Dizüstü Bilgisayarlarda Isınma

[mucit]

Dizüstü bilgisayar kullanımının artmasıyla, kullanıcıların şikayet ettikleri temel sorunlardan birisi de ısınma sorunu olmuştur. Her ne kadar günümüzde tablet ve akıllı telefon kullanımı artış gösterse de, hala büyük bir çoğunluğumuz dizüstü bilgisayar kullanmakta ve ısınma problemi yaşamakta. Belirtmemde fayda var ki konuyu, dizüstü bilgisayar almadan önce dikkat edilmesi gerekenler ve alındıktan sonra yapılması gerekenler olarak iki bölüm de ele alacağım, elimden geldiği kadar kısa ve öz bilgiler vermeye çalışacağım; ama başlamadan önce bazı teknik konularda ısınma ile ilgili genel bilgiler vermek istiyorum.


Sistemimiz genel itibariyle anakart, grafik bağdaştırıcısı(Gpu) , bellek(Ram), harddisk(Hdd), işlemci(Cpu) gibi yapılardan oluşur. Anakart en çok ısınan yapıdır; çünkü en çok işlem burada gerçekleşir. Özellikle PCH Diyot adı verilen, anakart üzerinde bulunan bu kısım, dizüstü bilgisayarınızın en çok ısınan kısmıdır. İşlemci ise bu ısınmadan en çok etkilenen bileşendir. Hemen sonrasında ise ekran kartı gelir. Fan ise bahsettiğim bu bileşenleri soğutmak için kullanılır.



Bilgisayarınızı uzun zaman boyunca kapatmadan, işlemci ve ekran kartını fazlaca kullanan programlar veya oyunlar ile ilgilenirseniz, sisteminiz ister istemez ısınmaya başlar ve bileşenler zarar görebilir. Bunu önlemek için üreticiler tarafından bilgisayar bileşenlerinle ısınma ile ilgili bazı özellikler eklenmiştir. Belirlenen sıcaklık değerine ulaşan bileşenler otomatik olarak sistemi yeniden başlatırlar veya kapatırlar. Bütün bilgisayar kullanıcılarının en az bir kere almış olduğu mavi ekran hatasının en büyük etkeni de budur.

Teknik olarak işinize yarayacak kısa bilgiler verdikten sonra, ısınma sorununu nasıl minimum düzeye indireceğimize geçmek istiyorum. İlk olarak dizüstü bilgisayarınızı almadan önce hangi kriterleri düşünmeniz gerekiyor.

Günümüzde her firma belli fiyat aralıklarında, hemen hemen aynı sistem özelliklerine sahip dizüstü bilgisayar satmaktadır; ancak kimisi ısınma sorununu göz önünde bulundururken, kimisi bulundurmaz, bu da su götürmez bir gerçek. Üretici firmaların bu zaafından dolayı, seçim konusunda biz kullanıcılar yoğun bir araştırma sonucunda alacağımız ürüne karar vermek zorundayız.

Kasa Tipi: Dizüstü bilgisayarınız ısınmasında etken olan bir durum da kasanın plastik malzemeden yapılmış olmasıdır. Diz üstü bilgisayar kasasının alüminyum malzemeden yapılmış olmasına çok dikkat etmenizde büyük fayda var.



Fan çıkışı: Çoğu dizüstü bilgisayarda tek fan çıkışı vardır. Dizüstü bilgisayarların fazla ısınmasının bir diğer nedeni de, bileşenlerin birbirine çok yakın olmasıdır. Fan çıkışının iki yerden olması, sisteminizin daha rahat nefes almasını ve soğutma işleminin daha rahat yapılmasını sağlar.

İncelemeler: Almayı düşündüğünüz bilgisayarın inceleme yazısını okuyarak ya da inceleme videosunu izleyerek hem performansı, hem de soğutma gücünün nasıl olduğu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

FAN, TERMAL MACUN ve BAKIM

Dizüstü bilgisayarınızdan maksimum düzeyde performans almak her kullanıcının isteğidir. İyi bir bilgisayar seçiminden sonra yapılacak belli bakımlar vardır. Bu işlemler hem sisteminizin ömrünü, hem de sisteminizin çalışma performansını olumlu yönde fazlasıyla etkileyecektir. Konumuz ısınma problemi olduğu için, bu konuda yapılabilecek bakımları anlatılacak.



Orta seviye dizüstü kullanıcılarının çoğunluğunun bildiği fan ve termal macun bakımından bahsedeceğim; ama önce termal macuna kısaca değinmek gerekirse, termal macun işlemci ve Gpu üzerinde bulunur. Görevi ise metaller arasındaki ısı alışverişini daha iyi sağlamaktır. Basitçe anlatacak olursak, işlemcide ve Gpu’daki ısının fanın metaline daha iyi aktarılmasını sağlar ve böylece soğutma işlemi daha iyi gerçekleşir. Her yıl mutlaka bakımı yapılmalıdır; çünkü soğutma konusunda büyük faydası vardır.

Termal macunu kendiniz de yenileyebilirsiniz . Eğer bu konuda tecrübe sahibi değilseniz, termal macun bakımını kendiniz yapmayınız; çünkü macunu dışına taşırmamak çok önemlidir ve bu da, konu hakkında bilgi sahibi olanların yapabileceği türden bir iştir.



Isınma sorunu konusunda yapılacak en önemli işlerden biri, fanda biriken tozları dikkatlice temizlemektir. Dizüstü bilgisayarınız garanti kapsamında değilse eğer, kendiniz de açıp tozları temizleyebilirsiniz. Bu konuda tecrübe sahibi değilseniz, güvenilir bir teknik servis tarafından bakımını yaptırmalısınız. Aynı şekilde termal macun bakımını da yaptırabilirsiniz. Her yıl düzenli olarak bu bakımları yaptırırsanız, sisteminizin ömrü uzayacaktır ve siz de ısınma gibi sorunlar ile uğraşmak zorunda kalmayacaksınız.

SOĞUTUCULAR

Isınma sorunu için bahsettiğim bu bakımlardan sonra değinmek istediğim bir konu da soğutucu konusu. Soğutucular, dizüstü bilgisayarlarda fanların işini azaltırlar, tozlanmasını geciktirirler ve bileşenlerin sıcaklıklarını belli miktar da azaltırlar. Sıcaklık azalması, her şey de olduğu gibi soğutucularda da kaliteye göre değişkenlik gösterir. Düşük veya normal kalite olan soğutucular en fazla 3-4 derece arasında değişkenlik oluştururken, kaliteli soğutucular ise yaklaşık 10 dereceye kadar değişkenlik oluştururlar.


Soğutucu alırken dikkat edeceğiniz bazı önemli noktalar vardır;

İlk olarak alacağınız soğutucunun alüminyum malzemeden yapılmış olmasına dikkat edin, ısınmaya karşı dayanıklı olurlar.

Soğutucuların çoğu usb girişi ile gereken gücü sağlar; ama bu da zamanla anakartın üzerinde bulunan güney köprüsüne fazlasıyla zarar verir. Bu yüzden adaptör ile çalışan soğutucu almanızı tavsiye edeceğim. Bu şekilde hem anakartınızı yıpratmazsınız, hem de soğutucu için gereken gücü tam anlamıyla sağlamış olursunuz.



Yazımı sonlandırmadan önce belirtmek istediğim ufak birkaç detay var. SpeedFan adlı program ile fanın dönüş hızını ve hangi sıcaklık değerlerinde size uyarı vermesini ayarlayabilirsiniz. Everest(yeni adıyla Aida64) gibi programlar ile bileşenlerinizin sıcaklık değerlerini anlık olarak takip edebilirsiniz.