Astım hastası tetikleyen etkenlerle karşılaştığı zaman basit öksürükten sonu ölümle biten krizler ile karşılaşabilir.



Astım, olguların çoğunda alerjik zeminde gelişen, alt solunum yollarının daralmasıyla karakterize kronik iltihabi bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkmasında hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktörler birlikte rol oynar.

Astım hastası tetikleyen etkenlerle karşılaştığı zaman basit öksürükten sonu ölümle biten krizler le de karşı karşıya kalabilir. Ancak günümüzde özellikle son yıllarda çıkan ileri teknolojik apareylerle alınan astım ilaçları ve koruyucu önlemler astımdan ölüm oranlarını yok denecek kadar azaltmıştır. Hafif ve orta dereceli astım vakalarında bu tedaviler sonucu tam kontrol sağlanırken ağır ve zor astım dediğimiz ilaca dirençli hastalarda kontrol oldukça güç sağlanmaktadır. Ancak üst düzeyde alınan tıbbi eğitimler, bilinçlenen toplum, internet, medya ve sağlıktaki gelişmelerle birlikte artık bu ağır astım vakaları da astımın kontrolünü öğrenmiş olup acil servislere krizle başvuran ve ex olan vaka sayısı da yok denecek kadar azdır.

Çünkü ağır astım hastaları her zaman krizde nasıl davranacağını bilmekte, ilacını yanında taşımakta, ev veya işyerinde gerekli teçhizat, tedbir ve kriz tedavisinde kullanılan oksijen ve nebulizatör cihazları denilen buhar verici aletleri bulundurmaktadırlar.

Astımı olanların kendileri için geçerli olan tetik faktörleri tespit edip bunlardan kaçınmaları hastalıklarının tedavisinde çok önemlidir.

Ev tozu akarları, polenler, hayvan tüyleri, küf mantarları, çeşitli gıdalar, kokulu ve rutubetli ortamlar astım belirti ve ataklarını artıran en çok bilinen etkenlerdir. Bunun yanında aspirin gibi çeşitli kalp-tansiyon ve romatizma ilaçları, tuz ruhu-çamaşır suyu, alkol, psikojenik stresler, ağlama-gülme gibi emosyonel davranışlar, ağır egzersiz gibi değişkenler, uyuşturucu gibi maddeler ise maalesef az bilinen ancak ölümle sonuçlanan krizlere sebep olabilen tetikleyicilerdir. Alkol, uyuşturucu maddeler ve sakinleştirici ilaçlar solunum yolunu direk etkileyip bronkospazma neden olabileceği gibi beyinde solunum merkezini deprese ederek indirek yolla solunum yetmezliğine de sebep olabilirler. Bu durumdaki hastaya hemen müdahale edilmeli, solunum yolu açık tutulmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.

Özellikle korunma, eğitim, tetikleyicileri bilme ve onlardan uzak durma artık neredeyse astım hastalarında ilaçsız kontrolü sağlamaktadır. Bunun yanında düzenli kontrol ve tedavileri de ihmal etmemek lazım.

Tedavi uzun sürelidir. Hasta hekimine güven duymalı, tavsiyelerine uymalı, ilaçlarını usulüne uygun şekilde kullanmalı, düzenli olarak kontrollerini yaptırmalı, sorunu olduğunda hekimine kolayca ulaşabilmelidir.

Uzm. Dr. Orhan Dalkılıç

Hisar Intercontinental Hospital

Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanı

__________________