Model Gemi Malzeme Tanıtımı

[makinist]

Öncelikle bu yazıya modelci kimdir? sorusunun yanıtını vererek başlayalım.
İyi bir modelci;
Öncelikli olarak iyi bir araştırmacıdır.
Teknik bakışı ve algılaması kuvvetlidir.
İyi bir ahşap ustası
İyi bir metal işleme ustası
İyi bir boya uzmanı olmaya adaydır.
Hepsinden önemlisi muhteşem bir sabır abidesidir.
Sakin,telaşsız bir dünya vatandaşıdır. Şimdi bu tanımlamadan sonra siz hala oradaysanız, statik bir gemi modeli yapmanın hikayesini anlatmaya devam edelim.

Gemi modeli nedir ?

Model; geçmişte varolmuş veya bugün hala hizmet görmekte olan bir geminin belli ölçeklerde küçültülmüş birebir aynı olan örneğidir.Hediyelik eşya sınıfına girmemektedir.Bu yüzden modelci modeli yaparken her aşamada kendi estetik kaygılarını ön plana almaksızın asli yapıyı korumalı ve örneği doğru yansıtmalıdır.Plan çok önemlidir, var olan dışında ekleme veya eksiltme yapılmamalıdır.
Modelci modele başlamadan önce yapmayı düşündüğü model hakkında araştırma yapmalıdır.Bu gemi hangi ihtiyaçtan doğarak yapılmıştır,tarihsel dönemi içerisinde hangi amaçlara hizmet etmiştir,yöresel özellikleri nedir,tipin oluşmasında bulunduğu coğrafya ve yarattığı şartlar nelerdir.Ve bu gemi yapılırken hangi kriterler ön plana alınmıştır.. gibi ayrıntılar öğrenilmeli ve yapım aşamasında bunlar düşünülerek yapılmalıdır.Model yapmak sadece planda gördüğümüzü şeklen meydana getirmek değildir.Önce onu kafamızda iyice şekillendirmeli,yaptığımız parçaların işlevselliğini düşünerek çalışmalı,o gemide yaşadığımızı varsayarak meydana getirmeliyiz.
Modele başlanırken acele edilmemeli, plan detayları ders çalışırmışcasına çok iyi incelenmeli,.Bir bulmaca çözer gibi plan çözülmeli ve model önce kafada bitirilmelidir.
Demek hala buradasınız. O zaman haydi hep birlikte bir model oluşturmaya başlayalım.
Öncelikle planımızı zayi etmemek için posta ve omurga kesimlerini plan üzerine koyacağımız bir kağıda çizerek aktaralım veya bir fotokopicide planın bu kısımlarının fotokopilerini çekerek omurga ve postaları oluşturmakta kullanacağımız (genellikle 4 mm kavak) kontraplağımızın üzerine yapıştıralım.Özellikle omurga kesilirken omurganın alt tarafını kontraplağın tam sınırına dayarsanız uzun olan bu kesimi düzgün kesmede zorlanmazsınız.Omurga olarak kullancağımız malzemenin düzgün olmasına dikkat edelim.
Yapışkanın kağıdın her tarafına dikkatlice yayılmasına ve kağıdın tam olarak kontraplağa yapışmasını özen gösterin.Aksi takdirde kesim esnasında problemler yaşarsınız.Kıl testerenizin ucuna takacağınız testere mümkün olduğunca ince olmalı ve testere koluna, dişleri aşağı istikamete bakar durumda ve gergin olarak takılmalıdır.Kesimi yaparken testere tam 90 derecede dik olarak tutulmalı aşağı yukarı tam haraket ettirerek ve testereye fazla güç yüklemeden, testerenin kendi halinde kesmesi sağlanmalıdır.İlk başlarda belki zor gelecek bu işlem yapacağınız alıştırmalarla bir süre sonra kolaylaşacak ve zevkli bir uğraşa dönüşecektir.Aslında çok önemli olan alet kullanma inceliklerinin iyi bilinmesi,aletlerle savaşmak zorunda kalmamamızı sağlar.
Postaları ve omurgayı keserken çizgilerin dışından ve daha sonra düzeltme imkanı sağlayacak pay bırakarak kesmemiz bize yanlışlardan dönmede kolaylıklar sağlar ,Daha sonra zımpara ile kesim hatalarını gidermede kolaylık verir.Özellikle omurga ve postalarda birbirine geçecek olan oyuklarını pay bırakarak kesersek daha sonra eğe yardımı ile postaların omurgaya tatlı bir sıkılıkla tam olarak oturmasını sağlar ve düzgün bir iş elde etmiş oluruz.
Omurgayı ve postaları kestikten sonra sert bir ağaç üzerine saracağımız bir zımpara ile(su zımparası 80 kum veya aliminyum oksit bez zımpara 60 kum)tam ölçü hizasına kadar zımparalayarak tesviye işlemini tamamlarız.Bu işlem bittikten sonra omurga ve postalar, plan üzerindeki çizimlerin üzerine koyularak kontrol edilir ve hatalar varsa bu aşamada giderilir.Daha sonra omurga üzerinde baş ve kıç bodoslamada çıtaların gireceği oyuklar açılır.



Şimdi sıra omurgayı tam doksan derecede sabitlemeye ve postaları omurgaya oturtmaya geldi:
Omurgayı sabitlemek için bir model sehpası kullanmamız gerekecektir.Model sehpası aynı zamanda omurganın eğilmesini önleyeceği için de önemli bir araçtır.Omurgayı sehpaya düzgün ve açısı yere tam 90 derece gelecek şekilde sabitledikten sonra postaları yerleştirmeye başlayacağız.Önce orta postayı koyarak yere ve sağ-sol tarafa tam 90 derece gelecek şekilde oturtalım .Bunu gönye ile ölçerek yapalım.Daha sonra başa veya kıça doğru postaları tam 90 derece açıyı sağlayarak tek tek yerleştirelim.Gerektiği yerde postalar arasına takozlar koyarak postaların hareket etmesini önlememiz gerekir.Postaların baş ve kıç istikametinde yerleştirilmesinden sonra son kontrollerimizi yapalım ve postaları omurgaya yapıştırmaya başlayalım .ve daha sonra hiç oynatmadan kurumaya bırakalım.Omurgamız hazır hale geldikten sonra şimdi dönüşlerin başladığı baş ve kıçtaki postaların köşelerini tatlı bir dönüş yaptıracak şekilde tesviye ederek dönüşlerde çıtaların postalarla tam öpüşmesini sağlayalım.(resim)
Çıtaların kaplamasına başlamadan önce şimdi yapacağımız güverte üstü kaplamasının kesilmesi ve eğer daha sonra çıta ile veya kaplama ile kaplanacaksa bunun oluşturulması işi var.
Postaların üst uç kenarları ölçü alınarak güverte üstü 2 mm kontraplaktan kesilir.Postaların üst kesimlerinin düzgün ve birbiri ile uyumlu olmasına dikkat edeceğiz.Aksi takdirde aralarındaki boşluklar güverte kaplamasının posta ile tam öpüşmesini temin etmeyeceğinden daha sonra çökmelere sebebiyet verir.

Güverte üstünün işlenmesi:

Eğer kontraplağın üstünü herhangi bir kaplama malzemesi ile kaplamayacaksak kontraplağı çizerek bu efekti sağlamamız gerekir.Bunun için çelik bir cetvel ile çizimi sağlayacak maket bıçağı veya ucu iyice sivriltilmiş biz gerekecektir.Çizimi yaparken araların tam ölçüsünde olması ve çizim esnasında kaçma, dalma yapılmaması gerekir.Bu işlem çok özen gösterilmesi gereken bir işlemdir.Çünkü yapacağımız hataların telafisi pek mümkün olmamaktadır.Boyuna çizim işleminden sonra enine çizim de belli kurallar göz önüne alınarak yapılır.Ekleme noktalarının baş ve sonlarında biz ile çivi efektleri yaparsak daha gerçek bir görüntü sağlarız.(resim).
Çıta ile kaplamada dikkat etmemiz gereken şey kaplamada çıtaları yerleştirmeye ortadan başlayarak bir sağ bir sol şekilde kaplamaktır.Bu gereken simetriyi sağlayacaktır. Çıta aralarında eğer gerçek gemilerdeki salmastra ve katran kullanarak yapılan dolgu efektini sağlamak istersek kullanabileceğimiz bir kaç yöntem vardır:

1.Çıta araları hepimizin evinde bulanabilecek eski röntgen filimleri ince şeritler halinde kesilerek doldurulabilir.İşlem sonrasında taşan kısımlar maket bıçağı ile dikkatlice kesilerek düzeltilir.

2. Siyah akrilik mastik çıta kenarlarına çok ince bir kat sürülerek birbirine yapıştırılır.Ancak bu oldukça pis ve bulaşıcı bir yöntemdir.Çok dikkatle uygulanmalı ve taşan kısımlar derhal temizlenmelidir.

3.Çok daha temiz bir yöntem olan su bazlı siyah markörler kullanılarak çıta kenarları boyanabilir.Burada da dikkat edeceğimiz konu ağacın mürekkebi yayarak görüntüyü bozmasıdır.Onun için su bazlı ve kaliteli bir markör tercih edilmelidir.
Çivi efektleri oluşturmak için güverte ekleme yerlerinde çıtaları enine iki uçtan 0.4 mm matkap ucu ile delerek yuvaları açarız.Daha sonra 0,5 mm kalınlığındaki sarı teller kısa kısa kesilerek delinen bu yuvalara sıkı bir şekilde geçirilir.İşlem bittikten sonra yüzey ince zımpara ile zımparalandığında bu tellerin kafa kısımları da bir ölçüde düzeleceğinden çivi efekti sağlanmış olur.(resim)
Şimdi modelimizin çıta sarma işlemine başlayabiliriz.
Modelllerde kullandığımız çıtalar genellikle ramin veya ıhlamurdur.Ölçüler 2x4,2x5,2x6 veya 2x8 olup,modelimize göre bu ölçülerden birini seçip kullanabiliriz.Çıta seçiminde dikkat etmemiz gereken hususları söyle sıralıyabiliriz.

1. Çıtalar düzgün kesimli olmalı,baş veya sondaki ölçüler ve kalınlıklar değişmemeli.

2.Yapacağımız modelin sarmasında aynı ölçüde çıta kullanmaya dikkat edilmeli,farklı ölçüler kullanılmamalıdır.
Çıtalar özellikle dönüşlerde bizi zorlarlar.Tabii ki bunu aşmanın bir çok yolu var.
a. Çıtaya bir kaç kat gazete ile oluşturacağımız bir zeminde annemizin hamur açarken yaptığı gibi merdane ile üzerinde gezinerek eğim verebiliriz.
b. Çıta uçları sıcak su içerisinde bekletilerek esnemesi sağlanıp kullanılabilir.
c. Çentikleme yöntemi dediğimiz yöntemle çıta üzerinde dönüş alanlarında maket bıçağı ile tersten yapacağımız hafif çentiklerle çıta esnetilebilir.
Sarma işlemi mutlaka iskele sancak istikametinde sıra ile yapılmalı ve sarmaya postaların üst hizasından başlanmalıdır.
Çıtalar omurgada hazırladığımız baş ve kıç bodoslamalardaki oyuklara oturtulmalıdır.İlk sıra çıtalar hiç kesilmeden tam olarak oturtulmalı ikinci sıradan başlayarak mutlaka dönüş yerlerinden başlayarak baş ve kıçlarda inceltilmelidir.İnceltme işlemi sağ ve sol çıtalar beraber bantlanarak aynı oranlarda inceltilmeli her iki tarafta da eşitlik sağlanmalıdır.Çıtalardaki eksiltme işlemi önemli olup daha sonra meydana gelecek merdivenleşme olayını önleyecektir.
Çıtaları kesmeden önce şaşırmamamız için çıtaların üzerine kurşun kalemle üst yön işaretlenmeli ve incelttiğimiz yön mutlaka bir önceki çıtanın altına getirilmelidir.Çıtaları yapıştırırken mutlaka çıtanın postalara ve bir önceki çıtaya yapışmasını sağlamamamız gerekmektedir.Çıtalar sarma işlemi esnasında doğal dönüşlerine yatırılmalı fazla zorlanmamalıdır.Sarma işlemi iskele sancak şeklinde modelin ortalarına kadar sürdürülmeli daha sonra model ters çevrilerek omurganın alt tarafından yukarı doğru sarma devam ettirilmelidir.Daha sonra ara da kalan boşluklar kamalarla doldurulabilir.
Sarma işleminde dikkat edeceğimiz noktalar;Her iki tarafta eşit sayıda çıta olması,çıtaların postalara ve birbirine iyi yapıştırılması ,dönüşlerde çıtalarda yapılacak eksiltmelere çok dikkat edilmesidir.
Kaplama işleminin bitirilmesinden sonra sıra tesviyeye geldi.Tesviye işleminde önce kaba zımpara ile satın zımparalanır,meydana gelen çıkıntılılı alanlar zımpara ile sıfırlanır. Teknemizi kaba zımparadan sonra içten ve dıştan su tutkalı uygulaması ile sağlamlaştırmalıyız.Su tutkalı diğer adıyla poliüretan tutkal uygulaması biraz zahmetli bir süreçtir.Ancak modelimizin selameti açısından olmazsa olmazlardan bir uygulamadır.Tutkal uygulamaya başlamadan hazırlıklarımızı yapıp daha sonra uygulamaya başlayalım.Öncelikle tutkalımızın selülozik bazlı olduğunu bildiğimizden cam veya seramik bir kaba bir miktar tutkal koyalım.Diğer bir kaba da selülozik tiner koyalım ve elimize mutlaka eldiven geçirelim.Büzüştürüp top haline getirdiğimiz tercihan tiftiklenmeyen bir bez parçasını tutkala batırarak bezin üzerine biraz tutkal alalım .Aynı bezi daha sonra diğer kaptaki selülozik tinere biraz batıralım ve vakit geçirmeden teknenin önce iç tarafını tutkallamaya başlayalım.Teknenin iç tarafı bu şekilde tutkallandıktan sonra aynı işlemi dış tarafta sürdürelim.Tutkal işlemi bittikten sonra ,tutkal belli zaman aralığı içerisinde kürleşmeye başlayacaktır.Kürleşmeye fırsat vermeden elimizdeki bez parçasını tinere batırarak sürdüğümüz satıhlar üzerinde oluşmaya başlayan köpükleşmeyi bezi bastırarak sürerek mani olalım.Bu işlem 5-6 kez tekrarlandıktan sonra kürleşme sona erecektir.Tekneyi bu aşamada tutkalın tam kuruması için bırakalım.Tutlkalın kuruması için belirli bir süre geçmesi gerekir.Tam kuruma sağlandıktan sonra zımpara ile tutkalladığımız yüzeyleri zımpara yaparak düzeltelim ve macun için hazır hale getirelim.Macun demişken,ustalarımız aslında macun kullanmayı pek tavsiye etmezler ancak acemi bir modelcinin macun kullanmaksızın model yapması için uzun bir sürece ihtiyacı olduğunu da unutmamak lazım.Ama şunu da unutmayın zımpara her derde deva bir işlemdir ve macun yerine detaylı bir zımpara uygulamasının sonuçları inanılmazdır.
Daha sonra kullanacağımız macun ile var olan boşluklar doldurulur.Macun yaparken uyguladığımız alan kalın bir macun tabakasını gerektirecek kadar boşluğa sahipse orayı öncelikle ahşap ile takviye edip çok kalın macun uygulamasına gitmemek lazımdır.Çünkü macun bir süre sonra kuruyup çökme yapabilir.Yaptığımız macun uygulamasından sonra tekneyi kurumaya bırakmalıyız.Kuruma süresi kullanacağımız macuna bağlı olsada 24 saatten az olmamalıdır. Zira dıştan baktığımızda kuruduğunu sandığımız macunun içi henüz kurumamamış olabilir.Macunun tam kurumasından sonra yüzey iyice zımparalanır,tekrar gözden geçirilir.Var olan diğer hatalar gene macun uygulaması yapılarak kapatılır. Yüzeyde düzgünlüğü elde etmek önemli olduğundan bu işlem bize oldukça vakit kaybetttirecektir ama modelin gövdesinin düzgün olması modeli güzel gösterecektir.Şunu biliyoruzki arkamızdan kovalayan yoktur.Daha sonra model bittiğinde karşısına geçip baktığımızda sırıtacak olan hatalar inanın bizi rahatsız edecek ve pişmanlık duymamıza sebebiyet verecek keşke'lerimizi arttıracaktır.Modelcinin en büyük sermayesinin sabır olduğunu hatırlamak ve yorulduğunuzu veya bıktığınızı anladığınız anda çalışmayı bırakmak iyi bir çözümdür.

BOYAMA

Macun uygulasından sonra yüzeyi zımparalıyarak hazır hale getiririz.Beze batırdığımız solvent ile teknemizin dışını silerek tozdan arındırırız ve bir kat astar boya atarız.Burada dikkat etmemiz gereken bir husus da şudur.Teknede kullanacağımız boya türüne karar verme aşamasındayız.Eğer sentetik boya kullanacaksak,sentetik astar kullanmamız gerekir.Yok selülozik çalışacaksak o zaman da selülozik astar atmalıyız.Gerçi selülozik üstüne sentetik uygulama yapılabilir ama sentetik üzerine asla selülozik uygulama yapmayınız.Aksi takdirde tüm emekleriniz heba olabilir.En doğrusu birbiri ile uyumlu malzeme kullanmaktır.Fırça ile boya tatbik edilecekse sentetik enamel türü mat boyalar tercih edilmelidir.Selülozik boyayı fırça ile sürmek pek mümkün olmadığı gibi çabuk kuruduğundan fırça izi bırakacak ve sonuç hiç de olumlu olmayacaktır
Boyanacak yüzeyler genellikle çeşitli renklerden oluşabilir.Bunların birbirine karışmasını önlemek ve düzgün boyama yapmak için kağıt maskeleme bantlarını kullanabilirsiniz.Bant seçimi önemlidir.Kullananacağınız kalitesiz bir bant herşeyi yeni baştan yapmanıza sebebiyet verebilir.
Tabii birde Tamiya,Humbrol gibi markalar adı altında satılan maket boya türleri de vardır.Bunların akrilik esaslı olanları airbrush yardımı ile atılabilir.Enamel olanlar ise fırça ile uygulanabilirler.Sizler ustalaştıkça bunlara duyacağınız gereksinmeler artacak,kaynak yaratarak bu tür basınçlı hava kompresörleri ve airbrush veya boya tabancalarını edineceksiniz.Biz burada yeni başlayanları hedeflediğimiz için çok detaylandırmayı doğru bulmadık.

LEHİM

Modellerde genel olarak metal kısımları çalışırken kullandığımız metaller sarı ve bakırdır.
Bu malzemeleri birleştirmede lehim kullanmaktayız.
Lehim yapmaya başlamadan önce çalışacağınız malzemeyi mutlaka ince bir zımpara ile zımparalayıp daha sonra solventle ıslatacağınız bir bez parçası ile temizleyiniz.
Havyanın çok iyi ısınmasını temin ediniz.
Lehimi iyice ısıttığınız parçaya değdirerek tutunmasını sağlayınız veya havyanın ucuna alacağınız bir parça lehimi tututuracağınız noktaya temas ettirerek lehimleyiniz.
Lehim soğumadan oynatmayınız.
Tutmayan lehimleri temizleyerek yeniden lehim yapınız.
Çalışacağınız malzeme lehimleme esnasında iyi ısınmalıdır.
Çok ince parçalarda lehimin bulaşmasını istemediğiniz yerleri kalın ve yumuşak bir kurşun kalem ile boyarsanız lehimin bulaşmasını önleyebilirsiniz.
Küçük parçalarda lehim yerine sarı kaynağı yapmayı öneren arkadaşlarımız da vardır.Ancak uzmanlık gerektiren bir iş olduğu için pek tavsiye etmiyoruz.
Bütün bunları yaparken de,dikkatli olur elinizi,kolunuzu yakmaz ve sonra da lanet olsun ! bu işlere niçin bulaştım.Ulan beni teşvik edip de bu yola düşürenleri bir yakalarsam, şeklinde veciz ifadelerle dolu konuşmalar yapmazsınız :)))

GENELDE KULLANILAN MALZEMELER:

AHŞAP:
ÇITA : 0,5X1 - 1X1 - 1X2 - 1X3 - 2X1 - 2X2 - 2X3 -2X4 - 2X5 - 2X6 - 2X8 - 3X3 - 3X4 - 3X5 - 4X4 - 5X5 - 6X6 - 8X8 - 10X10
RAMİN VEYA IHLAMUR-MAUN-GÜRGEN
KONTRAPLAK : 4 - 5 mm KAVAK VEYA GÜRGEN
YUVARLAK ÇITA : 2-3-4-5-6-8-10-12 mm GÜRGEN
METAL:
LEVHA : 0.10 - 0,20 - 0,30 - 0,50 - 1,00 SARI VEYA BAKIR
YUVARLAK : 0,3 -0,5 - 1 - 1,5 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 10 SARI VEYA BAKIR
BORU : 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 10 - 12 - 14 - 16 - 18 - 20 - 22 - 24 - 26 - 30 mm SARI VEYA BAKIR
LAMA : 2X10 - 2X15 - 2X20 - 2X30 SARI VEYA BAKIR

YAPIŞTIRICI:
PLASTİK BEYAZ VEYA PEMBE TUTKAL
PLASTİK TUTKAL BİSON VEYA...(kuruyunca şefaf)
JAPON YAPIŞTIRICI (PATTEX - RITELOCK - EVOBOND)
JEL TİP JAPON YAPIŞTIRICI + AKTİVATÖR (PATTEX - EVOBOND - RITELOCK)
SU TUTKALI (PATTEX VEYA ....)
EPOKSİ YAPIŞTIRICI (PATTEX VEYA ....)

ZIMPARA :
SU ZIMPARASI 80-120-150-180-220-400-600-800-1200 KUM (ATLAS - NORTON)
ŞERİT BANT ZIMPARA(ALİMİNYUM OKSİT) 60-80-120 KUM (ATLAS - NORTON)
SÜNGER ZIMPARA 60-80-100-120-150-180-220 KUM (ATLAS)
ZIMPARA ALTLIĞI

MACUN :
POLYESTER ULTRA MACUN + SERTLEŞTİRİCİ ( DYO -AKZO NOBEL ...)
YOKLAMA MACUNU (DYO - AKZONOBEL ...)
AHŞAP MACUNU(MARSHALL)
MACUN ISPATULASI(METAL - PLASTİK - SİLİKON)

BOYA :
MAKET BOYASI (TAMİYA - HUMBROL) FIRÇA İLE BOYAMA İÇİN :ENAMEL
AİRBRUSH İLE " :AKRİLİK
SPRAY BOYA
SENTETİK VEYA SELÜLOZİK BOYA(GENELLİKLE MAT)
SELÜLOZİK VEYA SENTETİK VERNİK (MAT)

TEMEL ALETLER :

KIL TESTERE (TERCİHAN KALİTELİ)
MAKET BIÇAĞI (EXCEL-OLFA -XACTO)
MENGENE 50 VEYA 75 mm
ÇELİK CETVEL 30 CM
GÖNYE 20 - 25 CM
KÜÇÜK PENSE,KARGABURUN,YANKESKİ,TEPEKESKİ
CIMBIZ
BİZ
İŞKENCE VE MANDALLAR
TORNAVİDA
KÜÇÜK ÇEKİÇ 60-70 GR
KUMPAS
MİNİ EĞE SETİ
İNCE TESTERE
KALEM HAVYA 25 WAT (WELLER VEYA ...)
LEHİM 60X40 200 GR REÇİNELİ
LEHİM PASTASI (PURİNE)
EL MOTORU DEVİR AYARLI (DREMEL-PROXXON VEYA ....)
ISPATULA


Alıntıdır