Tarihte bugün

[Afat45]

Meşrutiyet'in İlanı - Norveç
1880 Şair, siyaset adamı Ziya Paşa 55 yaşında Adana Valisi iken vefat etti.
1928 Hıfzısıhha Enstitüsü kuruldu.
1938 Divriği demir madenleri üretime başladı.
1952 Öykücü, romancı, siyaset adamı Memduh Şevket Esendal, Ankara'da öldü.
1957 Ünlü yazar, eleştirmen Nurullah Ataç 59 yaşında üremi tedavisi gördüğü Ankara Numune Hastanesinde öldü.
1967 İmam hatip okullarını bitirenlere, üniversitelere girme hakkı tanındı.
1971 İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom, 4 terörist tarafından kaçırıldı. Elrom'un cesedi, bir apartman dairesinde bulundu.
1974 Ressam Refik Epikman 72 yaşında öldü.
1983 Ankara Bahçelievler'de 8 Ekim 1978'de TİP üyesi 7 kişiyi öldürmekten yargılanan İbrahim Çiftçi ve 8 arkadaşı ile ilgili davada, Haluk Kırcı ve Ahmet Ercüment Gedikli ölüm cezasına çaptırıldı.
1989 Çin'de 1 milyondan fazla gösterici, Tienanmen Meydanı'nda açlık grevi yapan öğrencileri desteklemek amacıyla yürüdü.
1994 Türkiye ekonomisi, 14 yıl aradan sonra yeniden IMF denetimine girdi.
1998 Şarkıcı ve oyuncu Frank Sinatra öldü.
2000 Galatasaray,Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da ki Parken Stadı'nda, 42. UEFA Kupası final maçında karşılaştığı İngiltere'nin Arsenal takımını normal süresi ve uzatmaları golsüz biten karşılaşma sonunda penaltı atışlarında 4-1 mağlup ederek, kupanın sahibi oldu. Böylece Galatasaray, UEFA Kupası'nı kazanan ilk ve tek Türk takımı oldu

[Afat45]

Müzecilik Haftası
1804 Napoleon Bonaparte, Fransa İmparatoru ilan edildi.
1898 Şair Faruk Nafiz Çamlıbel, İstanbul'da doğdu.
1919 İstanbul Dar-ül fünunu, (Üniversite) İzmir’in işgalini protesto için ilk toplantıyı düzenledi.
1929 Suşehri'nde 6.1 büyüklüğündeki depremde 64 kişi öldü.
1936 Dünyaca ünlü yazar Maksim Gorki öldü.
1952 Gazeteci Yazar Sermet Muhtar Alus vefat etti.
1976 Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanan Yahya Demirel tahliye edildi.
1976 TRT'nin ilk spikerlerinden Zafer Cilasun 37 yaşında Ankara'da öldü.
1980 Galatasaraylı ünlü futbolcu ''Baba Gündüz'' (Gündüz Kılıç) vefat etti.
1981 TBMM'nin eski başkanlarından Fuat Sirmen öldü.
1993 Sinema Sanatçısı Handan Adalı hayatını kaybetti.
1994 TSK'ye ait savaş uçakları, terör örgütü PKK'nın Irak'ın kuzeyindeki Zeli Kampı'nı bombaladı. Yüzlerce teröristin yok edildiği bildirildi. Hakkari, Bingöl ve Kahramanmaraş'taki operasyonlarda da 52 terörist öldürüldü.
1995 Tatlı Cadı rolüyle tanınan Elizabeth Montgomery öldü.
1996 Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e, İzmit'te İbrahim Gümrükçüoğlu tarafından suikast girişiminde bulunuldu. Demirel, olaydan yara almadan kurtuldu. Koruma Müdürü Şükrü Çukurlu kolundan, bir gazeteci ise ayağından yaralandı.
2000 Doç. Dr. Bahriye Üçok'un katledilmesinde kullanılan pakette tespit edilen parmak izinin, Umut Operasyonu çerçevesinde yakalanan Ferhan Özmen'e ait olduğu belirlendi.
2003 Türkiye'nin ilk özel rakı fabrikasının temeli, İzmir'in Menderes ilçesi Tekeli beldesinde atıldı.

[Afat45]

Gençlik Haftası
Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı
1915 Kaymakam rütbesindeki Mustafa Kemal, Arıburnu cephesinde gösterdiği cesaret ve kahramanlık dolayısıyla Miralaylığa terfi etti.
1919 9'uncu Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa, karargahıyla beraber Samsun'a çıkarak Milli Mücadele'yi başlattı.
1924 Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, ''Haliç Konferansı'' diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Hazirana kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyetine götürüldü.
1927 Türkçülük ve halkçılık görüşleriyle tanınan Ahmet Hikmet Müftüoğlu öldü.
1935 İngiliz casus T. E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence) motosiklet kazasında öldü.
1938 19 Mayıs günü, ‘Gençlik ve Spor Bayramı’ olarak kabul edildi.
1939 Anadolu Ajansı, 1 Mart 1925'te şirkete dönüştürüldüğünde ilk Yönetim Kurulu Başkanı olan ünlü düşünce ve siyaset adamı Ahmet Ağaoğlu, İstanbul'da öldü. Ağaoğlu Ahmet Bey, Suşa'da (Karabağ-Azerbaycan) 1869'da doğdu.
1940 İstanbul’da Dolmabahçe Stadı’nın temeli atıldı.
1943 Ankara'da Gençlik Parkı törenle açıldı.
1945 İsmet İnönü'nün 19 Mayıs törenindeki konuşması, çok partili düzene geçişin sinyalini verdi: ''Harp zamanlarının ihtiyatlı tedbirlere lüzum gösteren darlıkları kalktıkça, memleketin siyaset ve fikir hayatında demokrasi prensipleri daha geniş ölçüde hüküm sürecektir.''
1975 ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.
1975 19 Mayıs Bayramı başkentte sönük geçti; gösteriler yapılmadı. TRT'nin İstanbul ve öteki kentlerdeki törenleri naklen yayınlamaması eleştirildi. Ankara'da elverişsiz hava koşulları öne sürülerek ertelenen törenler, daha sonra okulların tatile girişi bahane edilerek tamamen iptal edildi.
1981 Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk'ün AOÇ'deki evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.
1986 Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'ne değer bulunan NATO eski Genel Sekreteri Josef Luns, ödülünü törenle aldı.
1997 Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü'nü Bosna-Hersek Türk Barış Gücü'ne verdi.
2000 Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a verildi.
2004 Pop müziği sanatçısı Çetin Alp 57 yaşında İstanbul'da öldü.

[Afat45]

"Mayıs Yedisi" Şenlikleri - Giresun /Merkez-Alucra
"Mayıs Yedisi" Şenlikleri - Ordu /Merkez /Fatsa /Gölköy /Perşembe /Ünye /Vakfıkebir
Ulusal Bayram - Kamerun
1481 II. Bayezid, Osmanlı tahtına oturdu.
1506 Kaşif Kristof Kolomb öldü.
1622 Osmanlı İmparatorluğu'nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı Padişah II. Osman'ı tahttan indirip öldürdüler. Öldürülen ilk padişah olan ''Genç Osman''ın yerine ''Deli Mustafa'', ikinci kez tahta çıkarıldı.
1878 II. Abdülhamit'i devirmek, Çırağan Sarayı'nda tutulan V. Murat'ı tahta çıkarmak amacıyla ''Çırağan baskını''nı düzenleyen Gazeteci Ali Süavi öldürüldü.
1920 İlk hemşire okulu, Amiral Bristol Hemşire Mektebi hizmete girdi.
1928 Dil Encümeni Heyeti kuruldu.
1928 Mustafa Kemal’i Ankara’da ziyaret eden ilk devlet başkanı Afgan Kralı Emanullah Han ve eşi Süreyya, Ankara’ya geldiler.
1940 Devlet Konservatuvarı Kuruluşu Hakkında Kanun kabul edildi.
1963 Bazı ordu birlikleri, Ankara'da Talat Aydemir'in yönetiminde yeniden ayaklandı. (Bu kez girişimde bulunanlar yargılandı, 5 Temmuz 1964'de Aydemir ve Fethi Gürcan idam edildi.) Olayların ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi.
1971 Kısa adı TÜSİAD olan Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği kuruldu.
1982 Hattat Hamit (Aytaç) Bey öldü.
1983 12 Eylül'ün ardından partiler kuruluyor: Anavatan Partisi'nin kuruluşuna ilişkin belgeler, İçişleri Bakanlığına verildi. ANAP Genel Başkanlığı'na Turgut Özal getirildi. Halkçı Parti (HP) kuruldu, Genel Başkanlığa Necdet Calp seçildi. Büyük Türkiye Partisi kuruldu, Genel Başkanlığa Ali Fethi Esener getirildi.
1990 Milli Savunma Bakanı Safa Giray, Hava Kuvvetlerinden, 17'si subay, 97'si astsubay olmak üzere 114 kişinin irticai örgütlerle ilişkileri olduğu için ordudan atıldığını açıkladı.
2000 Trabzon'un Beşikdüzü ilçesinde geleneksel mayıs şenlikleri dolayısıyla denize açılan 2 teknenin alabora olması sonucu 38 kişi boğuldu, 15 kişi yaralandı.

[Afat45]

1847 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Defterhane-iş Amire Kalemi) kuruldu.
1927 Amerikalı havacı Charles Lindbergh, ''Sprit of St. Louis'' adlı uçağıyla New York'tan Paris'e uçarak, Atlas Okyanusu'nu geçen ilk pilot oldu.
1950 Demokrat Parti'nin 14 Mayıstaki seçimlerden galibiyetle çıkmasıyla Adnan Menderes Başbakan, Celal Bayar Cumhurbaşkanı oldu.
1960 Harp Okulu öğrencileri, hükümet aleyhine sessiz yürüyüş yaptı.
1963 Albay Talat Aydemir’in ikinci bir darbe girişiminin ardından Ankara’da sıkıyönetim ilan edildi
1971 Anayasa Mahkemesi, Milli Nizam Partisi'nin kapatılmasına karar verdi.
1971 Tiyatro sanatçısı Avni Dilligil 63 yaşında öldü.
1981 Atatürk'ün 100. doğum yıldönümü törenlerle kutlandı.
1983 Avrupa Konseyinin, Avrupa medeniyetinin zenginliğini oluşturan kültürleri tanıtmak amacıyla düzenlediği sergilerden 18'incisi İstanbul'da ''Anadolu Medeniyetleri Sergisi'' adıyla açıldı.
1991 Hindistan Başbakanı Rajiv Gandhi öldürüldü.
1994 Hacda ''şeytan taşlama'' sırasında izdiham çıktı, 7'si Türk 185 hacı öldü.
1996 Örtülü ödenekten 5.5 milyar lira ile bazı kişi ve kuruluşları dolandırdığı öne sürülen Selçuk Parsadan, Balıkesir'in Altınoluk beldesinde yakalandı.
1997 Gazeteci Mustafa Ekmekçi, Ankara'da 70 yaşında öldü.
1997 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, RP'nin ''Anayasa'nın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin odağı haline geldiği'' gerekçesiyle sürekli kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesine dava açtı.
2000 ''Umut Operasyonu''nda yakalanan Ferhan Özmen, Necdet Yüksel, Mehmet Gürova, Mehmet Kasap ve Takkı Selçuk Şanlı, Ankara Nöbetçi 1 Numaralı DGM'ce tutuklandı.
2004 Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa değişikliğini onayladı. Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı.
2005 Eski milli futbolcu ve spor yazarı Şevki Şenlen 56 yaşında vefat etti.

[Afat45]

Ulusal Gün - Yemen
1912 Hicivleriyle ünlü Şair Eşref, öldü.
1931 İstanbul şampiyonu Fenerbahçe, Yunanistan şampiyonu Olimpiyakos'u 1-0 yendi.
1955 Aziziye Tabyası kahramanı Nene Hatun, 97 yaşında Erzurum'da öldü.
1958 İstanbul Süleymaniye'deki tarihi Siyavuş Paşa Konağı yandı.
1960 Türk resminin en önemli isimleri arasında yer alan İbrahim Çallı, İstanbul'da 78 yaşında öldü.
1960 Haberleşmeye sansür koyan Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, beş kişinin bir araya gelerek dolaşmasını yasakladı.
1961 İstanbul Belediyesi’nin düzenlediği Sanat Festivali’nin Türk Filmleri yarışmasında, Memduh Ün’ün yönettiği ‘Kırık Çanaklar’ en iyi film seçildi.
1971 Bingöl'de 6.7 büyüklüğündeki depremde 878 kişi öldü.
1972 Richard Nixon, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk ABD Başkanı oldu.
1980 Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgaline karşı çıkmak amacıyla Moskova Olimpiyatları'nı protesto eden ABD'nin çağrısına uyan Bakanlar Kurulu, Türkiye'nin de olimpiyatlara katılmaması yönünde karar aldı.
1982 Türkiye'nin Beşinci Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, öldü.
1988 Galatasaraylı Tanju Çolak, Metin Oktay'ın 25 yıllık 38 gol rekorunu, 39 golle kırdı.
1989 Siirt'in Şeyhömer mevkisinde, aralarında yabancı uyrukluların da bulunduğu 12 terörist ölü ele geçirildi.
1991 Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı kuruldu.
1996 Sanatçı Tanju Okan, öldü

[Afat45]

Pamukkale ve Kiraz Festivali - Denizli
1906 Ünlü Norveçli oyun yazarı Henrik İbsen öldü.
1919 İzmir'in İtilaf Devletlerince işgalini protesto için Sultanahmet Mitingi yapıldı.
1928 Türk Vatandaşlığı Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1937 Sanayici John Rockefeller öldü.
1938 İstanbul Elektrik Şirketinin hükümetçe satın alınmasına ilişkin sözleşme Ankara'da imzalandı.
1943 Hikaye yazarı Hulusi Koray öldü.
1944 Nazi liderlerinden Himmler, Müttefikler'in eline geçmemek için siyanür kapsülüyle intihar etti.
1949 İkiye bölünen Almanya'nın batı tarafında ''federal cumhuriyet'' ilan edildi.
1960 İsrail, Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann'ı ele geçirdiğini açıkladı.
1971 İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom, Nişantaşı'ndaki bir apartman dairesinde şakağına sıkılan 3 kurşunla öldürülmüş bulundu. Elrom, 17 Mayısta kaçırılmıştı.
1991 CHP'nin eski genel sekreterlerinden Kemal Satır öldü.
1992 İstanbul'a 117 yıl hizmet eden Galata Köprüsü yerinden sökülerek Haliç'e çekildi.
1994 Seramik sanatçısı Atilla Galatalı 58 yaşında öldü.
1995 ''Kömür kralı'' olarak tanınan Yeni Günaydın ve Tan gazetelerinin sahibi Bekir Kutmangil silahlı saldırıda öldü.
2002 Ankara'nın en eski ve en büyük sinemalarından Akün, 1975 yılında Ertem Eğilmez'in unutulmaz filmi ''Hababam Sınıfı'' ile açtığı perdelerini, yine aynı filmle bir daha açılmamak üzere kapattı.

[Afat45]

1543 ‘Dünyanın güneş etrafında döndüğünü’ ispat eden bilim adamı Kopernik öldü.
1841 Mısır veraset usulü ile Mehmed Ali Paşa’ya bırakıldı.
1844 Amerikalı mucit Samuel F.B. Morse, ABD Senatosu üyelerinin hazır bulunduğu bir deneyle ABD Kongre binasından Baltimore'da bir tren istasyonuna kendi icadı olan Morse alfabesiyle ilk mesajı gönderdi.
1920 İstanbul Divan-ı Harb’i, Fevzi (Çakmak) Paşa’yı idama mahkum etti.
1921 Mustafa Kemal Paşa'ya suikast için Ankara'ya geldiği kanıtlanan İngiliz casusu Mustafa Sagir idam edildi.
1924 Yabancı şirketlerce işletilen Anadolu Demiryolları Şirketinin millileştirilmesi için Anadolu-Bağdat Demiryolları Müdiriye-i Umumiyesi (Genel Müdürlüğü) kuruldu.
1944 Ressam Şevket Dağ İstanbul'da öldü.
1957 Tarihçi ve biyografi yazarı İbnülemin Mahmut Kemal İnal 82 yaşında İstanbul'da öldü.
1965 Tiyatro sanatçısı Aşot Madat 83 yaşında öldü.
1979 İlk Türk uçağı ‘Mavi Işık’, Kayseri İkmal Merkezi’nde başarılı bir deneme uçuşu gerçekleştirdi.
1979 Yüzde 85'i yerli malzeme ile üretilen ilk Türk uçağı ''Mavi Işık 79-XA'', Kayseri İkmal Merkezi'nde başarılı bir deneme uçuşu gerçekleştirdi.
1983 Bulvar Gazetesi'nin düzenlediği güzellik yarışmasında Türkiye Güzellik Kraliçesi seçilen Hülya Avşar'ın evli olduğu ortaya çıkınca ikinci güzel Dilara Haraççı kraliçe ilan edildi.
1989 Bulgaristan’da baskıdan kaçan soydaşlar, Türkiye’ye sığınmaya başladılar.
2000 İsrail, Güney Lübnan'da 22 yıldır sürdürdüğü işgale son verdi.

[Afat45]

Bağımsızlık Bildirgesi - Ürdün
"Atatürk'ün Gelişini" Anma Günü - Samsun /Havza
Ulusal Bayram - Arjantin
1571 İspanya Kralı, Venedik ve Papa, Osmanlı Devleti aleyhine ittifak kararı aldı.
1895 ''Cevdet Tarihi''nin yazarı Cevdet Paşa öldü.
1924 Türk Milli Futbol Takımı, Olimpiyat Oyunları kapsamındaki ilk milli maçında, Çek Milli Futbol Takımı'na 5-2 yenildi.
1929 İstanbul'da 4. Beynelmilel Ajanslar Kongresi toplandı.
1935 Birinci Türk Basın Kongresi toplandı.
1936 Havayolları Devlet İşletme İdaresi, İstanbul-Ankara arasında düzenli uçak seferleri başlattı.
1944 Nuri Demirağ'ın fabrikasında yapılan ilk Türk yolcu uçağı, İstanbul'dan Ankara'ya uçtu.
1954 Tokyo'da yapılan Dünya Serbest Güreş Şampiyonası'nda Türkiye birinci oldu.
1954 Türkiye, Osmanlı borçlarının son taksitini ödedi.
1963 Birinci Boğaziçi Müzik Festivali, İstanbul Robert Kolej’de başladı.
1974 Tiyatro ve sinema sanatçısı Ulvi Uraz 53 yaşında öldü.
1983 Şair, yazar, gazeteci ve fikir adamı Necip Fazıl Kısakürek 78 yaşında İstanbul’da vefat etti.
1989 Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği Devlet Başkanı seçildi.
1993 Bingöl'de yol kesen teröristler, terhis edilen silahsız ve korumasız 33 eri şehit etti.
1995 Nasuh Mahruki Everest'in zirvesine çıkan ilk Türk oldu.
1997 Afganistan'dan kaçan General Raşit Dostum, Türkiye'ye sığındı.
2003 Türkiye, Letonya'nın başkenti Riga'da yapılan 48. Eurovision Şarkı Yarışması'nda Sertab Erener'in seslendirdiği ''Every Way That I Can'' adlı parçayla birinci oldu.
2003 Nuri Bilge Ceylan'ın ''Uzak'' adlı filmi 56. Cannes Film Festivali'nde ''Elephant'' filmiyle ''Eni İyi Film'' ödülünü paylaştı.
2005 Azeri petrolünü Türkiye üzerinden dünya pazarına ulaştırması amaçlanan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattına ilk petrol, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in katıldığı törenle verildi.

[Afat45]

Ulusal Gün - Gürcistan
1512 Oğlu Yavuz Sultan Selim'in tahttan indirdiği II. Bayezid, Dimetoka yakınlarında öldü.
1907 Ünlü ABD li aktör John Wayne Winterset'de doğdu.
1919 Yunanlılar, Manisa’yı işgal etti.
1938 Atatürk, Ankara’dan son kez ayrıldı.
1957 Abant'ta 7.1 büyüklüğündeki depremde 52 kişi öldü.
1970 Gazeteci yazar Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu, İstanbul'da öldü.
1992 Hakkari'nin Çukurca ilçesi Üzümlü köyü yakınlarındaki Jandarma Karakolu bir grup teröristin saldırısına uğradı. Çatışmada 40 terörist öldürüldü.
1995 Eski TRT genel müdürlerinden Doğan Kasaroğlu öldü.
1997 Susurluk'taki kazanın duruşmasında, kamyon şoförü Hasan Gökçe, 6 milyon 420 bin lira para cezası ile DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak'ın ailesine 100 milyon lira manevi tazminat ödemeye mahkum edildi.
1999 Danıştay 8. Dairesi, başı açık görev yapmayı kabul etmeyen türbanlı memurların,''uyarı cezası'' bile verilmeden işten çıkarılmasına karar verdi.
2003 Ukrayna Havayolları'na ait uçak, Trabzon'un Maçka ilçesi yakınlarında düştü. İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçakta 62 asker ile 13 kişilik mürettebat öldü.