Osmanlı Devleti 1302'de Kuruldu

[sansar]

Osmanlı Devleti 1302'de Kuruldu

Osmanlı Devleti - Osmanlı Devleti Nezaman Kuruldu - Osmanlı Devleti Tarihi


Osmanlı Devleti'nin ilk yıllarında Osman Gazi'yi ön plana çıkaran en önemli olay, 27 Temmuz 1302'deki Koyunhisar Savaşı'dır. Bu yüzden bu savaş Osmanlı Devleti'nin kuruluş tarihidir.


Son günlerde Osmanlı Devleti'nin 1299'da mı yoksa 1302'de mi kurulduğu; Söğüt'te mi yoksa Yalova'da mı kurulduğu tartışılıp, duruyor. Bunun en önemli sebebi de okumayışımızdır. Halil İnalcık Hocamız son 20 yıldır Osmanlı'nın nasıl kurulduğunu yazıp duruyor. Osman Gazi ve dönemi yakın zamana kadar sisler içerisindeydi. Halil İnalcık Hocamız'ın çalışmalarıyla yepyeni bir Osman Gazi portresi ortaya çıktı. Ancak birkaç kişi haricinde bu konuları layıkıyla anlayan yok. Bu yüzden geçtiğimiz günlerde Yalova'da yapılan toplantıyı medya tartışmalı bir şekilde ön plana çıkarınca ortalık karıştı.



Osmanlı'nın kurulduğu coğrafya Söğüt ve çevresidir ancak Osmanlı Devleti'ni tarih sahnesine çıkaran olay 1302'de Yalova'da cereyan eden savaştır.

1299 nereden çıktı?

Geleneksel Osmanlı tarih yazıcılığı, 1299 yılında Selçuklu hâkimiyetinin sona erdiğini ve Osman Gazi'nin bu tarihte bağımsız olduğunu kabul eder. İlk büyük Osmanlı tarihini yazan Hammer de Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılış tarihi olarak 1299 yılını esas alır. Türkiye Selçukluları'nın yıkılmasıyla Osmanlı Beyliği'nin bağımsız kaldığını ileri sürerek, 1299'u imparatorluğun kuruluş tarihi olarak belirtir. Ancak Türkiye Selçuklu tarihi üzerine yapılan araştırmalar bu devletin 1318'e kadar devam ettiğini ortaya çıkarmıştır.

Aşıkpaşazâde Tarihi'ne göre 1299'da Yarhisar, Bilecik, İnegöl ve Yenişehir fethedilmişti. Rivayete göre o zaman Osman Gazi kendi adına hutbe okutarak, bağımsızlık iddiasında bulunmuştu. Bu şehirlerin fethi Osmanlı tarihi açısından önemlidir. Ancak fetih tarihleri tam olarak belli değildir. Osmanlı tarihleri, bu aşamada Osman Bey'i, Anadolu'daki diğer Türkmen beyleri gibi bağımsızlığa hak kazanmış, kendi adına hutbe okutabilecek bir İslam hükümdarı gibi göstermeye çalışırlar. Araştırmacılar da Osmanlı tarih yazıcılığındaki bu geleneği izleyerek, imparatorluğun kuruluş tarihi olarak 1299'u kabul etmişlerdir.

Yalova 1302

Hepimizin kuruluş tarihi olarak ezberlediği 1299'da Osmanlı tarihi için çok önemli bir hadise yoktur. Alternatif olarak Osman Gazi'nin beyliğin başına geçtiği 1281 yılının veya beyliğin ilk merkezi olan Karacahisar'ın fethedildiği 1288 yılının kuruluş tarihi olarak kabul edilebile-ceği iddiaları vardır. Halil İnalcık Hocamız, Osmanlı tarihinin ilk devirlerindeki dönüm noktasını, 27 Temmuz 1302'de Bizans'la, Osman Gazi komutasındaki Türkmenler arasında meydana gelen Bapheus (Koyunhisar) Savaşı olarak kabul eder. Bu savaştan önce Osman Bey, Bursa ve Kocaeli bölgesindeki Türkmen beyleri arasında primus inter pares (benzerleri arasında birinci) konumundaydı. Ancak Koyunhisar Savaşı'nda Bizans kuvvetlerine karşı kazandığı zafer, Osman Gazi'yi bölgede karizmatik bir bey durumuna getirip, ona hanedan kurucusu karizması kazandırdı. Bu yüzden 27 Temmuz 1302 tarihini Osmanlı hanedanının, dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun kesin kuruluş tarihi olarak kabul etmek, 1299'a göre çok daha doğru olacaktır.

İmparatorluğa giden yolda dönüm noktası

Osman Gazi 1302'de Anadolu'daki Türkler arasında çok önem verilen İznik üzerine sefere çıktı. İznik yakınlarına bir havale kulesi yaptırttı. İznik çevresi suyla dolu surlarla korunuyordu. Osman Gazi, bu yüzden uzun süreli bir kuşatma ile şehirdekilerin açlıktan teslim olmalarını sağlamayı düşünmüştü. Draz (Uzun) Ali isimli bir komutanı ile bir miktar askeri kuleye bırakarak, İznik'e giriş çıkışı engelledi. İznikliler, bu durum üzerine İstanbul'dan yardım istediler.

Bizans kuvvetlerinin harekete geçtiğini haber alan Osman Gazi de çevredeki Türkmenleri toplayarak düşmanı karşılamak üzere hareket etti. Bizans ordusu, Mouzalon'un komutasında İstanbul'dan gelen askerler, bölgedeki Bizans tekfurlarının birlikleri ve paralı askerler olan Alanlar'dan meydana geliyordu. Ordunun mevcudu iki bin kişiydi ve çoğunluğu piyade idi.

Bu muharebenin meydana geldiği yer Halil İnalcık'ın araştırmalarına kadar karıştırılmıştır. Koyunhisar, Yalova'ya gelmeden önceki tepede bulunan bir kaledir. Bursa'ya yakın Dimbos üzerinde bir başka Koyunhisar daha vardır ve bu ikisi karıştırılmaktadır. Osman Gazi'nin öncü kuvvetleriyle Bizans ordusu önce Koyunhisar'da çatışmışlar ardından asıl muharebe Yalova'da meydana gelmiştir.

Osman Gazi, Yalova'da karaya çıkan düşmanı önce bir gece baskınıyla yıprattı. Ertesi gün ovada meydana gelen muharebede Bizans ordusunda bulunan Rum ve Alanlar arasındaki çekişme ve kıskançlık Osmanlılar'ın zaferinde önemli rol oynadı. Muharebede ilk olarak Rumlar aceleyle saldırıya geçmiş fakat Alanlar'a verilen ayrıcalıklardan dolayı gevşek davranınca Osman Gazi'nin kuvvetleri karşı saldırıya geçerek Bizans kuvvetlerini mağlup etmişti.

Erhan Afyoncu