Tarihte bugün

[Afat45]

Tarihte Bugün / 1 Aralık

Dünya AIDS Günü, Dünya Barış Tutsakları Günü
1906. Dünyanın ilk sinema salonu Paris'te açıldı.
1928. Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni harflerle basılmaya başladı.
Aynı gün Vakit gazetesi " mutlu çiftler müsabakası" başlattı.
1940. Türkiye'de geceleri karartma uygulaması başladı.
1954. Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın cezaevine girdi. Yalçın 26 ay 20 gün hapis yatacak.
1964. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kurulmasını öngören Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.
1980. Sanat dergisi Gösteri yayımlanmaya başladı.
1982. Sıkıyönetim Günaydın gazetesinin yayımını durdurdu. Bir yıl sonra da, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Hürriyet gazetesinin basım, yayım ve dağıtımını durdurdu.
1984. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT'de "yurttaş, yurt, ozan, yaşam, özveri, olanak, koşul, bilimsel, toplumsal, tarihsel, sırdaş" gibi sözcüklerin kullanılması yasaklandı.
Aynı gün Adana Belediyesi çöp toplama işini özel bir kuruluşa devretti.
1986. Yazar Demir Özlü, hakkında açılan davaya katılmaması gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı.
1988. Cumhurbaşkanı Kenan Evren öğrenci af yasasını veto etti. Yasa üniversitelerde kılık kıyafete serbestlik tanıyordu.
1994. Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın, "Güneydoğu sorunu" hakkında "Federasyon serbestçe tartışılmalı" dedi. Demokratik Sol Parti, DSP ve Doğru Yol Partisi, DYP tepki gösterdi.
1995. Yazar Yaşar Kemal beraat etti. Yazar Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki "Zulmün Artsın" başlıklı yazısı nedeniyle yargılanmaktaydı.
2000. Şili'de mahkeme eski diktatör Augusto Pinochet'nin tutuklanmasına karar verdi. Pinochet iktidarı dönemindeki cinayet ve insan kaçırma suçlarından yargılanacak.

Bugün Doğanlar:
1935. Amerikalı aktör, yazar ve yönetmen Woody Allen.

Bugün Ölenler:
1888. Şair, siyaset ve fikir insanı Namık Kemal.
1968. İzmir doğumlu Fransız Şarkıcı Dario Moreno.
1971. Gazeteci Hüseyin Avni Şanda.
1973. İsrail devlet başkanlarından Ben-Gurion.
1978. Gazeteci Cengiz Polatkan.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 2 Aralık

1804.Napolyon Bonoparte, Parıs'te Papa'nın elinden taç giyerek Fransa imparatoru oldu..
1851. III. Napoléon darbe yaptı
1909.Leo Baekland, ilk yapay plastik "Bakalit"in patentini aldı.
Aynı gün, Fransız Baron Cathers, Osmanlı'daki ilk uçak gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyet-i Ebediye tepesinden Bulgar Hastanesine indi.
1928.Celal Sahir Bey'in ( Erozan) hazırladığı İmlâ Lugatı yayımlandı.
1943.Varlık Vergisi'ni ödeyemeyen yüzde 87'si gayri Müslim azınlıkların oluşturduğu mükellefler borçlarını bedenen çalışarak ödemek üzere çalışma kamplarına gönderilmişti., kamplarda bulunanların serbest bırakılması karar verildi.
1949.Bir Yunanistan tiyatro topluluğu, İstanbul'da Cevat Fehmi Başkut'un Paydos adlı oyununu sahneledi.
1956.Fidel Castro Granma yatıyla Küba'ya çıktı.
1959.Demokrat İzmir gazetesi bir ay süreyle kapatıldı. Gazete sorumluları 18 ay hapse mahkûm edildi.
1960. Kongo'nun görevden uzaklaştırılan başbakanı Patrice Lumumba tutuklandı.
1963. 1961'de güvenoyu alarak göreve başlayan Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi'nden oluşan Türkiye'nin ilk koalisyon hükümetinin başkanı İsmet İnönü 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği başbakanlık görevinden istifa etti.
1965. Ankara'da hava kirliliği tehlikeli boyutlarda: Bilim çevreleri, , Ankara'da 20 yıl yaşayan birinin kanser riskinin çok yüksek olduğunu açıkladı..
1981. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden 450 öğretim üyesi, Yükseköğretim Kanunu'na karşı açıklama yaptı.
Aynı gün Hülya Koçyiğit, Fransa'da düzenlenen 3 Kıta Film Festivali'nde "en iyi kadın oyuncu" ödülünü aldı. Koçyiğit'e bu ödül "Kurbağalar"ı filmdeki rolüyle verilmişti.
1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP üyeleri tüm Türkiye çapında savcılıklara dilekçe verdi. Partililer Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ve milletvekili Sedat Bucak hakkında suç duyurusunda bulundular.
2000. Sorunlarını anlatmak için Başbakanlığa yürüyen 50 görme engelliye 200 polis müdahale etti.


Bugün Doğanlar:
1846. Başbakanlığı döneminde Dreyfüs olayını çözüme bağlayan ve Fransa'da sendikaların yasallaştırılmasını gerçekleştiren politkacı René Waldeck-Rousseau.
1885. Çağdaş Yunan edebiyatına renkli üretimi ve eserlerinin çeşitliliğiyle önemli katkılarda bulunan, Zorba adlı romanıyla ünlü yazar Níkos Kazancakis.
1891. Tutku ve dışavurumcu umutsuzluğu birleştirdiği eserlerinde yaşadığı toplumu sert bir biçimde eleştiren Alman ressam ve gravürcü Otto Dix.
1923. 20. yüzyıl ortalarında lirik ve dramatik sesiyle operada klasik kolaratür rolleri yeniden dirilten Amerikalı soprano Maria Callas.

Bugün ölenler:
1814. Sadizme ismini veren Fransız romancı Marki dö Sade
1888. Şair ve fikir insanı Namık Kemal.
1918. Cyrano de Bergerac" ın yaratıcısı Fransız oyun yazarı Edmond Rostand.
1994. Tango kralı Şecaattin Tanyeli.
1995. Sendikacı, şair Orhan Şaik Gökyay.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 3 Aralık

1928. Ekmek otuz para ucuzladı.
1942. Zonguldak'ta bir maden ocağında kaza: 63 işçi öldü.
1956. Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri dersleri boykot etti.
Aynı gün İngiltere ve Fransa Süveyş'ten çekileceklerini açıkladılar.
1959. Fazıl Küçük Kıbrıs cumhurbaşkanı yardımcısı oldu.
1967. İlk kalp nakli ameliyatı, Güney Afrikalı kalp cerrahı Dr.Christian Barnard tarafından Cape Town'da gerçekleştirildi; hasta18 gün yaşayabildi.
1969. Kısa adı TÖS olan Türkiye Öğretmenler Sendikası boykot kararı aldı. TÖS, Türkiye'nin ilk öğretmen sendikasıydı.
1971. Profesör Dr. Mümtaz Soysal 6 yıl 8 ay hapse mahkûm oldu.
1981. Bülent Ecevit, dört aylık hapis cezasını çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'ne konuldu.
1988. Türk PEN Başkanı yazar Yaşar Kemal, yetkililere yazdığı mektupta, "İnsanlık suçu olan şu işkence suçundan, şu utançtan ulusumuzu arıtalım. Bizim ulusumuz, böyle utançlara layık bir ulus değildir" dedi.
1989. Amerika Birleşik devletleri Başkanı George Bush ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov soğuk savaşın bittiğini ilan ettiler.
Aynı gün Tomris Uyar, Pınar Kür, Nezihe Meriç, Füsun Akatlı ve Ahmet Cemal Türkiye Yazarlar Sendikasından istifa ettiler. Bir gün önce Türkiye Yazarlar Sendikası'nın olağanüstü genel kurulunda Aziz Nesin Tomris Uyar'a hakaret etmişti.
1994. Özgür Ülke gazetesinin İstanbul ve Ankara'daki üç bürosu bombalandı;1 kişi öldü, 20 kişi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1857. "Lord Jim", "Karanlığın Yüreği" gibi eserleriyle ünlü Polonya asıllı İngiliz yazar Joseph Conrad.
1930. "Serseri Aşıklar" filmiyle ün kazanan Fransız film yönetmeni Jean-Luc Godard.

Bugün Ölenler:
1894. "Define Adası"nın yaratıcısı İskoçyalı yazar Robert Louis Stevenson.
1919. Fransız Empresyonist ressam Pierre Auguste Renoir.
1932. Şair ve dilbilimci Samih Rifat Bey.
1936. Siirt Milletvekili Mahmut Soydan.
1994. Gazeteci, yazar Burhan Arpad.
1995. Yazar ve sendikacı Kemal Sülker.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 4 Aralık

1920. Ankara'da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı.
1929. Türk parasının değerini yükseltmek için alınacak önlemlerle her yerde yerli malı kullanılmasını hedefleyen bir kararname yayımlandı.
1933. Eskişehir Şeker Fabrikası kuruldu.
1945. İstanbul'da komünizm karşıtı bir gösteri yapıldı. Göstericiler Tan, La Turquie, Yeni Dünya matbaalarını, Berrak ve ABC kitapevlerini tahrip ettiler.
1955. İstanbul'da, Sirkeci-Halkalı elektrikli tren hattı ulaşıma açıldı.
1961. İngiltere'de doğum kontrol hapları serbestçe satışa çıktı.
1962. Ortak Pazar Türkiye'ye 6,5 yıl hazırlık dönemi tanıdığını açıkladı.
1953. Eski Genel Sekreter Kasım Gülek ve Kastamonu Milletvekili Avni Doğan Cumhuriyet Halk Partisi'nden ihraç edildi.
1981. Danışma Meclisi Başkanı Sadi Irmak "Askerler kışlaya dönmenin hasreti içinde" dedi.
1984.İstanbul Topkapı'da,Elbiseciler sitesinde yangın çıktı; 250 dükkan yandı.
Aynı gün 4 köy muhtarı Gökova Körfezi'ndeki termik santral inşaatının durdurma amacıyla Danıştay'a başvurdu.
1991. İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Şakir Koç ve şoförü Vedat Dilmaç, Devrimci-Sol örgütünün silahlı saldırısında öldü.
2000. Yatağan Termik Santrali'nde üretim durduruldu. Santral filtresiz çalıştırıldığı için Yatağan halkını zehirliyordu.

Bugün Doğanlar:
1892. İspanya'nın faşist diktatörü Francisco Franco.

Bugün Ölenler:
1948.Bestekâr Rakım Elkutlu.
1967. Fizik bilgini Salih Murat Uzdilek.
1967. Yazar Fazıl Ahmet Aykaç.
1983. Gazeteci, yazar Doğan Avcıoğlu.
1992. Tiyatro sanatçısı Perihan Tedü.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 5 Aralık

1904. Port Arthur'da Japonlar, Rus donanmasını yok etti.
1927. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar güven mektubunu sundu.
Aynı gün cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı. 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.
1928. Ömer Seyfettin Bey'in Mahçupluk İmtihanı ile Vedat Nedim Bey'in (Tör) Kör adlı oyunları Darülbedayi'de sahnelenmeye başladı.
1933. Amerika'da 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı.
Aynı gün Türkiye'de Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.
1934. Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi.
1950. Milli Savunma Bakanlığı, Kore'deki askerlerin yüzde 10'unu öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi'ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200-300 yaralı var.
1953. Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi.
1970. İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu'nda 2 öğrenci vuruldu. Sol görüşlü Hüseyin Aslantaş 9 Aralık'ta öldü.
1978. Sovyetler Birliği, Afganistan'la 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.
1981. Türk Milli Basketbol Takımı Sofya'da Yunanistan'ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu.
1986. Pınar Kür'ün Bitmeyen Aşk adlı romanının poşete girmesine karar verildi. 20 gün sonra da, kitap "müstehcenlik" gerekçesiyle toplatıldı.
1987. Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandılar.
1985. Milliyetçi Hareket partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş "Ezan Türkçe okunsun" diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemeleri başsavcısı Nusret Demiral'in istifasını istedi.


Bugün Doğanlar:
1890. Metropolis" filminin yaratıcısı Avusturyalı yönetmen Fritz Lang
1908. Fare"nin yaratıcısı Amerikalı film yapımcısı Walt Disney.

Bugün Ölenler:
1791. Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart .
1926. Fransız ressam Claude Monet .
1945. Gazeteci ve iktisatçı Profesör Suphi Nuri İleri.
1986. tiyatro ve sinema sanatçısı Nezahat Tanyeri.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 6 Aralık

1492. Kristof Kolomb Haiti ve Dominik’i keşfetti.
1877. Thomas Edison, fonografi kullanarak ilk kez insan sesini kaydetti.
1921. Sinn Fein Partisi öncülüğünde, 26 güney eyaletinin birleşmesiyle Bağımsız İrlanda devleti kuruldu.
1922. İnsülin ilk kez Kanada bir hastanede hasta üzerinde denendi.
1937. Türkiye, on yıl önce imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti.
1948. Belkıs Temel, 38 ülke güzeli arasından Birleşmiş Milletler Güzeli seçildi.
1950. Çin Kore savaşına katıldı. Kuzey Kore'nin başkenti Pyangyang yeniden Kuzey Korelilerin eline geçti; Birleşmiş Milletler kuvvetleri bölgeden geri çekildi.
1956. Melbourne Olimpiyatlarında grekoromende Mithat Bayrak şampiyon oldu.
1968. Ant dergisi yazarlarından Fethi Naci ile derginin sorumlu müdürü Yaşar Uçar 18'er ay hapis cezasına mahkûm oldular. Gerekçe: Yayım yoluyla komünizm propagandası.
1969. 1600 öğretmen Cumhuriyet tarihinde ilk kez Erzurum'da boykota başladı.
Aynı gün Orman Fakültesi öğrencileri Orman Affı Kanunu'na karşı yürüyüş yaptı.
1971. Hindistan Bangladeş'i tanıdı; Pakistan Hindistan'la bütün diplomatik ilişkilerini kesti.
1981.Kılık kıyafet yönetmeliği Resmi Gazete yayınlandı. Okullarda başörtüsü ve sakal yasaklandı.
1983. Milli Güvenlik Konseyi yönetimi sona erdi. Konsey, çıkardığı son yasayla kendi dönemlerini kötüleyen ya da küçük düşüren her türlü yazılı ve sözlü beyanı yasakladı.
1996. Sosyal Sigortalar Kurumu’nun 2.489 memur alımı için açtığı sınava 90.000 kişi başvurdu. Sınav üç gün sürdü.
1999. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Prof. Dr. Kemal Gürüz'ü yeniden Yükseköğrenim Kurulu, YÖK başkanlığına atadı.


Bugün Ölenler:
1882. Fransız reformcu sosyalist Louis Blanc.
1926. Fransız ressam Claude Monet.
1936. Şair ve bestekâr Leyla Hanım (Saz).
1939. Ressam Ali Cemal.
1955. İstanbul Rasathanesi'nin kurucusu Fatin Hoca (Gökmen).
1972. Gazeteci ve yazar Adnan Veli Kanık.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 7 Aralık

1920. Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası kuruldu.
1923. İngiltere'de yapılan seçimlerde Muhafazakâr Parti 257, İşçi Partisi 191, Liberal Parti 158 milletvekilliği aldı.
1932. Muhsin Ertuğrul'un "Bir Millet Uyanıyor" filmi gösterime girdi.
1934. Türk Kadınlar Birliği, İstanbul'da bir mitingle kadınların milletvekili seçme ve seçilme haklarını kutladılar.
1941. Japon uçakları Amerikan deniz üssü Pearl Harbor'u bombaladı. 5 savaş gemisi, 14 gemi, 200 uçak kaybedildi, 2400 kişi öldü.
1944. Reşat Ekrem Koçu'nun İstanbul Ansiklopedisi'nin ilk fasikülü çıktı.
1950. Cevat Fehmi Başkut'un, "Sana Rey Veriyorum" oyunu yasaklandı.
1953. Ressam Şükriye Dilmen'in resim sergisi Paris'te açıldı.
1955. İstanbul Ekspres gazetesi kapatıldı. Bir yıl sonra, Ulus gazetesi toplatıldı.
1958. İstanbul'da sokaklarda "hoola-hoop" çevirmek yasaklandı.
1979. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil öldürüldü. Olay yerine "Anti Terör Birliği" imzalı bir bildiri bırakıldı.
1982. Yılmaz Güney, bir yazısı nedeniyle gıyabında 7,5 yıl hapse Mahkûm edildi.
1988. Ermenistan'da deprem: 100 binin üzerinde insan öldü.
1991. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK Genel Kurulu 11 yıl aradan sonra toplandı.
1993. Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya serbest bırakıldı. Kaya üç aydır tutukluydu.
1996. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde harçları protesto etmek için pankart açan öğrencilerin yargılanması sona erdi; gençler toplam 96 yıla mahkûm oldular.

Bugün Doğanlar:
1928. Amerikalı dilbilimci ve yazar Noam Chomsky.

Bugün Ölenler:
1894. Süveyş Kanalını hayata geçiren Fransız diplomat Ferdinand de Lesseps.
1956. Yazar Reşat Nuri Gültekin.
1967. Prof. Dr. Cavit Erginsoy.
1974. Karagöz oynatıcısı, yazar Hayali Küçük Ali adıyla bilinen Mehmed Muhiddin Sevilen.
1992. Fotoğraf sanatçısı Şahin Kaygun.
1993. Ressam Abidin Dino.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 8 Aralık

1936. Nikaraqua'da Anastasio Somoza cumhurbaşkanı seçildi.
1942. Vatan gazetesi, Hitler ve Mihver devletler aleyhtarı yazılar nedeniyle kapatıldı.
1953. Türkiye futbolda İspanyayı eledi; Dünya Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı.
1962. Avrupa Birliği Devletleri, Karşılıklı Sağlık Yardımı Antlaşması imzaladılar. Antlaşmaya Türkiye de katıldı. Buna göre yurtta tedavisi mümkün olmayan hastaların bakımını bu imkana sahip devletler yapacak.
1964. İstanbul Berec Pil Fabrikası'nda 1000 işçi greve başladı.
1966. Dünyadaki ilk "işçi şirketi" olduğu söylenen Türksan kuruldu. Kuruluş amacının yurtdışında çalışan Türkiyeli işçilerin tasarruflarını "değerlendirmek" olduğu açıklandı.
1968. Uluslararası Tokyo Maratonu'nda İsmail Akçay dördüncü oldu.
1969. Yıldız Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nde olaylar çıktı. Sol görüşlü öğrenci Mehmet Büyüksevinç açılan ateş sonucu öldü.
1972. Doğan Koloğlu 7,5 yıl hapse mahkûm oldu.
1973. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk yazar Çetin Altan'ın cezasını affetti. Ancak Altan'ın 2 yıllık hapis cezası af kapsamının dışında kaldı.
1978. 26 Kasım'da vurulan Karadeniz Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Necdet Bulut öldü.
1985. Adam Sanat dergisi yayımlanmaya başladı.
1987. Amerika Birleşik devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov bütün orta ve kısa menzilli füzelerin sökülmesine ilişkin antlaşmayı imzaladı.
Aynı gün Filistin intifada başladı.
Aynı gün Ömer Kavur'un yönettiği Anayurt Oteli 9. Nantes 3 Kıta Film Şenliği'nde büyük ödülü aldı.
1994. Demokrasi Partisi, DEP davası sonuçlandı. İdamı istenen Hatip Dicle, Orhan Doğan, Leyla Zana, Selim Sadak, Sırrı Sakık ve bağımsız milletvekili Mahmut Alınak toplam 89 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Aldıkları cezalar, cezaevinde yattıkları süreyle karşılayan Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık tahliye oldu.
Aynı gün Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan mal varlığını açıkladı; 148 kilo altın. Necmettin Erbakan yarım trilyonluk birikimi döviz ve altınla yapmış.
1995. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK kuruldu.
1996. PKK rehin tuttuğu 6 askeri Kuzey Irak'taki Zap kampında Refah Partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş, İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der İzmir Şube Başkanı Halit Çelik'e teslim etti.
1999. işçi sendikaları konfederasyonları Türk-İş, Hak-İş, DİSK ile işveren konfederasyonu TİSK, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlâr Konfederasyonu ve Türkiye Ziraat Odaları Birliği başkanları, "7'li Sivil İnisiyatif" oluşumunu kurumlaştırma kararı aldı.

Bugün Doğanlar:
1865. Finlandiya’lı besteci Jean Sibelius.
1925. Amerika’lı aktör, şarkıcı ve dansçı Sammy Davis Jr.
1925.Oscar ödüllü Avusturyalı aktör ve yönetmen Maximilian Schell.
1943. Doors rock grubu şarkıcısı Jim Morrison.
Bugün Ölenler:
1978. Eski İsrail başbakanlarından Golda Meir.
1980. Beatles'ın kurucularından John Lennon vurularak
1989. Dilbilimci Berke Vardar

[Afat45]

Tarihte Bugün / 9 Aralık

1923. Ağa Han'ın Başbakan İsmet Paşa'ya gönderdiği mektubu yayımlayan gazeteciler tutuklandı.
1925. Yerli kumaştan elbise giyilmesi kanunu çıktı.
1926. Darülelhan'da, bugünkü adıyla konservatuarda, Türk müziği öğretimine son verildi.
1928. Latin harfleriyle ilk mezar taşı dikildi. Avukat Ali Kemal Bey annesi Aliye Hanım'ın mezar taşını Latin harfleriyle yazdırdı.
1945. Fenerbahçe Yunanistan'ın Enosis takımını 5-1 yendi.
1952. Tiyatro sanatçıları Ruhi Su, Ulvi Uraz, Aclan Sayılgan, Kemal Bekir Özmanav, Süheyl Terek tutuklandı. Sanatçıların Paris'te faaliyet gösteren "İleri Jön Türkler" örgütüyle ilişkileri olduğu ileri sürülüyor.
1961. Tanzanya bağımsızlığını kazandı. Julius Nyrere Cumhurbaşkanı oldu.
1965. Nikolay Podgorni Sovyetler Birliği devlet başkanı oldu.
1967. Ankara'da üniversite öğrencileri "NATO'ya karşı direniş" mitingi düzenlediler.
1972. Devlet Planlama Teşkilatı, DPT, araştırmasına göre nüfusun yüzde 20'sinin hiç gazete okumadığı açıklandı.
1979. Prof. Dr. Cahit Orhan Tütengil'in cenazesi kaldırıldı. Güvenlik güçleri törene katılmak isteyenlere saldırdı. 1 işçi öldü, 8 kişi yaralandı, 61 kişi de gözaltına alındı. Tütengil, iki gün önce silahlı saldırıya uğramıştı.
1981. Sinema sanatçısı Tarık Akan yargılandı. Sanatçının Almanya'da Türkiye aleyhine propaganda yaptığı iddia ediliyordu.
1987. Gazze Şeridindeki Cebaliye mülteci kampına İsrail askerinin saldırısı ile "intifada"nın ilk şehitleri verildi.
1990. İzmit'te düzenlenen "Sendikal Haklara Saygı" mitingine on binlerce işçi katıldı.
1994. Türkiye Büyük Millet Meclisi Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni onayladı.
1995. Nazım Hikmet'in "Rüzgara Karşı Yürüyen Adam" heykeli, Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ında katıldığı törenle Ankara Atatürk Kültür Merkezi bahçesine kondu.


Bugün Doğanlar:
1895. İspanya iç savaşında "Geçemeyecekler" sloganını yaratan Komünist kadın lider Dolores İbarruri "La Posionaria".
1915. Alman opera şarkıcısı Elizabeth Schwarzkopf.
1918. Amerikalı aktör Kirk Douglas.
1929. Amerikalı aktör ve yönetmen John Cassavetes.

Bugün Ölenler:
1984. eski genel kurmay başkanlarından Semih Sancar.
1988. bestekar ve koro şefi Radife Erten.
1995. folklor ve halk müziği uzmanı, derlemeci Sadi Yaver Ataman.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 10 Aralık

İnsan Hakları Günü
1774. Kazak isyanı önderi Pugaçev idam edildi.
1898. İspanyol-Amerikan savaşı sonrası; Küba, İspanyadan bağımsızlığını kazandı.
1923. İrlandalı şair William Butler Yeats Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1927. Fransız filozof Henri Bergson Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1929. Alman yazar Thomas Mann Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1948. Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Bildirgesini kabul etti. Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi.
1956. Macaristan'da yeniden çatışmalar başladı; sıkıyönetim ilan edildi.
1970. Rus yazar Aleksandr Soljenitsin Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı
1971. Aralarında Türkiye İşçi Partisi Genel Sekreteri Tarık Ziya Ekinci'nin de bulunduğu 26 sanıklı Devrimci Doğu Kültür Ocakları davası Diyarbakır'da başladı.
1975. Rus bilim insanı Andrey Saharov Nobel Barış Ödülü aldı.
1977. İstanbul Toptaşı Cezaevi'nden 9 siyasi tutuklu kaçtı.
Aynı gün, Uluslararası Af Örgütü Nobel Barış Ödülü aldı.
1978. Enver Sedat ve Menahem Begin Nobel Barış Ödülü aldılar.
1979. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Gürer Aykal bir gün önce görevinden alınmıştı. 10 Aralık günü bu göreve İsmet Kurt'un atanması üzerine Devlet Opera ve Balesi çalışanları Carmina Burana'nın sahnelenmesine katılmama kararı aldı. Kurt iki gün sonra istifa etti.
Aynı gün, Rahibe Teresa Nobel Barış Ödülü aldı.
Aynı gün, Polonyalı Dayanışma lideri Lech Walesa Nobel Barış ödülü aldı.
1978.İnsan Hakları Derneği "Genel Af ve Ölüm Cezalarının Kaldırılması" talepli 130 bin imzalı dilekçeyi Meclis Genel Sekreterliği'ne sundu.
Aynı gün "Sedat Simavi Basın Ödülü" Uğur Mumcu'ya verildi.
1983. Arjantin'de askeri rejim sona erdi; Arjantin'in 8 yıldan sonra ilk sivil başkanı Raul Alfonsin oldu.
1988. Türkiye'de ilk karaciğer nakli ameliyatı gerçekleştirildi. Ameliyatı, Ankara Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mehmet Haberal gerçekleştirdi.
Aynı gün, Mısırlı Necip Mahfuz Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
Aynı gün cumhurbaşkanı Kenan Evren'in veto ettiği öğrenci affı yasası Meclis'te tekrar kabul edildi. Yasa, üniversitelerde türbana izin veriyordu.
1989. Aliağa'da çevre şenliği yapıldı.
1993. Güvenlik kuvvetleri Özgür Gündem gazetesinin İstanbul Kadırga'daki merkezini bastı ve tüm çalışanları gözaltına aldı.

Bugün Doğanlar:
1821. Köylülerin tutku ve sıkıntılarını dile getiren eserleriyle tanınan Rus şair ve gazetec. Nikolay Alekseyeviç Nekrasov.
1870. Konut tasarımlarıyla I. Dünya Savaşı sonrası Avrupa Modernist mimarlığını kuvvetle etkileyen Avusturyalı mimar Adolf Loos.

1883. 1930'ların büyük temizlik davalarının başsavcısı Sovyet hukukçu ve siyasetçi Andrey Yanuaryeviç Vişinskiy.
Bugün Ölenler:
1896. Dinamitin kaşifi İsveçli kimyacı Alfred Nobel.
1967. Türk Tarih Kurumu eski başkanı ve Bolu Milletvekili Hasan Cemil Çambel.
1972. Kemanî Hakkı Derman