Fatih'in İnsan Haklari Fermani

[mucit]

FATİH'İN İNSAN HAKLARI FERMANI

FATİH, BOSNA YÖRESİ FRANSİSKEN RAHİPLERİNE İNSAN HAKLARI VEREN FERMAN YAYINLADI.



Bosna iç savaşı esnasında 1993 yılında Fojnica Fransisken rahipler manastırında Osmanlı sultanı Fatih’in el yazılı fermanı bulundu. -Ferman okunduğunda farklı inançlara mensup olanlara özgürlük hakları veriliyordu.
-Fatih’in fermanı insan hakları düşüncesini canlandıran önemli bir tarihi belge idi.





Bosna Hersek’in merkezi Saraybosna’ya çok yakın yerde bulunan fojnika kasabasında bir tepe eteğinde Fransisken rahiplerinin manastırı var. MS 13.yy’dan kalma bu dini ibedet merkezinin de çok önemli bir özeliği var: 1993 yılında Bosna-Hersek iç savaşı yaşanırken Bosnalı milis askerler kuşku üzerine manastırı basar ve kapıda bulunan nöbetçi öldürülür. Manastırın iç kısmında kurşun izleri vardır. Bu olay üzerine manastır rahipleri Bosnalı lider Aliya İzzetbegoviç’i ziyaret edeler ve olayı anlatırlar. Fransisken rahipleri Bosnalı lider İzzetbegoviç ile olan görüşmelerinde bir konu gündeme getirilir: “Türkler ve islam adına balkanlara, Bosna Hersek e Hırvatistan’a barış getirmişlerdir. Fatih sultan Mehmet, kendi zamanında Bosnalı Fransisken rahiplerine inanç ve ibadetlerinde serbest olmaları için ferman bile vermiştir. Bosna iç savaş ortamında bile olsa farklı inanç gruplarına saldırı yapmak İslam düşüncesinde yeri yoktur.
Bu gelişmeler üzerine Fojnica Fransisken manastırı kütüphanesinde yalpan araştıra sonucu Fatih’in fermanı çerçevelenmiş ir halde bulunur. Çerçevenin etrafında hilal ve yıldızlı Türk bayrağı simgeleri vardır. Fermanın üzerinde kırmızı mürekkep ile el azısı olarak: “Merhum ve mağfur-ileyh ebulfeth Gazi Sultan Mehmed han rahmetallahı aleyh vel gufran hazretlerinin hattı şerifidir” yazısı vardır.

FERMANDA YAZILI OLANLAR

Fojnica manastırında yazılı olanlar uzmanlar tarafından okunur ve herkesi hayretler içinde bırakır. Çünkü Fatih’in fermanı farklı inançlara özgürlük hakları tanıyan insan hakları evrensel bildirisi gibidir. Aşağıda fermanda yazılı olan bilgileri sunuyorum:
Nişanı-ı hümayun şu ki Ben ki Sultan Mehmed Han'ım; üst ve alt tabakada bulunan bütün halk tarafından şu şekilde bilinsin ki bu fermanı taşıyan Bosna rahiplerine lütufta bulunup şu hususları buyurdum: Sözkonusu rahiplere ve kiliselerine hiçkimse tarafından engel olunmayıp rahatsızlık verilmeyecektir. Bunlardan gerek ihtiyatsızca memleketimde duranlara ve gerekse kaçanlara emn ü aman olsun ki memleketimize gelip korkusuzca sakin olsunlar ve kiliselerinde yerleşsinler; ne ben ne vezirlerim ne de halkım tarafından hiç kimse bunlara herhangi bir şekilde karışıp incitmeyecektir. Kendilerine canlarına mallarına kiliselerine ve dışardan memleketimize getirecekleri kimselere yeri ve göğü yaratna Allah hakkı için Peygamberimiz Muhammed Mustafa (s.a.v.) hakkı için yedi Mushaf hakkı için yüz yirmi dört bin peygamber hakkı için ve kuşandığım kılıç için en ağır yemin ile yemin ederim ki yukarda belirtilen hususlara söz konusu rahipler benim hizmetime ve benim emrime itaatkâr oldukları sürece hiç kimse tarafından muhalefet edilmeyecektir."
Günümüzde dünyanın her yerinde ırkçılık ve etnik farklılıklar adına savaşlar olanca şiddetiyle devam ederken Balkanlara barış ve huzuru getiren Fatih’in fermanında yazılı olan sözler duygulandırıcı olduğu kadar da düşündürücü. Tarihte büyük insanlar sadece cephede kan dökerek zafer kazananlar değil insanlı yüceltenlerdir sözlerine en iyi örnekler arasında Fatih Sultan Mehmet ilk sırada yer alır.

Ne mutlu Fatih’in torunu olanlara.

Yazar:cezmi yurtsever