İçkale Mescidi

Amasra kale içinde eski bir küçük kilise iken, 15. yüzyılda mescide dönüştürülmüştür. 1930 yılında ibadete kapatılmış olup, günümüze sadece duvarları ulaşabilmiştir.

9. Yüzyılda çok itinalı bir tuğla-taş örgü sistemi ile yapılan, 11x7 metre boyutlarındaki Şapel'in Ambon Tonozu'nda "İsa Peygamber'in Göğe Yükselişi" (Ascension) sahnesini hatırlatan izler görülmektedir. Yine duvarları, narthex ve ambonu Bizans Kiliselerinde görülen renkli ve dinsel konulu duvar resimleri (Fresko) ile süsIüdür. Ancak, ince bir sıva ile kapatıldığı anlaşılan ve zamanla düşen sıva tabakaları altından yer yer ortaya çıkan Freskolar da tahribata uğramıştır.

Aya Nikolas Kilisesi

1319 yılında Bartın'daki Rum Cemaati tarafından yaptırılmıştır. 1936 yılından itibaren bir süre Elektrik Santrali olarak kullanılan bu tarihi yapı, 1994 yılında restore edilmiş olup, KüItür Evi olarak hizmete açılmıştır.

Ebu Derda Türbesi

Hz. Peygamberimizin Sancaktarı Ebu Derda Hazretlerine ait olduğu söylenir. Ancak; tarihi kaynaklara göre, Hicretin 50. yılında İstanbul'un kuşatılması sırasında bu bölgeden geçerken buralarda bir süre kaldığı tahmin edilen Ebu Derda Hazretleri hatırasına sonradan bir türbe yapıldığı ve burasının manevi bir makam olarak kabul edildiği olasıdır.

Türbenin belgelenemeyen bir rivayete göre Bartın Müftülerinden Toscuoğlu Hacı Rıfat Efendi tarafından yaptırıldığı söylenmekte, yılı bilinmemektedir. Eldeki kaynaklardan, takriben yüz yıl kadar önce tamamen yandıktan sonra onarıldığı anlaşılmaktadır.

Günümüze sadece bir taş lahidi ulaşan ve yanında küçük bir cami ile kavşak suyu çekmesi ve bir kuyu bulunan türbe, manevi makam olarak hayli ziyaretçi çekmektedir.

Kuşkayası Anıtı

Amasra-Bartın karayolu üzerinde Amasra'ya 4 km uzaklıktaki Kuşkayası mevkiindedir. Roma İmparatoru Claudius Germanious zamanında Doğu Eyaletleri inşa ordusu komutanlığı yaptıktan sonra yaşam boyu Bitinya - Pontus Valiligine atanan Gaius Julius Aguilla tarafından yaptırılmıştır. Roma yol ağının bir parçası olan ve İmparatorun anısına yaptırılan bu anıt; yufka kabartma tekniğiyle kayalara oyulmuş KraI heykeli ve Roma Hakimiyet Kartalı ile birbirini tamamlayan iki kitabe, oturma sedirleri ve kaya nişlerini kapsamaktadır. KraI Heykeli ve Hakimiyet Kartalı'nın başları tahrip olmuştur. Birisi kral figürünü çevreleyen niş'in üstünde, diğeri kabartmalardan uzakta ve batıda bulunan birbirini tamamlayan kitabelerde; "Devletlerarası barışın ve dostluğun anısına, İmparator Cermanious'un yüceliği için G.J. Aguilla dağı yardı ve bu dinlenme yerini kendi özel ödeneği ile yaptırdı" ifadeleri bulunmaktadır. Eni 5 metreyi bulan Roma karayolunun son izleri bu anıtın önünde, yüzyıllarca kullanımın aşınmışlığı ile görülürken, anıtın yapıldığı zaman yanında muhtemelen bir Anıtsal Çeşme'yi (Nymphaion) kapsadığı fakat zamanla bu çeşmenin yıkıldığı kalıntılardan anlaşılmaktadır.

Bartın Evleri

Bartın evleri, Osmanlı Döneminin sivil mimari örneklerinin en güzelini sergileyen ve yakın tarihi özetleyen birer tablo gibidir.

Evler; "Daraba" denilen ağaç çitlerle çevrili bahçe içindedir. Bahçelerdeki yürüme alanları ile "Kulak" denilen giriş bölümü kayrak taslarla bağlıdır. Her bahçede taştan yapılmış bir kuyu bulunur.

Genellikle iki katlı olan evler; ahşap - karkas olup, bodrum katları taştır. Dört eğimli topuz çatılarda taşıyıcı strüktür makastır. Mertekler kiremit altı tahtaları ile kaplanmış olup, çatı alaturka kiremitlerle örtülmektedir. Dış cephede; ahşap dikmelerin ve kirişlerin arası ahşap dolgu, üzerindeki kaplamalar yalı baskısı ve lambalıdır. Payardalarla desteklenen çıkmalar ahşap kaplanmakta veya bağdati ile kaplanıp sıvanmaktadır. Saçaklar 50 - 70 cm çıkıntılıdır. Kaplama derzlerine çıtalarla değişik şekiller verilmiştir. Evlerin pencereleri, merdivenleri ve tavanları da birer süsleme öğesidir.

Geleneksel evler mümkün olduğunca çok pencerelidir. Bunlar, özgün giyotin pencereler olup, sadece merdiven ve cumbaları aydınlatanlar yuvarlak formludur. Pencereler arasında yer alan ve "KuşIuk" denilen silmeler tüm yapıyı kuşatmaktadır. Doğramalar ahşaptır.

Yaylalar

Bartın'da, kıyı dan iç kesimlere geçildikçe görülmeye değer doğal güzellikler ilgi çekmektedir. Dağ - Yayla - Av turizmi açısından yörenin cazibe merkezi Uluyayla ve Arıt yaylasıdır.

Arıt dağlarına doğru uzanıp Arıt yaylasıyla bütünleşen Uluyayla'nın denizden yüksekliği ortalama 1000 m. olup, Ovacuma (300 m.), Göktepe (1416 m.) arasında değişik rakımlarda bulunmaktadır. Ormanların arasına sıkışmış ve ahşap evlerin beneklediği yayla düzlüğü (300x3000 m) yeşil bir halıyı anımsatır. Yaylanın hemen ortasından geçen ve batıya doğru akan Ovaçayı ve İnönü deresi yaylaya ayrı bir güzellik verir.

Uluyayla; iğne ve yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan ormanı, rengarenk çiçekleri ve yeşili, pınarları, mağaraları ve yaban hayvanlarıyla bir Milli Park niteliğindedir. Yeşilin çeşitli tonları ve daha nice renkler ancak doğa harikası Uluyayla'da keşfedilir.

Uluyayla ve Arıt Yaylasında; dağ ve yayla havasını solumak ve doğayla başbaşa yaşamak, dağ gezileriyle değişik zevkleri tatmak ve mevsimlere göre her türlü kara avcılığı yapmak olasıdır

Gürcüoluk Mağarası

Bartın'a 32 Km. uzaklıkta ve Amasra ilçesi, Karakaçak köyünün Kuyupınar mahallesindedir. Mağaraya ulaşmak için; mahalleden güney yönünde bazen orman içi, bazen patika yollarla yaklaşık 3 Km yürümek gerekir. Üçgen biçimli ve 3-4 metrelik oda çevresinde toplanan 15 odadan oluşur. Birbirleriyle bağlantılı odalardan birinden üst kattaki odalara geçilebildiği gibi, bir diğerinden ancak bir kişinin sığabileceği büyüklükteki dehlizden de yeryüzüne çıkmak mümkündür.

Aksuçayı Şelalesi

Ulus - Kumluca bucağı KızılIar Köyü'nün Umar tepesi mevkisindedir. Umar tepesini 10 metre genişliğinde ikiye bölen Aksu çayı, üç aşamalı olarak 35 metrelik bir yükseklikten aşağıya düşmektedir.

Umar tepesindeki kayalarda bulunan izlerin Hz. AIi'nin atının ayak izleri olduğu söylenir. Burada, kurak geçen yaz aylarında yağmur duasına çıkılır. Bu özellikleri Umar tepesini ve Aksu Çayı ŞelaIesini çekici kılmaktadır.

Bartın Çayı


Bartın ırmağı, ALTIN NEHİR-GÜMÜŞ DENİZ TURLARI”nın başlangıç noktasıdır. Gazhanede altın nehirden başlayan Tur; gümüş denize açılarak batıda İnkumu, Güzelcehisar, Mogada ve Kızılkum, doğuda Amasra, Çakraz, Akkonak, Göçkün, Çambu, Tekkeönü, Kurucaşile ve Kapısuyu’na kadar uzanan 59 Km’lik sahil şeridinde birbirinden ilginç güzellikler sunmaktadır.


Orduyeri Köprüsü

Bartın Çayı üzerinde 1891’de İsmail Kamil Bey tarafından yaptırılmıştır. Beş sağlam ayak üzerine basar. Birinci ve ikinci ayaklar batı tarafındadır ve aralarında yol geçer. Üçünce ve dördüncü ayaklar suyun içinde, beşinci ayak ise Orduyeri Mahallesi tarafındadır. Köprünün boyu 98, genişliği 7.3 m’dir.

Kemerdere Köprüsü

Roma İmparatoru Claudius döneminde (M.S. 41-54) yapılan tek gözlü bir Roma Köprüsü olup, Amasra’ya 3 km uzaklıktaki Cevizlik Vadisi’ndedir. Amasra’yı Bartın’a bağlayan ve 4. km’de de Kuşkayası Anıtı’nın önünden geçen Roma yol ağının bir parçasıdır. Köprü Ayağındaki çok silik bir kabartma kompozisyonunda; mızrakla savaşan yedi asker, Roma-Pontus Savaşlarını anlatır.

Kemerköprü

1872 yılında Çalıkoğlu İbrahim Bey tarafından yaptırılmıştır. Kocanazçayı üzerinde, kesme taştan harçla yapılan çok sağlam üç ayak ve iki sivri kemer üzerine kurulmuştur. Boyu 42 m, genişliği 8.5 m’dir. İnşaat sırasında harcın daha güçlü olmasını sağlamak için içerisine binlerce yumurta akı katıldığı söylenmektedir.





Dereköy Madensuyu

Bartın ilimizin şifalı su kaynakları yok denecek kadar azdır. En önemlisi olan “Dereköy Madensuyu”dur. Bağırsak , safrakesesi ve bağırsak rahatsızlıklarında faydalıdır.

HÖYÜKLER

Çeştepe Höyüğü
Merkez ilçe sınırlarının Çeştepe köyündedir. Bartın’a 5 km uzaklıkta olup, tahrip edilmiş durumdadır.

Karasu Höyüğü
Merkez ilçe sınırları içinde, Karasu köyündedir. Bartın’a 15 km uzaklıktadır.

Ulus Höyüğü
Ulus ilçesi Ağa Köyü- Mirzaşah Mahallesi ile Abdipaşa Kırktepeler mevkii ve Karahasan Köyünde bir adet bulunmaktadır.

SU SARNIÇLARI

Arıt Su Sarnıcı

Merkez ilçe Arıt Beldesi’nde, Arıt Dağları üzerindedir. M.S.13. yy. başlarında bölgeye hakim olan Cenevizlilerden kaldığı sanılmaktadır.

Şadırvan

1912 yılında Karakaşoğlu Hacı Arif Kaptan tarafından yaptırılmıştır. Yuvarlak sekiz mermer sütun üzerinde oturtulan, 5.50 m çapında ve yarım küre şeklindeki kubbenin tam ortasından aşağıya sarkan bir avize bulunmaktadır.Sütunların yüksekliği 2.47 m., çapları 27.5 cm ve aralarındaki uzaklık 1.85 m.dir. Sütun başlıkları Kronit düzeninde yapılmış ve beş köşeli kaideler üzerine oturtulmuştur. Sütunlar arasındaki kabartma ile süslü, 12 köşeli havuzun derinliği 1.25 m.dir. Ortasında 6 köşeli taştan bir eksen bulunmakta, sular fıskiye şeklinde buradan dökülmektedir.

1949 yılında kentin kaliteli içme suyu olan Kavşak Suyunun bu anıt çeşmeden akıtılması, şadırvanı Kavşak Suyu tesislerinin sembolü yapmıştır.

Bartın Taşhan


Taşhan (Merkez)

Bartın’daki Taşhan’ı Hacı Ali Ağa 1832-1835 yıllarında yaptırmıştır. Bugün Bartın’ın merkezindeki Hükümet caddesi üzerinde bulunan bu han küçük ölçüde olup, XIX.yüzyıl mimarisinin özelliklerini taşımaktadır.

İki katlı olan hanın alt katında dükkanlar bulunmaktadır. Basit bir giriş kapısından sonra çevresinde revaklar ve bunların arkasında dokuzardan on sekiz odası bulunmaktadır. Üst örtüsü tonoz kaplıdır

Bartın Hamamları


Amasra Hamamı (Amasra)

Amasra’nın Klasik dönem Türk-Osmanlı mimari üslubundaki küçük bir hamamı bulunmaktadır. Bu hamamın ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Ancak Evliya Çelebi’nin bu hamamdan söz etmiş oluşu hamamın XVI.yüzyıl sonlarında yapıldığına işaret etmektedir.

Küçük ölçüde, soğuklu, sıcaklık ve külhanı olan bu hamamın sıcaklık kısmının üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür. Bu yapının ahşap olan soyunmalık bölümünden hiçbir iz günümüze gelememiştir. Bu yapı aynı zamanda Amasra’daki Osmanlı hamam mimarisini yansıtan tek eserdir

Bartın Köprüleri


Orduyeri Köprüsü (Merkez)

Bartın Çayı üzerindeki Orduyeri Köprüsü 1891 yılında İsmail Kamil Bey tarafından yaptırılmıştır. Köprünün boyu 98 m., genişliği ise 7.3 m.dir. Köprünün ayakları arasından yol geçmektedir. Birinci ve ikinci ayaklar Bartın Çayı’nın batısında, üçüncü ve dördüncü ayaklar su içerisinde, beşinci ayak ise diğer taraftadır

Bartın Kiliseleri


Aya Nikolas Kilisesi (Merkez)

Bartın’da yaşayan Rum Cemaati tarafından 1901 yılında yaptırılmıştır. Küçük ölçüde bir kilise olup, narteks, naos ve dışarıya taşkın apsidden meydana gelmiştir.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Bartın’daki Rum Cemaatinin buradan ayrılması üzerine kilise, 1936 yılında elektrik santrali olarak kullanılmış, 1994 yılında da retore edilerek Kültür Evi olarak hizmete açılmıştır.


Büyükada’daki Kilise Kalıntısı (Amasra)

Amasra limanındaki Büyükada’da 1936 yılında define arayıcıları tarafından bir kilisenin kalıntıları bulunmuştur. Büyük olasılıkla VIII.yüzyıl başlarında İmparator II.Iustinianus döneminde patrik olan Kyros bağlantısı olduğu Prof.Dr.Semavi Eyice tarafından ileri sürülmüştür.

Kiliseden günümüze çok az bir kalıntı gelebilmiştir. Temel kalıntılarına dayanılarak bu kilisenin kapalı Yunan haçı planında olduğu anlaşılmaktadır. Dikdörtgen planlı bu yapının önünde bir narteksi bulunmaktadır. Naos dört duvar uzantısı ve bunların kemerlerle birleşmesinden meydana gelen küçük bir kubbe ile örtülü olduğu sanılmaktadır. Deniz kıyısından kilisenin bulunduğu kayalıklara kadar Bizans döneminde merdivenler yapılmıştır.

Bu kilisenin mozaik döşemesi, duvarları defineciler tarafından tahrip edilmiştir.

Bartın Amasra Kalesi



Amasra, Küçük yarımadanın üzerinde Bizanslılar döneminde yapılmış olan bu kale daha sonra, XIV.-XV.yüzyıllarda Cenevizliler ve Osmanlılar zamanında çeşitli ilavelerle genişletilmiş ve orijinalliğinden uzaklaşmıştır.

Günümüze kalıntıları gelen bu kale, 500-600 m. uzunluğunda dikdörtgen planlıdır. Kalenin duvarlarına kısa aralıklarla kuleler yapılmış ve böylece daha sağlamlaştırılmıştır. Kara tarafındaki surların önüne hendekler yapılmıştır. Kale üzerindeki araştırmalarda eski dönemlere ait taşların, mimari parçaların, kitabelerin ve heykel kaidelerinin kullanıldığı görülmüştür. Bunların arasında Roma dönemine ait büyük bir kitabe parçası kalenin yapımı sırasında Bizanslıların önceki döneme ait eserleri tahrip ettiğini göstermektedir.

Kale duvarlarında bulunan mermer bir kitabe, Amasralı bir kişinin dul eşi Marcellus kızı Marciana tarafından verilen para karşılığında İmparator Antoninus Pius (138-161) anısına yapılan heykele aittir.

Bu kalenin bulunduğu alan bugünkü Amasra’nın kurulduğu ilk yerleşimdir. Halk arasında Pöstepe olarak isimlendirilen kalenin bulunduğu bu tepe, daha sonra Boztepe’ye dönüşmüştür. Buradaki ikinci bir kale ile bu kale arasındaki bağlantı tek kemerli bir köprü ile sağlanmıştır. Kalenin bulunduğu bu bölge Ortaçağ’ın Bizans özelliklerini yansıtmaktadır. Günümüze kadar gelen kalenin kulelerinde küçük hücreler bulunmaktadır. Ayrıca bunun içerisinden yükselen İçkale yüksek duvarları ile dikkati çekmektedir.

Kale dışarıya Küçükliman ve Büyükliman kapıları ile açılmaktadır. Bunun dışında Zindan Kapısı, Karanlık Yer Kapısı ismi ile tanınan küçük kapıları da bulunmaktadır. Kale duvarlarında Osmanlı dönemi öncesinde Ceneviz egemenliğini gösteren armalar bulunmaktadır. Bu armalar arasında önemli Ceneviz ailelerinden Adorno, Pogio, Malaspina, Fregoso, Luxardo, De Ghizofi, D’auria, Bocanegra, De Zoallio’nun armaları bulunmaktadır. Bunlar arasında Cenova’yı bir süre ele geçiren Milano dükası Visconti’nin yılanlı arması dikkati çekmektedir. Bu armalar arasında Bizans Palaiologos ailesine ait bir arma da görülmektedir.

Bartın Cami ve Mescitleri



Orta Camisi (İbrahim Paşa Camisi) (Merkez)

Bartın Çarşısının ortasında yer alan Caminin yapım tarihi bilinmemektedir. Üç kez yanmış, 1901’de yeniden yapılmıştır.

Kubbeli son cemaat yerinden yine kubbeli ana mekana girilmektedir. Mimari açıdan herhangi bir özelliği bulunmayan cami, 20 pencere ile aydınlatılmıştır.

Caminin kuzeydoğusunda yer alan minaresi kesme taştan yapılmıştır.


Halil Bey Camisi (Yukarı Cami) (Merkez)

1872’de Halil Bey tarafından yaptırılan bu cami, dörtgen planlı, çatı örtülü ana mekan ile son cemaat yerinden oluşmaktadır. Ana mekan çeşitli yazılarla bezenmiştir.

1885 yılında yapılan kesme taş minare herhangi bir mimari özellik taşımamaktadır.


Kilise Camisi (Amasra)

Amasra Kalesinin içerisinde yer alan ve Bizans dönemine ait bir kilise olan bu yapı, Amasra’nın fethinden sonra camiye dönüştürülmüştür.

Dikdörtgen planlı yapının girişinde bir narteksi bulunmakta olup, buradan üç kapı vasıtası ile naos kısmına (ibadet mekanı) geçilmektedir. Apsid kısmı dışarıya çıkıntılı yarım daire şeklindedir.

Bizans tuğla işçiliği yönünden önemli olan yapının duvarları Osmanlı döneminde sıvanmıştır. Bu badanaların dökülmesi ile bazı yerlerinde eski Bizans duvar resimleri ortaya çıkmıştır. Bunların en önemlileri eski kilisenin mihrap (apsid) kısmının yarım kubbesinde Hz.İsa’nın göğe çıkış sahnesi’nin (Ascension) tasvir edilmiş olduğu, alt kenarda sıralanan ve yukarıya bakan Havarilerden anlaşılmaktadır.

Cami günümüzde boş ve kullanılmamaktadır.


Fatih Cami (Amasra)

Amasra Kalesi içerisinde IX.yüzyılda yapılmış olan Bizans kilisesi Amasra’nın Fatih Sultan Mehmet tarafından fethinden sonra camiye dönüştürülmüştür.

IX.yüzyıl Bizans mimarisinin duvar işçiliği ve küçük ölçüdeki kilise planının uygulandığı bu yapının narteksi, naosu bulunmaktadır. Bu bölümler 19x11 m. ölçüsünde, dikdörtgen planlı olup, camiye dönüştürüldükten sonra son cemaat yeri ile ibadet mekanına çevrilmiştir. Caminin Bizans tuğla işçiliği dışında herhangi bir bezemesi bulunmamaktadır.

Yapının üst örtüsü tonozludur. 1887 yılında onarım geçirmiştir. Son dönemlerde bir çok onarım geçirdiğinden orijinalliğinden uzaklaşmıştır.


İskele Camisi (Amasra)

Amasra’nın XIX.yüzyılda kale dışına doğru taşması ve genişlemesi sonucunda yeni mahalleler meydana gelmiştir. Buradaki iki liman arasında Hacı Ali Bey (1785-1860) Eyiceler ve Hacı Nuri Mescitlerini yaptırmıştır. Bunlardan Büyük İskele Camisi XIX.yüzyıl barok üslubunda yapılmıştır. Küçük ölçüdeki bu caminin üzeri merkezi bir kubbe ile örtülüdür.

Bartın Kuşkayası Anıtı




Roma döneminde, Bartın-Amasra arasındaki Askersuyu denilen geçidin üzerinde İmparator Cladius döneminde MS.I.yüzyılda Gaius Lilius Aguilla tarafından kayadan yontma bir anıt olarak yapılmıştır. Kemerli niş içerisindeki bu anıt 1.80 m. boyundadır. Anıtın bulunduğu yer geçidin en dar yeri olup, aynı zamanda burası Karadeniz’e yöneliktir.

Bu anıtın üzerindeki kitabeden başka imparator heykeli ve ordu kartalı (legion) bulunmaktadır. Bunlardan imparatorun başı ile ordu kartalı kaybolmuş, günümüze yalnızca heykelin gövdesi ile kitabesi gelebilmiştir. Buna benzer bir anıtın kalıntıları Amasra’ya hakim olan Sayvan Kaya’da görülmektedir