Sistem Donmalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

[FORCİBLE20]

PC KİLİTLENMELERİNDEKİ ADIMLAR

Bilgisayarınız açılmadığında veya Windows genel koruma hatasıyla çakılıp kaldığında, aşağıdaki kontrol listesi problemin çözümünde size yardımcı olacaktır. Maddeleri adım adım gözden geçirin, böylece sistematik bir şekilde problemin kaynağını bulabilirsiniz.

1. Kablo ve kart kontrolü

PC’nin yerini çok fazla değiştiriyorsanız, kablo veya kartlardan biri kolayca yuvasından çıkabilir. Mesela IDE bağlantı kablosunun hafif bir şekilde yerinden çıkması, can sıkıcı veri hatalarına ve kilitlenmelere neden olabilir. Bu yüzden öncelikle tüm kabloların ve kartların sıkı bir şekilde yuvalarına takılı olduğundan emin olun. Ayrıca kasa içindeki tüm parçaları şöyle bir bastırıp sarsın, bu sayede gevşemiş kontaklar da kendilerine gelecektir.

2. Aygıt Yöneticisi’ne başvurun

Aygıt Yöneticisi yardımıyla tüm PC problemlerinin yüzde 80’inin kaynağını tespit edebilirsiniz. Sağ fare tuşuyla Bilgisayarım’a tıklayın ve kısayol menüsünden Özellikler’i seçin. Windows 98/Me’de doğrudan Aygıt Yöneticisi kartına tıklayın. Windows 2000/XP’de ise Aygıt Yöneticisi “Donanım (Hardware)” altında gizlidir. Aygıt Yöneticisi’nde kurulu tüm PC bileşenleri hakkında bilgi bulabilirsiniz. Bir aygıtın yanında sarı ünlem işareti varsa bu şu demektir: Ya yanlış bir sürücü yüklüdür, ya ilgili aygıt için herhangi bir sürücü yüklenmemiştir ya da sürücü düzgün bir şekilde yüklenmemiştir. Tak ve çalıştır (plug&play) uyumlu olmayan aygıtlarda, diğer donanım bileşenleriyle bir kaynak çakışması meydana gelebilir. Bu uyarı donanımın arızalı olduğunu belirtir.

3. Takılı kartları sökün

Hatanın kaynağını halen tam olarak tespit edemediyseniz, çoğunlukla çoğu kullanıcının uygulamaktan korkacağı radikal bir müdahale gereklidir: Anakarta takılı ve Windows’un açılması için gerekmeyen tüm kartları sökün. Sadece ekran kartının bilgisayara takılı olması yeterli olacaktır. Daha sonra Windows’u alışık olduğunuz gibi açın ve hatanın yine de ortaya çıkıp çıkmadığını kontrol edin. Hata ortadan kalktıysa, söktüğünüz kartları sırayla tek tek tekrar takın. Taktığınız her bir karttan sonra bilgisayarı yeniden başlatın ve sistemin tekrar sorunsuz çalışıp çalışmadığını kontrol edin.

4. Bellek modüllerini sökün

Bilgisayarınız nedenini anlayamadığınız bir şekilde kilitlenip kalıyorsa, bunun nedeni belleklerle de ilgili olabilir. PC’nizde birden fazla bellek modülü mevcutsa, sadece bir tanesini takılı bırakıp diğer modülleri sökün. Yeni anakartlarda bellek modülünü başka bir RAM yuvasına takmayı da deneyebilirsiniz.

5. Sabitdiskleri sökün

PC’nizde iki veya daha çok sabitdisk çalışıyorsa, bunların arasında uyumsuzluklar da çıkabilir. Açılış partition’ının bulunduğu disk dışında tüm disklerin bağ- lantılarını sökün. Değişik diskler birbiriyle uyumlu olmayabilir ve bazı sürücüler sadece master olarak düzgün çalışabilir.

6. Jumper’lara dikkat!

Özellikle yeni bir donanım bileşenini monte ederken jumper ayarını doğru yapmaya dikkat etmelisiniz. Jumper’lar mesela anakartlar üzerinde bulunduğu gibi, sabitdisk veya CD sürücülerinde de mevcuttur ve bunların doğru ayarlanması çok önemlidir: Jumper ayarıyla hangi sürücünün “Master” ve hangisinin “Slave” olarak çalışacağını belirlemiş olursunuz, her IDE kanalında sadece bir “Master” ve bir “Slave” sürücünün çalışabilir olması bu sorunu ortaya çıkartır. Bu ayrım gereklidir, zira IDE denetleyicisi ancak bu şekilde aynı kabloya bağlı iki sürücüyü belirgin bir şekilde adresleyebilir.

CD ve DVD yazıcı

- Sürücülerin jumper ayarları doğru mu?
- Kasa içinde yeterli soğutma sağlanıyor mu?
- Aygıt Yöneticisi’nde DMA modu açık mı?

Yeni bir sürücü satın aldınız, ancak sürücüyü monte ettikten sonra CD yazıcınız veya sürücünüz çalışmamakta inat ediyor. Bunun nedeni çoğunlukla basit şeylerden kaynaklanır.

Kablo ve jumper kontrolü
Windows sürücülerini doğru olarak tanımıyorsa, öncelikle güç ve veri kablosunun doğru bağlanıp bağlanmadığını kontrol edin. Veri kablosunu takarken kırmızıyla işaretli tarafın Pin 1’e, yani güç kablosunun hemen yanına gelmesine dikkat edin. Ayrıca sabitdiski ve yazıcıyı aynı IDE kablosuna (IDE Port 0) bağlamanızı tavsiye ediyoruz. Bu durumda sabitdiski master ve yazıcıyı slave olarak konfigüre etmeniz gerekiyor. Böylece yazma programındaki olası hata mesajlarının önüne geçebilirsiniz. Yavaş bir yazıcının kendisiyle aynı kabloya bağlı hızlı bir sabitdiski frenleyeceğine dair eski PC kuralı, yeni anakartlar için artık geçerli değil, bunun için endişelenmenize gerek yok. Slave olarak çalışan yazıcınız eski performansıyla kayıt işlemlerini gerçekleştiremiyorsa tekrar ikinci IDE port’una master olarak bağlayabilirsiniz.

Isı birikimini engellemek

Yazıcı kasanın içinde yeterince hava alıp soğutulamazsa, yazma işlemi yarıda kalabilir ve yazılabilir CD’nizi çöpe atabilirsiniz. Bu problemin çözümü, yazıcının havalandırması iyiyse, kolay. Sürücüler arasında bir yuva boş bırakıp sürücülerden birini bir alt yuvaya monte etmelisiniz. Sürücüler arasında böylece hava akımı sağlanabilir. Sadece iki tane 5,25’lik sürücü yuvasına sahipseniz ve arada boşluk bırakma şansınız yoksa, yazıcıyı en azından sabitdiskin hemen üstüne monte etmeyin. Bunun yerine CD-ROM sürücüyü diskin üzerine monte edin. DMA modunu açmak Bilgisayarınız CD yazma işlemi sırasında internette sörf yaptığınızda kilitlenip kalıyor mu? O zaman sürücüler için DMA modunu etkinleştirin ve böylece işlemcinin yükünü azaltın. “Aygıt Yöneticisi”nde CD yazıcıyı işaretleyin ve “Özellikler” altında “DMA” seçeneğini etkinleştirin. Bunu diğer tüm sürücüler için uygulayın. DMA modunu etkinleştiremiyorsanız BIOS Setup’ta CD sürücünüz için “Ultra DMA Mode”u “Disabled” olarak ayarlayın. VIA chipsetli bir anakartınız varsa, en son VIA 4in1 sürücü paketini kurmanızda da fayda var.

Ses kartları

- Kablolar bağlı mı?
- Sürücüler sorunsuz çalışıyor mu?
- Kaynaklar paylaştırılmış mı?

Ses kartları kendilerine özgü sorunlara sahiptir.Homurdanıp rahatsız edici sesler çıkarırlar. Ya kabloları yanlış bağlanmıştır ya da başka kartlarla sorunlar çıkartıp onların düzgün çalışmasına engel olurlar. Elbette tüm bunların çözümü var.

Kablolama ve mixer kontrolü

Karttan herhangi bir şekilde ses çıkmıyorsa, Windows altında mixer (karıştırıcı) ayarlarını ve kablolamayı kontrol etmelisiniz. Çoğunlukla Windows ayarlarında bazı girişler veya çıkışlar etkinleştirilmemiş veya sesleri kısılıp (mute) iptal edilmişlerdir. Ayrıca bazı önemli girişleri standart görünümde göremeyebilirsiniz. Bunları görünür yapmak için görev çubuğundaki hoparlör simgesine çift tıklayın. Açılan pencerede Seçenekler menüsünden Özellikler’i seçin. Şimdi pencerenin alt bölümündeki tüm seçenekleri önlerine bir onay işareti koyarak etkinleştirin. Tamam düğmesine tıkladığınızda yeni ayarlar geçerli olacaktır.

Windows Aygıt Yöneticisi

Bir diğer kontrol merkezi de hemen herkesin bildiği Aygıt Yöneticisi’dir (Device Manager). Burada, işletim sisteminin ses kartı sürücülerini düzgün bir şekilde yükleyip yüklemediğini görebilirsiniz. Ses kartı kaydının yanındaki küçük, sarı bir ünlem işareti, bir problem olduğuna işaret eder. Bu durumda aygıt kaydına çift tıklayın ve bir sonraki pencerede Kaynaklar sekmesine girin. Windows burada ses kartının sistemdeki başka hangi bileşenlerle çakıştığını gösterir. Sürücü problemi olduğuna dair bir başka işaret de sağ alttaki görev çubuğundaki hoparlör simgesinin görünmemesidir.

Kaynak çakışmalarının çözümü

Bir kaynak çakışması söz konusuysa, ses kartının donanım ayarları, başka bir bileşeninkiyle çakışıyor demektir. Burada çözüm için birden fazla olasılık söz konusu: Kartları başka PCI yuvalarına takarak, Windows’un kaynakları yeniden dağıtması sağlanabilir. Bu işlem sorunu çözmüyorsa Aygıt Yöneticisi’nde kaynak dağıtımı için otomatik yapılandırma ayarlarının kullanılması iptal edilebilir. Bunun mümkün olabilmesi için de özellikle yeni PC’lerde bazen BIOS’tan ACPI güç fonksiyonunun iptal edilmesi gerekebilir. Daha sonra Windows’un Aygıt Yöneticisi’nde Windows adresini ve Interrupt’ı (IRQ) kendiniz seçebilirsiniz.

Ses kesintilerini düzeltmek

Ses kartlarının diğer tipik bir problemi de ses çalınırken kısa takılmaların, atlamaların, rahatsız edici dip gürültülerinin meydana gelmesidir. Kısa takılmalarda ve rahatsız edici gürültülerde, tekrar sürücü kurulumunu ve kaynak dağıtımını kontrol etmeniz tavsiye edilir. Her şey yolundaysa, bir sonraki adım olan BIOS Setup’ta sıra: Burada PCI ayarlarıyla oynamayı deneyin.

[crazyossie]

ellerine sağlık ustam bilmeyenler için baya yararlı olacaktır