Batman Tanıtım Videosu ve tarihi

[draculu45]

Batman Beşiri İlçesi
Beşiri: 1990 sayımına göre toplam nüfusu 34.385 olup, 5202'si ilçe merkezinde, 29.183'ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 12, Oğuz bucağına bağlı 8 ve Beşpınar bucağına bağlı 15 köyü vardır. Yüzölçümü 586 km2 olup, nüfus yoğunluğu 59'dur.

İlçe toprakları, Diyarbakır havzasının uzantısı olan Güneydoğu Anadolu düzlüklerinde yer alır. İlçenin tek yükseltisi, Raman Dağıdır. Dağın yüksek kesimlerinde yaylalar vardır. İlçenin en önemli akarsuyu, Siirt sınırını çizen Yanarsu Çayıdır. Bu çayın vadisinin genişlediği yerde Beşiri Ovası yer alır.

Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Başlıca tarım ürünü buğdaydır. Ayrıca arpa, mercimek ve tütün yetiştirilir. İlçede bağcılık da yapılır. Hayvancılık daha çok göçebe aşiretler tarafından yapılır. En çok kıl keçisi ve koyun beslenir.

İlçe, Yanarsu Çayı vadisinde Batman-Siirt karayolu üzerindedir. İlçe belediyesi 1928'de kurulmuştur. Batman-Kurtalan demiryolu ilçe topraklarından geçer. Siirt'e bağlı ilçe iken, Batman'ın il olması üzerine buraya bağlanmıştır.

[draculu45]

Batman Kaleleri
Pertükân Kalesi

Sason’un 4 km. güneybatısında bulunan Tekevler (Gündenu) köyünün doğusunda yer alan bu kale, oldukça harap durumdadır. Ulaşımı kolay olduğu için tarihteki çatışmalarda birçok kez el değiştirdiği anlaşılmaktadır. Kale duvarlarındaki yer yer çökme ve açılan büyük gedikler, kalenin savaşlarda odak noktası olduğunu göstermektedir.

Beksi Kalesi

Sason ilçesinin 7 km. kuzey batısında bulunan Meydanok dağının güney yamacında bulunmaktadır. Bekiş köyü yakınında bulunan ve kısmen harap durumda olan bu kalenin vadiye hakim bir dağın yamacında, kuvvetli bir savunma taktiği ön planda tutularak Bizanslılar tarafından inşa edilmiş olması, hiçbir devirde ele geçirilmediğini göstermektedir. Çünkü ele geçirilmesi çok zor olan bir coğrafi yapıya sahiptir.

Kandil Kalesi

Kozluk ilçesinin 6 km. kuzey batısında, Sason’a giden eski yol üzerindeki Bölükkonak (Hergemo) köyünün güneyinde bulunan bir tepe üzerinde inşa edilmiş olan bu kale, doğudaki kalelerin tahkimi amacıyla ve dış güçlerin Erzen bölgesine girişini önlemek üzere 4. Yüzyılın ilk çeyreğinde Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir.

[draculu45]

Rabat Kalesi

4.yüzyılın başından itibaren Erzen bölgesinin paylaşımı konusunda Perslerle Bizanslılar arasında başlayan savaşlar, yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir. İşte bu dönemde savunma amaçlı olarak karşı taarruzların bertaraf edilmesi için Bizanslılar tarafından Sason, Kozluk ve Bitlis üçgeninde çok sayıda savunma amaçlı kaleler kurmuşlardır. Kozluk ilçesinin 18 km. kuzeyinde bulunan Yanıkkaya (Rabat) köyündeki Rabat Kalesi de bunlardan bir tanesidir.


Bozikân Kalesi

Sason ilçesinin 25 km. kuzeyinde bulunan Kaleyolu (Bozikân) köyünde bulunmaktadır. Bizans dönemine ait olan bu kale de diğer kaleler gibi 4 yüzyıl yapılarından olup, doğudan batıya ulaşımı sağlayan ipek yolunun bu bölgesindeki kontrolünü sağlayan bir görev üstlendiği söylenmektedir.

Kozluk (Hezo) Kalesi

Hasankeyf, Siirt ve Maiferkeyn (Silvan) arasındaki üçgende yer alan Erzen bölgesinin önemli kalelerinden biri olan bu kale, M.S. 416 yılında Pers Hanedanı için dini bir merkez olarak kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Ancak zamanla ortaçağın bu bölgesinden geçen ipek yolunun önemli bir üssü olarak bütün ulaşımı kontrol eder bir konuma gelmiştir. Uzun yıllar İran İmparatorluğuna bağlı kalan Kozluk Kalesi, 5. Yüzyılda bir Nasturi piskoposluğunun merkezi durumunda iken, M.S.639 yılında İyaz Bin Ganem komutasındaki Müslüman orduları tarafından ele geçirilmiştir. Oldukça harap durumda olan kale, Kozluk ilçe merkezinin kale mahallesinde bulunmaktadır.

Hasankeyf Kalesi

Yekpare taştan yapılmış olan Hasanakeyf kalesi, Dicle nehri kıyısında ve nehirden 200 m. yüksekliğindedir. M.S.363 yılında bir Süryani piskoposluğunun merkezi olarak Bizanslılar tarafından yapılmıştır. Hıristiyanlığın bu bölgede yaygılaşmasından sonra, Kadıköy Konsülü tarafından M.S. 451 yılında alınan bir kararla Hasankeyf’teki Piskoposluğa Kardinal unvanı verilmiştir. Çok korunaklı ve ele geçirilmesi zor olan bu kale, Bizanslıların doğuda yaptıkları en sağlam kalesidir. Hasankeyf Kalesinin asıl adı “ Hısno Koyfa ” yani, Kaya Kalesidir.

Yaklaşık 300 yıllık Bizans hakimiyeti döneminde dini bir işlev gören Hasankeyf Kalesi, İslamiyetin inkişafından sonra, sırasıyla Abbasiler, Mervaniler ve Hamdanilerin egemenliğinden sonra 638 yılında Halit Bin Velid’in komutanı İyaz Bin Ganem tarafından fethedilmiştir. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesinden sonra Selçukluların Anadolu’ya girmesiyle birlikte bu bölgede hakimiyet kuran Artuk Oğulları Beyliği sınırları içinde kalan Hasankeyf Kalesi, Artuk Oğulları tarafından imar edilerek iskana açılmış ve 1101-1231 yılları arasında Artuk oğulları beyliğine başkent yapılmıştır. Hasankeyf, 1260 yılında Moğollar tarafından istila edilince, halk şehri terk ederek çok muhkem olan kaleye ve yamaçlardaki mağaralara sığınarak Hülagu’nun zulmünden kısmen de olsa kurtulmayı başarmıştır.

Hasankeyf kalesinin iki kapısı vardır. Doğudaki kapıya İmam Abdullah Kapısı, Batıdaki kapıya da Sır Kapısı denilmektedir. Kaleye basamaklı merdivenler şeklinde olan bu yollardan çıkılır. Kale duvarlarında birçok kitabe yer almaktadır. Kaleye su taşımak için Dicle nehrine inen biri açık diğeri gizli iki takviye yol yapılmıştır. 200’er basamaklı olan bu merdivenli yollar halen sağlam durmaktadır.

[draculu45]

Batman'da Tarihi Camiler
İbrahim Bey Camii



Batman’ın Kozluk ilçe merkezinde bulunan bu Caminin giriş kapısı üzerindeki kitabeye göre, 1705 yılında Garzan Aşiretinden Murtaza bey oğlu İbrahim bey tarafından caminin yaptırıldığı anlatılır. Caminin minaresi beş kenar bir kaide üzerine inşa edilmiş olup mimari yapısında üstün bir sanat değeri ve ince bir zarafet vardır. Ayrıca minare çift yollu olarak inşa edilmiştir. Bu yollardan bir tanesi 100, diğeri de 99 basamaklıdır.


Hızır Bey Camii

Batman’ın Kozluk ilçe merkezinde bulunan Hızır Bey Camii, ilçenin en büyük camisidir. Miladi 1512 yılında Sason ve Hezo (Kozluk) Beyi Ebubekir Roşkinin oğlu Hızır Bey tarafından yaptırıldığı mevcut kitabesinde ifade edilmektedir.

[draculu45]

Batman da Tarihi Köprüler
Batman (Malabadi) Köprüsü



Evliya Çelebiye göre bu köprü, Abbasiler dönemine ait bir mimari şaheserdir. Abbasi hanedanına mensup zengin bir tüccar, hayrat için köprüyü yaptırdığı seyahatnamede anlatılır. Ancak, Artuk Oğulları Beyliği dönemine ait olduğu ve Artuk’un torunlarından İlgazi oğlu Timurtaş tarafından 1147 yılında yaptırıldığı da söylenmektedir. Mostar köprüsünün ikizi olarak kabul edilir. Tek kemerli olan bu köprünün içine iki yoldan girilir. İçinde insanların dinlenmesi, yatması ve dış tehlikelerden korunması için odalar yapılmıştır. Ulaşımı sağlamakla birlikte birçok fonksiyonu olan bu sanat harikası köprünün, Batman’daki diğer eserler gibi meraklılar tarafından mutlaka görülmesi gerekir.

Memikan Köprüsü



İnşa tarihi hakkında kesin bir bilgi olmamakla beraber, yörede bulunan Hasankeyf, Malabadi ve Cizre’deki taş köprülerle kıyaslandığı zaman, bu köprü inşaatında kullanılan taşçı malzemeler nedeniyle, köprünün yukarıdaki köprülerle büyük bir benzerlik gösterdiği anlaşılmaktadır. Ancak 6.yüzyılda Müslümanların bölgeye hakimiyetinden sonrada yapıldığı ihtimal dahilindedir. Veya antik dönemden kalan bir köprünün enkazı üzerinde de inşa edilmiş olabileceği muhtemeldir.

Bir zamanlar Batman’ın Beşiri ilçesine bağlı Garzan Ovasındaki yerleşim birimlerinin, özellikle hasankeyf’le olan ticari ilişkisini sağlayan Memikan Köprüsü, bu bölgeden geçen İpek Yolunu, geçit vermeyen Garzan Çayı üzerinden karşıya bağlantısını sağlayan stratejik bir noktasında yer almaktadır. İlk Çağdan orta Çağın ilk yarısına kadar olan tarihi süreç içinde, işlek bir kervan yolu olan ve Garzan Çayına paralel giderek Hasankeyf üzerinden Kuzey Mezopotamya’ya ulaşımın sağlanmasında ve özellikle beylikler arası ticari ilişkilerin sağlanmasında uzun yıllar hizmet veren bu stratejik yol üzerindeki Memikan Köprüsü, şu anda harap durumdadır.

[draculu45]

Batmanda Halk Türküleri
-1 – - 2 –

Bağ bahçemin gülü sensin Gel benim nazlı ceylanı

Zincirlerden akan selsin Kaçma benden yaman halim

Başım alıp yar diyerek Seni sevdim ben seveli

Peşin sıra koştuğum sensin Talan oldu bütün malım



Dicle suyu nazlı akar Derde düştüm acı bana

Sevdalanmış bana bakar Hep ağlarım yana yana

Yare telaş yakışmıyor Ne olur benden ayrı kalma

Her halinde çok nazlar var İlaç oldu bu yarama



Saray bir dağ ucundadır Derdim dermanı sensin

Gülüm saray içindedir Has bahçemin gülü sensin

Yücelerden her dem bakar Nazlı olur hep güzeller

Sanki kalbim içindedir Benim nazlı gülüm sensin



Gülüm gel bir can olalım Uzat bana ellerini

Tenhalarda buluşalım Savur rüzgara saçım

Aşk ateşin yaktı beni Kaçalım gel biz seninle

Yaksın artık kurtulalım Bırakalım nefreti kini

[draculu45]

Batman Yöresel Giysiler
Yöresel Giysiler
KADIN GİYSİLERİ1. BAŞA GİYİLENLER : Kofi, Temezzi ve tülbent
2. SIRTA GİYİLENLER : Fistan, şalvar, ( İç donu ) Kuşak ve yelek
3. AYAĞA GİYİLENLER : Yün çorap ve kundura
4. TAKILAR : Dizili altın, gümüş gerdanlık
5. SÜSLER : Sürme ve hızma
6. SAÇ ŞEKİLLERİ : Örgülü saç,

KADIN GİYSİLERİ
1.BAŞA GİYİLENLER
1.1.KOFİ ( PÜSKÜLLÜ ) : Kadınların başına giydikleri, yan tarafları örgülü siyah saçaklı, saçaklar yanlardan sarkık ve serbest biçimdeki kadın başlığı, kadın boynuna olduğundan biraz daha uzun göstermesi bakımından önemlidir. Kofinin ön yüzeyi sarı altınlarla süslenir.
1.2.TÜLBENT ( TERHİ – ÇARİK ) : Beyaz renkli, etrafı çeşitli renklerle, boncuk oyalı, ( yaşlı, dul ve yaslı kadın tülbendi sadedir. )
2.SIRTA GİYİLENLER
2.1.FİSTAN ( KIRAS ) : Siyah zemin üzerine, parlak desenli, işlemeli, kadife kumaş, belde küçük pililidir. Bol kollu, büzgüllü, manşetlidir. Ensede üç düğmeli ve sıfır yakalıdır.
2.2.ŞALVAR ( DERPİ ) : Basma renkli, paçaları lastiklidir.
2.3.YELEK : Kırmızı renkli, süvet kumaştan yapılmış, kenarları sarı işlemelidir.
2.4.KUŞAK : İpek kumaştan yapılmış, selemontte denilir. Sarı renklidir.
3.AYAĞA GİYİLENLER
3.1.ÇORAP ( GORE ) : Yünden örme, düz veya işlemelidir.
3.2. KUNDURA : Siyah renkli olup, poçiksizdir

ERKEK GİYSİLERİ1. BAŞA GİYİLENLER :Siyah püskülü agal.
2. SIRTA GİYİLENLER : Gömlek,yelek kuşak ve şalvar
3. AYAĞA GİYİLENLER : Yün çorap ve kundura
4. TAKILAR : Köstet ve pazubent

1.BAŞA GİYİLENLER
1.1 AGAL üz siyah veya siyah beyaz karışımlı ve püsküllüdür. Yün kumaştan yapılmıştır.

[draculu45]

2. SIRTA GİYİLENLER
2.1.GÖMLEK : Hakim yaka önden üç düğmeli veya boydan da düğmeli olabilir.
Sarı kırmızı renkler hakimdir. Celok veya kurtek adı da verilir. Kolları uzun ve bileği manşetlidir.
2.2. YELEK : Siyah ve gri kumaştan yapılır. Geniş yakalıdır. Sırtı astarlı ve tokalıdır. En az beş düğmeli ve iki ceplidir.
2.3. KUŞAK : İpek kumaştan yapılır. Renkli ve geniştir.
2.4. ŞALVAR : Siyah veya gri renkli kumaştan yapılır. Ağı boldur. Bele uçkurla bağlanır. Paça dizden aşağı dardır.
3. AYAĞA GİYİLENLER
3.1 ÇORAP ( GORE ) : Yünden örme, düz veya işlemelidir.
3.2. KUNDURA : Siyah renkli olup, poçiksizdir.

KADIN GİYİM KUŞAMI
BAŞ
A- GİYİLENLER: AYNALI KOFU, TUNÇ VE TEMEZİ (POŞU) SAÇ ÖRGÜLERİ.
B-ÖRTÜLENLER:LAÇIK (LEÇEK YADA TÜLBENT), ĞELİ (BÜYÜK NAKIŞLI POŞU)
C- GENELLİKLE KULLANILAN RENKLER VE BİÇİM: RENKLER SERBEST OLARAK KULLANILABİLİR.AYNALI KOFU KULLANILDIĞI ZAMAN POŞULAR KOFU ETRAFINA BAĞLANIR, TÜLBENT BAŞA ÖRTÜLDÜKTEN SONRA , ÜÇ (3) RENK POŞU BİRİ SAĞA, BİRİ SOLA BİRDE ARKAYA GELECEK ŞEKİLDE BAĞLANIR.
BU BAZEN İKİ (2) RENK; OLARAK; BİRİ SAĞA BİRİ SOLA GELECEK ŞEKİLDE DE BAĞLANIR.
GELİNLERDE BUNLAR ÜZERİNE ĞELİ DE BAĞLANIR.
BEDEN
A- İÇ GİYİM: ASİU KIRAS(GECELİK),
HEVAL KIRAS FİSTAN ÇIKARILDIĞINDA KULLANILIR.
ALT: DERPE (ŞALVAR) GENELLİKLE BASMA VİSKONT KEŞMER, VE PAZENN KUMAŞLARDAN YAPILIR.
B-DIŞ GİYİM:YELEK , FİSTAN , PIŞT (PÜSKÜLLÜ KUŞAK) MEZER
AYAK:
GORE (ÇORAP):
DESENLİ OLUP OLMAMASINA KARIŞILMAKSIZIN AÇIK RENK OLMASI TERCİH OLUNUR.
ÖZELLİKLE BÖLGE KÜLTÜRÜNDEN VE YAŞAM TARZINDAN DOLAYI YÜN OLMASI GEREKMEKTEDİR.
ŞEKAL (AYAKKABI):
AYAKKABIDA RENK : GENELLİKLE SİYAH YADA BEYAZ OLARAK TERCİH EDİLİR.
(KIYAFET RENGİNE UYGUN OLMAK KAYDI İLE)

ERKEK GİYİM KUŞAMI
BAŞ
A- GİYİLENLER: EGAL KOLOS
- GENELLİKLE KULLANILAN RENKLER VE BİÇİM: RENKLER SERBEST OLARAK KULLANILABİLİR.
BEDEN:
ÜST:
İŞLİK: GÖMLEK DÜĞMELİ OLUP GENELLİKLE AÇIK RENK TERCİH EDİLİR. GÖMLEKTE YAKA BİSİKLET YAKA DEDİĞİMİZ YUVARLAK YAKADIR.
YELEK: DÜĞMELİ OLUP YANLARDAN İKİ CEPLİDİR.
SAĞ KOLDA MEZER (MUSKANI N KONDUĞU DERİ CÜZDAN)YANİ NUSAK BULUNUR
AKSESUAR OLARARK KÖSTEKLİ SAAT KULLANILIR.
ALT:
- ŞALVAR: BELDEN BÜZMELİ, BACAK VE BALDIR BÖLÜMLERİ GENİŞ AYAK BİLEĞİNİ İYİCE KAVRAYACAK ŞEKİLDE DİKİLİR.
RENK KULLANIMI SERBEST OLDUĞU HALDE GENELLİKLE RENK SİYAH VE GRİDİR.
AYAK:
GORE (ÇORAP): DESENSİZ VE AÇIK RENK OLMASI TERCİH OLUNUR. ÖZELLİKLE BÖLGE KÜLTÜRÜNDEN VE YAŞAM TARZINDAN DOLAYI YÜN OLMASI GEREKMEKTEDİR.
ŞEKAL (AYAKKABI):
RENK : GENELLİKLE SİYAH YADA BEYAZ OLARAK TERCİH EDİLİR.
(KIYAFET RENGİNE UYGUN OLMAK KAYDI İLE)

[draculu45]

Batman Gercüş İlçesi
GERCÜŞ

Batman GERCÜŞ ilçesi

Gercüş, Batman ilinin 29,938 nüfüslu bir ilçesidir ve Mardin ile komşudur. Adının ceviz memleketi anlamına geldiği söylenmektedir. İlçe 1926 yılına kadar Midyat ilçesine bağlı bir köy iken bu tarihten itibaren ilçe olmuştur. Batman 1987 yılınd il olduktan sonra Mardinin ilçesi olan Gercüş Batman iline bağlanmıştır. İlçe Mardine 96 km, Batmana 59 Km.uzaklıktadır.

İlçede sağlık ocağı, devlet hastanesi, öğretmen evi, lise ve yatılı bölge ilköğretim okulu mevcuttur. Batman'a 59 km, Diyarbakır'a 160 km mesafededir. Zamanında ilçenin insanının tek ekmek kapısı olan Sümerbank lastik ayakkabı fabrikası olarak faaliyete açılan bina kullanıma kapatılınca ilçe jandarma binası olarak seçilmiştir. Buda işsizliği had safhaya ulaştırmıştır. İlçe tarım arazileri bağlarla kaplı olmasına rağmen tarımda önemli bir gelişme kaydedilememiştir

[draculu45]

Batman Hasankeyf İlçesi
HASANKEYF


Batman HASANKEYF ilcesi

Hasankeyf, tarihteki önemini Artuklular'ın 1101 yılında buraya hakim olması ile kazandı. Bu tarihten itibaren o günkü ismi ile Hısn Keyfa, Orta Çağ'ın önemli şehirlerinden biri oldu. Artuklular, bölgenin idaresinde zaman zaman söz sahibi olduklari gibi, Hasankeyf'te de önemli eserler bıraktı.

Kuzeyden güneye kıvrılıp giden Dicle nehri üzerinde yer alması ve o günlerde ticaretin önemli bir kısmının nehir yoluyla yapılması nedeniyle Hasankeyf, ticari ve ekonomik olarak da gelişti.

Hasankeyf'i Artuklular'dan alan (1232) Eyyubiler, henüz bölgeye tam hakim olamadan Moğol istilasi ve harabiyeti ile karşılaştı. Birçok yerleşim yeri gibi burası da altüst oldu.

Eyyubiler, Moğol şokunu atlattıktan sonra 14. yüzyıl başlarından itibaren Hasankeyf'i yeniden imar etmeye başladı. Özellikle bugün Hasankeyf'te bulunan birçok eserde imzası bulunan Eyyubiler'in, Sultan Süleyman zamanında bu imar faaliyeti zirveye ulaştı. Hasankeyf, bu yıllarda tarihinin en parlak dönemlerinden birini yaşadı.

Nihayet Osmanlılar'ın gücüne karşı direnemeyen, Safeviler'in baskıları ve iç hesaplaşmalarla iyice yıpranan Eyyubiler, 1515 yılında burayı Osmanlılar'a bıraktı. Bu tarihten itibaren şehir, tarihi önemini kaybederek günümüze geldi.