. 22 Mart'ta sağlık nedeniyle tahliye edilen ancak daha sonra ceza erteleme kararı kaldırılan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar açlık grevine başladı.
1965. Eski Milli Birlik Komitesi üyeleri, 14'lerden Alpaslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal ve Ahmet Er Osman Bölükbaşı'nın lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne (CKMP) katıldılar.
1968. Ankara'da yapılan "Milli Şahlanış Mitingi"nde tekbir getirilerek, "Yaşasın ordumuz, islamiyettir yolumuz" sloganı atıldı.
1971. Ezanın Türkçe okunması için Senato'ya yasa önerisi verildi.
1972. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi - Cephesi (THKP-C) lideri Mahir Çayan ile THKO liderleri, Cihan Alptekin ve Ömer Ayna, THKP-C üyeleri Nihat Yılmaz, Sinan Kazım Özüdoğru, Saffet Alp, Hüdai Arıkan, Ahmet Atasoy, Ertan Saruhan ve Sabahattin Kurt Tokat'ın Niksar ilçesine bağlı Kızıldere köyünde öldürüldüler. Operasyonda Çayan ve arkadaşlarınca üç gün önce kaçırılmış olan Ünye'deki radar üssünde görevli iki İngiliz ve bir Kanadalı teknisyen de öldü. Ertuğrul Kürkçü çatışmadan sağ olarak kurtuldu.
1973. Türkiye'den kaçırılan 137 tarihi eser New York Müzesi'nin bodrum katında bulundu. Aynı gün, öğretim üyeleri ücret yetersizliğinden istifa edince 4 yüksek okul kapatıldı.
1979. Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel, esnafın kontak ve kepenk kapatma eylemlerine destek vererek "Ne demekmiş vatandaşın kredisi kesilecekmiş, bayilikleri kaldırılacakmış. Müstemleke mi burası," dedi. Esnaflar ise 2 Nisan'da başlayacak olan kontak ve kepenk kapatma eyleminden vazgeçti.
1981. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan Washington'da bir suikast girişimi sonucu yaralandı.
1982. İstanbul Kasımpaşa'da vyılında bugün çıkan yangında 13 bina yandı, 80 aile açıkta kaldı.
1983. Adi suçtan hükümlü Mustafa Başaran ile Hüseyin Üye idam edildi.
1985. Amerika'daki Türk lobisi, Özal ile Amerikalı işadamlarını kahvaltıda biraraya getirmesi için eski Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'a 25 bin dolar verdi.
1996.Beş yıl önce bugün, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura, doğudan göç edenlere İzmir'e girişte vize uygulanmasını istedi.
2000.Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği'ni yayınladı. Buna göre tavuklar, Avrupa standardında yumurtlayacak.

Bugün Doğanlar:
1746. İspanyol ressam Francisco (José) de Goya (y Lucientes)
1844. Fransız şair Paul(-Marie) Verlaine.
1853. Rembrandt'tan sonra en büyük Hollandalı ressam olarak kabul edilen dışavurumculuğun öncülerinden Vincent van Gogh.
1880. Dublin dış mahallelrini devrim ve savaş arka planında canlandırdığı oyunlarıyla bilinen İrlandalı yazar Sean O'Casey.
1945. 1960lar ve 70'lerin en önemli İngiliz rock müzisyeni ve gitarcılarından Eric Clapton.

Bugün Ölenler:
1956. Yazar Mithat Cemal Kuntay İstanbul'da. Şiirlerini Türkün Şehnamesinden adlı bir kitapta toplamış olan Kuntay, Üç İstanbul adlı romanında Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünün hikayesini, II. Abdülhamit, II. Meşrutiyet ve Mütareke yıllarının İstanbul'unu anlatmıştı.
1957. Ressam ve şair Arif Dino İstanbul'da.
1978.Eski Genelkurmay başkanlarından Memduh Tağmaç.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 31 Mart

1921. Milli Mücadele'de Yunanistan işgaline karşı, İkinci İnönü Savaşı, TBMM ordularının zaferiyle sonuçlandı.
1925. Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divan-ı Harb tarafından verilen idam cezalarının ayrıca onay gerektirmeden yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
1944. Krom adlı yük gemisi Marmaris açıklarında torpillenerek batırıldı.
1959. Adana'da İncirlik NATO üssünde bir Amerikan askeri uçağı düştü;4 kişi öldü, 9 kişi yaralandı.
1961. "Akıl Hastası Ressamlar Sergisi" Bakırköy Akıl Hastanesi'nde açıldı.
1963. Balkan Kros Şampiyonası'nda 10 bin metre yarışını Muharrem Dalkılıç kazandı.
1965. Amerika Birleşik Devletleri hava üslerini Vietminh gerillalarından korumak için 3500 deniz piyadesini Vietnam'a gönderdi.
1975. Süleyman Demirel başkanlığında Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi'nden oluşan Milliyetçi Cephe hükümeti Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından onaylanarak göreve başladı.
1977. Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel hakkındaki "mobilya yolsuzluğu" davasını incelemek üzere Meclis'te Soruşturma Hazırlıkları Komisyonu kuruldu. Komisyon, Süleyman Demirel ile dönemin ticaret ve maliye bakanları hakkında ön soruşturma açılmasına karar verdi.
1980. 58 tutuklu Van Cezaevi'nden kaçtı, kaçanlardan 13'ü aynı gün yakalandı.
1987. Petrol-İş sendikasının 32 işyerinde daha grev uygulamaya başlamasıyla grevdeki işçi sayısı 9 bine, işyeri sayısı 57'ye yükseldi.
1990. 9. İstanbul Film Festivali programında yer alan Yusuf Kurçenli'nin Karartma Geceleri filmi Denetim Kurulu tarafından yasaklandı.
1992. Halkın Emek Partisi (HEP) kökenli 14 milletvekili 31 Mart 1992 tarihinde Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den (SHP) istifa etti. Aynı gün, Anayasa Mahkemesi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK) 12 Eylül yönetimince el konulan malvarlığının iade edilmesine karar verdi.
1995. Kuzey Irak harekatını izleyen Reuters haber ajansı muhabiri Fatih Sarıbaş ile Ajans France Press muhabiri Kadri Gürsel, Cizre-Nusaybin yolunu kesen PKK militanları tarafından kaçırıldı.
2000. Resmi bir ziyaret için Hindistan'da bulunan Başbakan Bülent Ecevit, 16 yaşından beri bu ülkeyi ziyaret etmeği düşlediğini belirterek, "Rüyalarım gerçek oldu" dedi. Ecevit ünlü Hintli şair Rabindranath Tagore'un şiirlerinden yaptığı çevrileriyle de biliniyor.

Bugün Doğanlar:
1596. Modern felsefenin babası kabul edilen Fransız matematikçi, bilim insanı ve filozof René Descartes.
1732. 18. yüzyılda klasik müziğin gelişimine katkıda bulununan en önemli kişilerden biri olan Avusturyalı besteci Joseph Haydn.
1823. Rus gerçekçiliğinin en büyük temsilcilerinden oyun yazarı Aleksandr Nikolayeviç Ostrovskiy
1833. Kadınların erkeklerden bağımsızlığını savunan yazılarıyla bilinen Amerikalı denemeci ve yayıncı Mary Abigail Dodge.
1871. İrlanda kurtuluş hareketi Sinn Féin'in ("Biz Kendimiz") kurucusu İrlanda Cumhuriyetinin ilk başkan yardımcısı ve daha sonra başkanı olan Arthur Griffith.
1872. Rusya'da toplumsal göreneklerin ve kadının konumunun kökten değişmesi için verdiği çabalarla ünlü, dünyanın ilk kadın büyükelçisi Sovyet devrimci yazar ve diplomat Aleksandra Mihaylovna Kollontay.
1914. Latin Amerikanın e önemli edebi kişiliklerinden biri olan Meksikalı şair, yazar ve diplomat, 1990 Nobel Edebiyat ödülü sahibi Octavio Paz.

Bugün Ölenler:
1855. Jane Eyre adlı yapıtıyla ünlü İngiliz kadın romancı Charlotte Bronte, Yorkshire'da.
1934. Meddah Suriri, Bursa'da. Ölümüne kadar meddahlığı sürdüren Sururi'nin en popüler anlatıları arasında "Çapkın Süleyman", "Bedestenli İhsan Efendi" ve "Dünya Güzeli" sayılabilir.
1963. Fransız ressam Georges Braque.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 1 Nisan

1924. Münih'teki darbe girişimi dolayısıyla Nazi lideri Adolf Hitler 1 Nisan 1924 tarihinde 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1928. 63 yıl önce bugün Ankara Borsası Maliye Bakanı Fuat Ağralı tarafından açıldı.
1939. 1 Nisan; İspanya'da milliyetçiler İspanya İç Savaşı'nın resmi olarak bittiğini açıkladılar.
1941. Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı Bey 1929 yılında Meclis Başkanlığına Bekarlık Vergisi adı altında bir öneri sunmuştu. Tasarıya göre, 25-45 yaşları arasında bulunan tüm bekar erkekler ve 20-35 yaşları arasında olup resmi bir daireden maaş alan tüm bekar kadınlar ödedikleri verginin bir mislini bekarlık vergisi olarak verecekti. Elde edilecek gelir fazla çocuk sahibi olan ailelere verilecekti. Ancak o tarihte Meclis bu kanun teklifini geri çevirdi. 1941 yılı bugün Bekar Vergisi Kanun Tasarısı tekrar Meclis'e gönderildi. Konu değişik zamanlarda gündeme geldiyse de her seferinde tasarı geri çevrildi. Sonuçta bekarlık sultanlık olarak kaldı.
1944.57 yıl önce bugün Şehir Tiyatrosu sanatçısı Hazım Körmükçü İstanbul'da öldü. Sahneye ilk kez Benliyan Tiyatro Kumpanyası'nda figüran olarak çıkmıştı. Komedyenliği çok sevdiği halde dramlarda da rol aldı. Sadece tiyatro değil operetlerin de en sevilen oyuncusu oldu. Muhsin Ertuğrul'un çevirdiği filmlerin çoğunda rol aldı.
1947. Irkçılık ve Turancılık ideolojilerini yaymak ve hükümeti devirmek için gizli cemiyet kurmaktan yargılanan 24 kişinin duruşmaları bitmiş, 11 kişi muhtelif cezalara çarptırılmıştı. Kararın Askeri Yargıtay tarafından bozulması nedeniyle davaya yeniden bakan sıkıyönetim mahkemesi, 1 Nisan 1947 günü tüm sanıkların beraatına karar verdi.
1948. ABD'den alınan P-47 Thunderbold avcı uçaklarından ilk parti İzmir Gaziemir ve Balıkesir hava üslerine geldi.
1948. 53 yıl önce bugün İstanbul Fındıklı'daki Güzel Sanatlar Akademisi binası yandı.
1949. Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine katıldı.
1949. Cumhuriyet Halk Partisi ve milletvekilliğinden ayrılan şair Behçet Kemal Çağlar, 1 Nisan 1949 günü Şadırvan adında yeni bir dergi çıkarmaya başladı. Yeni dergide sanat olaylarına, eski ve yeni sanatçıların şiir ve yazılarına yer verileceği açıklandı.
1950. 51 yıl önce bugün eski başbakanlardan Recep Peker İstanbul'da öldü. Kütahya milletvekili seçildiği 1923'ten ölümüne kadar TBMM'de görev aldı. Bu süre içinde maliye, içişleri, milli savunma, bayındırlık bakanlığı görevlerinde bulundu. Dört kez CHP genel sekreterliğine seçildi. 1946'da çok partili dönemin ilk hükümetini kurdu. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün muhalefetle uzlaşma öneren tezine muhalefet edince Eylül 1947'de başbakanlıktan istifa etmek zorunda kaldı.
1952. Yeşilırmak'ın taşması sonucu 45 bin dekar tarım alanı sular altında kaldı, 543 ev boşaltıldı,; zarar 10 milyon lira.
1954. Halka ucuz gıda sağlamak amacı güden Migros şirketi kuruldu.
1956. Başbakan Adnan Menderes, 1 Nisan 1956 tarihinde Çatalağzı Elektrik Santralı'nın açılış töreninde yaptığı konuşmada muhalefete çatarak "Artık yetmez mi bu şeamet tellallığı" dedi.
1957. 44 yıl önce bugün, Batı Almanya'da bilim adamları nükleer silahlar üzerine çalışmayı reddetti.
1957. Milletvekillerinin mal beyanında bulunmasına ilişkin kanun teklifi 1957 yılı 1 Nisan günü TBMM Adalet Komisyonu'nda reddedildi.
1958. Kıbrıs'ta EOKA'cılar İngilizlere savaş ilan etti. EOKA'nın lideri Grivas Türklere de gözdağı verdi.
1961. 27 Mayıs'tan sonra faaliyetleri yasaklanan siyasi partilerin faaliyetleri 1961 yılı bugün kısmen serbest bırakıldı.
1963. Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar intihar edeceğini açıkladı.
1964. Başpiskopos Makarios'un Kıbrıs Türk Alayı'nın garnizonuna dönmesi önerisi Türk hükümetince 1 Nisan 1964 günü reddedildi.
1965. Nüfus planlaması hakkındaki kanun 1965 yılı 1 Nisan günü Türkiye Büyük Millet Meclis'inde kabul edildi. Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda, doğurganlığı özendirici bir nüfus politikası izlenmiş ve doğum kontrol yöntemleri yasaklanmıştı. Sonuçta nüfusumuz hızla artmaya başladı. Yeni çıkartılan kanunla nüfus artışını kontrol altına almak amaçlanıyordu.
1966. İngiltere'de yapılan seçimlerde İşçi Partisi çoğunluğu elde etti.
1969. Münir Nurettin Selçuk'un 1969 yılı 1 Nisan günü Amerika'da verdiği konser 525 televizyon tarafından naklen yayınladı.
1971. 30 yıl önce bugün, Robert Kolej olaylar nedeniyle 4 günlüğüne kapatıldı.
1976. Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Lockheed uçak şirketinden yapılan alımlara ait yolsuzluk iddialarını inceleyen Meclis Komisyonu 1 Nisan 1976 günü çalışmalarını tamamladı. Başbakan Demirel ve Milli Savunma Bakanı Ferit Melen'i sorumlu bularak haklarında soruşturma açılmasını istedi.
1979. İran'da yapılan referandum sonuçlanmadan Humeyni İslam Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1979. Balıkçılar 1979 yılında 1 Nisan gününü Balık Bayramı ilan etti. Kumkapı'da 2 saat içinde halka 1,5 ton balık dağıtıldı.
1980. 21 yıl önce bugün, May Yayınları sahibi Mehmet Ali Yalçın yayıncıların kağıt sorunuyla ilgili olarak Ankara'da Sanayi ve Teknoloji bakanıyla görüşürken kalp krizi geçirerek öldü.
1981. Milli Güvenlik Konseyi emniyet mensuplarıyla çarşı ve mahalle bekçilerinin dernek kurmasını yasakladı.
1988. Mardin'e bağlı Nusaybin ilçesinin dağlık kesiminde 1988 yılının 1 Nisan günü çıkan çatışmada 20 PKK militanı ile bir binbaşı ve bir er öldü.
Aynı gün İran Irak'ın Kürt kasabalarına hardal gazı attığını iddia etti.
1991. tarihinde Türk Hava Yolları ve Havaş'ta çalışan 10.500 işçi greve başladı.
1992. Kürdistan Demokrat Partisi Lideri Barzani Türk Hava Kuvvetleri'nin sınır ötesi operasyonlarında PKK güçlerinin değil, sivil halkın vurulduğunu söyledi.
1993. İstanbul Kızıltoprak'ta biri kadın dört Dev-Sol militanı bir polis aracını taradı. 2 polis öldü. Militanları gizlendikleri boş binada sıkıştıran polis militanlardan üçünü öldürdü, birini yaralı olarak ele geçirdi.
1993. Ulaştırma Bakanlığı'nın 1 Nisan 1993 tarihinde yayımladığı bir genelgeyle özel radyolar kapatıldı.
1994. Bedrettin Dalan, Doğru Yol Partisi İstanbul milletvekilliğinden istifa etti.
Aynı gün Veysel Atasoy da enerji ve tabii kaynaklar bakanlığından istifa etti.
1996. 1978 yılında 7 öğrencinin ölümüyle sonuçlanan "16 Mart katliamı" davası yeniden açıldı. 1996 yılının 1 Nisan günü tanık olarak dinlenen Remziye Akkol, katliam bombasını kardeşi Zülküf İsot'un attığını söyledi."Kardeşim katliamı Türkeş'in planladığını söylemişti" dedi.Aynı gün Emlak Bankası eski Genel Müdürü Engin Civan tahliye edildi. Civan işadamı Selim Edes'ten rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmış ve 7 yıl 6 ay hapis cezası almıştı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 2 Nisan

1924 ABD'li sinema oyuncusu Marlon Brando doğdu. Brando Amerikan yerlilerinin uğradıkları soykırım ve ayrımcılığı protesto etmek için 1972 yılında kazandığı Oscar ödülünü reddetmişti.
1930. Kadınlara, seçme ve seçilme hakkı tanıyan Yeni Belediye Yasası 3 Nisan 1930 günü alkışlarla kabul edildi.
1951. Bursa Cezaevi'nde bulunan şair Nazım Hikmet'in affı için tanınmış sanatçı ve düşünce insanları bir dilekçeyle İsmet İnönü'ye başvurdu.
1952. Radyo ücreti ödeme süresi sona erdi. 3 Nisan 1952 gününden sonra başvuranlar 2 lira fazlasıyla 12 lira ödeyeceklerdi. İstanbul'da radyo sayısının 157 000'I bulduğunu söyledi.
Yeşilırmak'ın taşması üzerine Amasya sular altında kaldı. 50 kadar ev yıkıldı, binlerce hayvan da telef oldu.
1960. Moskova'da Bolşoy Tiyatrosu'nda sahneye çıkan opera sanatçısı Leyla Gencer, Verdi'nin La Traviata adlı yapıtında büyük başarı kazandı.
1961 ABD'li siyah komedyen Eddie Murphy doğdu.
1963. 30 Mart'ta Kayseri Cezaevi'nde açlık grevine başlayan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar grevi bıraktı.
27 Mayıs, "Hürriyet ve Anayasa Bayramı" ilan edildi. Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala, "oy vermekle 27 Mayısçıları tasvip etmedik. 27 Mayıs ilkelerini kabul ettik" dedi.
1967. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başkan Johnson'un davetlisi olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Sunay'ın gezisinin ilk gecesinde Washington'daki Türk Elçilik binasına bomba atıldı.
1968. 308 üniversite öğretim üyesi Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) ile ilişkilerin yeniden ele alınmasını istedi.
İzmir'de bir köpeğe 33 yıl önce kalp nakli ameliyatı yapıldı; köpek ameliyattan kısa bir süre sonra öldü.
1971. Bülent Ecevit ve arkadaşlarının muhalefetine rağmen Cumhuriyet Halk Partisi, Erim hükümetine güvenoyu verme kararı aldı.
Ankara Sıkıyönetim Komutanı Semih Sancar, sıkıyönetim savcılarını eleştiren Cumhuriyet Halk Partisi'ne 3 Nisan 1972 günü cevap verdi. Sancar, sıkıyönetim savcılarının aşırı sağın temsilcileri oldukları suçlamalarını reddetti.
1975. 23 yaşındaki Sovyetler Birliği yurttaşı Anatoli Karpov dünya santranç şampiyonu oldu.
1981. İstanbul Sıkıyönetim Askeri Savcılığı, DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve 149 arkadaşı hakkında "işçileri siyasi mahiyette yasadışı greve teşvik ettikleri ve Sıkıyönetim Komutanlığı'nın emirlerini dinlemedikleri" gerekçesiyle dava açtı.
1984. Çankırı'da ayetli bayrakla karşılanan Başbakan Turgut Özal hakkında açılan soruşturma düştü.
1990. Siirt'in Batman ilçesinde 15 bin esnafın katıldığı kepenk kapatma eylemine güvenlik güçleri müdahale etti. Kepenkleri balyozlarla açtı.
1992. Gazeteci, yazar ve şair Necdet Evliyagil öldü.
1997. Aydın Doğan Roman Ödülü'nü Romantik Bir Viyana Yazı adlı eseriyle Adalet Ağaoğlu kazandı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 3 Nisan

1929. İstanbul'da düzenlenen "Yerli Malı Kullanma ve Koruma" toplantısında gençlik yerli malı kullanmaya yemin etti.
1936. Polis, tek tek evleri dolaşarak, halktan soyadı almakta acele edilmesini istedi.
1949. 12 ülke Washington'da Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü'nü yani NATO'yu kuran anlaşmayı imzaladı.
1950. Türkiye'ye Marshall yardımıyla 30 milyon dolar değerinde tarım makineleri geldi.
1951. İstanbul bir kumarhanede yakalanan Büyük Doğu dergisinin sahibi Necip Fazıl Kısakürek 30 lira para cezasına çarptırıldı.
1953. Çanakkale açıklarında bir gemiyle çarpışan Dumlupınar denizaltısı battı. "Dumlupınar faciası" adıyla anılan kazada 81 denizci öldü.
1958. 3 bin nükleer karşıtı protestocu 43 yıl önce bugün Londra'dan Atom Silahları Araştırma Kuruluşu'na doğru yürüyüşe başladı.
1966. 35 yıl önce bugün, Başbakan Süleyman Demirel, "Türkiye'de Amerikan üssü yoktur, tesisi vardır" dedi.
1968. Amerikalı sivil haklar savunucusu Martin Luther King öldürüldü.
1972. Anayasa Mahkemesi raportörleri Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamlarıyla ilgili itirazı reddetti. İtirazı Cumhuriyet Halk Partisi yapmıştı.
1973. Paris'teki Türkiye Büyükelçiliği ile THY bürosu Ermeni oldukları ileri sürülen iki grubun saldırısına uğradı.
1976. TRT, Eurovizyon Şarkı Yarışmasında Yunanlı şarkıcının gösterimini sansürledi. Şarkıcı sahneye çıktığında TRT yayını kesti, "Memleketim " şarkısını çalmaya başladı.
1979. Pakistan devrik Başbakanı Zülfikar Ali Butto idam edildi.
1984. Türk Milli Futbol Takımı Macaristan'la 28 yıl sonra maç yaptı: Türkiye 6-0 yenildi. Aynı gün ithal sigaralar piyasaya çıktı.
1988. Bodrum Belediye Başkanı Cevat Bilkiç "Artık yerli turist Bodrum'a gelmesin" dedi.
Açılışı yapılan 7. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri'nde iki filmin gösterilmesi müstehcenlik ve İslam'a aykırılık iddiasıyla yasaklandı.
1991. Özel üniversitelere şartlı izin çıktı.
1993. Rusya'daki havuzundan ikinci kez kaçan beyaz balina, Karadenizlilerin verdiği adıyla "Aydın", 4 Nisan
1993 tarihinde Akçakoca açıklarında görüldü.
1997. Dört yıl önce bugün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş Ankara'da öldü.
Politikaya atılan kadınları desteklemek amacıyla bir grup kadının öncülüğünde "Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği" (KADER) kuruldu.
Aynı gün İçişleri Bakanı Meral Akşener gece yarısı Emniyet Genel Müdürlüğü'nü basarak Hakkari Valisi Kemal Çelik'i genel müdürlük koltuğuna oturttu.
2000. Avrupa Konseyi üyesi Arnavutluk, ölüm cezasını kaldıran protokolü geçen yıl bugün imzaladı. Böylece Avrupa'da idam cezasını kaldırmayan tek ülke Türkiye kaldı.