Karakin Pastırmacıyan

[ÇAKIRCALI]

KARAKİN PASTIRMACIYAN

Karakin Pastırmacıyan Efendi ya da Armen Garo (9 Şubat 1872 - 23 Mart 1923), Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) liderlerinden, 1896 Osmanlı Banaksı Baskını elebaşısı, 1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusan Erzurum üyesi, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ABD elçisiydi.

Karakin Pastırmacıyan Efendi 1872 yılında Erzurum'da doğdu. Babası Harutün Pastırmacıyan, dedesi ise Kaçatur Efendi'ydi. 1894 yılında Fransa'daki Nancy Üniversitesinde Ziraat mühendisliği bölümünde okudu. O sıra Ermeni Devrimci Federasyonu'na katıldı. 1895 yılında Zeytun Ermeni isyanlarına katılmak için Osmanlı Devleti'ne geri döndü. O dönemde kendine gerilla adı olarak Armen Garo adını aldı. 1896 yılında Hasyik Tirakyan'la birlikte Osmanlı Bankası Baskını'nı planladı. Baskın sırasında Papken Suni ölünce baskının liderliğini üstlendi. Rusya ve Fransa'nın arabuluculuğuyla baskın sona erdi ve yargılanmadan serbest bırakılarak eylemci arkadaşlarıyla birlikte Marsilya'ya getirildi. Fransa Hükûmeti bu kişilerin Fransa'da kalmalarına izin vermeyince İsviçre'ye gitti. 1900 yılında Cenevre Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı ve Tiflis'e gitti.

24 Temmuz 1908 tarihinde İkinci Meşrutiyet'in ilanı üzerine Erzurum'daki Taşnaklı Ermeniler Pastırmacıyan'a telgraf çekerek yeni kurulan 1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanın'da Erzurum'u temsil etmesini istediler. 4 yıl İstanbul'da bu görevi yaptıktan sonra tekrar Doğu Anadolu Bölgesine geri döndü. 1914 yılının Ağustos ayında Erzurum'da toplanan Ermeni Kongresi'ne katıldı. 1. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine diğer Taşnaklı arkadaşlarıyla birlikte Rusya'nın yanında Osmanlı Devleti'ne karşı Ermeni Gönüllü Tugayları'nı örgütledi. 1915 yazında Van Ermeni İsyanı'na katıldı.

Karakin Pastırmacıyan 1918 yılında yeni kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ABD elçisi tayin edildi. 1923 yılında Cenevre'deyken kalp hastalığından öldü.