EDİRNE tanıtım videosu ve tarihi
 

EDİRNE tanıtım videosu

GENEL BİLGİLER

Türkiye ile Yunanistan arasındaki Tekirdağ'ın kuzeyinde yer alan Edirne yıllar boyu Osmanlı başkenti, 18 inci yüzyılda ise Avrupa'nın en büyük yedi şehrinden biri olmuştur.100 yıl kadar bir süre Osmanlı İmparatorluğunun başkenti olması buradaki tarihi ve mimari açıdan önemli yapıların sebebidir. Edirne, camileri, dini kompleksleri, köprüleri, eski pazar yerleri, kervansarayları ve saraylarıyla yaşayan bir müzedir

İLÇELER

Edirne ilinin ilçeleri; Enez, Havsa, İpsala, Keşan, Lalapaşa, Meriç, Süloğlu ve Uzunköprü'dür.

Havsa : Havsa, Edirne'nin kuzey yarısında ve Lalapaşa yaylası üzerindedir. Havsa'ya Hafsa Hatun bir han, Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa bir külliye ve zamanın defterdarı (Maliye Bakanı) bir cami yaptırmıştır. Çok işlevli yapı topluluğu olan külliye, Mimar Sinan'ın eseridir.

İpsala : İpsala, Edirne'nin güney yarısında yer alır. Ayakta kalmış olan Osmanlı yapısı, Alaca Mustafa Paşa Camii'dir. Tek kubbeli ve tek minarelidir. Tahta işçiliği bakımından sanat değeri taşır.

Keşan : İlçe, Edirne'nin güney yarısındadır. Tarihsel değer taşıyan yapıları, Hersekzade Ahmet Paşa Cami ile İbrice-Keşan kervan yolu üstündeki üç taş köprüdür. Uzunkum adlı alçak kıyı, deniz turizmi bakımından elverişlidir. Düzgün yolları ve turistik işletme belgeli konaklama yerleri bulunan ilçe, Edirne'nin turistik yerlerindendir. İlçenin iç turizm bakımından önemli olayı, panayırı ile Hıdırellez'de yapılan dallık adlı bahar şenliğidir.

Lalapaşa : İlçe Edirne'nin kuzey yarısındadır. İlçedeki en önemli tarihsel eserler, taş devrinden kalma türbe ve tapınaklardır. Bu türbelere, Tablataş, Kapaklıkaya, Perikızı Evi (dolmen) denir. Tapınma yerleri ise Ulutaş (menhir) adını taşır. Bunlar, dünyada benzeri az bulunan eserlerdir. Sinanköy'deki kale ören durumundadır.

Meriç : İlçe, Edirne'nin orta kısmında ve Lalapaşa Yaylasının güney batı köşesindedir. İç turizm bakımından önemli olayları, Beyköy dallığı ve Mayalar adıyla anılan ilkbahar şenlikleridir.

Süloğlu : Edirne'nin kuzey yarısında ve Lalapaşa Yaylası üstündedir. Baraj gölü çevresi bir piknik yeri olarak ilgi çeker.

Uzunköprü : İlçe Edirne' nin orta kısmında ve Trakya Yontukdüzü üstündedir. En ünlü tarihi yapısı, Mimar Muslihiddin'in eseri olan Ergene Köprüsüdür. Uzunluğu 1200 metreyi, kemer sayısı 170'i geçer. Diğer önemli yapılar, II. Murat Külliyesi'nin tek minareli ve çatılı Muradiye Camii, II. Bayezit zamanında Mimar Hayreddin'in yaptığı Halise Hatun Camii, külliyenin bir vakfı olan Çifte Hamam, köprüye eklenmiş çeşmelerdir. Köprünün kentten yana ucuna, İkinci Meşrutiyet döneminde eklenen, Hürriyet Çeşmesi adıyla anılır. Daha eski öteki tarihi çeşmeler Gazi Mahmut (Belediye parkı), Halise Hatun (Hacı İbrahim Ağa ya da Tosbağacı) çeşmeleriyle Telli Çeşme'dir. Önemli iç turizm olayları, Bülbül Deresi'nde yapılan Dallık adlı bahar şenliği, av partileri ve panayırdır

NASIL GİDİLİR?

Karayolu : Edirne gerek D-100 devlet yolu, gerekse TEM otoyolu üzerinden İstanbul’a dolayısıyla Anadolu’ya ve D-100 devlet yolu üzerinden de Çanakkale üzerinden Ege’ye bağlanan karayollarının üzerindedir. Ayrıca Kapıkule Sınır Kapısı’ndan Bulgaristan ve Avrupa’ya sadece kara yolundan değil demiryolu ile de bağlanmaktadır. Pazarkule ve İpsala Sınır Kapısıyla kara yolundan, Uzunköprü demiryolu ile de Yunanistan’a ulaşım sağlanmaktadır. Edirne İstanbul ve Çanakkale üzerinden Anadolu ile düzenli bir ulaşıma sahiptir.

Otogar Tel : (+90-284) 226 00 20

Demiryolu :

Edirne İstasyon Tel : (+90-284) 235 26 71- 4 hat
Kapıkule İstasyon : (+90-284) 238 20 36 – 238 23 12
Oto Kuşet : (+90-284) 235 26 29 – 235 25 99 – 235 64 93-94
Faks : (+90-284) 235 24 89
Uzunköprü İstasyon : (+90-284) 513 48 05

Denizyolu :

Liman Tel : (+90-284) 811 60 27

Edirne
Marmara Bölgesi’nin Trakya kesiminde il olan Edirne’nin doğusunda Kırklareli ve Tekirdağ, güneydoğusunda Çanakkale, kuzey ve kuzeybatısında Bulgaristan, batısında Yunanistan güneyinde de Ege Denizi bulunmaktadır. Edirne’nin bir bölümü Bulgaristan ve Yunanistan toprakları içerisinde kalan Meriç Havzasının doğu kesiminde yer almaktadır. Genellikle geniş ve alçak tepelerden oluşan arazisinin kuzey, kuzeydoğu, güney ve güneydoğu kesimleri alçak tepeler ve platolarla kaplıdır. Bu iki engebeli bölge arasında akarsular yer almaktadır. Istranca Dağlarının bulunduğu kuzey ve kuzeydoğu kesiminde dağlar, batıya ve güneye doğru alçalır, tamamen plato görünümünü alır. Edirne’nin güney ve güneydoğu kesimlerinde çok yüksek olmayan Koru Dağları bulunmaktadır. Bunlar kıyıya paralel biçimde uzanır, Saroz Körfezi’ne doğru da yamaçları dikleşir. İpsala-Enez arasındaki Çandır Dağları ise ilin Uzunköprü yönünde güney kesimini kaplar.

Edirne akarsu yönünden de oldukça zengindir. Bulgaristan’ın Rodop Dağlarından çıkan ve Bulgaristan-Yunanistan-Türkiye sınırlarından Edirne’ye Meriç Nehri girmektedir. Türkiye’nin Yunanistan’la olan doğal batı sınırını, 187 km. boyunca güneye doğru akan Meriç Nehri oluşturur. Bulgaristan’ın Rodop Dağlarından çıkan Arda Nehri ise, Yunanistan’ı geçtikten sonra Edirne sınırları içerisine girer ve Meriç ile birleşir. Bu nehrin Türkiye sınırları içindeki uzunluğu da 1 km.dir. Ayrıca Meriç’in kollarından Tunca Irmağı yine Bulgaristan’daki Balkan Dağlarından çıkar, Edirne il merkezini geçtikten sonra da Meriç’e katılır. Tunca’nın Edirne içerisindeki uzunluğu da 32 km.dir.
Edirne yöresindeki bir başka akarsu da Ergene Nehri’dir. İlin en büyük akarsularından olan Ergene, Istranca Dağlarındaki Karatepe’den çıkar, güneybatı yönünde akarak Edirne’nin önemli bir bölümünü sular. Ergene, aynı zamanda Meriç’i besleyen önemli bir akarsu koludur. Bu büyük nehirlerin dışında il toprakları içerisinde irili ufaklı çay ve dereler vardır. Keşan’ın kuzeydoğusundaki Keşan Deresi, Demircili yöresinden doğar ve Kavak Deresi ile birleşerek, Büyükdoğanca Deresine katılır. Süleoğlu Deresi de il topraklarındaki bir başka akarsudur. Edirne sınırları içerisinde özellikle Enez yöresinde küçük ölçüde göller de bulunmaktadır. Dalyan, Taşaltı, Tuzla, Bücürmene, Sığırcık ve Pamuklu bunların başında gelir.Bu göllerden en önemlisi Enez’in kuzeydoğusundaki Meriç Nehri ile bağlantılı Gala Gölü’dür. Yaz aylarında suları azalan ilkbahar ve kış aylarında bütün Edirne vadisini kaplayan bu akarsular üzerinde su taşkınlarını önlemek ve arazi sulamak amacıyla Altınyazı, Kadıköy gibi barajlar da yapılmıştır.

Edirne’nin büyük bölümü ovalarla kaplanmıştır. Kapıkule ile Edirne arasındaki Kazanova ve Eneze kadar uzanan İpsala Ovası bunların başında gelmektedir. Ayrıca Tunca Vadisi’ndeki Tunca Ovası, Ergene Ovası da onları tamamlamaktadır. Bu ovaların alüvyonlu toprakları, tarıma elverişli alanlar oluşturmuştur. Yüzölçümü 6.276 km2 olan Edirne’nin toplam nüfusu 401.606’dır.
İlin ekonomisi, tarım, hayvancılık, sanayi ve turizme dayalıdır. İl topraklarının büyük bir bölümünde buğday ve ayçiçeği yetiştirilir. Ayrıca susam, şeker pancarı, fasulye, kavun, karpuz üretimi de önemlidir.Ayçiçeğinin önemli derecede ekilmesinden ötürü, bunların işlenmesi de burada yapılmaktadır. Trakya Yağlı Tohumlar ve Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’nin merkezi Edirne’dedir. İlin kuzeyindeki engebeli alanlarda koyun, kıl keçisi ve sığır besiciliği yapılır. Hayvansal ürünlerden süt, beyaz peynir ve kaşar peyniri burada üretilir.

Edirne’de sanayii 1960’lı yıllardan sonra gelişmeye başlamış ve 1969’da kalkınmada öncelikli yöreler kapsamına alınmıştır. 1970’lerin ikinci yarısından sonra yoğun bir sanayileşmeye sahne olmuştur. Gıda ve dokuma dallarında ağırlık kazanan sanayiinin büyük bir bölümü Uzunköprü, Havsa, Meriç ve Keşan gibi ilçe merkezlerinde kurulmuştur. Merkez ilçeye bağlı Demirhanlı Köyü’nde rezervli linyit yatakları bulunmaktadır. Edirne’de bacalı sanayii kurulmasına izin verilmemiştir. Osmanlı eserleri bakımından önemli olan Edirne’de, turizmin de ekonomisinde etkili olduğu görülmektedir. Ayrıca Osmanlı eserlerinin yanı sıra başta Enez olmak üzere yörede höyüklerin de bulunuşu tarih öncesi çağlara ait kalıntılar da turizm ve kültür yönünden önem taşımaktadır. Edirne Sarayiçi'nde her yıl düzenlenen Kırkpınar Güreşleri ve Kakava Şenlikleri de ilin turizmine ve ekonomisine katkıda bulunmaktadır.

Edirne’nin tarih öncesine ait geçmişi, oldukça eski yıllara inmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Ord Prof.Dr.Arif Müfit Mansel’in başlattığı arkeolojik kazılar, daha sonraki yıllarda Pr.Dr.Afif Erzen, Prof. Dr.Mehmet Özdoğan, Doç.Dr.Sait Başaran tarafından yürütülmüştür. Bu kazılar sonunda, yöredeki yerleşimin Kalkolitik Çağda (MÖ.5500-3500) başladığı anlaşılmıştır. Ayrıca Bulgaristan’daki Karanova kültürlerinin uzantısının Edirne yöresinde de devam ettiği görülmüştür. Yörede MÖ.1200’lerde Balkanlar’dan gelen Trak kabileleri, ardından Odrysler burya yerleşmişlerdir. MÖ.513’te I.Dareios Trakya’yı Pers topraklarına katmış, pers egemenliğinin yıkılmasından sonra da Odrysler MÖ.V.yüzyılın ortalarında güçlü bir devlet kurmuşlardır. MÖ.IV.yüzyılda bu devletlerin yıkılmasıyla birlikte II.Phlippos yöreyi Makedonya Krallığı’na bağlamış ve bu durum MÖ.III.yüzyılın sonlarında Kelt akınlarına kadar sürmüştür. MÖ.168’de Edirne yöresi Roma egemenliğine girmiştir. İmparator Cladius döneminde MS.44-46’da burası Roma’nın Trakya eyaleti konumuna getirilmiştir. İmparator Hadrianus buradaki Orestia kasabasını (Bugünkü Edirne), stratejik yönden önemli olduğundan imar etmiş ve Hadrianapolis ismini buraya vermiştir. Hadrianus’un kente kazandırdığı en önemli yapı kale olup, tümüyle bir Roma Castrum’u planına sahiptir. Bu kalenin dört köşesinde dört yuvarlak burç ve bu burçların arasında dört köşeli on ikişer küçük kule ve dokuz kapı dizilmiş, surların önüne de bir hendek yapılmıştır. Roma İmparatorluğu döneminde, en parlak devrini yaşamış, askeri, ticaret ve ziraat konularında sürekli olarak gelişme göstermiştir. Bununla beraber Roma döneminde Got ve Hun akınlarından kent zarar görmüştür.
Bizans dönemi boyunca Hun, Avar, Peçenek ve Bulgarların hücumları ile de birkaç kez kent yıkılmış, ardından yeniden yapılmıştır. Edirne yöresi Haçlı seferleri sırasında bir süre Latinlerin egemenliğine girmişse de yeniden Bizanslılar egemen olmuşlardır. Osmanlılar 1361’de burayı ele geçirmiş, Sultan I.Murat Osmanlı başkentini 1365’te Bursa’dan Edirne’ye getirmiştir. Bundan sonra Yıldırım Beyazıt ve diğer Osmanlı Padişahları Balkanlara ve Avrupa’ya yaptıkları seferlerde Edirne’yi üs olarak kullanmışlardır. Yıldırım Beyazıt’ın Ankara Savaşı’nda (1402) yenilmesinden sonra, oğullarından Süleyman Çelebi Edirne’de tahta çıkarılmış, bunun sonucu olarak da bir süre Edirne kardeşler arasındaki taht kavgalarına sahne olmuştur. Edirne 1410’da Musa Çelebi’nin, 1413’te Osmanlı Birliği’ni yeniden kuran Çelebi Mehmet tarafından ele geçirilmiş ve İstanbul’un fethine (1453) kadar geçen süre içerisinde başkentlik yapmıştır. İstanbul’un fethinden sonra Edirne’nin önemi uzun süre devam etmiştir.

XVI. yüzyılda Edirne hızlı bir gelişme kaydetmiş ve görkemli Osmanlı anıtları yapılmıştır. XVIII. yüzyılın ikinci yarısında şehir yeniden büyük önem kazanmıştır. Bunda Osmanlı padişahlarının burada oturmalarının büyük payı olmuştur. Edirne ikinci bir başkent olma özelliğini hiçbir zaman kaybetmemiştir. I. Ahmet, II. Osman ve IV. Murat’ın av eğlenceleri düzenleyerek Edirne’de kalmaları da şehre duyulan ilgiyi arttırmıştır. IV. Mehmet ise, Edirne’yi ikinci bir devlet ve yönetim merkezi haline getirmiştir. Saray-ı Cedid (Yeni Saray ) ve bazı köşkler bu dönemde yapılmıştır.

XVIII. yüzyılın sonlarına doğru başlayan Avusturya seferleri ve bunun sonucunda uğranılan bozgunlar, Edirne’yi olumsuz etkilemiştir. XVIII. yüzyıl Edirne’nin gerileme devridir. 1745 yılında meydana gelen büyük yangında 60 kadar mahalle harabeye dönmüş, 1751 depreminde de pek çok bina yıkılmıştır. 1766-1768 seferlerinde Edirne yine hareket üssü olmuş, fakat savaşlar yenilgi ile sonuçlanmıştır.

Edirne, tarihte bir çok olaya da sahne olmuştur. Sultan II.Mustafa’nın tahttan indirilmesiyle sonuçlanan askeri-sivil ayaklanması (1703), tarihe Edirne Olayı olarak geçmiştir. Bu ayaklanma sırasında Edirne’de bulunan padişahın, bir an önce İstanbul’a dönmesi ve uzlaşma sağlanması istenmiştir. Padişahın tahttan çekilmesi üzerine isyancılar Edirne’ye yürümüşler ve Sultan III.Ahmet bu isyanı bastırmıştır.

Osmanlı-Macar Barış Antlaşması (1444), Edirne ve Segedin’de imzalanmıştır. Bu yüzden de bu antlaşmaya Edirne Antlaşması ismi verilmiştir.

Edirne, 1828-1829 Rus Savaşı sonunda çok zor günler geçirmiş ve Rus işgaline uğramıştır. Bundan sonra Cumhuriyetin kuruluşuna kadar çeşitli saldırı ve karışıklıklarla karşılaşmıştır. 1912’de Bulgarların işgaline uğramış, Londra Antlaşması (1913) ile Bulgaristan’a bırakılmış, birkaç ay sonra da tekrar Osmanlılara verilmiştir. Yunanlılar 25 Temmuz 1920’de Edirne’yi işgal etmiş, Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra 24 Kasım 1922’de bu işgal sona erdirilmiştir. Edirne Lozan Antlaşması (1923) ile bugünkü sınırlarına kavuşmuştur. Bu antlaşmayı simgeleyen Lozan Anıtı, Trakya Üniversitesi’nce Karaağaç’ta 2000 yılında yaptırılmıştır. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra savaş tazminatı olarak Karaağaç Türkiye’ye geri verilmiştir.

Edirne’den günümüze gelebilen eserleri arasında; Enez (Ainos) antik kentinde kale ve kilisesi, lalapaşa ilçesinde MÖ.2000-1000 arasına tarihlenen Dolmenler ve Menhirler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları Edirne Müzesindedir. Roma dönemine tarihlendirilen kalenin burçlarından bir tanesi Saat kulesine dönüştürülmüştür. Kaleye ait kalıntılardan bir duvar bugün, Sultan Oteli’nin bahçesindedir. Ayrıca Edirne yöresinde Edirne Müzesi’nin, Trakya Üniversitesi’nin ve İstanbul Üniversitesi’nin yapmış olduğu kazılarda da tarih öncesi dönemlere ait kalıntı ve buluntular ortaya çıkarılmıştır. Osmanlı döneminden, Selimiye Camisi, Eski Cami, Yıldırım Cami, Fatih Cami (Enez Ayasofyası), Sokullu Külliyesi (Kasım Paşa Külliyesi), Üç Şerefeli Cami, Muradiye Cami, II. Bayezid Cami Ve Külliyesi, Gazi Mihal Camisi, Kadı Bedrettin Camisi, Lari Camisi, Saruca Paşa Camisi, Sitti Sultan Camisi, Süleymaniye Camisi, Ayşe Kadın Camisi, Beylerbeyi Camisi, Defterdar Camisi, Şahmelek Paşa Camisi; Rüstem Paşa Kervansarayı, Ekmekçi Ahmet Paşa Kervansarayı, I.Mehmet’in yaptırdığı Bedesten, II.Murat’ın Darülhadisi günümüze gelebilen eserler arasındadır. Bunların yanı sıra Gazi Mihal Köprüsü, Saraçhane Köprüsü, Tunca ve Meriç Köprüleri, Yalnızgöz ve Beyazıt Köprüleri, Ekmekçizade Ahmet Paşa Köprüsü, Ali Paşa Çarşısı ve Sarayiçi’ndeki yapılar bulunmaktadır. Burada Cihannüma Kasrı, Kum Kasrı Hamamı, Babussaade Kapısı, Matbahi Amire ve Adalet Kasrının kalıntıları vardır. Trakya Üniversitesi’nin Sultan II.Beyazıt Külliyesi’nde açmış olduğu Sağlık Müzesi, Genel Kurmay Başkanlığı’nın Buçuktepe’de yaptırdığı Şükrü Paşa Anıtı ve tabyaları, Sarayiçi’ndeki Balkan Şehitliği Edirne’nin tarihini yansıtan eserler arasındadır.
Edirne'de Türk Sivil mimarisi örneklerinden olan ahşap konutlar il merkezinde ve Karaağaç'ta bulunmaktadır.

Cami ve Mescitler Selimiye Cami (Merkez)

Edirne’nin ve Osmanlı İmparatorluğu’nun simgesi olan Cami, kentin merkezinde, eskiden Sarıbayır ve Kavak Meydanı denilen yerdedir. Burada daha önce Yıldırım Beyazıt’ın bir saray yaptırdığı bilinmektedir.

Mimar Sinan’ın 80 yaşında yarattığı ve "Ustalık eserim" dediği anıtsal yapı Osmanlı Türk sanatının ve Dünya Mimarlık Tarihinin baş eserlerindendir.

II.Selim’in (1564-1575) emriyle yaptırılan, çok uzaklardan dört minaresi ile dikkat çeken cami, kurulduğu yerin seçimi ile de Mimar Sinan’ın aynı zamanda usta şehircilik uzmanı olduğunu göstermektedir. Mimar Sinan’ın ağzı ile yazıldığı söylenen “Tezkiret ül Bünyan” da, Selimiye Cami şöyle anlatılmaktadır:

“Cennet mekân Sultan Selim Han-ı sanî Şehr-i Edirne’ye kemal-i mertebe nazar-ı şefkatleri olmağın bir cami binasına emr-i hümayûnları olduki rüzgârda misali olmiya. Bu hakir dahi bir resm-i âli eyledim ki Edirne içinde menzur-i halk ola, dört minaresi kubbenin dört canibinde vaki olmuştur. Hep üç şerefelidir. Üçer yollu ve ikisinin yolları başka başka vaki olmuştur. Ol mukaddema bina olunan Üç Şerefeli, bir kule gibidir, gayet kalındır. Emma bunun minareleri hem nazik, hem üçer yollu olmak gayet müşkil olduğu ukalaya malûmdur. Halk, cihan, dairesi imkândan hariç dediklerinin bir sebebi, Ayasofya kubbesi gibi kubbe Devlet-i İslamiye’de bina olunmamıştır deyu taifei nasarının mimar geçinenleri Müslümanlar’a galebemiz vardır derlermiş. Ol kadar kubbe durdurmak gayet müşküldür dedikleri bu hakirin kalbinde bir azim ukde olup kalmış idi: Mezbur cami binasında himmet edip biavnillah savei Sultan Selim Han’da izharı kudret edip bu kubbenin Ayasofya kubbesinden altı zira kaddim ve dört zira derinliğin ziyade eyledim”.

Kesme taştan yapılan cami iç bölümüyle 1.575 m2’lik, tümüyle 2.475 m2’lik bir alanı kaplar. Mimarlık tarihinde en geniş mekâna kurulmuş yapı olarak nitelenen Selimiye Camisi, yerden yüksekliği 43,28 m. Olan, 31,28 m. Çapındaki kubbesiyle ilgi çekmektedir. Ayasofya’nınkinden daha büyük olan kubbe, 6 m. Genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan 8 büyük payeye oturtulmuştur. Köşelerde dört, mihrap yönünde bir yarım kubbe merkezi kubbeyi destekler. Yapıyı, kubbe kasnağında 32 küçük pencereyle, yüzlerdeki üst üste 6 dizide çok sayıdaki pencere aydınlatmaktadır. Mimar Sinan’ın yarattığı 8 dayanaklı cami planının en başarılı örneğidir. Önünde 18 kubbe ve 16 sütunla çevrili revak bulunmaktadır. Ortada mermerden bir şadırvanı vardır. Son cemaat yeri, kalın yuvarlak 6 sütun üzerine 5 kubbelidir. Mermer işlemeli giriş kapısı üzerindeki kubbe yivli, diğerleri düzdür. Caminin 3,80 m. Çapında, 70,89 m. Yüksekliğindeki üçer şerefeli dört minaresi bulunmaktadır. Giriş yönündeki minarelerde şerefelere tek yolla, diğer ikisin de ise üç şerefeye ayrı ayrı yollardan çıkılmaktadır.

Cami, mimari özelliğinin yanında, taş, mermer, çini, ahşap, sedef gibi süsleme özellikleri ile de çok önemlidir. Mihrap ve minberi mermer işçiliğinin baş eserlerindendir. Ortasında 12 mermer sütuna oturan müezzin mahfili yer almaktadır. Sağda kitaplık bulunmaktadır. Mihrabın solunda hünkâr mahfili vardır. Bunun alt bölümü tavanındaki kalem işleri ise dönemin özgün özelliklerini yansıtmaktadır. Kubbe ve kemerleri süsleyen özgün kalem işleri, son onarımlarla temizlenmiştir.

Yapının çini süslemelerinin de Osmanlı ve dünya çini sanatında ayrı bir yeri vardır. XVI.Yüzyıl çiniciliğinin en güzel örnekleri olan bu çiniler, sır altı tekniğinde olup, İznik’te yapılmıştır. Mihrap duvarı, minber köşk duvarı, hünkâr mahfili duvarları, kadınlar mahfili, kemer köşelikleri, kıble yönündeki pencere alınlıkları çinilerle bezenmiştir. Mihrap duvarındaki büyük çini panolarda da al, mavi çiçek ve yaprak süslemeler, pencere üstlerinde lacivert üzerine ak, sülüs Elham suresi yazılı kartuşlar, en üstte de geniş bir ayet bırdürü yer almaktadır. Minber köşkündeki çini pano, lacivert üzerine ortada kırmızı, ak bahar çiçekli ağaç altında yaprak, sümbül ve lalelerle bezenmiştir.

Muradiye Cami (Merkez)

Muradiye mahallesinde, Sarayiçi’ne hakim bir tepeye II. Murat tarafından yaptırılmıştır. Yazıtında tarih bulunmamaktadır. Vakfiyesine ve kaynaklara dayanılarak 1436’da yapıldığı sanılmaktadır. Mimarı konusunda da herhangi bir bilgi yoktur. Yan mekanlı (zaviyeli) camilerin en güzel örneğidir. Ana mekân, arka arkaya iki kubbeli mekân ve son cemaat yeri, avlusunda da şadırvan bulunmaktadır. Cami, dış görünüşünün sadeliğine karşılık, iç süslemesi bakımından XV.Yüzyıl Osmanlı sanatının en önemli yapıtlarından biridir. Mihrap ve duvarlarını kaplayan çiniler, Türk çini sanatının en güzel örnekleridir. Mihrap önü kubbeli mekânın duvarları doğadan çiçek motifleri ile işlenmiş altıgen mavi, ak çini levhalarla, bunların arası da firuze renkli düz üçgen levhalarla kaplıdır. Hatayili, kıvrık dallarla çevrili çini panoların üstünde kabartma çinilerden bir palmet frizi vardır. Pencereler, rumili kıvrık dal motifleriyle süslenmiştir. Çini mihraptaki kabartma levhalar, geometrik yıldız, rumi, hatayi ve palmetlerden oluşan zengin motiflerle bezenmiştir. Burada renkli sır ve sıraltı tekniği uygulanmıştır.

Aynalıktaki pano, rumili kıvrık dallar arasında iki dize kûfi ve biri aynalı iki dize nesih yazı ile süslüdür. Çinilerde sarı renk egemendir; rumi motif çokça kullanılmıştır. Ayrıca rozet, şakayık ve karanfil de görülmektedir.

Camide çiniden başka, orta kubbeleri birbirine bağlayan kemerde, duvarların üst bölümlerinde ve örtü düzeninde zengin kalem işi süsleme olduğu da izlerden anlaşılmaktadır. Sonradan sıva ile kaplanmış bu süslemelerde al üstüne ak, sarı, lacivert renkte doğa bitkileri, rumiler ve hatayiler işlenmiştir. Minberi ise ahşaptır.

II.Murat’ın, caminin solunda yaptırdığı büyük imaret, Mevlevi tekkesi ve Semahane günümüze ulaşamamıştır.


Sultan II. Bayezid Külliyesi (Merkez)

Edirne, Sultan II.Bayezid Külliyesi’ni Tunca Nehri kıyısında Sultan II. Bayezid 1484-1488 yıllarında Cami, Tabhane,Tıp Medresesi, İmaret, Köprü, Hamam, Değirmen ve Su Deposu, olarak yaptırmıştır. Sıbyan mektebi, mehterhane ve muvakkitane daha sonraki devirlerde yapı topluluğuna eklenmiştir. Sıbyan mektebi, hamam, değirmen ve su deposu yıkılmıştır.Yapı topluluğunun mimarı Mimar Hayrettin’dir.

Caminin planı, İstanbul’da Kanuni Sultan Süleyman tarafından yapımı tamamlanan Yavuz Sultan Selim Camisi’nden 34 yıl sonra tekrarlanmıştır. Sultan Bayezid Camisi Klasik Osmanlı Cami tipinin erken bir örneğidir ve masif bir mimariye sahiptir.

Caminin giriş kapısı üzerinde kitabesi bulunmaktadır:

Nâşir-ül hayrat Sultan Bayezıd
Ammâr-elhak hâzel el-mescidi
Hatifün kad kâl amel-ihtimam
Azze nasruh dâm-ı bil kadril celil
Lâ ceremi hakka lehül-ecrül-cezil
Camii tarihu hayr-cemil
893 (1488)

Beyazıt Camisi, kare planlı bir avlu, kare planlı bir ibadet mekanı ile iki yanındaki tabhaneden meydana gelmiştir. Şadırvanlı avlu girişin iki yanında üçerden altı, yan kenarlarda da dörderden sekiz bölümlüdür. Bunlar birbirlerine yuvarlak kemerli sütunlarla bağlanmış, üzerleri de kubbelerle örtülmüştür. Bu avluya biri merkezden diğer ikisi de yandan üç kapı ile girilmektedir.

İbadet mekanının üzeri yirmi köşeli bir kasnak üzerine oturtulmuş 20.25 m. çapında bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe aşağılara kadar uzanan pandantiflerin yardımıyla taş duvarların köşelerine oturtulmuştur. Ana duvarlarda dört sıra halinde avlu cephesine sekiz, arka cepheye on dört, yan cephelerde de on birer pencere ile ibadet mekanı aydınlatılmıştır. Ayrıca kubbe kasnağında da yirmi pencere bulunmaktadır. Yanlarda üçerden altı adet pencere yan kanatlardakiler de tabhaneye açılmıştır.

İç mekan son dönemlerde yapılmış barok süslemeler ile orijinal bezemesinden uzaklaştırılmıştır. İbadet mekanı ile iki yandaki taphanelerin hiç bir bağlantısı bulunmamaktadır. Tabhaneler dış hatları ile kare planlıdır. İçerisi dokuzar kubbe ile dokuz eşit bölüme ayrılmıştır. İbadet mekanından tabhanelere geçiş bulunmamaktadır. Buraya şadırvan avlusundan veya dış avludan girilmektedir. Avlunun köşelerine tek şerefeli taştan iki minare yerleştirilmiştir.

Mezit Bey Camisi (Merkez)

Edirne Mezit Bey Camisi’ni Sancakbeyi Mezit Bey 1440-1441 yılında yaptırmıştır. Mezit Bey Eflak seferi sırasında bir baskında şehit olmuştur.

Osmanlı Mimarisinde yan mekanlı, zaviyeli veya ters T denilen plan tipinde yapılmıştır. Kesme taş ve tuğladan yapılan caminin ibadet mekanı merkezi kubbeli olup girişin iki yanında yan mekanları bulunmaktadır. İlk yapılışında zaviye olarak yapılmış, sonradan camiye dönüştürülmüştür.

Yapı 1752 depreminden zarar görmüştür. Caminin yanındaki imaret ve tabhaneler bu depremde tamamen yıkılmıştır. Cami l889’da yeniden onarılmış, bu arada bir de mihrap eklenmiştir. İbadet mekanı yeşil rengin ağır bastığı çinilerle kaplıdır. Bu nedenle de halk arasında Yeşilce Cami ismi ile tanımıştır. Ayrıca mihrabın üst kısmına da kabartma bir bordür eklemiştir. Onarım öncesine ait kalem işlerinin örnekleri yer yer görülmektedir. Tek şerefeli minaresi de çinilerle kaplıdır.


Şeyh Şuca Camisi (Merkez)

Click this bar to view the full image.Edirne Dilaver Bey Mahallesi’nde bulunan Şeyh Şuca Camisi’ni Sultan II.Murad döneminde padişahı bir tehlikeden koruyan Şeyh Şucaaddin Karamani kendisine Kaleiçi’nde verilen arazide yaptırmıştır.

Cami XV.yüzyıla tarihlendirilmektedir. Günümüze harap bir durumda gelebilen caminin kitabesi bulunmamaktadır. Ancak ayakta olan minaresinden kesme taş ve tuğladan yapıldığı anlaşılmaktadır. İlk yapımında zaviye olan bu yapı 1535’te camiye dönüştürülmüş, 1751 depreminde de yıkılmıştır. Büyük olasılıkla dikdörtgen planlı ve üzerinin de çatı ile örtülü olduğu sanılmaktadır.



Dar’ül Hadis Cami (Merkez)

Edirne’de Kaleiçi’nde Dar’ül Hadis Caddesi ile Doğan Sokağı’nın kesiştiği yerde bulunan Dar’ül Hadis Camisi’ni Sultan II.Murad 1435’te yaptırmıştır. Hıbrî’nin Enis-ül-müsamirin’den öğrenildiğine göre, padişahın rüyasına giren Hz.Muhammed ondan bir cami yaptırmasını istemiş, Sultan II.Murad’da bu camiyi yaptırmıştır.

Dar’ül Hadis Edirne’nin kültürel yaşamında önemli yer tutan hadis öğrenimi veren bir medrese olarak yapılmıştır. Sonraki dönemlerde camiye çevrilmiştir. Ayrıca Sultan II.Murad bununla ilgili geniş bir vakfiye düzenlemiştir.

Caminin üç kitabesi bulunmaktadır. Ancak bu kitabelerden hiç birisi ilk yapımına ait değildir. Bu da gösteriyor ki bu yapı önce Dar’ül hadis olarak yapılmış, sonradan camiye çevrilmiştir. Bu kitabelerden birinin de XVI.yüzyılın sonlarında buraya konmuş olması de buna açıklık getirmektedir. Büyük olasılıkla bu kitabeler yapının onarımı sırasında yazılmış ve aslına uygun olarak da düzenlenmiştir.

Kitabe:

Hazel cami-üşşerif-lissultan-il a’zam
Eşşahin şah-ı muazzam el-müeyyidü mines sema
El-muzaffer ve kahr-ül a’da nasirül adlı vel hasan
Basitül-ecnihatil emân alâ ehl-il iman
Essultan ibn-i sultan ebü-l-feth Murad Han
İbn-i Muhammed han ibn-i Bayezid han
Lâ-zâlet râyâtü saltanatihi ve hullide mülkühü
Tahriren fil-yevmis-salisi ve ışrîn
Min şehr-i şaban-ül muazzami fi seneti semane ve
Selasenie ve semanemiete-hicriyetin-nebevîyeti
838 (1434)

Edirne Türbeleri


Has Yunus Kaptan Türbesi (Enez)

Edirne, Enez ilçe merkezi dışında, Bizans ve Osmanlı dönemlerine tarihlenen mezarlığın ortasında Has Yunus Kaptan’ın türbesi bulunmaktadır. Has Yunus Kaptan ilk Türk deniz kumandanlarından olup, Fatih Sultan Mehmet tarafından idam edilmiştir. Has Yunus Kaptan hakkında kaynaklarda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Yunus Kaptan’ın İspanyol ve Katalonyalı olduğuna dair iddialar ortaya atılmışsa da bunların hiçbiri kesinlik kazanamamıştır.

Yunus kaptan’ın türbesi Bizans döneminde yapılmış küçük bir şapeldir. Kapalı Yunan haçı planındaki bu şapelin naosunu 1.65 m. yüksekliğinde dört pencereli kasnağı olan pandantifli bir kubbe örtmektedir. Haçın kollarının üzeri beşik tonozlarla örtülmüştür. Doğusunda yarım yuvarlak, dışarıya taşkın ve yarım kubbeli bir apsidi bulunmaktadır. Prof.Dr.Semavi Eyice bu yapının İtalya’daki Ravenna’da Gala Placidia (450-452) ve Karadağ’da Doclea ile benzerlikleri olduğunu, aynı tip şapellere Orta Anadolu’da Karaman bölgesi’ndeki örneklerle de karşılaşıldığını belirtmiştir.

Şapel türbeye dönüştürüldükten sonra giriş kapısı örülmüş, yan duvarlarda yeni bir kapı açılmıştır.

Sinaneddin Yusuf Paşa (Sinan Bey) Türbesi ( Merkez)

Edirne merkezden Sarayiçi’ne giden yolun sağında bulunan Beylerbeyi Camisi’ni yaptırmış olan Tırhala Beyi, Rumeli Beylerbeyi olan Mirimiran Sinan Bey’in (Sinaneddin Yusuf Paşa) türbesi caminin haziresinde bulunmaktadır.

XV.yüzyıl eseri olan türbe sekizgen planlı olup, kesme taştan yapılmıştır. Günümüze harap ve yıkık bir durumda gelen bu türbenin üzerinin kubbeli olduğu sanılmaktadır. Zengin silmeli çerçeveler içerisine alınmış giriş kapısı bulunmaktadır. Bu kapı çift bademler ve bitkisel motiflerle bezelidir. Türbenin içerisinde mihrabı bulunmaktadır. Ayrıca türbe içerisindeki sırlı tuğla kalıntılarından da iç kısmının bezeli olduğu anlaşılmaktadır

Edirne Medreseleri

Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde Edirne’de on iki medresenin bulunduğunu belirtmiştir. Bu medreselerden Muradiye Medresesi, Yıldırım Medresesi’nin önde geldiğini belirtmiştir. Ahmed Badi Efendi’de “Rıyaz-ı Belde-i Edirne” isimli eserinde, Edirne’de 46 medresenin olduğundan söz etmiştir.


Darül Hadis Medresesi (Merkez)

Edirne’de Tunca Nehri kıyısında, demiryolu köprüsünün yanında bulunan Darül Hadis Medresesini Sultan III.Murat 1435’de yaptırmıştır. Sonraki yıllarda bu medreseye bir minare eklenerek camiye dönüştürülmüştür. Bu minare Balkan Savaşı sırasında, l913’de medresenin üç kubbesi ile birlikte yıkılmıştır.

Medrese kesme taştan yapılmış, avlusunun ortasına da sonraki dönemlerde bir şadırvan eklenmiştir.


Selimiye Medresesi Darülkurra (Merkez)

Mimar Sinan, Selimiye Camisi’nin etrafına iki medrese ile altına da bir çarşı yapmıştı.
Selimiye yapı topluluğunun bir bölümünü oluşturan bu medrese kıble duvarının solunda bulunmaktadır.

Mimar Sinan yapı topluluğunun avlusundaki bu yapıları camiyi gölgelememesi için gözden uzak tutmuştur. Bununla beraber son derece güzel bir işçiliği olan medrese kesme köfeki taşından kare planlı olarak yapılmıştır. Avludan dikdörtgen söveli bir kapıdan içerisine girilen medrese avlusunu çepeçevre bir revak çevirmektedir.Yuvarlak kemerlerin birbirine bağladığı sütunların iki yönünde medrese hücreleri sıralanmıştır. Girişin solunda ise kare planlı, üzeri kubbeli bir darülkurra yerleştirilmiştir. Burada üzeri kubbeli on iki hücre bulunmaktadır. Hücrelerin her birinin içerisinde ocaklar ve nişler bulunmaktadır.


Darül Tedris Medresesi (Merkez)

Edirne Selimiye Camisi’nin bir bölümünü oluşturan Darül Tedris Medresesi caminin arka avlusundadır. Sultan II.Selim tarafından cami ile birlikte Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.

Avludan gösterişli dikdörtgen söveli bir kapıdan medrese avlusuna girilmektedir.
Kare planlı avlunun çevresinde yuvarlak sütunların birbirine bağlandığı revaklar ve bunların arkasında da avlunun iki yönüne on üç küçük medrese odası sıralanmıştır. Kare planlı bu hücrelerin üzerleri kubbelerle örtülüdür. Odaların içerisinde niş ve ocaklar bulunmaktadır.
Edirne Müzesi kurulduğu sırada bu medreseden yararlanılmıştır. Günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi işlevini sürdürmektedir.


Saatli Medrese (Merkez)

Edirne, Üç Şerefeli Cami’nin ve Peykler Medresesinin yanında bulunan Saatli Medrese Sultan II.Murat zamanında 1437-1447 yıllarında yapılmıştır.

Avlulu medreseler gurubundan olan medresenin çevresinde medrese hücreleri sıralanmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmaktadır.





Peykler Medresesi (Merkez)

Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış olan Peykler Medresesinin kitabesi günümüze gelmemiştir. XV.yüzyıla tarihlenen medresenin görkemli bir giriş kapısı bulunuluyordu.

Kare planlı bir avlunun etrafında kubbeli bir revakın arkasında 18 medrese hücresi sıralanmıştı. Medresenin biri giriş kapısı yanında diğeri de eyvan görünümünde, girişin karşısına gelen dershanesi bulunmaktadır.

Medrese Sultan II.Beyazıt yapı topluluğunun bir bölümü olup yakın tarihlerde restore edilmiştir.


Yıldırım Medresesi (Merkez)

Yıldırım Beyazıt’ın cami ile birlikte yaptırmış olduğu medrese XV.yüzyılın başlarına tarihlendirilmektedir. Medresenin plan düzeni daha geliştirilerek Bursa Yeşil Medresede uygulanmıştır.

Giriş kapısından dikdörtgen planlı bir avluya girilmektedir. Bu avlunun çevresini üç yönlü kubbeli revaklar çevirmiştir. Yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanan bu revakların arkasında tonozlu odalar yer almıştır. Girişin karşında kare planlı kubbeli dershane bir kemerle avluya açılmaktadır. Bu medrese de Selçuklu ve Beylikler Devri medreselerinin bir bakıma Osmanlı medrese mimarisine uyarlanışı olarak düşünülmektedir.


Sultan II.Beyazıt Medresesi (Merkez)

Sultan II.Beyazıt’ın (1447-1512) 1484-1488 yıllarında Akkirman Savaşı’nın ganimetleri ile yaptırdığı Beyazıt Külliyesinin bir bölümü olan Sultan II.Beyazıt Tıp Medresesi Edirne Tunca Nehri yanındadır.

Dikdörtgen planlı medresenin revaklı avlusunun çevresinde 18 oda, girişin karşısına gelen yerde de büyük kubbeli, dışarı taşkın bir dershanesi bulunmaktadır. Kesme taş yapılan medresenin duvarlarında tuğla frizler bulunmaktadır. İki uzun kenarda kubbe ile örtülü yedişer hücre bulunmaktadır. Medrese duvarları iki sıra halinde pencerelerle aydınlatılmıştır. Bunlardan alt sıradakiler dikdörtgen, üst sıradakiler de yuvarlak alçı şebekelidir.


Sokollu Medresesi (Havsa)

Sokollu Mehmet Paşa’nın oğlu Kasım Paşa’nın 1576-1577 yılında yaptırdığı Sokollu Külliyesi cami, kervansaray, medrese, imaret, hamam, tekke, köprü ve arastadan meydana gelmiştir. Mimar Sinan yapısı olan bu yapı topluluğunun medresesi günümüze gelememiştir.

Edirne İmaretleri


Yıldırım Beyazıt İmareti (Merkez)

Edirne’de yapılan ilk imaret şehrin fethinden 37-38 yıl sonra Yıldırım Beyazıt tarafından 1399’da yapılmıştır. Yıldırım Beyazıt’ın burada yaptırdığı camisinin yanında bulunan imaret 1877 Osmanlı-Rus Savaşına kadar hizmet vermiş, Rusların Edirne’yi istilası sırasında yanmış, günümüze yalnızca mutfak bacası, temel kalıntıları ile duvarlarından bazı izler gelebilmiştir. Kuruluşundan sonra 478 yıl hizmet veren imaretin ortada kare planlı bir avlusu ve bunun çevresinde de mutfak, yemek yenilen yerlerin bulunduğu kalıntılarından anlaşılmaktadır. Büyük olasılıkla bu bölümlerin üzeri kubbe ile örtülü idi.


Gazi Mihal İmareti (Orta İmaret) (Merkez)

Osmanlı akıncılarından Gazi Mihal Edirne’de camisi ve köprünsün yanı sıra 1421’de bir de imaret yaptırmıştır. Bu imarete gelir kaynağı olarak Edirne’nin Çavaroş Köyü’nü vakfetmiştir. Kaynaklardan öğrenildiğine göre bu imaretin 1519 yılında geliri 4.603 akçe, XVI.yüzyılın sonlarına doğru da 7.047 akçeye ulaşmıştır. Abdurrahman Hıbri günümüze gelemeyen bu imaretten söz etmiş: “Orta imaret demekle meşhur. Halen mamurdur”.

Gazi Mihal İmareti 1900’lü yılların başına kadar çalışır durumda iken, Balkan Savaşı sırasında ortadan kalkmıştır.


Muradiye İmareti (Merkez)

Edirne, Muradiye semtindeki tepenin üzerinde yapılan Sultan II.Murad yapı topluluğunun bir bölümünü imaret oluşturmuştur. Sultan II.Murad bu imareti için oldukça geniş vakıflar kurdurmuştur. Bunların başında Edirne’ye bağlı Daya Hatun, Halil Hayat, Bıyıklı (Aksakal), Köşan, Nasırlu, Çingene, Kabrine (Uyruklu), Üyüklü, Tatar, İskender ve Çömlekçi köyleri bunların başında gelmektedir. Ayrıca Sultan II.Murad bu imaretine Edirne dışında da zengin vakıflar vakfetmiştir. Vakfiyesinde imarette çalışanları ayrı ayrı belirlemiş ve bunların alacakları ücretleri de göstermiştir.

Ahmet Badi Efendi Muradiye Camisi’nin imaretinden şöyle söz etmektedir:
“Muradiye Mahallesi’nde, Muradiye Cami avlusunda Muradiye İmareti demekle meşhur ve halen mamurdur. Yapılışı h.839”

Muradiye İmareti 1435 yılında yapılmış, 1900’lü yılların başına kadar faal olarak işlevini sürdürmüştür. Muradiye İmareti Edirne’nin dokuz imareti içerisinde varlığını en uzun süre sürdürenlerden birisidir. Balkan ve I.Dünya Savaşlarında varlığını koruyabilmiş, 1935 yılında ortadan kalkmıştır.

İmaret kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. İmaret Muradiye Camisi’nin diğer bölümleri ile birlikte geniş bir avlunun etrafında bulunuyordu. Bu avlunun çevresinde de imareti oluşturan bölümler vardı. Muradiye İmareti ile ilgili belge olarak bugün 1920 yılında Dr.Rıfat Osman Bey tarafından çekilmiş bir fotoğraf bulunmaktadır. Muradiye Külliyesinden günümüze yalnızca cami ve haziresi gelebilmiştir.


Mezit Bey (Yeşilce) İmareti (Merkez)

Sultan II.Murat döneminde, Rumeli Beylerbeyi Sinan Paşa 1430 yılında Alacahisar’ı (Semendire) ele geçirmiş ve bu yeni vilayetin başına da Mezit Bey’i getirmiştir. Daha sonra II.Murad tarafından Eflâk bölgesine akınlar düzenlemiştir.

Mezit Bey Edirne, Ayşekadın semtinde, nehir kenarında 1440 yılında yaptırmış olduğu camisinin yanına bir de imaret eklemiştir.

Abdurrahman Hıbri XVII.yüzyılın ilk yarısında bu imaretten söz etmiş; Ahmet Badi Efendi de 1441 yılında bu imaretin yapıldığını yazmıştır.

Mezit Bey İmareti cami ile birlikte 1752, 1889-1890 yıllarında onarılmış, bunu belirten bir kitabe de yapıya eklenmiştir. Mezit Bey bu imaretine gelir sağlamak için Edirne’de han ve hamam yaptırmıştır. Ayrıca Edirne’de Helvacı Köyü ile Burnu Pamukçu köylerini de bu imarete vakfetmiştir.

Mezit Bey İmareti kesme taştan, dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. İmaret bölümlerini ve mutfağın üzerini sekizgen kasnaklı kubbeler örtmüştür. Kesme köfeki taşlarının üzerine bir sıra tuğla şeritler yerleştirilmiş ve böylece alternatifli bir duvar örtüsü ortaya konulmuştur. İmaret uzun süre harap durumda kalmış ve XX.yüzyılın başlarında yıkılmıştır. Arsası üzerinde Kadri Paşa İlkokulu yapılmıştır.

Balaban Paşa İmareti (Merkez)

Sultan II.Murat döneminde Menteşe Eyaletinin yönetiminde bulunan Balaban Paşa 1446 yılında ölmüş, Edirne’de kendi adı ile tanınan bir cami ve bir de imaret yaptırmıştır. Bu imaret camisi ile birlikte Edirne’den Karaağaç yolu üzerinde 25 Kasım Stadyumu ile Tunca Köprüsü arasında kalan yerde bulunuyordu.

Balaban Paşa bu imareti için Edirne’nin Akpınar Köyü’nü gelir olarak vakfetmiştir. Bu imaretin 1412 yılında yapıldığı vakfiyesinden anlaşılmaktadır. Edirne araştırmaları yapan Osman Peremeci bu imaret için şunları söylemektedir:
“Tunca Köprüsü civarında mescidi olan ve kendi de orada gömülü bulunan II.Murad devri beylerinden balaban Paşa’nın Edirne’de bir imareti varmış ki bu imaret çok eskiden kapanmış, yeri yurt olmuştur.”


İbrahim Paşa İmareti (Merkez)

İbrahim Paşa, Edirne Kadısı, Kazasker, Rumeli Beylerbeyi, Vezir ve II.Beyazıt döneminde de Sadrazam olmuştur.

Edirne’nin Kıyık semtinde Cami-i İbrahim Paşa Mahallesi’nde kendi ismini taşıyan imaretini yaptırmıştır. Bunun yanı sıra aynı mahallede medrese, cami, okul ve zaviye gibi yapılar da yaptırmıştır. Bu yapıları ile ilgili düzenlediği vakıfları Nusretli, Yenice Sarı Danışment köylerini buraya vakfetmiştir.

Günümüzde bu yapılardan herhangi bir iz gelememiştir.


Evliya Kasım Paşa İmareti (Merkez)

Fatih dönemi vezirlerinden Kasım Paşa Edirne’de Kirişhane semtinde, Tunca Nehri kıyısında cami ve imaret yaptırmıştır. XV.yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen bu imaret 1829 Rus işgaline kadar faaliyet göstermiş, bu dönemde de yıkılarak yok olmuştur.


Fazlullah Paşa (Darüssiyade-Seyitler) İmareti (Merkez)

Sultan II.Murat dönemi Gebze Kadısı ve Veziri olan Fazlullah Paşa’nın Ayşekadın semtinde kendi ismini taşıyan bir mahallesi vardır. Tarihi kaynaklardan bu mahallede mescidi, tabhanesi ve bir de imareti olduğu öğrenilmektedir. Vakıf kayıtlarına göre Fazlullah Paşa Tatarcık’taki üç köyü buraya vakfetmiştir.

Abdullah Badi Efendi 1900’lü yılların başında bu imaretin varlığından söz etmektedir. İmaret Balkan Savaşları ve Edirne’nin işgali sırasında yakılmıştır.


Sultan II.Beyazıt İmareti (Yeni İmaret) (Merkez)

Sultan II.Beyazıt’ın 14841488 yıllarında yaptırmış olduğu külliyesinin bir bölümünü imareti oluşturmaktadır. Yapı topluluğunu Mimar Hayrettin yaptırmıştır. II.Beyazıt’ın yapı topluluğu 1488 yılında büyük bir törenle açılmıştır. Bu töreni Hoca Sadettin Efendi şöyle anlatmaktadır:

“Bu uğurlu yıl içinde h.894 (1488), padişahın Edirne2de kurdurduğu cami, medrese, darüşşifanın yapım işleri tamamlandığından bu görkemli cami’in ve ferah alanlı mescidin rahmet yolu olan kapısının açıldığı parlak günde fakirlere, yoksullara dağıtılan sadakanın sayılmasına zaman yetmez, belde ileri gelenlerine, bilgelere kurulan sofralar ve sunulan yemeklerse anlatılmaz bir ölçüde idi.

Yemek sofraları şöyle döşendi ki, muhallebi ve güllaç adını işitmemiş aç ve yoksullar tekrar tekrar yemekten bıktı.

Fakirler ve yoksullar için yaptırdıkları imaretin sahip olduğu nimetlerin bolluğu anlatılmaya kalkılsa konunun abartıldığı sanılır. O şölene özgü anılması gereken özelliklerden biri de şekerle yapılmış reçelleriydi. O türlü nefis ve kıvamında reçel, hatırı sayılan yolcular için imarette her an hazır bulunmakta idi.

Bal helvaları orta halli yolculara sunulurdu. Şanlı medresesi ise ücret bakımından (Hocalara ödenen ücret) bu güzel kentte bulunan medreselerin en yükseği ve en değerlisi oldu. Hocaya verilen ücret günde 60 Osmanlı akçesidir. Bütün bu yapılar bereket yapısı ve mutluluk kapısıdır.

Bunun için de yapılarına Hurrem-bina (Gönül açıcı bina) tamlaması tarih olmuştur”.

Sultan II.Beyazıt imareti ile ilgili olarak biri Arapça olmak üzere üç vakfiye düzenlemiştir. Bunlar 1487, 1489-1490 ve 1493 tarihlidir. Günümüzde bu vakfiyelerin kopyaları Edirne İl Halk Kütüphanesi Selimiye bölümünde bulunmaktadır. Bu vakfiyelerde imaret birimlerine hizmet verme koşulları, buralarda çalışacak personel ile gelir ve giderler hakkında ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır. Sultan II.Beyazıt imareti bugün ayakta kalabilmiş, İstanbul’daki Süleymaniye İmaretinden sonra ikinci imarettir. Bu imaretin içerisinde değirmen, su dolabı, helvahane, fodlahane, mumhane, yemekhane, kiler, depo ve ahır bölümleri vardır.

Kesme taştan yapılmış olan imaretin planı birbiri içerisine geçmiş bölümlerden ibarettir. Bunlardan iki tanesi birbirinden bir yol ile ayrılmakta olup, her ikisinin de bu yola kapısı bulunmaktadır. Her bölümün üzeri dördü fenerli olmak üzere 23 kubbe ile örtülmüştür.

Sokollu Mehmet Paşa İmareti (Havsa)

Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi ile birlikte 1576-1577 yıllarında yapılan imaretten herhangi bir kalıntı günümüze ulaşamamıştır. Ayrıca imaretin külliyenin neresinde yer aldığı da kesin olarak bilinmemektedir. Sokollu Camisi’nin yanındaki bazı duvar kalıntılarının buna ait olduğu düşünülmekle beraber bu da kesin değildir. Buradaki İlköğretim okulunun temellerinde bulunan kalıntıların da imaretle bağlantılı olması muht

Edirne Bedesteni



Edirne Eski Cami yanında, Rüstem Paşa Kervansarayının da karşısında olan bedesteni Osmanlı Padişahı Çelebi Sultan Mehmet 1418’de yaptırmıştır. Bedesten Eski Cami’ye vakıf olarak yapılmıştır. Kitabesi bulunmamaktadır. Mimarı Konyalı Hacı Alaaddin’dir. Bedesten XVIII.yüzyıla kadar önemli bir alış veriş merkezi olma özelliğini korumuştur. Bedesten 1965 yılında restore edilmiş, günümüzde de kapalı çarşı olarak kullanılmaktadır.

Evliya Çelebi bedestendeki elmas ve takıların Mısır hazinelerinden daha fazla değerde olduğunu ve bunları 60 gece bekçisinin koruduğunu yazmaktadır.

Bedestenin duvarları, kırmızı ve beyaz iki renkli kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. Bedestenin her köşesinde birer kapısı bulunmaktadır. Dikdörtgen planlı olup, 40.54x74.94 m. ölçüsünde olan bedestenin içerisinde dört köşeli altı sütun bulunmaktadır. Bedestenin uzun kenarlarında tonoz örtülü on dörder, kısa kenarlarında da dörder hücre bulunmaktadır. Üzeri 14 kubbe ile örtülmüştür. Kubbeler bedestenin orta mekanının üzerinde bulunmakta, bunun dışında kalan alanlar da eğimli kurşun çatı ile örtülmüştür. Bu kubbelerin altında sivri kemerli pencereler sıralanmıştır. Bedestenin dış cephelerine dükkanlar yapılmıştır

Edirne Kervansaray ve Hanları


Rüstem Paşa Kervansarayı (Merkez)

Edirne kervansaray ve hanlarının en büyük örneklerinden olan Rüstem Paşa Kervansarayını Rüstem Paşa (l500-1561) l753’de yaptırmıştır. Rüstem Paşa Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Hürrem Sultan ile evlenmiş, Mohaç seferine katılmış, Diyarbakır ve Anadolu beylerbeyliklerinden sonra l544’de sadrazam olmuştur.

Rüstem Paşa Kervansarayı, Eski Cami’nin yakınında, Bedestenin de karşısındadır. Bazı kaynaklarda bu kervansarayın ismi Rüstem Paşa Hanı olarak da geçmektedir. Mimar Sinan’ın eserlerinin listesini veren kaynaklarda ve Tuhfet-ül Mimarin’de Mimar Sinan’ın yaptırdığı eserler arasında ismi geçmektedir.

Bu yapı konaklama amaçlı olmasına rağmen sağlam ve korunaklı oluşundan ötürü Edirneli tüccarlar paralarını ve değerli mallarını burada koruyor, bunun için de kira ödüyorlardı.

Kervansarayın l00x85 cm.lik kırık kartuşlu iki satırlı kitabesi:

Açıldıkça kâpânsun Ayn-ı a’dâ
Bi-hakkın sure-i innâ fetehna
1167 (1753)

Kervansaray birbirlerine bitişik dikdörtgen iki ayrı bölümden meydana gelmiştir. Bunlardan küçük olanı hayvanlara ayrılmıştır. Arazi konumundan ötürü dış cephede bazı uyumsuzlukların olduğu dikkati çekmektedir. Kesme taş ve tuğladan yapılan kervansaray iki katlı olup, avlunun önünde yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanan sütunların oluşturduğu bir revak bulunmaktadır. Bu revağın uzun kenarlarında karşılık iki merdivenle ikinci kata çıkılmaktadır. Hanın l00 odası olup bu odaların ve üsk kat revaklarının üzerleri kubbelerle örtülüdür. Odaların içlerinde birer niş ve ocak bulunmaktadır. Avluya bakan pencereleri ise tuğla işçiliği ve bezeme yönünden diğerlerinden farklıdır.

Avlunun ortasında bulunan, altında bir de şadırvanı olan bir mescidi varsa da bu yapı günümüze gelememiştir. Mescit l877-l878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında yıkılmış, l968 yılında yapılan restorasyonda da yenilenmemiştir. Avlunun iki uzun kenarındaki karşılıklı merdivenlerle ikinci kata çıkılmaktadır. Üst katın avluya açılan pencereleri tuğla bezemelidir. Ayrıca sokağa bakan yüzünde de dikdörtgen söveli pencereler sıralanmışlardır.

Rüstem Paşa kervansarayı l968-l972 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmış ve otel konumuna getirilmiştir. Bugün burası Kervansaray Otelidir.


Ekmekçizade Ahmet Paşa Kervansarayı (Ayşe Kadın Kervansarayı) (Merkez)

Edirne Ayşe Kadın semtinde bulunan bu kervansaray bulunduğu semtten ötürü Ayşe Kadın Kervansarayı olarak da tanınmaktadır.

Kervansaray, Sultan I.Ahmet’in isteği ile Defterdar Ekmekçioğlu Ahmet Paşa l609 tarihinde yaptırmıştır. Mimari Sedefkar Mehmet Ağa ile Edirneli Hacı Şabandır.

Edirne’nin girişinde bir menzil hanı olarak yapılan kervansaray kesme ve yontma taştan yapılmıştır.Giriş kapısı, kervansarayın avlusuna develerin girebilmesi için oldukça yüksek tutulmuştur. Bu nedenle de bazı kaynaklar buradan Deve Hanı diye de söz etmişlerdir. Kapı oldukça görkemli olup dışarıya doğru da çıkıntılıdır.

Kervansaray dikdörtgen planlı ve tek katlıdır. Burada ayrı ayrı odalar yerine ortak mekanlar yapılmıştır. Uzun kenarlar dışa kapalıdır. İç mekanı kısa kenarlardaki üçgen alınlıkların içerisindeki üç sıra halinde düzensiz pencereler aydınlatmaktadır. Çatı bunların üzerine meyilli olarak oturtulmuştur. Bu kervansarayın benzeri Bilecik Vezir Han ile Enez’deki kervansaraylardır.


Enez Kervansarayı (Enez)

Enez Trakya’nın Eğeye, oradan da Batı Anadolu’ya yönelik bir ticaret yolu üzerinde bulunmasından ötürü önemli bir yerleşim yeri idi.

Burada bulunan bir kervansaraya halk arasında Deveci Hanı ismi verilmiştir. Bu yapının kitabesi olmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.Günümüze iyi bir durumda gelen bu kervansaray dikdörtgen planlıdır.Taş ve moloz taştan yapılmış yapının üzeri kırma bir çatı ile olduğunu gösteren kısa kenarlarda üçgen alınlıkları bulunmaktadır. Kervansarayın içerisinde bölümleri birbirinden ayıran duvarlar yeterli bir vermemekle beraber duvar kenarlarında yüksek sekiler de yolcuların oturdukları, ortadaki geniş alanda da hayvanların bulunduğu açıkça görülmektedir.

Taş Han (Merkez)

Edirne şehir merkezinde, Üç Şerefeli Cami’nin karşısında, Sokollu Hamamı’nın yanında bulunan Hanı Sokollu Mehmet Paşa yaptırmıştır. XVI.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen han Mimar Sinan eseridir.

Taş Han L planlı olup, alt katta dükkanlar, üst katta da odalar bulunmaktadır. Alt kattaki dükkanların üzeri tuğla sağır kemerlidir. Kesme taştan yapılan hanın üst katı bir sıra kesme taş, iki sıra tuğladan örülmüş olup, derzlidir. Beden duvarları kirpi saçakla sonlandırılmıştır. Hanın pencereleri dikdörtgen sövelidir. Pencereler üç sıra tuğla dizisi ile birbirlerine bağlanmıştır.

Hanın girişi Horozlu Bayır Sokağı’ndadır. Buranın sağında üst kata çıkan merdiven bulunmaktadır. Odaların içerisinde birer ocak ve dışa açılan birer penceresi vardır.

Han uzun süre kendi haline bırakılmış, hanın büyük bir bölümü yıkılmış, 1967-1969 yıllarında Anıtlar Kurulu Kararı ile kalan kısımları da yıkılarak yeniden yapılmıştır.

Deveci Han (Merkez)

Edirne Üç Şerefeli Cami’nin karşısında, Edirne Valilik binasının ön kısmında yer almaktadır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XV.yüzyılın ilk yarısında yapıldığı sanılmaktadır.

Deveci Hanı iki katlı olup, 31 odası vardır. Düzgün bir plan düzeni bulunmamaktadır. Duvarları kesme taştan örülmüş olup, aralarına tuğla derzler yapılmıştır. Uzun süre harap bir durumda kalan Deveci Hanı Vali Rüstem Paşa tarafından 1846 yılında onarılarak cezaevine dönüştürülmüştür. Sonraki yıllarda Vali Hacı İzzet Paşa tarafından 1891-1892’de bir kez daha onarılarak bir revir ile dört oda daha eklenmiştir. Hanın güney cephesinde bu onarımı belirten Mustafa Razi’nin yazdığı bir kitabe bulunmaktadır.

Deveci Hanı 1946 yılına kadar cezaevi olarak kullanılmıştır. Bundan sonra yapı Kültür Bakanlığı tarafından restore edilmiştir. Günümüzde Edirne İl Kültür Müdürlüğü burada bulunmakta olup, aynı zamanda da Kültür Merkezi konumundadır. Merkezin konferans salonunda çeşitli etkinlikler yapılmaktadır.

Sokollu Mehmet Paşa Kervansarayı (Havsa)

Sokollu Mehmet Paşa Kervansarayı, Sokollu Külliyesi ile birlikte 1576-1577 yıllarında yapılmıştır. Bu yapı günümüze gelememiştir. Sokollu Mehmet Paşa vakfiyesinden ve Evliya Çelebi ile Kâtip Çelebi’den öğrenildiğine göre külliyenin biri kervansaray olmak üzere iki hanı bulunuyordu. Ayrıca Mimar Sinan’ın yapmış olduğu eserleri belirten tezkirelerde de buradaki bir kervansaraydan söz edilmektedir.

Günümüzde bunlara ait hücrelerden bazı kalıntılar külliyenin batısında dikkati çekmektedir. Kervansaray Sokollu Mehmet Paşa Camisi ile Dua Kubbesi aracılığı ile birleştirilmişti.

Evliya Çelebi’nin Havsa Hatun Hanı diye sözünü ettiği hanın yeri de kesinlik kazanamamıştır.

Ergene Kervansarayı (Uzunköprü)

Ergene Kervansarayı Şehrliyan (Muradiye) Mahallesi’nde, Gazi Mahmut Saokağı ile Cumhuriyet Caddesi arasında bulunuyordu. 1443 yılında yapılan bu kervansaray 18x20 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı ve iki katlı idi. Kervansarayın altı hayvanlar, üstü de insanlar için düzenlenmişti.

Kervansaray 1914-1918 yılları arasında kaymakamlık olarak kullanılmış, daha sonra meyve haline dönüştürülmüştür. Hal olarak kullanılırken özel bir şahsa satılmış, yıkılmış ve üzerine yeni bir bina yapılmıştır

Edirne Hamamları


Edirne hamamları konusunda başta Evliya Çelebi olmak üzere Abdurrahman Hıbri Efendi, Osman Nuri Peremeci ve Rıfkı Melûl Meriç bilgi vermektedir. Evliya Çelebi Edirne’de 3150 hamamın bulunduğunu yazmışsa da, bu sayının biraz abartılı olduğu açıkça görülmektedir. O.Nuri Peremeci, şehirdeki on beş hamam ile ilgili bilgiler vermektedir. Ardından da bu hamamlardan Abdurrahman Hıbrı Efendi’nin zamanına gelememiş, bunlar dışında on beş hamamın daha oluğunu ileri sürmüştür. Rıfkı Melul Meriç de on sekiz hamamın daha olduğunu, ancak bunların on dokuzundan hiçbir iz kalmamış olduğunu ileri sürmüştür. Ona göre Edirne’de otuz beş hamam yapılmıştı.
Günümüzde Edirne hamamlarının büyük bir kısmı yıkılmış, bazıları satılmış ve ortadan kalkmıştır. Bunlardan; Kasım Paşa Hamamı, Sultan Beyazıt Hamamı, Ağa Hamamı, Yıldırım Hamamı, Fil Hamamı, Yeni Hamam, Hıdır Ağa Hamamı, Mahmut Paşa Hamamı, Büyük Hamam, Çıngıllı Hamam, Saruca Paşa Hamamı, Ağaç Pazarı hamamı, Taşlık Hamamı, Kadı Asker Hamamı, Bizans döneminden kaldığı söylenen Çukur Hamam, Yerekan Hamamı, Delikli Kaya Hamamı, Dere Hamamı, Kilimli Hamam, Hundi Hatun Hamamı, Yahşi Fakih Hamamı, Rum Mehmet Paşa Hamamı, Zen-i İbrahim Hamamı, Ahi Çelebi Hamamı, Oğlanlı Hamam, Tahmis Hamamı, Hıdır Ağa Hamamı, Çuhacılar Hamamı günümüze gelememiştir.


Tahtakale Hamamı (Merkez)

Edirne, Tahtakale Mahallesi’nde, Saraçlar Caddesi’nde ve Ali Paşa Çarşısı’nın karşısında bulunan Tahtakale Hamamını Sultan II.Murat, Darülhadis Camisi’ne vakıf olarak 1434- 1435’de yaptırmıştır.

Günümüze oldukça iyi bir durumda gelen bu hamam aynı zamanda Edirne’nin en büyük hamamıdır. Camekanlı kâğir çifte hamam plan düzeninde yapılan hamamın erkekler bölümü kadınlar bölümüne göre daha büyüktür. Yapı tekniği olarak duvarları üç sıra tuğla ve bir sıra taş dizisinden yapılmıştır. Erkekler bölümünün soyunmalık kısmı üç bölümden meydana gelmiştir. Bu bölümün üzerinde aydınlılık pencereleri bulunan, köşelerinde içten mukarnasları olan merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Ayrıca soyunmalığın ikinci katı asma kat konumunda olup iki katlıdır. Bu bölümün ortasına da fıskiyeli bir havuz yerleştirilmiştir. Soğukluk ve halvet bölümleri dıştan kiremitli bir kubbe ile örtülmüştür. Bu bölümün duvarları moloz taştan yapılmıştır. Hamamın güneyinde bulunan halvet kısmı merkezi kubbeyi destekleyen dört yarım kubbe ile örtülmüştür. Aynı zamanda bu bölüm dört eyvan plan düzenindedir. Hamamın kadınlar ve erkeler bölümü arasına külhan, güneyine de su sarnıçları yerleştirilmiştir.

Kadınlar bölümüne göre soğukluğu biraz daha küçüktür. İki sıra tuğla bir sıra taştan yapılan bu bölüm kare planlı olup üzeri on iki kasnağa oturan bir kubbe ile örtülmüştür. Buradan geçilen soğukluğun üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür. Halvet ve orta mekan, doğu ve batıdaki iki yarım kubbeli eyvan ile daha da genişletilmiştir. Bu bölümün güneyindeki bir kapıdan da hamamın özel yıkanma bölümlerine geçilmektedir.

Tahtakale hamamı günümüzde özel bir mülkiyette olup kullanılmaktadır.


Mezit Bey Hamamı (Merkez)

Edirne, Eski Cami’nin batısında olan Mezit Bey Hamamını Eflak’da Macar Hunyadi Janos ile yapılan savaşta şehit düşen Mezit Bey yaptırmıştır. O.Nuri Peremeci bu hamamın yapılış tarihi olarak l441-1442 tarihini ileri sürmüştür. Ancak Mezit Bey’in l442’de şehit olduğunu göz önüne alırsak hamamın bundan biraz daha önce yapılığını düşünebiliriz.

Kesme taş ve tuğladan tek hamam olarak yapılan hamam soyunmalık, soğukluk ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiş olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Hamamın yamuk plan düzenindeki camekan bölümünün çevresine ahşap sütunlu bir sundurma eklenmiştir. Buradan geçilen soğukluk çapraz tonoz örtülü olup, sıcaklığın çevresine kurnalı bölümler sıralanmıştır. Sıcaklıkta kare planlı, üzeri kubbeli iki halvet kısmı bulunmaktadır. Hamamın dışına da külhan yerleştirilmiştir.

Hamam bir gün kadınlara bir gün de erkeklere hizmet vermiştir.


Sokullu Hamamı (Merkez)

Edirne’nin merkezinde, Üç Şerefeli Cami’nin karşısında bulunan Sokullu Hamamını, Sokullu Mehmet Paşa Mimar Sinan’a yaptırmıştır. XVI.yüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilen hamam, Osmanlı mimarisinin en güzel eserlerinden birisidir. Çifte hamam plan düzenindedir. Sonraki yıllarda bu hamamın yanına yapılan Taş Han ona bitiştirilmiştir.

Hamamın kadınlar ve erkeklere ait bölümlerinin girişleri ayrı ayrı yerlerdedir. Hamamın doğu yönündeki sivri kemerli sütunlu görkemli bir girişle erkekler bölümünden soğukluk bölümüne girilmektedir. Bu bölümün çift kanatlı giriş kapısının üzerindeki yay kemerin içerisinde biri ters diğeri düz olmak üzere renkli taşlardan palmet motifleri yerleştirilmiştir. Ancak daha önce burada var olan kitabe günümüze gelememiştir.

Soğukluk bölümünü tromplu merkezi bir kubbe örtmekte olup buradaki kubbe yanlardaki tonozlarla desteklenmiştir. Hamamın duvarları iki dizi tuğla ve bir dizi de kesme taş ile örülmüştür. Aynı zamanda dış duvarlar dar silmelerle sona erdirilmiştir. Kadınlar ve erkekler kısmının soyunmalıklarının üzerleri, sekizgen aydınlık fenerli, on iki kasnaklı birer kubbe ile örtülmüştür. Kadınlar bölümünün soyunmalığı diğerine göre daha küçük ve sadedir. Buradaki kare mekanın üzeri pandantifli kubbe ile örtülmüş, içten kubbe eteği palmet motifleri ve kalem işleri ile bezenmiştir. Hamamın her iki bölümünün halvet kısımları yüksek kasnaklı pandantifli kubbelerle örtülmüştür. Ayrıca halvette özel yıkanma hücreleri bulunmaktadır. Bunlardan kadınlar bölümünde olan kurnaların ilginç bir görünümü vardır. Bu kurnalar gelin ve kaynana kurnaları olarak isimlendirilmişlerdir. Kaynana kurnası daha büyük ve gösterişli, gelin kurnası ise daha küçük ve zarif görünümdedir.

Hamam özel kişi mülkiyetine geçmiş II.Dünya savaşı sırasında bir ara hamam işlevinden uzaklaşmış ve ot deposu olmuş, bu arada içerisindeki mermer taşları yok olmuştur. Savaş sonrası onarılmış ve Edirne’de günümüzde hamam işlevini sürdürmektedir.

1960’lı yıllarda Sarayiçi’ne giden yolu genişletmek ve burada bir meydan yapılmak amacıyla hanın yıkılmasına girişilmiş, ancak çalışmalar durdurulmuştur. Bununla beraber hanın ve hamamın cephe görünümleri kısmen yıkılmış ve bugün garip bir hamam görünümü ortaya çıkmıştır.

Saray Hamamı (Merkez)

Edirne’nin en eski hamamlarından Saray Hamamı, Selimiye Camisi’nin kuzey doğusunda bulunmaktadır. XV.yüzyıla tarihlendirilen bu hamamın Sultan I.Murat döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Bununla beraber hamamın tarihi tartışmalı olup bu konuda kesin bir yargıya varılamamıştır. Hamam Saray-ı Atik’in (Eski Saray) bir bölümünü oluşturmaktadır. Sonraki dönemlerde halka açılmış, Selimiye Camisi’nin yapılmasından sonra da hamamın geliri camiye vakfedilmiştir.

Çifte hamam plan düzeninde yapılan hamam kesme taş ve tuğladan son derece özenli bir işçilikle yapılmıştır. Kadınlar ve erkekler kısımlarının üzeri kubbelerle örtülmüştür. Duvar kalıntılarından ve kubbe eteklerindeki izlerden hamamın yapıldığı ilk devirlerde son derece güzel malakari süslü olduğu anlaşılmaktadır.

Balkan Savaşı sırasında yıkılmış ve günümüze harap bir durumda gelmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmektedir.


Beylerbeyi Hamamı (Merkez)

Edirne’de Saraçhane Köprüsü ile Beylerbeyi Camisi’nin karşısında olan Beylerbeyi Hamamını Sultan I.Murat Döneminde Beylerbeyi Yusuf Paşa yaptırmıştır. Yusuf Paşa burada cami, imaret, türbenin yanı sıra bu hamamı da yaptırmıştır. XV.yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen hamamın, caminin yapım tarihi olan 1429 ile eş zamanda yapıldığı sanılmaktadır.

Beylerbeyi hamamı kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. Uzun süre yapı topluluğu harap bir durumda kalmış, sonradan cami restore edilmiştir. Bugün hamam yarı yıkık durumdadır.


Gazi Mihal Bey Hamamı (Merkez)

Edirne-Kapıkule yolu üzerinde Gazi Mihal Bey Camisi’nin yanındadır. Gazi Mihal Bey tarafından 1422’de çifte hamam olarak yaptırılmıştır.

Kesme taş ve tuğladan yapılmış olan hamamın içerisi malakari süslemeleri ile dikkati çekmektedir. Dikdörtgen planlı hamam ılıklık, sıcaklık, ve halvet bölümlerinden oluşmaktadır. Sıcaklığın iki tarafında birer eyvan bulunmaktadır. Halvet kemerlerle birbirinden dört ayrı bölüme ayrılmıştır. Hamamın arkasında boydan boya külhanı uzanmaktadır.


İbrahim Paşa Hamamı (Merkez)

Edirne Araplar Mahallesi’nde bir tepenin yamacında bulunan bu hamam İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır. İbrahim Paşanın kişiliği ve ne zaman yaşadığı konusunda kaynaklarda bir bilgiye rastlanmamıştır.


Tahtalı Hamamı (Merkez)

Edirne Karanfiloğlu Mahallesi’nde bulunan bu hamam Fatih Sultan Mehmet ve Sultan II.Beyazıt’ın sadrazamlarından Koca İshak Paşa tarafından 1483'te yaptırılmıştır.

Hamam girişi ahşap camekanlıdır. Günümüze gelemeyen, dikdörtgen planlı bu hamamın yalnızca duvar kalıntıları bulunmaktadır. Bunlara dayanarak hamamın taş ve tuğladan yapıldığı anlaşılmaktadır. Sıcaklık hamamın ortasında olup diğer bölümler onun etrafında şekillenmiştir.


Alaca Hamam (Topkapı Hamamı) (Merkez)

Edirne, Üç Şerefeli Cami’nin batısında bulunan Alaca Hamamın kitabesinden Sultan II.Murat tarafından 1440- 1441’de yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Günümüzde harap bir halde olan bu hamamın Arapça kitabesi Edirne Müzesindedir.

Osmanlı mimarisinde çifte hamam plan düzeninde yapılmış olan hamamın soyunmalık bölümünün temelleri günümüze gelebilmiştir. Buna dayanılarak bu bölümün ahşap olduğu sanılmaktadır.
XIX.yüzyıla kadar faal olan hamam Balkan Harbi'nden sonra terkedilmiştir.


Yeniçeriler Hamamı (Merkez)

Edirne Muradiye semtinde bulunan Yeniçeriler Hamamının ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Hamamın yanındaki Yeniçeriler Kışlası ve Yeniçeriler Camisi’nden ötürü bu isimle anılmıştır.

Günümüze gelebilen izlerinden moloz taş ve tuğladan yapılmış olan hamamın güzel bir taş işçiliği olduğu sanılmaktadır.

Kum Kasrı Hamamı (Merkez)
Edirne Sarayiçi'nde, Saray-ı Cedid'in hamamlarından birisidir. Sultan II.Murad veya Fatih Sultan Mehmet döneminde yapıldığı sanılmaktadır.
Moloz taş ve tuğladan yapılmış, ılıklık, sıcaklık ve halvet bölümlerinden oluşmaktadır. Üst örtüsünde sıcaklık ve halveti ayrı ayrı kubbeler örtmektedir. Soğukluk kısmı üç küçük kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Bu kubbeler Türk üçgenleri vasıtası ile duvarlar üzerine oturtulmuştur. Giriş kısmı yuvarlak kemerli ve dışarı doğru çıkıntılıdır.
Günümüzde askeri bölge içerisinde kalan bu hamam harap bir durumdadır.

Sokullu Mehmet Paşa Hamamı (Havsa)

Sokollu Külliyesinin bir bölümünü oluşturan hamam cami ile birlikte 1576-1577 yıllarında yapılmıştır.

Osmanlı mimarisinde çifte hamam plan düzenindeki bu hamam, kadınlar ve erkekler bölümünden meydana gelmektedir. Hamamın erkekler bölümüne çarşı içerisindeki sokakta iki sütunlu bir revaktan girilmektedir. Hamamın giriş kapısı sokak seviyesinin biraz üstünde olduğundan buraya birkaç basamakla çıkılmaktadır.

Kare planlı, tromplu bir kubbe ile örtülü olan soğukluk kısmı harap durumdadır. Duvarlarında nişler bulunan soğukluktan hamamın diğer bölümlerine geçilmektedir. Günümüze gelen kalıntılardan halvet bölümünün mermer kaplı olduğu anlaşılmaktadır.

Kadınlar kısmı depo olarak kullanılmıştır. Bu bölüm erkekler kısmı ile aynı plan düzenindedir. Bu bölüme kuzey yönündeki sokaktan girilmektedir. Soğukluk kısmı iki yana küçük eyvanlarla açılmış ve üzeri basık bir kubbe ile örtülmüştür. Bu bölümden halvet hücrelerine iki ayrı kapıdan girilmektedir.

Hamamın arakasında küçük kubbeli ve tonoz örtülü su deposu ile külhana ait olması gereken bazı bölümlerin izleri görülmektedir.

Hamamda soğukluklarda kesme taş kullanılmıştır. Kadınlar kısmının soğukluk ve sıcaklık bölümleri moloz taştan yapılmıştır. Kemerlerde ve ara bölmelerin geçişlerinde de tuğlalara yer verilmiştir.

Çifte Hamam (Uzunköprü)

Uzunköprü’deki çifte hamamı Sultan II.Murad yaptırmıştır. Kadınlar ve erkekler için ayrı bölümlerden oluşan çifte hamam plan düzenindedir. Her iki bölümün ayrı ayrı soyunmalık, soğukluk ve külhan bölümleri bulunuyordu. Hamam bütünüyle 530 m2’lik bir alanı kapsıyordu. Hamam moloz taş ve tuğladan yapılmıştır.

Hamamın kadınlar bölümü yıkılmış, sadece bazı duvarları ayakta kalabilmiştir. Erkekler bölümü 1978 yılına kadar işlevini sürdürmüştür. Bundan sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetine geçmiştir

Edirne Arastaları


Selimiye Arastası (Merkez)

Edirne Selimiye Camisi yapı topluluğunun bir bölümünü oluşturan Arastayı Sultan III. Murat (1574-1595) camiye gelir getirmesi için Mimar Davut Ağa’ya yaptırmıştır. Yapı topluluğunun dış avlusunun batı kenarı boyunca uzanan arasta, arazinin batıya doğru eğimli olduğundan ötürü avlu zemininden 5 metre daha aşağıdadır.Avludan buraya iki merdivenle inilmektedir.

Evliya Çelebi arastadan Kavaflar Çarşısı olarak söz etmiştir. Halk ta buraya Meyve Kapanı ismini vermiştir. Osmanlı döneminde en sağlam ve en güzel pabuçların burada yapılıp satıldığı kaynaklara geçmiştir. Arasta içerisinde bulunan dua kubbesinde ise çarşı esnafı her sabah toplanır, işlerinin iyi gitmesi için topluca dua ederlermiş. Dua kubbesinin yakınında bulunan ve dışarıya doğru taşkın mekanı bazı sanat tarihçiler sıbyan mektebi bazıları da darülhadis olarak tanımlamıştır.

Selimiye Arastası 255 m. uzunluğunda bir orta yol ile bunların arkasındaki dükkanlardan meydana gelmiştir. Bu dükkanlar kemerlerle birbirine bağlanmış olup üzerleri 73 kemerden oluşan tonozlarla örtülmüştür. Arastanın orta yolunun üzeride beşik tonozla örtülüdür. Bu koridorunun çevresinde karşılıklı 124 dükkan bulunmaktadır. Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmış olan Arastanın Selimiye Camisi avlusundan inilen iki ayrı merdiveni dışında üç girişi daha bulunmaktadır.

XIX.yüzyılda yapılan onarım ile Arastanın kurşun örtüsünün üzeri kiremitle kaplanmıştır. Balkan Savaşı sırasında top mermilerinden ötürü yıkılmış ardından da onarılmıştır. Yakın tarihlerde Arasta Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden onarılmıştır.


Ali Paşa Çarşısı (Merkez)

Edirne’nin merkezinde, saraçlar Caddesi ile Kapıkule’ye giden yolun köşesinde bulunan Ali paşa Çarşısını Hersekli Semiz Ali Paşa 1560 yılında yaptırmıştır. Bu çarşı Kanuni Sultan Süleyman’ın Babaeski’de yaptırdığı caminin vakfıdır. Mimar Sinan’ın eseridir.

İstanbul Kapalı Çarşısının küçük ölçüdeki bir benzeridir. Kesme taştan kalın duvarlı kütlevi bir yapı olup, etrafını çeviren sokaklardan altı kapı ile içerisine girilmektedir. Bu kapılardan üçü doğuya, biri batıya, biri kuzeye, biri de güneye açılmaktadır. Bunlara Ali Paşa Üst Kapısı, Ali Paşa Alt Kapısı, karşılıklı iki caddeye açılan Ali Paşa Orta Kapısı isimleri verilmiştir. Bunlardan Orta Kapı çarşıyı ikiye bölmektedir. 300 m. uzunluğunda olan çarşıda 130 dükkan bulunmaktadır. Bu dükkanlar uzun bir koridorun iki yanında sıralanmışlardır. Bu koridorun üzeri kemerlerle birbirlerine bağlanmıştır. Çarşı duvarların üst noktasındaki pencerelerle aydınlatılmıştır.

Ali Paşa Çarşısının Edirne’de yaygın bir ünü vardır. Edirneliler bir esnafı kötülemek için; “O zaten Ali Paşa’lı değildir” derler. İyi bir esnafı överken de “O zaten Ali Paşa’lıdır” sözünü söylerler. Edirne’de Ali Paşa esnafının dededen babaya ve oğla geçmesi gelenekselleşmiştir. Bu çarşı iyi ve ünlü esnaf yetiştiren bir okul niteliğindedir. Edirne’de yaygın bir teamüle göre, burada bir dükkan kiralamak için zengin olmak yetmemekte, iyi ahlâklı olmak da gerekmektedir.

Ali Paşa Çarşısı 1948 yılında onarılmış, 1992 yılında bir yangın geçirmiş ve kullanılamaz hale gelmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1997 yılında onarımı tamamlanarak eski sahiplerine kiralanmıştır. Çarşının mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir.

Edirne Köprüleri


Gazi Mihal Köprüsü (Merkez)

Edirne’de Yıldırım Mahallesi’nde Tunca Nehri üzerinde bulunan bu köprüyü ilk defa Bizans döneminde Mikhael Paleologos yaptırmıştır. Bu köprünün ne şekilde olduğu konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Zamanla harap olan köprüyü Osmanlı devletinin akıncılarından Gazi Mihal Bey 1420’de yeniden yaptırmıştır. Mimarı belli olmayan bu köprüye Gazi Mihal Bey’in ismi verilmiştir.

Gazi Mihal Bey Köprüsü 184.18 m. uzunluğunda, 5.90 m. genişliğinde olup 16 kemerlidir. Köprüdeki kemer açıklıkları ortalama 8.50 m. olup, yuvarlak kemerlidirler. Orta ayaklar 2.20 m. ölçüsünde birbirlerine eşit olup, üzeri korkuluklarla tamamlanmıştır. Kemerin görünen cepheleri ile tampon duvarları aynı düzlem içerisinde yontma taş ile yapılmıştır. Köprünün korkuluk taşları tampon duvarlarından 10 cm. lik bir konsolla dışarıya taşırılmakta, 50 cm. lik bir yükseklikten sonra içe dönerek 90 cm. lik korkuluğun orta kısmında boydan boya devam etmektedir. Böylece köprü boyunca geniş bir çerçeve meydana getirilmiştir. Bu tür korkuluklara Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde rastlanmamaktadır.

Köprünün gövdesi içerisine sızan suların dışarıya atılabilmesi için de pek az örnekte görülen bir drenaj sistemi burada uygulanmıştır. Bunun için de kemerlerin iç kısmında üzengi taşı hizasında ikişer delik açılmış ve buralara madeni borular yerleştirilmiştir. Köprü döşemesinin asfaltla kaplanmasından sonra bu sistem önemini yitirmiştir.

Köprünün orta kısmında Kemankeş Kara Mustafa Paşa tarafından 1640 yılında yapılmış bir kitabe köşkü bulunmaktadır. Kitabe köşkü üzerine Şeyhülislâm Yahya Efendi’nin söylediği bir tarih kitabesi yerleştirilmiştir. Bugün bu kitabe Edirne Müzesi’ndedir.

Kitabe:

Mustafa Paşa vezir-i âli nijad
Kim vücudun aleme Allah in’âm eyledi
Mülki Osmaniyi tamir etmeye sa'yeyleyüb
Her diyarın narmına Li-ilah ikdam eyledi
İşidüp cisr-i Mihale kesr-i noksan irdiğin
Kesrini cebreyleyüb noksanın itmâm eyledi
Oldu bu cisr-i sevab encâma tarihi tamam
Mustafa Paşa bu âlî-cisri ihkâm eyledi.
h.1050 (1640).

Köprü, yapımından 450 yıl sonra depremle harap olmuş ve Sultan II.Abdülhamid köprünün temelleri üzerinde İtalyan ustalarına yeniden bir köprü yaptırmıştır.


Yıldırım Köprüsü (Merkez)

Edirne Yıldırım Mahallesi’nde bulunan Yıldırım Köprüsünü Sultan III.Mehmed yaptırmıştır. Bu köprü bir bakıma Gazi Mihal Köprüsünün devamı niteliğindedir. Bu köprü Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1544 yılında onarılmış ve üzerine bugün Edirne Müzesi’nde bulunan Bursalı Suni’nin söylediği bir kitabe yerleştirilmiştir.

Kitabe:

Yıllar ile olup bu cisc-i medid
Reh-igüzâr-ı fenada câ-yi ubûr
Emri-i şah-ı cihân-penâh ile
Yaptılar ana sarfedip makdûr
Ehli-i dilden birisi anı görüp
Dedi tarihini olup mesrûr
Genc-i vâfirr verip yine o şeh
Cisr-i virani eyledi mâmur.
h.951 (1544)
III.Sultan Mustafa tarafından onarılan Yıldırım Köprüsünün onarım kitabesini Şair Örfi yazmıştır:
Onarım Kitabesi:
Şehinşah-ı muazzam-ı câ zıll-i hazreti mevlâ
Mülûk içre bulunmaz şevket ve kudrette banisi
Harap iken bu cisri eyledi âbâd esasından
Ebü-l-hayrad şah-ı âlem vakit oldu bânisi
Bilâdın herbirine şahra berri ihsandır
Mürûra bir tarikin bulamazlardı ahalisi
Yolu ile lütfe mail Padişah din-perverdir
Ki mahfuz oldu dünya gördü bu lütfü ahalisi
Hemen bir bende geldi Örfi gibi dedi tarihin
Bu cisri yaptı Sultan Mustafanın emr-i âlisi
h.1171 (1757)

Yıldırım Köprüsü 9 sivri kemerden meydana gelmiştir. Yan kemerler ortadakilerine göre daha dardır. Korniş ve korkuluk taşları bu kemerlerin hemen üzerinde olup, arazi meyiline uyarak da köprünün cephe görünümünü tamamlamaktadır. Köprünün ortasındaki kemerler en yüksek düzeyde olup buradan yanlara doğru alçalarak yol seviyesine inmektedir. Köprünün kemer ve korkulukları yontma taştan, diğer kısımları da tuğla hatıllı moloz taşlardan yapılmıştır.

Saraçhane Köprüsü (Merkez)

Edirne, Sarayiçi’nde Meriç Nehri ile birleştikten sonra güneye doğru akan Tunca Nehri üzerindedir. Aynı zamanda bu köprü şehrin kuzeybatısını saraya bağlamaktadır. Köprü Sultan II.Murad dönemi Umeralarından Şehabettin Paşa tarafından 1451 yılında yaptırılmıştır. Sultan II.Mustafa tarafından da 1706 yılında onarılmıştır. Edirne Valisi Hacı Esved Paşa 1886 yılında taştan örme ayaklar üzerinde köprüyü 50-60 m. kadar uzatmıştır. Ancak eski köprü ile yeni yapılan köprü arasında bir uyum sağlanamamıştır.

Saraçhane Köprüsü 120 m. uzunluğunda, 5 m. genişliğinde 11 ayaklı ve 10 kemerli bir köprüdür. Bu köprü 12 ayaklı olarak yapılmışsa da bugün iki yandaki birer kemeri toprak altında kalmıştır. Sivri olan bu kemerler yanlara doğru küçülmekte ve yol seviyesi ile birleşmektedir. Köprü cephelerinde ayaklara üçgen çıkıntılı selyaranlar yerleştirilmiştir. Köprünün üzerinde bir dinlenme balkonu vardır. Köprünün mansap cephesinde kitabe köşkü taş bloklar üzerine oturtulmuştur. Buradaki köşkün cephesi kırık sivri kemerler halindedir. Bu kırık sivri kemerli cephenin üzerinde alınlık şeklinde bir bölüm ve çatı yer almaktadır. Bu görünüşü ile köşk adeta bir zafer takına benzemektedir. Bu köşkün üzerinde bulunan 1451 tarihli kitabe Edirne Müzesi’ndedir.

Kitabe:

Bena hazel kantaratil meymenetil mübareketi, sahibül hayrati ve-l hasenât
El vezirull-âzam ved düstûrul-muazzam el-müştehirull mudevvu bi-Şihabeddin
Paşa Edrakehul lahü mâyeşâ Min zemanis-sultanil-mücahid elgazi Murad Han
İbn-i Muhammed han min nesli Osman. Senete hamse ve hamsine
ve semanemietin hicriyetin hilaliyetin.
h.855 (1451)

Sultan III.Mustafa’nın yaptırmış olduğu onarımı belirten kitabesi bugün köşkün üzerinde bulunmaktadır:

Padişâh-ı heft-kişver şehriyâr-ı bahr-ü ber
Hazreti Han Mustafa Şahinşehi Nusret Liva
Edirne şehrine teşrif edicek emreyledi
Çün bu hayrı (cisri) yapmağa ol dâver-i ferman reva
Hamdi’llâh bir ****net üzre bünyad oldu kim
Çeşm-i dünya görmemiştir böyle muhkem bir bina
Şevketiyle gün be gün ömrünü efzûn eyleyip
Böyle çok hayra muvaffak eyleye bari Hüdâ
Faika tekmil olunca didiler tarihini
Eyledi ferman yaptı bu cisri yaptı Sultan Mustafa.
h.1113 (1702)

Köprünün baba taşları dikdörtgen görünümlü payeler halinde olup, köprünün her iki yönünde de yer almaktadırlar. Köprünün bütünü kesme taştan yapılmıştır.


Fatih Köprüsü (Merkez)

Edirne Sarayiçi’nde, Demir Kapı ile Adalet Kasrı arasında Tunca Nehri üzerindeki bu köprünün kitabesi bulunmadığından ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber, köprünün Fatih Sultan Mehmet döneminde XV.yüzyılda yapıldığı kabul edilmektedir. Mimarı hakkında da bir bilgi bulunmamaktadır. Sarayiçi’ndeki sarayın yanmasından sonra yapılan Süvari Kışlalarına yakınlığından ötürü de bu köprüye Süvari Köprüsü, saray kullanılırken de Has Bahçe Köprüsü isimleri de yakıştırılmıştır.

Köprü 4 ayak üzerine 3 kemerli olarak kesme köfeki taşından yapılmıştır. Köprü kemerleri hafif sivridir. Orta kemer diğerlerinden daha büyük ve daha geniştir. Kemer ayakları memba cephesinde üçgen bir çıkıntı oluşturur. Bunun karşı cephesinde ise sekizgenin yarısı olarak düşünülen kütlevi bir çıkıntı bulunmaktadır. Köprü üzerinde dışarıya taşkın bir korniş uzanmaktadır. Bu kornişler köprünün meyline uygundur. Baba taşları bulunmamaktadır.


Beyazıt Köprüsü (Merkez)

Edirne Beyazıt Camisi yakınında Tunca nehri üzerindedir. Aynı zamanda bu köprü Edirne Merkezini Yeni İmaret Mahallesi’ne bağlamaktadır. Köprü Sultan II.Beyazıt tarafından 1488’de yaptırılmıştır. Mimarı Hayreddin’dir.

Beyazıt Köprüsü, 78 m. uzunluğunda, 6 m. genişliğinde kesme taştan yapılmıştır. Köprü beş sivri kemerli olup, kemer açıklıkları ortada 7 m., yanlarda da 3’er m.dir. Köprünün Edirne yönündeki kemer ayakları bugün toprak altında kalmıştır. Orta ayakları oldukça kalın ve kütlevidir. Köprünün tampon duvarları üzerinde bir korniş boydan boya devam etmektedir. Baba taşı bulunmamaktadır.


Yalnız Göz Köprüsü (Merkez)

Edirne Sarayiçi’nde Beyazıt Köprüsü’nün devamıdır. Sultan II.Selim zamanında, 1570 yılında yapılmıştır. Mimar Sinan tarafından yapıldığı sanılmaktadır.

Köprü tek bir kemerden, 6.60 m. açıklığındadır. Kesme taştan yapılmıştır.


Kanuni Köprüsü (Saray Köprüsü) (Merkez)

Edirne Sarayiçi’nde Tunca Nehri üzerinde olan bu köprüyü Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1560 yılında Mimar Sinan yaptırmıştır.

Sarayiçi Köprüsü ismi ile de anılan bu köprü 4 sivri kemer üzerine oturtulmuştur. Köprüde selyaranlar dışında başka bir mimari eleman görülmemektedir. Her iki yönündeki baba taşları da köprüyü tamamlamaktadır. Köprünün memba cephesinde sivri kemerli selyaranları bulunmaktadır. Köprü üzerinde bir korniş devam etmektedir. Bu korniş ile korkuluk arasında iki sıralı bir taş dizisi bulunmaktadır.

Uzunköprü (Uzunköprü)

Edirne Uzunköprü’de Ergene Nehri üzerinde Sultan II.Murad zamanında 1443-1444 yıllarında Mimar Hacı İvaz Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Köprü 1392 m. uzunluğunda 5,5 m. genişliğinde olup, 174 gözden meydana gelmiştir. Köprünün kemerleri sivri ve yuvarlak olmak üzere iki ayrı şekildedir. Bunlardan Uzunköprü tarafındaki 1-33 kemerleri sivri, 34-80 kemerleri yuvarlak, 81-112 kemerleri yine sivri, 113-151 kemerleri yuvarlak, 152-160 kemerleri sivri, 161-174 kemerleri yuvarlak olarak yapılmıştır. Kemer açıklıklarının hepsi aynı genişlikte olmasına rağmen yalnızca 147 ile 148. kemerler diğerlerinden biraz daha geniş ve büyüktür. Tampon duvarları üzerindeki selyaranlar 55. kemerden başlamakta ve her kemerde orta ayak hizasında üçgen çıkıntılar meydana getirmektedir. Orta ayaklarda selyaranlar üzerinde yer alan tahliye gözleri kemer halindedir. Ancak günümüzde bu gözler köprü cephesinde bulunmamaktadır. Köprünün yapımında kesme taş kullanılmıştır.

Uzunköprü’deki tarih köşkü veya tarih kitabesi bulunmamaktadır. Ancak Sultan II.Abdülhamid zamanında köprü onarılmış ve kitabesi Uzunköprü’deki Gazi Mihal Bey veya Belediye Parkı Çeşmesi denilen çeşmenin üzerine konulmuştur.

Köprü karayollarınca onarılmış ve bu onarım sırasında hiçbir anlamı olmayan bir fil kabartması buraya yerleştirilmiştir.


Meriç Köprüsü (Merkez)

Edirne Karaağaç yolu üzerinde Meriç ve Arda nehirlerinin birleştikleri yerde Meriç Nehri’nin üzerinde bulunmaktadır. Bu köprünün olduğu yerdeki selden yıkılan eski köprünün yerine Sultan II.Mahmut Edirne’ye geldiğinde yeni bir köprü yapılmasını istemiştir. Ancak maddi sıkıntıdan ötürü köprünün yapımına hemen başlanamaz ve bu köprü Abdülmecid döneminde yapılabilmiştir. Köprünün yapımına 1842 yılında başlanmış, 1847’de de tamamlanmıştır. Mimarının kim olduğu bilinmemektedir.

Köprü 263 m. uzunluğunda, 7 m. genişliğinde ve 13 ayak üzerine 12 kemerli olarak yapılmıştır. Köprünün kemerleri hafif sivri olup, kemer aralıkları 12 m.dir. Orta ayaklarda ise bu açıklık 6 m. civarındadır. Selyaranlar köprünün memba ve mansap cephelerinde orta ayaklar üzerindedir. Memba cephesindeki selyaranlar üçgen çıkıntılar halinde olup, bunların tepe uçları da üçgen biçimdedir. Mansap cephesindeki selyaranlar yedi köşeli çıkıntılar halindedir. Köprünün ortasında yer alan selyaranlar hem membada hem de mansapta çıkıntı meydana getirmektedirler. Köprünün orta kısmında memba cephesinde bir köşk balkonu, mansap cephesinde de bir kitabe köşkü bulunmaktadır. Kitabe köşkü barok üslupta, mermerden yapılmıştır. Burada birbirine bitişik ikişer paye üzerine bir tonoz yerleştirilerek köprünün kitabesi buraya konulmuştur. Bu bölüm dıştan kubbe şeklindedir. Aynı zamanda bu köşk bir dinlenme yeri olarak da düşünülmüştür. Köşk cephesinde görülen mermer kitabe Yunanlıların Trakya’yı işgali sırasında yok edilmiştir. Bundan sonra Necmettin Okyay’dan icazetli Uğur Derman tarafından talik yazı ile yeniden yazılmıştır (1966).

Kitabe:

Esas-endâz-ı dünyâni kerem Abdülmecid han’ın İmar-ı mülkünün üstad-ı adli oldu mimari
Olalıdan münhel cezb-ü mekârim ol şehin ahdi
Seza mânend derya dehre kılsa lütf-i câri
O Şahinşedir elhakk faiz-ül hayrât âlemde
Sezâdır kılsa âbâdân mülkü böyle âsârı
Edirne beldesi enhrı üzre hayr-i şâhne
Garîk-i cûy-i ihsan eyledi etraf ü aktarı
Gelib geçtikçe halk-ı memleket bu cisr-i sanîden
Duasaz dû-bâlâ kıldılar evrad-ü ezkârı
Meriç ü Arda nehri tâ-revan oldukça bu sûden
O şahin mülkünün feyz-i ilâhi ola enhârı
Bu tâk-ı cisri tersi’i etti Ziver işbu tarihin
Bu âli cisr oldu hayr-ı sanî-i cihandârî.
Sene:1258

Kesme taştan yapılmış olan köprünün korniş taşı ve korkuluk taşları köprü meyiline uygun olarak devam etmektedir.


Tunca Köprüsü (Merkez)

Edirne’de Tunca Nehri üzerindeki Edirne’nin Karaağaç ile bağlantısını sağlayan köprüyü Sultan II.Mehmet zamanında defterdarlık görevinde bulunmuş olan Ekmekçizade Ahmet Paşa 1608-1615 yıllarında yaptırmıştır. Köprünün mimarı İstanbul’da Sultanahmet Camisi’ni de yapmış olan Sedefkâr Mehmet Ağa’dır.

Tunca Köprüsü 11 ayaklı ve 10 kemerli olarak yapılmıştır. Köprünün mansap ve memba cephelerinde görülen selyaranlar üçgen çıkıntılar halindedir. Köprü üzerinde bir de kitabe köşkü bulunmaktadır. Yarısı yıkılmış olan köprü yeniden yapılmıştır. Köprünün hafifletme gözleri selyaranlarla bir bütün oluşturacak şekilde köprü cephesine yerleştirilmiştir. Bunların iki tanesi üç ve dördüncü kemerlerin oluşturduğu orta ayak üzerindeki üçgen selyaranın iki yanında yer almaktadır. Bu gözler sivri kemerlidir. Mansap cephesinde yer alan selyaranın iki yanında görülen hafifletme gözleri memba cephesindekilerin bir tekrarıdır. Köprünün ortasında kitabe köşkünün altında bulunan hafifletme gözü kitabe köşkü ile bütünleşmiştir. Bu kısım tampon cephesinden dışarıya doğru kare bir çıkıntı meydana getirmektedir.

Köprünün ortasında bulunan kitabe köşkü bir balkon görünümündedir. Bu kitabeyi Edirneli Şair Kamil mermer üzerine talik yazı ile yazmıştır.

Kitabe:

Ekmekçi Zade Ahmed Paşa-i kâmkârı
Hayratını görenler itmez mi hayrile yâd
Bu devlet içre defterdâr oldu on sekiz yıl
Bâ haşmet-i vezâret bâ devlet-i Hüdâdâd
Doldurdu Tunca nehrin bî şübhe sîm-ü-zerle
Bu cisr-î bî âdili illâh itti bünyâd
Maksudu bir du’adır ancak gelüb geçenden
Lâyık budur ki sen de ruhunu idesin şâd
Kâmî didi esas-ı mistahkemine tarih
Zibende rah-ı gülşen bu cisr-i Ahmed âbâd
Kad büniye fî seneti 1016 (1607).

Edirne Çeşmeleri


İbrahim Paşa Çeşmesi (Merkez)

Edirne’de İbrahim Paşa Mahallesi’nde, İbrahim Paşa Sokağı’nda İbrahim Paşa tarafından 1495’te yaptırılmıştır. İbrahim Paşa Camisi’nin şadırvanı olarak da kullanılan bu çeşme sekiz cephelidir ve dört kenarında çeşme aynaları kemerler içerisine alınmış, etrafı yarım payelerle de sınırlandırılmıştır. Ayrıca her cephede kemerleri tutan payeler bulunmaktadır. Paye kaidelerinin altı vazo şeklinde, başlıkları da akantus yapraklıdır.

Kesme taştan yapılmış olan çeşme İbrahim Paşa Camisi’nin yıkılmasından sonra meydan çeşmesi konumuna gelmiştir.


Hacı Adil Bey Çeşmesi (Merkez)

Edirne Meriç Köprüsü’nün bitiminde, Karaağaç yolunun başında bulunan bu çeşmeyi Edirne Valisi Hacı Adil Bey 1904 yılında yaptırmıştır. Barok üsluptaki çeşmenin projesini Edirne Evkaf Müdürü Sadrettin Bey ile Dr.Rıfat Osman çizmiştir.

Çeşme üzerinde Üsküdarlı Şair Alaaddin’e ait bir beyit bulunuyordu. Ancak bu beyit Karaağaç’ın Yunan işgali sırasında yerinden sökülmüştür.

Çeşme üç kademe üzerinde kesme taş ve mermerden dört köşeli olarak yapılmıştır. Batı ve doğu yönündeki sivri kemerli cepheleri rumi ve palmetlerle süslenmiştir. Diğer cepheler sade bezemesiz mermerdir. Çeşmenin dört cephesinde de kitabeler vardır. Çeşmenin üzeri geniş ahşap bir saçakla örtülüdür. Edirne Belediyesi tarafından 2000 yılında onarılmıştır.


Köseç Balaban Çeşmesi (Merkez)

Edirne Medrese-i Ali Bey Mahallesi’ndedir. Köseç Balaban isimli bir kişi tarafından 1544’te yaptırılmıştır.


Nazır Çeşmesi (Merkez)

İstanbul yönünden Edirne’ye girişte bulunan Nazır Çeşmesi, Koca Nazır denilen Mehmet Bey tarafından 1574 yılında yaptırılmıştır. Edirne Kadısı Salih Efendi ölen kız kardeşi Zeliha Kâmile Hanım için 1862 yılında bu çeşmeyi yeniden yaptırmıştır.

Kesme taştan, tek cepheli bir çeşme olup haznesi piramidal taş çatı ile örtülüdür. Ayna taşı düz mermerden olup bezemesi bulunmamaktadır. Önünde bulunan üç yalak taşı yükseltilen yol nedeni ile toprak seviyesinin altında kalmıştır.


Sinan Ağa Çeşmesi (Merkez)
Edirne Sultan II.Beyazıt Camisi’nin yanında bulunan bu çeşmeyi Sinan Ağa 1669’da yaptırmıştır. Kesme köfeki taşından yapılmış olan çeşme sivri kemerli alınlık kısmı ve önünde de yalağı bulunmaktadır. Yekpare mermer üzerine çeşmenin sekiz satırlı bir kitabesi vardır:

Sahib-i himmet Sinan ağa ki odur
Mahzar-ı eltaf hayye lem’ yez’el
Eyledi bu Çeşme-i pâki bina
Fi-sebil-illah zi-hayr-i ecel
Bir mahallinde eserdi bir riyâ
Ola makbulü hüdavend-i ezel,
Nûş edip dedim o dem tarihini
Ab-ı safi, hayr-ı vâlâ, bî-bedel
1080 (1669)

Sinan Ağa Yeni İmaret karakolu önüne, Saraçhane Köprüsü başına ve Yeni İmaret’te terazili çeşmeyi kendisi, eşi, oğlu ve kızı adına yaptırmıştır.


Ayşe Kadın Çeşmesi (Merkez)

Edirne Ayşe Kadın Mahallesi’nde Ayşe Kadın camisi yanındaki çeşme 1647 yılında yaptırılmıştır. Çeşme kitabesi zamanla bozulmuş ve daha sonra bir hayırsever tarafından yenilenmeye çalışılmış, üzeri de badana edildiğinden okunamamıştır.

Kesme köfeki taşından sivri kemerli bir çeşmedir.


Yıldırım Çeşmesi (Merkez)

Edirne Yıldırım Mahallesi’nde İbrahim Bey isimli bir hayırsever tarafından 1669’da yaptırılmıştır. Yıldırım Camisi’ne yakınlığından ötürü bu isimle anılmıştır. Bir meydan ortasında bulunan Yıldırım Çeşmesi sarnıcı ile birlikte 3.00x3.00 m. ölçüsünde kare planlı olup, kesme köfeki taşından yapılmıştır. Çeşme üzeri küçük yuvarlak bir kubbe ile örtülüdür. Sivri kemerli ayna taşı ve önünde yalağı bulunmaktadır. Ayna taşının üzerinde mermer kitabesi vardır:

Lillâhi aynen yeştehi hâ el-vâridûn
Min hayr-i İbrahim iza ecr-i bihâ
Lem’a levc-i-lillah ecr-i mâ’i ha
Sevabiha car-ül-yevm yuıb-asun
Mâ-i muinen yestelezze-eşşaribûn
Errahmet aynen yeşrebu bihâ el mukarrebûn
1080 (1669)


Dertli Mustafa Ağa Çeşmesi (Merkez)

Saraçhane Köprüsü’nün güneyinde, Saraçhane Karakolunun yanında bulunan bu çeşme, karakolun buradan kaldırılması üzerine, Edirne Belediyesi tarafından 1971 yılında bugünkü İtfaiye Müdürlüğü’nün arkasına taşınmıştır.

Kesme taştan, 3.60 m. yüksekliğinde dikdörtgen olan çeşmenin cephesi 1.80 m. genişliğindedir. Yekpare mermerden ayna taşı ve üzerinde muslukları, önünde de yalakları vardır. İlk yapılışında çeşmenin üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Bugünkü durumda b u kubbe ortadan kaldırılmış ve kasnaklar farklı biçimde çeşme üzerine oturtulmuş ve böylece Osmanlı mimarisinde rastlanmayan değişik bir görünüm ortaya çıkmıştır.

Rıfat Osman Çeşmesi (Merkez)

Edirne Ticaret Lisesi önünde Dr.Rıfat Osman tarafından 1916 yılında yaptırılmıştır.
Neo-Klasik dönem mimarisini yansıtan çeşme, dört sütun üzerine kubbeli olarak yapılmıştır. Sütünlar birbirlerine Neo-Klasik dönem özelliği taşıyan sivri kemerlerle bağlanmıştır. Sütunların üzerindeki köşelerde sitilize palmeti andıran köşe çıkıntıları bulunmaktadır. Bu köşe çıkıntılarının arasına da üçgen alınlıklar yerleştirilmiştir. Sütunların arasında alçakta su haznesi ve muslukları bulunmaktadır.



Muradiye (Sultan Süleyman) Çeşmesi (Merkez)

Edirne Muradiye Camisi’nin girişinde bulunan bu çeşmenin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Mimar Sinan’ın yaptırmış olduğu su yolu bu çeşmeye de bağlanmıştır.

Kesme köfeki taşından 3.70x3.25 m. ölçüsünde kareye yakın planlı, kütlevi bir yapısı olan çeşmenin her yüzünde sivri kemerli ayna taşları bulunmaktadır. Ayna taşları kabartma silmelerle çerçeve içerisine alınmıştır. Üzeri piramidal taş bir külahla örtülmüştür.



Askeri Hastane Yanındaki Çeşme (Merkez)

Click this bar to view the full image.Edirne Eski Askeri Hastanesi’nin önünde bulunan bu çeşme 1915 yılında yapılmıştır. Eski Askeri Hastane Avarız Köyü’ne giden yolun doğusunda olup, günümüzde şehir çöplüğüdür. Edirne’nin Osmanlı-Rus ve Balkan savaşlarının anısını yansıtan çeşmenin kitabesinde 1911-1912 yıllarında koleradan 581, tifüsten 344 ve hummadan 72 kişinin; 3 hekimin de tifüsten şehit olduğu yazılıdır. Bu nedenle çeşme şehitlerin anısı için yapılmıştır.

Bu çeşme 1971 yılında Eski Cami yakınına ve Bedesten’in önüne nakledilmiştir. Hastanenin bahçesine meydan çeşmesi olarak yapılan bu çeşmenin cephesi 15.00 m., yüksekliği 5.00 m., derinliği de 1.00 m.dir. Kesme köfeki taşından yapılmış olan çeşmenin sivri kemerli nişleri ve Rûmili, palmetli kitabesi vardır.


Yelli Burgaz Çeşmesi (Merkez)

Edirne Çavuşbey Mahallesi Ağaçpazarı Sokağı’nda bulunan Yelli Burgaz Çeşmesi İsmail Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapım tarihi bilinmemektedir.

Çeşme köfeki taşından kare planlı, iki cepheli olup, üzeri taş piramidal örtülüdür. Çeşmenin cepheleri hafif sivri yuvarlak kemerli olup, içerisine ayna taşı ve altına da yalağı yerleştirilmiştir. Çeşmenin piramidal örtü ile birleştiği yerde bademli bir silmesi vardır.






Sinan Ağa Çeşmesi (Merkez)

Edirne Beylerbeyi Camisi’nin haziresi yanında bulunan bu çeşmeyi Sinan Ağa 1699 yılında yaptırmıştır. Kesme taştan, kare planlı çeşme üç cephelidir. Üzeri taştan piramidal bir külah ile örtülmüştür. Sivri kemerli cephelerinin içerisine ayna taşı ve yalak yerleştirilmiştir. Ön cephesindeki sivri kemerin üzerine mermer kitabesi yerleştirilmiştir. Bu kitabelerde Kuran’dan alınma ayetler yazılıdır.

Çeşmenin doğu yönü kaş kemerli olup, burada üçgenler içerisinde lale motifleri ve güçleler bulunmakta olup, çeşmenin iki kenarında da selvi motifleri vardır.





Yahya Bey Çeşmesi (Merkez)

Edirne Kıyık Caddesi üzerinde, eski Tophane yolu üzerindeki bu çeşmeyi Yahya Bey 1580 yılında yaptırmıştır. Yahya Bey, Sultan III.Murad döneminde divan sahibi şairlerdendir.
Mimar Sinan üslubunda yapılan bu çeşme, Mimar Sinan’ın Edirne’ye su yollarını getirmesinden sonra yaptırılmıştır.

Çeşme kesme taştan, piramidal taş örtülüdür.Tek cepheli olan çeşmenin üzerindeki iki silme arasına mermer sülüs yazılı 82x38 cm. ölçüsünde kitabesi yerleştirilmiştir.

Kitabe:

Çünkü bu mâ’i tâhuri kıldı seyyid-i Yahya Bey
Bi nihayet rahmet etsun ana hayy-i müsteaân
Vasfedip dedi bir eksikle anın tarihini
Çeşme-i ab-ı hayatı canfezayı cavidan

Edirne Köprüleri


Gazi Mihal Köprüsü (Merkez)

Edirne’de Yıldırım Mahallesi’nde Tunca Nehri üzerinde bulunan bu köprüyü ilk defa Bizans döneminde Mikhael Paleologos yaptırmıştır. Bu köprünün ne şekilde olduğu konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Zamanla harap olan köprüyü Osmanlı devletinin akıncılarından Gazi Mihal Bey 1420’de yeniden yaptırmıştır. Mimarı belli olmayan bu köprüye Gazi Mihal Bey’in ismi verilmiştir.

Gazi Mihal Bey Köprüsü 184.18 m. uzunluğunda, 5.90 m. genişliğinde olup 16 kemerlidir. Köprüdeki kemer açıklıkları ortalama 8.50 m. olup, yuvarlak kemerlidirler. Orta ayaklar 2.20 m. ölçüsünde birbirlerine eşit olup, üzeri korkuluklarla tamamlanmıştır. Kemerin görünen cepheleri ile tampon duvarları aynı düzlem içerisinde yontma taş ile yapılmıştır. Köprünün korkuluk taşları tampon duvarlarından 10 cm. lik bir konsolla dışarıya taşırılmakta, 50 cm. lik bir yükseklikten sonra içe dönerek 90 cm. lik korkuluğun orta kısmında boydan boya devam etmektedir. Böylece köprü boyunca geniş bir çerçeve meydana getirilmiştir. Bu tür korkuluklara Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde rastlanmamaktadır.

Köprünün gövdesi içerisine sızan suların dışarıya atılabilmesi için de pek az örnekte görülen bir drenaj sistemi burada uygulanmıştır. Bunun için de kemerlerin iç kısmında üzengi taşı hizasında ikişer delik açılmış ve buralara madeni borular yerleştirilmiştir. Köprü döşemesinin asfaltla kaplanmasından sonra bu sistem önemini yitirmiştir.

Köprünün orta kısmında Kemankeş Kara Mustafa Paşa tarafından 1640 yılında yapılmış bir kitabe köşkü bulunmaktadır. Kitabe köşkü üzerine Şeyhülislâm Yahya Efendi’nin söylediği bir tarih kitabesi yerleştirilmiştir. Bugün bu kitabe Edirne Müzesi’ndedir.

Kitabe:

Mustafa Paşa vezir-i âli nijad
Kim vücudun aleme Allah in’âm eyledi
Mülki Osmaniyi tamir etmeye sa'yeyleyüb
Her diyarın narmına Li-ilah ikdam eyledi
İşidüp cisr-i Mihale kesr-i noksan irdiğin
Kesrini cebreyleyüb noksanın itmâm eyledi
Oldu bu cisr-i sevab encâma tarihi tamam
Mustafa Paşa bu âlî-cisri ihkâm eyledi.
h.1050 (1640).

Köprü, yapımından 450 yıl sonra depremle harap olmuş ve Sultan II.Abdülhamid köprünün temelleri üzerinde İtalyan ustalarına yeniden bir köprü yaptırmıştır.


Yıldırım Köprüsü (Merkez)

Edirne Yıldırım Mahallesi’nde bulunan Yıldırım Köprüsünü Sultan III.Mehmed yaptırmıştır. Bu köprü bir bakıma Gazi Mihal Köprüsünün devamı niteliğindedir. Bu köprü Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1544 yılında onarılmış ve üzerine bugün Edirne Müzesi’nde bulunan Bursalı Suni’nin söylediği bir kitabe yerleştirilmiştir.

Kitabe:

Yıllar ile olup bu cisc-i medid
Reh-igüzâr-ı fenada câ-yi ubûr
Emri-i şah-ı cihân-penâh ile
Yaptılar ana sarfedip makdûr
Ehli-i dilden birisi anı görüp
Dedi tarihini olup mesrûr
Genc-i vâfirr verip yine o şeh
Cisr-i virani eyledi mâmur.
h.951 (1544)
III.Sultan Mustafa tarafından onarılan Yıldırım Köprüsünün onarım kitabesini Şair Örfi yazmıştır:
Onarım Kitabesi:
Şehinşah-ı muazzam-ı câ zıll-i hazreti mevlâ
Mülûk içre bulunmaz şevket ve kudrette banisi
Harap iken bu cisri eyledi âbâd esasından
Ebü-l-hayrad şah-ı âlem vakit oldu bânisi
Bilâdın herbirine şahra berri ihsandır
Mürûra bir tarikin bulamazlardı ahalisi
Yolu ile lütfe mail Padişah din-perverdir
Ki mahfuz oldu dünya gördü bu lütfü ahalisi
Hemen bir bende geldi Örfi gibi dedi tarihin
Bu cisri yaptı Sultan Mustafanın emr-i âlisi
h.1171 (1757)

Yıldırım Köprüsü 9 sivri kemerden meydana gelmiştir. Yan kemerler ortadakilerine göre daha dardır. Korniş ve korkuluk taşları bu kemerlerin hemen üzerinde olup, arazi meyiline uyarak da köprünün cephe görünümünü tamamlamaktadır. Köprünün ortasındaki kemerler en yüksek düzeyde olup buradan yanlara doğru alçalarak yol seviyesine inmektedir. Köprünün kemer ve korkulukları yontma taştan, diğer kısımları da tuğla hatıllı moloz taşlardan yapılmıştır.