Tarihte bugün

[Afat45]

Tarihte Bugün / 31 Aralık

1879. Amerikalı buluşçu Thomas Alva Edison elektrik ampulünü ilk kez halka tanıttı. New Jersey eyaletinin Pennsylvania kentinde bir sokak ampullerle aydınlatıldı.
1924. Toksöz gazetesi, hükümet kararıyla kapatıldı.
1931. İzmir'de erkek haklarını savunmak için, Erkekler Birliği adıyla bir dernek kuruldu.
Aynı gün Taksim Meydanı'nda yerli malı kullanılması için miting yapıldı.
1939. İstanbul-Berlin uçak seferleri düzenli olarak başladı.
1945. Emekli Subaylar Ressamlar Cemiyeti kuruldu.
1951. İş Bankası, dönemin en büyük tekstil fabrikası Güney Sanayi A.Ş. Adana'da kurdu.
1958. Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali, açıldı.
1961. İstanbul'da yaklaşık 100 bin işçi grev hakkı için miting yaptı.
1962. Kavel Fabrikası direnişi başladı.
1970. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş'e bağlı 1 milyon işçi 2 saatlik iş bırakma eylemi yaptı. 28 Aralık günü Türk-İş merkezine bomba atılmıştı. Konfederasyona bağlı işçiler bu olayı protesto ettiler.
1976. İzmir Belediye Başkanı İhsan Alyanak, Yeni Asır gazetesini bastı. Belediye başkanı baskına yanında itfaiyecileri de götürdü.
1977. Cumhuriyet tarihinde ilk kez gensoruyla hükümet düştü. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ikinci Milliyetçi Cephe hükümeti 218'e karşı 228 güvensizlik oyuyla düştü.
Aynı gün Kamboçya Vietnam'la ilişkilerini kesti.
1980. Milli Güvenlik Konseyi, sağlık personelini kapsayan tamgün yasasını yürürlükten kaldırdı.
1981. Sermaye Piyasası Kurulu belirlendi. 6 yıl süreyle görev yapacak kurulun başkanlığına Prof. İsmail Türk getirildi.
1986. Gregoryen takvimine uygun düşmesi için 1987 yılı bir dakika kısaltıldı.
1994. Avusturya, Finlandiya ve İsveç Avrupa Birliği'ne üye oldu. Birliğin üye sayısı 15 oldu.
1997. Görev süresi sona eren Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden emekliye ayrıldı.
1999. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin görevinden ayrıldı. Yetsin tüm yetkilerini Başbakan Vladimir Putin'e devretti.

Bugün Doğanlar:
1869. Fransız ressam Henri Matisse.
1889. 2. Dünya Savaşı sonrası kendi ismi ile anılan yardım planını hazırlayan Amerikalı asker ve devlet adamı George Marshall.
1937. İngiliz aktör Anthony Hopkins.
1943. "Gandi" rolüyle Oscar alan, İngiliz aktör Ben Kingsley.

Bugün Ölenler:
1961. Eski Demokrat Partili bakanlardan Yassıada mahkûmu Tevfik İleri.
1983. Yazar Sevim Burak.
1994. Ressam, heykeltıraş Haluk Tezonar.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 1 Ocak

622. 1371 yıl önce bugün Hazreti Muhammed, ordusuyla Mekke'ye girdi
1923. Futbol federasyonu kuruldu
1929. Millet Mektepleri açıldı.
Aynı gün Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.
1934. Ölçüler Kanunu yürürlüğe girdi. Aynı gün 1946'da İşçi sigortaları Kanunu; 1950'de Gelir Vergisi Kanunu; 1952'de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yürürlüğe girdi.
1935. İstanbul Rıhtım Şirketi devletçe alındı.
1941. Behice Boran'ın çıkardığı aylık fikir ve sanat dergisi Yurt ve Dünya yayımlanmaya başladı.
1943. Varlık Vergisi tahsilatı 11 milyona liraya ulaştı.
1945. Milli Piyango'nun yılbaşı çekilişinde 200 bin lirayı İstanbul'da bir seyyar salepçi kazandı.
1949. Orhan Veli Kanık Yaprak dergisini çıkardı.
Aynı gün Endonezya'da Hollandalı askerler Cava'yı ele geçirdi.
1956. Sudan bağımsız bir cumhuriyet olduğunu ilan etti.
1959. Küba'da devrimin zaferi. Diktatör Fulgenico Batista yeni yılın ilk saatlerinde Havana'dan kaçtı. Camilo Cienfuegos ve Che Guevara önderliğindeki gerilla kolları Havana'ya girmeye başladı. Bütün Küba'da işçiler ve köylüler Fidel Castro'nun çağrısına uyarak genel greve başladı.
1960. İlk meteorolojik uydu Tiros Amerika tarafından fırlatıldı.
1961. Devlet Başkanı Cemal Gürsel bugünü İkinci Cumhuriyet'in kuruluş yılı ilan etti.
1963. Bakanlar Kurulu otomobil ve lüks eşya ithalini yasakladı.
1964. Başpiskopos Makarios, Zürih ve Londra antlaşmalarının yürürlükten kaldırılmalarını istedi.
1971. Zonguldak'ta ücretleri ödenmeyen 600 maden işçisi ocaklara inmedi.
1973. İngiltere, İrlanda ve Danimarka; Avrupa Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) üyesi oldular.Yunanistan aynı gün 1981'de üyeliğe kabul edildi.
1974. İsrail'de yapılan seçimleri Golda Meir liderliğindeki İşçi Partisi kazandı.
1984. Türkiye, Avrupa Konseyi'nin Arjantin'de demokrasiye geçişi kutlama mesajına katılmadı.
Aynı gün Nijerya'da General Muhammed Buhari kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1985. KDV'li ( Katma Değer Vergili ) yaşam başladı.
1986. Bağ-Kur üyeleri sağlık primi ödemeye başladı. Bağ-Kur'a bağlı sigortalılar, Eylül 1986'dan itibaren sağlık hizmetlerinden yararlanacaklar.
1987. Çin'in Tiananmen Meydanında on binlerce öğrencinin katıldığı büyük bir gösteri düzenlendi.
1993. Çekoslovakya'nın varlığı sona erdi; Çekler ve Slovaklar birbirlerinden ayrıldılar.
Aynı gün Avrupanın "tek pazar düşü" gerçekleşti. Kuzey Kutbu'ndan Akdeniz'e, Avrupalılar pasaportsuz seyahat edebilecek.
1996. Gümrük Birliği anlaşması Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anlaşma, Türkiye ile15 Avrupa ülkesi arasında geçerli.
1999. Avrupa'da tek para birimine geçildi. Yeni Euro banknotları 2002'de, bugün, dolaşıma çıkacak.

Bugün Doğanlar:
1864. Sanat olarak fotoğrafın ateşil savunucusu ve Amerikan çağdaş sanat sergilerinin öncüsü Alfred Stieglitz.
1895. Amerikan federal polis örgütü FBI'ın kurucusu ve 1924-72 arasında aralıksız olarak yöneticisi olan J. Edgar Hoover.
1899. Film yapımcılığının en önemli ögesinin montaj olduğunu ortaya koyan Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni Lev Vladimiroviç Kuleşov.
1912. Soğuk savaş döneminin en önemli çift taraflı casusu, eski İngiliz istihbarat görevlisi Kim Philby.
1919. Bir roman ve 13 öyküden oluşan eserleriyle savaş sonrası Amerikan gençliğinin hayranlığını kazanan Amerikalı yazar Jerome David Salinger.
1922. Orta sıklet boks şampiyonlarından Rocky Graziano.
1927. Fransız dansçı, koroegraf ve opera yöentmeni Maurice Béjart.

Bugün Ölenler:
1969. İstanbul Üniversitesi Deneysel Psikoloji Kürsüsü Başkanı Sosyal Psikolog Prof. Mümtaz Turhan.
1980. Edebiyat tarihçisi, yazar ve çevirmen Mustafa Nihat Özön.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 2 Ocak

1905. Rus-Japon savaşında Çin"deki Rus üssü Port Arthur, Amiral Heihaçiro Togo komutasındaki Japon deniz kuvvetlerine teslim oldu. Rus İmparatorluğu'nu çöküşe götüren ve 1905 devriminin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.
1924. İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey Hiyanet-i Vataniye Kanunu'na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey 5 yıl kürek cezasına mahkum oldu.
Aynı gün cuma günü hafta tatili olarak kabul edildi.
1935. Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.
Aynı gün Marmara Adası ve Erdek'te şiddetli deprem oldu; 5 kişi öldü, 600 bina hasar gördü.
1942. Peyami Safa ve Muhsin Ertuğrul Hamlet tartışmaları yüzünden mahkemelik oldular.
1951. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin yeni üyeliklerine Türkiye, Hollanda, Brezilya seçildi.
1956. Türk-İran Dostluk ve Kültür Derneği kuruldu.
1962. İstanbul'da liman işçileri greve başladı. İşçiler, işverenleri Denizcilik Bankası'nın iş sözleşmesini bozması üzerine işlerini bıraktılar.
1968. Dr. Christian Barnard Güney Afrika'da Cape Town'da ikinci kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.
1971. Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) ayrılan Cenan Bıçakçı ve arkadaşları yılında bugün "Bağımsız Türkiye Sosyalistleri Birliği" adıyla yeni bir örgüt kurduklarını açıkladı.
1977. Nazım Hikmet'in oğlu Memet Andaç babalık davası açtı.
1985. Amerika Birleşik Devletleri Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nden (UNESCO) resmen ayrıldı.
1988. Stuttgart'tan İzmir'e gelen bir çartır yolcu uçağı düştü;16 kişi öldü.
1990.Devrimci-Sol örgütünün önemli isimlerinden Sinan Kukul Metris Cezaevi'nden firar etti.
1995. Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel'in 8,5 yıllık hapis cezası kesinleşti.

Bugün Doğanlar:
1920. Yazdığı 500"e yakın kitapla sıradan insanların bilme ilgisini çekmeyi başaran Amerikalı yazar ve biyokimyacı Isaac Asimov.

Bugün Ölenler:
1942. Tiyatro sanatçıları Fikret Şadi Karagözoğlu ve Emin Belli.
1981. Folklor araştırmacısı ve masalcı Eflatun Cem Güney.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 3 Ocak

1924. Mısır'da Luksor'daki tapınakta Tutankamon'un taş lahdi bulundu.
1925. İtalya'da Benitto Musolini bütün yetkileri elinde topladı.
1928. Nikaraqua'da Augusto Cesare Sandino önderliğindeki yurtseverler ayaklandı. Amerika 1000'den fazla deniz piyadesini savaşmak üzere gönderdi.
1930. Mustafa Kemal Paşa yılında bugün Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti'ne ilk üye olarak kaydedildi.
1941. Diyanet İşleri Başkanlığı kurban derileri ve bağırsaklarının Türk Hava Kurumu'na bağışlanmasına ilişkin fetva verdi.
1945. Türkiye Japonya ile her türlü ilişkisini kesti.
1950. Türk-Amerikan Kadınlar Derneği kuruldu.
1952. Erzurum ve Hasankale'de deprem oldu; 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı.
1953. Samuel Beckett'in oyunu Godo'yu Beklerken günü Paris'te sahnelenmeye başladı.
1957. Bütçe komisyonunda liselere de din dersi konulması istendi.
1961. Amerika Birleşik Devletleri Küba ile ilişkilerini kesti.
Aynı gün Basın İlan Kurumu kuruldu, Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu kabul edildi.
Aynı gün bağımsız bir "Kürt devleti" kurmayı istemekle suçlanan 49 kişinin yargılanmasına Ankara'da başlandı.
1963. Ataç dergisinde çıkan bir çevirisi nedeniyle Adnan Bend ve derginin yazı işleri müdürü Afşar Timuçin tutuklandı.
1973. Petrol Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1976. Uluslararası Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Türkiye sözleşmeyi 15 Ağustos 2000'de imzaladı
1977. Beylerbeyi'deki tarihi Halil Paşa yalısı yandı.
1978. Hindistan'da İndra Gandhi Kongre Partisi'nden çıkartıldı.
1983. Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü, enkaz altından 83 ceset çıkarıldı.
1986. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı.
1990. İbrahim Balaban'ın "Göç" adlı tablosu 45 milyona TL satıldı; bu yaşayan bir Türkiyeli ressamın eserine ödenen en yüksek fiyat oldu.
1991. Türkiye'de yüzbinlerce işçi 1 günlük işe gitmeme eylemi yaptı. Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) eylem için soruşturma başlattı.
1993. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin stratejik nükleer silahlarda indirimi öngören START-2 anlaşmasını imzaladılar.
1997. Demokratik Kitle Partisi kuruldu. Partinin genel başkanlığına Şerafettin Elçi seçildi.

Bugün Doğanlar:
1892. 1954-55 arasında yayımladığı Yüzüklerin Efendisi üçlemesiyle ünlenen İngiliz romancı ve bilim insanı John Ronald Reuel Tolkien
1929. İtalyan spagetti Westernlerinin popülerleşmesine katkısıyla bilinenen sinema yönetmeni Sergio Leone

Bugün Ölenler:
1923. Çek yazar Joraslav Hasek.
1958. Asker ve siyasetçi Cafer Tayyar Eğilmez.
1963. Halk müziği sanatçısı, araştırmacısı ve derlemecisi Muzaffer Sarısözen

[Afat45]

Tarihte Bugün / 4 Ocak

1932. Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı.
1939. Japonya'da faşist Hiranuma başbakan oldu.
1942. Beden Terbiyesi Ankara bölgesi güreş müsabakaları yapıldı. Yaşar Doğu, Halit Balamir, Aziz Kiper ve Celal Atik birinci oldular.
1944. Sovyet askerleri savaş öncesi Polonya sınırını geçti.
1948. Burma bağımsızlığını ilan etti.
1950. Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu kabul edildi.
Aynı gün Türk-Yugoslav Ticaret Antlaşması imzalandı.
1951. Komünist birlikler Kore'de Seul'u işgal etti.
1954. Cumhurbaşkanı Celal Bayar Kayseri'de Türkiye'nin ilk İşçi Bankasını açtı.
1960. Amerikan Ajansı'nın yıllık raporunda Türk basını için, "Doğrudan doğruya sansür mevcut olmamakla beraber, sıkı kanunlar basın üzerinde kontrole yol açmaktadır" dendi.
1961. Bakanlar Kurulu toplu olarak istifa etti.
Aynı gün Yıldız ve Müşfik Kenter1960-1961 sezonunun en başarılı sanatçıları seçildiler.
1962. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy Güney Vietnam'a daha fazla asker göndereceklerini açıkladı.
1969. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) Genel Başkan Yardımcısı Hakkı Yılanlıoğlu, "Bu memleket Moskof uşaklarının değil, Ergenekon aslanlarınındır" dedi.
Aynı gün Her Türlü Irk Ayrımcılığının Kaldırılmasına Dair Uluslararası Sözleşme kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi 2001'de onayladı.
1972. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı bir açıklama yaptı: Arananları ihbar edenlere 100 bin lira verilecek.
1982. Organ nakli yasası Danışma Meclisi'nde kabul edildi.
Aynı gün,100.000 kişinin yurtdışına çıkışı yasaklandı.
1985. Devlet Bakanı İsmail Özdağlar yolsuzlukla suçlandı ve görevinden istifa etti.
1991. 36 gündür grevde olan binlerce maden işçisi Zonguldak'tan Ankara'ya yürüyüşe geçti.
1994. İSKİ (İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi) Skandalı'na adları karışan İstanbul Belediye Başkanı Nurettin Sözen ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İl başkanı Yüksel Çengel beraat ettiler.
1996. Ümraniye E Tipi Cezaevi'nde çıkan olaylarda 3 kişi öldü, 67 kişi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1785. Özellikle çocuklar için Alman halk şarkı ve masallarını derleyerek folklor bilimine öncülük eden Alman, Jacob Ludwig Carl ve Wilhelm Grimm kardeşler.
1809. Görme engellilerce yaygın olarak kullanılan ve kendi adıyla anılan baskı ve yazı tekniğini icat eden Fransız eğitimci Louis Braille.
1932. İspanya'nın ruhunu trajediler ve flamenco dansına dayalı dramlarla çözümleyen İspanyol film yönetmeni Carlos Saura,.
1935. Dünya ağır sıklet boks şampiyonluğunu iki kez ele geçiren ilk profesyonel boksör Amerikalı Floyd Patterson.
1942. Ünlü İngiliz jazz-rock müzisyeni John McLaughlin

Bugün Ölenler:
1927. Şair ve yazar Süleyman Nazif;
1960. Veba adlı romanıyla ünlü Fransız yazar Albert Camus;
1965. Amerikan asıllı İngiliz şair ve oyun yazarı T. S. Eliot.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 5 Ocak

1895.Fransa'nın askeri sırlarını Almanya'ya vermekten mahkum olan Yahudi kökenli Fransız subay Alfred Dreyfus'ün rütbeleri söküldü. Dreyfüs Olayı olarak bilinen adli skandal başladı.
1919. Alman Nasyonal Sosyalist Partisi kuruldu.
1930. Sovyetler Birliği'nde tarımın kolektivizasyonu başladı.
1934. Avukatlar Birliği'nin ilk kongresi İzmir'de yapıldı.
1951. Türkiye'de1,1 milyon işsiz olduğu açıklandı.
1959. Hüseyin Yılmaz'ın "Umumi İzafiyet Üzerine Yeni Nazariye" adlı çalışması yılında bugün "Physical Review"de yayımlandı.
1960. Kim dergisi sorumlu yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu hakkında kesinleşen 16 aylık cezayı çekmek üzere günü cezaevine girdi.
1961. Yassıada duruşmaları devam ediyor; 6-7 Eylül olayları davası sonuçlandı. Sanıklardan Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve eski İzmir Valisi Kemal Hadımlı mahkûm oldular. Aynı gün Fuad Köprülü ile Fahrettin Kerim Gökay Yassıada'dan tahliye edildi.
1968. Çekoslovakya Komünist Partisi liderliğine Alexander Dubçek getirildi. Alexander Dubçek reformcu kişiliğiyle tanınıyordu.
1972. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Yönetim Kurulu üyesi Emin Galip Sandalcı beraat etti. Emin Galip Sandalcı 4,5 aydır tutukluydu.
1973. Bankaların ikramiye olarak apartman katı vermesi yılında bugün yasaklandı.
1980. Adalet Bakanlığı, siyasal suçlara ilişkin ceza artırımını öngören Türk Ceza Kanunu (TCK) değişiklik tasarısını yılında bugün Başbakanlığa sundu.
1984. Kürtaj uygulaması İstanbul'da başladı.
1989. Amerikan jetleri Libya'ya ait iki MİG-23 uçağını düşürdü.
1993. Avrupa Konseyince her yıl verilen "Yılın Müzesi" ödülünü İstanbul Arkeoloji Müzeleri aldı.
1994. Doç. Dr. Fikret Başkaya, Paradigmanın İflası adlı kitabından dolayı 20 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1995. 1 milyon liralık banknotlar tedavüle çıkarıldı.
1996. Mardin'de vurularak ölen Albay Rıdvan Özden'in eşi Tomris Özden, eşinin ordudan firar eden komando üsteğmen Hurşit Can tarafından öldürüldüğünü ileri sürdü. Genelkurmay iddiayı yalanladı.
1997. Rusya, barış anlaşması uyarınca, Çeçenistan'daki son askerlerini tarihinde geri çekti.
Aynı gün Özdemir Sabancı suikastının sanıklarından Mustafa Duyar'ın Şam'da teslim olduğu açıklandı.

Bugün Doğanlar:
1863. Kendi adıyla bilinen sahne uygulayıcılığının yaratıcısı, Rus tiyatro oyuncusu, yönetmeni ve yapımsıcısı ve Moskova Sanat Tiyatrosunun kurucusu Konstantin Sergeyeviç Stanislavskiy.
1876. İkinci Dünya savaşı sonrası Federal Alman Cumhuriyetinin ilk başbakanı, Hıristiyan Demokrat politikacı Konrad Adenauer.
1897. Japonya'da İkinci Dünya Savaşı sonrasında işçiler ve aydınlar arasında komünist olmayan demokratik sosyalizm düşüncesinin yaygınlaşmasına yaptığı katkılarla tanınan Marksist düşünür Miki Kiyoşi.
1921. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Alman tiyatrosunun canlanmasında eserleriyle önemli rol oynayan İsviçreli oyun yazarı, romancı ve denemeci Friedrich Dürrenmatt.
1928. 197-73 arasında Pakistan Cumhurbaşkanlığı ve 1973-77 arasında Başbakanlık görevlerinde bulunan ve 1977'de bir askeri darbeyle devrilerek idam edilen popüler siyasetçi Zülfikar Ali Butto.
1931.Yeni gerçekçilikle başladığı yazarlık yaşamında yapısalcı ve biçimci teknikleri kullanarak avangard romancılığa öncülük eden İspanyol romacı, kısa öykücü ve denemeci Juan Goytisolo
1932. İtalyan edebiyat eleştirmeni, romancı ve göstergebilimci Umberto Eco.

Bugün Ölenler:
1953. Karikatürist Ramiz Gökçe.
1975. Şair ve yazar Arif Nihat Asya.
1976. Olimpiyat ve dünya şampiyonu güreşçi Hamit Kaplan.
1986. Türk halk müziği sanatçısı Aynur Gürkan.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 6 Ocak

1924. Yazar Hafız İbrahim Efendi İstiklal Mahkemesi tarafından bir sene hapse mahkum edildi. Hafız İbrahim Efendi İslamiyette Ahlak ve Kadınlarda Tesettür adlı broşürde irtica propagandası yapmakla suçlanıyordu.
1927. İstanbul liman şirketi ile mavnacılar arasındaki anlaşmazlığa polis müdahale etti. Polislerden dördü yaralandı.Gözaltına alınan 300 mavnacıdan 34'ü tutuklandı.
1929. Yugoslavya Kralı Aleksandr parlamentoyu feshetti ve ülkede askeri diktatörlük kurdu.
1938. Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud Londra'ya gitti.
1954. İsmail Ezheri Sudan'ın ilk başbakanı oldu.
1955. On iki Ada karasuları sınırının saptanması için Yunanistan ile görüşmelere başlandı.
1956. Kanada'da 14 ülkenin katıldığı hava gösterisi yarışmalarında Türkiye birinci oldu.
1961. Kurucu Meclis ilk toplantısını yaptı.
Aynı gün Milli Birlik Komitesi,147 öğretim üyesinin üniversiteye dönmesi ile ilgili tasarıyı gündeminden çıkardı.
1963. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Siirt'te zengin bir petrol damarı buldu.
1968. İmar ve İskân Bakanı Haldun Menteşeoğlu konut sorununu dile getirdi. "İstanbul 8 milyona çıkarsa ne yaparız?" dedi.
1969. Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ni (ODTÜ) ziyaret eden Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakıldı.
1971. İstanbul'da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde işten atılan 15 model çıplak olarak protesto gösterisi yaptı.
1977. Dev-Genç İstanbul Başkanı Paşa Güven yakalandı. İstanbul Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği kapatıldı ve 39 kişi gözaltına alındı.
Aynı gün, Metin Erksan'ın İntikam Meleği ( Kadın Hamlet ) filmi gösterime girdi.
1980. Türkiye Emekçi Partisi (TEP) Genel Başkanı Mihri Belli tutuklandı.
Aynı gün adam öldürmekten hükümlü 3 ülkücü mahkûm Yozgat Cezaevi'nden kaçtı.
1981. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında gözaltında tutulan 39 kişiden 15'i tutuklandı. Tutuklananlar arasında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Kemal Nebioğlu da var.
1983. Yazar Osman Şahin'in 1,5 yıllık hapis cezası Yargıtay'ca onaylandı. Yazar "Bölücülük" iddiasıyla yargılanmıştı.
Aynı gün,10 kişi Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı. Vatandaşlıktan çıkarılanların arasında Yılmaz Güney ve Cem Karaca da vardı.
1984. Adalet bakanlığı bir açıklama yaptı; cezaevlerinde 74.946 tutuklu ve hükümlü var.
Aynı gün Tunus'ta ekmek fiyatlarının yüzde 125 oranında artması üzerine ayaklanma başladı; 75 kişi öldü, sıkıyönetim ilan edildi.
1994. Er, erbaş ve yedek subayların terhisleri, Genelkurmay tarafından 3 ay ertelendi. Sürdürülen operasyonlarda yetişmiş askeri personele ihtiyaç duyulduğu belirtildi.
Aynı gün Yüksek Seçim Kurulu, İnterstar televizyonunun yayınını 5 gün süreyle durdurdu. İnterstar siyasi reklam yasağına uymayacağını açıklamıştı.

Bugün Doğanlar:
1832. 19. yüzyıl sonlarının en hünerli ve başarılı kitap illüstratörlerinden biri sayılan Fransız baskı ve gravür ustası (Paul-)Gustave Doré.
1883. Lübnan kökenli Amerikalı felsefi denemeci, şair ve ressam Halil Cibran.
1849. Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulsual ayaklanmasının kahramanlarından şair Hristo Botev.
1850. Karl Marx'ın kapitalist ekonominin tasfiyesi ve iktidarın proletarya tarafından fethi düşüncesini gözden geçirmeye girişen ilk revizyonistlerden Alman sosyalist Eduard Bernstein.
1913. 1970-80 arasında Polonya Komünist partisi Genel Sekreteri Edward Gierek.

Bugün Ölenler:
1972. Siyaset insanı ve diplomat Tevfik Rüştü Aras.
1991. Besteci Ahmet Adnan Saygun.
1993. Amerikalı cazcı John Birks (Dizzy) Gillespie.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 7 Ocak

1924. Milli Eğitim Bakanlığı yabancı okulların binaları içindeki dini alamet ve işaretlerin kaldırılması için genelge yayımladı.
1935. İtalya diktatörü Benito Mussolini ile Fransa dışişleri bakanı Roma'da görüştü. Resmi açıklamaya göre iki ülkenin Afrika'daki çıkarlarıyla ilgili anlaşmalar yapıldı.
1942. Hamlet davası sonuçlandı. Muhsin Ertuğrul, Peyami Sefa ve Celaleddin Ezine'ye verilen cezalar ertelendi.
1944. Çorap imalatı hakkı Sümerbank'a verildi.
1946. Demokrat Parti (DP) resmen kuruldu.
1950. Karabük Demir ve Çelik İşletmesi'nde Zeynep adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.
Aynı gün Demokrat Parti yeni Seçim Kanunu'yla ilgili bildiri yayınladı:"Önümüzdeki seçimler mutlaka dürüst olmalıdır."
1954. Demokrat Parti Genç Demokratlar adında bir gençlik örgütü kurdu.
1957. Milli Türk Talebe Birliği "rock and roll" ve "striptiz"in yasaklanmasını istedi.
1963. Cibali Tütün Fabrikası'nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı.
1967. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de 25.000 frengili,10.000 cüzamlı, 750.000 veremli var.
1979. Hindistan'da yapılan seçimleri İndira Gandhi'nin Kongre Partisi kazandı.
Aynı gün Vietnam birlikleri Kampuçya başkenti Pnom Penh'i ele geçirerek Kızıl Kmer rejimini ve Başkan Pol Pot'u devirdi.
1984. Başbakan Turgut Özal ilk basın toplantısını düzenledi.
1992. Cemal Süreya Şiir Ödülü Adnan Özer ve Süreyya Berfe'ye verildi.
1997. Demokrat Türkiye Partisi kuruldu. Partinin genel başkanlığına Hüsamettin Cindoruk seçildi.
1999. ABD Başkanı Bill Clinton'ın azli istemiyle açılan dava başladı.

Bugün Doğanlar:
1851. Rusya'da Narodnik (Halkçı) hareketin ilk liderlerinden devrimci sosyalist, Nikolay Vasilyeviç Çaykovskiy.
1906. Pek çok ülkenin deniz kuvvetlerinden büyük bir süpertankerler ve yük gemileri filosuna sahip Yunan armatör Aristotle Sokrates Onassis.
1908. Swing döneminin başlıca trompetçilerinden Afrika kökenli Amerikalı caz müzisyeni Henry Allen.
1916. Üç kez SSCB, üç kez Avrupa ve dört kez de Olimpiyat şampiyonu Estonyalı satranççı Paul Keres.

Bugün Ölenler:
1944. İdare hukuku Profesörü Muslihiddin Adil Taylan.
1968. Besteci Fahri Kopuz.
1984. Fotoğraf ve sinema sanatçısı Baha Gelenbevi.
1989. Japonya İmparatoru Hirohito.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 8 Ocak

1916. Müttefik kuvvetleri Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadılar. Yenilgiye uğrayarak Gelibolu yarımadasından çekilmeye başladılar. Başarısızlığı nedeniyle İngiliz Deniz Kuvvetleri komutanı Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti.
1918. ABD Başkanı Woodrow Wilson, Temsilciler Meclisi ve Seanato'nun ortak toplantısında Avrupa'da kalıcı barışın sağlanması için kendi adıyla anılacak olan 14 prensibi ortaya attı.
1943. Yoksullara ucuz ekmek verilmesine ilişkin kararname yayımlandı.
1945. Büyük İskenderun Limanı hizmete açıldı.
1946. Celal Bayar Demokrat Parti ( DP) Genel Başkanı oldu.
1977. Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit, milletvekillerine yapılan zamlara tepki gösterdi; maaş zammını kabul etmeyeceğini açıkladı.
1982. Yılmaz Güney "komünizm propagandası yapmaktan" gıyabında 7,5 yıla mahkum edildi.
1984. Başbakan Turgut Özal Türk Parasını Koruma Kanunu'nun herkesin başına bela olduğunu söyledi
1986. Henry Miller'in Oğlak Dönencesi adlı romanı, "müstehcen" olduğu gerekçesiyle toplatıldı.
Aynı gün 8 sanatçıya Yükseköğrenim Kurulu (YÖK) tarafından "profesörlük" unvanı verildi. Unvan verilen sanatçılar arasında Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nüvit Kodallı da vardı
1988.Bülent Ersoy'un sahneye çıkma yasağı kaldırıldı. Operasyonla cins değiştiren Bülent Ersoy'un sahneye çıkmasına Emniyet Genel Müdürlüğü 7 yıldır izin vermiyordu.
1991.Hükümetle anlaşan maden işçileri eylemlerine son vererek Zonguldak'a döndüler.
1992. Ankara'da bir depoda kilitli tutulan "yasak" kitaplar Kültür Bakanlığı'nda sergilenmeye başladı. Kitaplar ileride oluşturulacak Demokrasi ve İnsan Hakları Müzesi'ne konulacak.
1993. Aziz Nesin, "12 Eylül'de 5 deli kuyuya taş attı, 60 milyon insan çıkaramıyor" dedi.

Bugün Doğanlar
1823. Charles Darwin'den önce doğal seçme yoluyla türlerin evrimine ilişkin görüşleri ortaya atmasıyla bilinen İngiliz toplum ve doğa bilimci, coğrafyacı ve eleştirmen Alfred Russel Wallace.
1896. Şilili romancı ve kısa öykücü Manuel (Sepúlveda) Rojas.
1942. Patlayan kara delikler teorisiyle görelilik teorisi ve kuantum mekaniğinde çığır açan İngiliz teorik fizikçi Stephen W. Hawking.
1947. İngiliz şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve sinema oyuncusu David Bowie.

Bugün Ölenler:
1935. Besteci Rauf Yekta Bey.
1954. Sûfi Kemâli Efendi.
1961. Dünya şampiyonu güreşçi Yaşar Doğu.
1967. Yazar İlhan Tarus.
1976. Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Çu En- Lay.
1988. Balerin Duygu Baykal.
1996. Fransa'nın devlet başkanlarından François Mitterrand.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 9 Ocak

"Enerji Tasarruf Haftası"
1905. Moskova'da Kışlık Saray'a yürüyen işçilerin üzerine ateş açıldı.
1926.Piyango çekilişinin sadece Tayyare Cemiyeti'ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
1936. Ankara'da Dil ve Tarih-Coğrafya Okulu Atatürk'ün de katıldığı bir törenle açıldı; törende konuşan Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan "Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır" dedi.
1937. Josef Stalin'in sürgüne gönderdiği Lev Troçki Meksika'ya gitti.
1942. Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kuran çevirisine karar verdi.
1955. Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti.
1966. 800 kişilik ilk işçi kafilesi Almanya'ya hareket etti.
1968. Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek öldürüldü.
1969. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.
1970. İngiltere'de yapılan açıklamaya göre bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.
1978. Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.
1984. Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.
1987. Yargıtay, Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alparslan Türkeş'in üzerinde bulunan mal varlığının hazineye devrine karar verdi.
1995. Güner Ümit'in, İnter Star'da yayınlanan "Süper Turnike" programında, Alevilerde "ensest" olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. 2 günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.
1996. Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe Sabancı Center'da vurularak öldürüldüler. Olayı, DHKP-C örgütü üstlendi.
1996. Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.
1997. Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği'ne veriyor.

Bugün Doğanlar:
1890. Çek romancı kısa öykü, oyun ve deneme yazarı Karel Capek.
1908. İkinci Cinsiyet adlı incelemesiyle bilinen, varoluşçuluk akımını edebiyatta sürdüren Fransız yazar ve feminist Simone de Beauvoir.
1922. Gine Cumhuriyeti'nin ilk başkanı (1958-84), önde gelen Afrikalı siyasetçilerden Sékou Touré.
1941. !960'larda gençliğin Amerikan halk müziğine ilgisini çeken şarkıcı ve siyasal eylemci Joan Baez.

Bugün Ölenler:
1951. Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki.
1964. Yazar Halide Edip Adıvar.
1982. Ressam ve yazar Nurullah Berk.
1990. Şair Cemal Süreya.