![]() |
Tarihte Bugün / 12 Kasım Kasım'ın ikinci Pazartesi günü "Dünya Çocuk Kitapları Haftası" başlıyor. Hafta 1919'dan bu yana Dünyada,1946'dan beri de Türkiye'de kutlanıyor. 1926. İngiltere'de hükümet madencilerle anlaştı; 6 aydır süren grevi maden grevi sona erdi. 1929. Yeni Türk harfleriyle basılan posta pulları kullanıma girdi. 1933. Almanya'da yapılan seçimlerde Naziler oyların yüzde 92'sini aldı. 1934. Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu; Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı başkan yardımcılığına seçti. 1941. Erzincan'da deprem: 40 bin kişi öldü, 90 kişi yaralandı. 1945. Yugoslavya'da genel seçimleri Mareşal Josip Broz Tito'nun önderliğindeki Ulusal Cephe kazandı. 1953. yılında bugün Türkiye'de limanlarda serbest bölge kurulmasına karar verildi. 1969. Moskova'ya giden Cevdet Sunay, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk Türk cumhurbaşkanı oldu. 1976. Amerika ve Vietnam, savaş sonrası ilk kez Paris'te görüştü. Aynı gün İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı. 1980. 12 Eylül darbesi sonrası ilk iki ayda 7,945 kişi gözaltına alındığı açıklandı. 1990. Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek "Flört, fahişelikten farksız" dedi. 1992. Halkın Emek Partisi'nden (HEP)18 milletvekili seçim bölgelerinde can güvenliği kalmadığı protesto amacıyla süresiz açlık grevine başladılar. 1995. İstanbul Yeniköy'deki Sait Halim Paşa yalısı elektrik kontağı sonucu yandı. 1996. Susurluk kazası sonrası ortaya atılan "devlet-mafya-siyaset" ilişkisini incelemek üzere Meclis araştırma komisyonu kuruldu. Aynı gün Susurluk Cumhuriyet Savcılığı kazada ölen Abdullah Çatlı ve Hüseyin Kocadağ ile yaralanan Sedat Emin Bucak'ın silahlı çete oluşturdukları iddiasıyla İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri Savcılığı'na fezleke gönderdi. 1998. PKK lideri Abdullah Öcalan Roma havaalanında yakalandı. 1999. Düzce'de Richter ölçeğine göre 7.2 şiddetinde deprem oldu. 828 kişi öldü, 4.948 kişi yaralandı. Bugün Doğanlar: 1840. "Düşünen Adam"ı ile ünlü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin. 1866. Modern Çin'in kurucusu Sun Yat-Sen. Bugün Ölenler: 1989. İspanya İç Savaşı'nın Cumhuriyeçi önderlerinden Komünist Parti lideri Dolores Ibarruri. "Dizlerinin üzerinde yaşamaktansa ayaklarının üzerinde ölmek yeğdir," sözüyle ünlü İbarruri, sosyalist söyleme yerleşen "Geçit Yok," direniş çağrısını da yükselten kişiydi. 1994. Amerikalı Olimpiyat şampiyonu ve 100 ve 200 m. rekortmenlerinden siyah kadın atlet Wilma Rudolph. |
Tarihte Bugün / 13 Kasım
1906. Fransız Paul Cornu, bir bisiklet üzerine tasarlanan dünyanın ilk helikopterini uçurdu. 1918. İtilaf Devletleri'ne ait savaş gemileri İstanbul Limanı'na girdiler ve toplarını şehre çevirdiler. 1932. Dr. Müfide Kazım, Türkiye'nin ilk kadın hükümet tabibi oldu. 1945. General Charles de Gaulle geçici Fransız Hükümeti'nin başkanlığına getirildi. 1956. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, Alabama eyaletinde otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığına yol açan yasanın geçersizliğini ilan etti. 1957. Sovyetler Birliği uzaya Sputnik-3'ü fırlattı. Sputnik-3 içinde iki de köpek vardı. 1961. Üniversiteye giremeyen öğrenciler İstanbul'da gösteri yapmak isteyince Polis müdahale etti. 1963. Lastik-İş Sendikası Genel Başkanı Rıza Kuas tutuklandı. Sendika bir çok işyerinde grev uygulamaktaydı. 1966. Adana'da Amerikalı erlerin kadınlara sarkıntılık ettikleri iddiaları ile galeyana gelenler Amerikalılara ait bina ve otomobilleri tahrip etti. 1968. Din Görevlileri Federasyonu kapatıldı. Aynı gün sonuçlanan Türkiye İşçi Partisi Kongresi'nde Mehmet Ali Aybar yeniden genel başkan seçildi. 1970. Suriye'de Hafız Esat darbe yaptı. 1977. Ajda Pekkan 7. Popüler Şarkı Yarışması'nda 2 altın madalya kazandı. 1980. Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan seçim yasasına muhalefetten 2'şer ay hapse mahkûm oldu. 1981. Milli Güvenlik Konseyi erken emekliliği teşvik eden yasayı onayladı. Artık isteyen memur 20 yılda emekli olabilecek. 1985. Kolombiya'da Nevada del Ruiz yanardağı patladı; 2 bine yakın insan öldü. Yanardağ 1845'den beri suskundu. 1986. Haciz ve iflas olayları arttı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB hükümetin tüccarı desteklemesini isteyince, Başbakan Turgut Özal, "batan batsın" dedi. 1990. Metal işkolunda örgütlü 50 bin işçi Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası MESS'i protesto için işyerlerinde yürüyüş yaptı. 1991. Eskişehir Cezaevi'ne sevk edilen tutuklu ve mahkûmlara yönelik dayak ve kötü muamele protesto edildi. Bugün Doğanlar: 1850. "Define Adası" kitabıyla ünlü İskoç yazar ve seyyah Robert Louis Stevenson. 1912. "Gergedan" oyunu ile tanınan Romen asıllı Fransız oyun yazarı Eugene Ionesco. Bugün Ölenler: 1943. Hikaye ve roman yazarı Kütahya Milletvekili Sadri Ertem. 1949. Eğitimci ve edebiyat tarihçisi Hıfzı Tevfik Gönensay. 1974. "Bisiklet Hırsızları" filminin yaratıcısı İtalyan yönetmen Vittorio de Sica. 1994. Ressam Nedim Günsür. |
Tarihte Bugün / 14 Kasım
14-20 Kasım Dünya Diyabet Günleri 1914. Fuat Uzkınay, ilk Türk filmi sayılan "Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı'nı" çekti. 1925. Sürrealistlerin ilk sergisi Paris'te açıldı. Aynı gün, Sivas'ta bazı kişiler şapka inkılabına karşı duvarlara yazılar astı. İmamzade Mehmet Necati, bu nedenle idama mahkûm oldu. 1940. İngiltere'nin Coventry şehri hava saldırısına uğradı;100 sivil öldü. 1941. Türkçe Terimler Cep Kılavuzu yüksek okul öğretmenlerine dağıtıldı. 1958. Hukuk Profesörü Ragıp Sarıca "Gazetecilerin tevkif edildiği yerde demokrasi yoktur," dedi. 1960. Yassıada duruşmalarında, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yla ilgili döviz yolsuzluğu davası başladı. Aynı gün, eski başbakan Adnan Menderes'in yargılandığı "Bebek Davası"nda delil olarak bebeğin kemikleri Ankara'dan getirildi. 1964. Amerikalı aktör Kirk Douglas "iyi niyet elçisi" olarak Türkiye'ye geldi. Başbakan İsmet İnönü, Douglas'ı kabul etti. 1969. Muammer Kaddafi Libya'daki bütün yabancı bankaları kamulaştırdı. 1972. İsmet İnönü, 5 Cumhuriyet Halk Partisi'nden, 'da da milletvekilliğinden de istifa etti. 1983. Barış derneği davası sonuçlandı.18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. 1984. Türk Milli Futbol Takımı, kendi sahasında İngiltere'ye 8-0 yenildi. 1985. Demokratik Sol Parti (DSP) kuruldu. 1992. Denizli'de sergilenen 6 nü fotoğraf valinin emriyle kaldırıldı. 1993. Naim Süleymanoğlu, Dünya Halter Şampiyonası'nda üç altın madalya kazandı. Bugün Doğanlar: 1840. Fransız empresyonist ressam Claude Monet. 1889. Hindistan'ın ilk başbakanı Jawaharial Nehru. Bugün Ölenler: 1950. Şair Orhan Veli Kanık; 1980. Nakşibendi cemaati liderlerinden Mehmet Zahit Kotku. 1982. Çevirmen ve gülmece yazarı Osman Canberk. |
Tarihte Bugün / 15 Kasım
1889. Brezilya Cumhuriyeti ilan edildi. 1924. İstanbul'da yüksek öğrenim gençliği İstanbul Tramvay Şirketi'ni protesto etti. Şirket öğrencilere indirimli tarife uygulamıyordu. 1937. Dersim İsyanı lideri Seyit Rıza ve 6 arkadaşı Tunceli'de idam edildi. 1938. İspanya İç Savaşı'nda dayanışma amacıyla Cumhuriyetçiler safında çarpışan, bütün ülkelerden gelen gönüllülerin oluşturduğu Uluslararası Tugaylar İspanya'yı terk etmeye başladı. 1941. İç hat uçak seferleri durduruldu. 1942. İki fiyatlı ekmek satışına başlandı: memurlar14, halk 27 kuruştan ekmek alacak. 1968. İtalya'da çalışanlar genel greve gitti. 1975. İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu kuruldu. 1979. İstanbul, Haydarpaşa açıklarında Yunan gemisi Evrenia ile petrol yüklü Rumen tankeri Independenta çarpıştı. Independenta patlayarak yandı. 1981. Danışma Meclisi Başkanı Prof. Sadi Irmak "Bizim demokrasimiz kendimize mahsus olacak" dedi. 1983. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi. 1988. Başbakan Turgut Özal, Türkiye'nin Filistin Devleti'ni tanıdığını açıkladı. 1990. İstanbul Metaş fabrikasında çalışan 950 işçi üretimi durdurdu. İşçiler 'da eş ve çocuklarıyla birlikte açlık grevine başladılar. 1995. Türkiye A Milli Futbol Takımı İsveç'le berabere kaldı. Böylece, ilk kez Avrupa Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazanıldı. 2000. Geçen yıl bugün Manisa'da16 gence işkence iddiasıyla üçüncü kez yargılanan polislere 5 ila10 yıl arasında ceza verildi. Polisler, ilk iki yargılamada beraat etmişlerdi. Bugün Doğanlar: 1603. 14 yaşında tahta çıkan ve 1618-22 arasındaki kısa süren hükümdarlığı sırasında imparatorluğun reform gereksinimleri için çaba gösteren Osmanlı Sultanı II. (Genç) Osman. 1881. F. P. A. baş harfleriyle imzaladığı mizahi köşe yazılarıyla çağdaş gazete köşe yazısı geleneğini başlatan Amerikalı çevirmen, şair ve radyocu Franklin Pierce Adams., 1887. 20 yüzyıl Amerikan sanatının önde gelen kadın ressamlarından Georgia O'Keeffe. Bugün Ölenler: 1916. "Quo Vadis"in yazarı Polonyalı romancı Henryk Sienkiwicz. 1958. Amerikalı sinema oyuncusu Tyrone Power. 1980. Halkbilimci Prof. Sedat Veyis Örnek. 1984. V. Mehmet Reşat'ın torunu Nazım Osmanoğlu. 1998. Amerikalı siyah ve yurttaş hakları savunucusu Stokely Carmichael. |
Tarihte Bugün / 16 Kasım
1869. Akdeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan Süveyş Kanalı 132 yıl önce açıldı. 1926. Hintli şair Tagor İstanbul'a geldi. Tagor, "Yaptığınız inkılaplar yalnız Türkiye İçin değil, bütün Doğu için de parlak bir gelecek hazırlamaktadır" dedi. 1935. İngiltere'de Muhafazakar Parti seçimleri 432 sandalye alarak kazandı. 1938. Atatürk'ün naşı Dolmabahçe Sarayı'nda katafalka kondu. 1942. Tasvir-i Efkâr gazetesi yayımlanmaya başladı. 1949. İsmet İnönü ve Celal Bayar'a suikast ihbarı yapıldı. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna suikast düzenleyicisi olma iddiasıyla tutuklandılar. İddianın geçersizliği anlaşılınca her ikisi de 21 Kasım günü serbest bırakıldılar. 1967. Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Şiir Forumu Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı yaşayan en büyük Türk şairi seçti. 1975. Eylül depreminde evsiz kalan Liceliler resmi daireleri işgal etti. 1976. İki Filistinli gerilla Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed, ömür boyu hapse mahkûm edildi. Reşit ve Muhammed 11 Ağustos1976'da Yeşilköy havaalanında yolculara ateş etmişti. Eylem sonrası, yakalanan gerillalar eylemi İsrail'in Uganda baskınının intikamı için yaptıklarını söylemişlerdi. 1979. Başbakan Süleyman Demirel, "Devraldığımız şey kuyruktur, yokluktur, kan denizidir." dedi. Aynı gün Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER İstanbul şubesi eski başkanı Talip Öztürk öldürüldü. 1981. Eski Başbakan Nihat Erim ve İstanbul Emniyet Müdür Muavini Mahmut Dikler'i öldürmekten sanık 6 Dev-Sol militanı idama mahkum oldu. 1986. Mimar Sedat Hakkı Eldem Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Eldem'in İstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu binası bu ödüle değer görüldü. 1987. Türkiye'ye gelen Türkiye İşçi Partisi ( TİP ) Genel Sekreteri Nihat Sargın ile Türkiye Komünist Partisi ( TKP ) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) uçaktan iner inmez gözaltına alındılar. Sargın ve Kutlu Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni (TBKP) kurmak amacıyla Türkiye'ye gelmişlerdi. 1988. Yüksek öğrenim kurumlarında başörtüsünü serbest bırakan düzenleme Meclis'te yasalaştı. 1991. Bilge Karasu, "Gece" romanıyla, Pegasus Edebiyat Ödülü'nü aldı. 1995. Eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemeleri Başsavcısı Nusret Demiral Milliyetçi Hareket Partisi'ne girdi. Bugün Doğanlar: 1895. Alman besteci Paul Hindemith. Bugün Ölenler: 1935. Şair Celal Sahir Erozan. 1960. Oscar ödüllü Amerikalı aktör Clark Gable. 1974. Sosyolog ve halkbilimci Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu. 1981. Oscar ödüllü Amerikalı aktör William Holden, 1990. Ressam Fikret Kolverdi. 2000. Protest müzik sanatçısı Ahmet Kaya. |
Tarihte Bugün / 17 Kasım
1922. Sibirya, Sovyetler Birliği'ne katıldı. 1924. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Kurucuları arasında Halk Fırkası'ndan 9 Kasım'da ayrılan Refet (Bele), Adnan (Adıvar), Ali Fuat (Cebesoy), Hüseyin Rauf ( Orbay) Beyler de vardı. 1929. Sovyetler Birliği'nde Nikolay Buharin politbürodan çıkarıldı. Aynı gün Türkiye'de, Ta Hronika davasında gazetenin sorumlu müdürü Madam Mihailidi beraat etti. 1930. Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini feshetti. 1933. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ile diplomatik ve ticari ilişkiler kurmaya başladı. 1934. Şehir Tiyatrosu'nda üç milli opera oynanmasına karar verildi. Ülkü Yolu, Taş Bebek ve Bayönder operaları sahnelenecek. 1939. Türk ordusundaki son Alman danışmanlar Türkiye'den ayrıldı. 1942. Bigadiç, Sındırgı ve Gölcük'te deprem.. Aynı gün Mısır kralı Faruk sürgüne gönderildi, yerine albay Cemal Abdul Nasır geçti. 1958. Erzurum Atatürk Üniversitesi açıldı. 1963. Yerel seçimler Adalet Partisi'nin zaferiyle sonuçlandı. 1965. Devlet Tiyatrosu'nda grev başladı. Grev, iki gün sonra sona erdi. 1970. Sağcı "komandolar" İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi'ni bastı. İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı. 1972. Juan Peron 17 yıllık sürgünden sonra Arjantin'e döndü. 1975. Gaziantep'te bütün ortaokul ve liseler boykota gitti. 1976. Türkiye İşçi Partisi'nin davetlisi Şilili sanatçılar sınır dışı edildi. 1981. Milliyetçi Hareket Partisi davasında Alparslan Türkeş "Ben faşist değil, Atatürkçüyüm" dedi. 1983. Yorgun Savaşçı filmi yaktırıldı. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT Genel Müdürü Macit Akman, "gerekçe olarak, senaryonun tarihi gerçeklere uymadığı gösterildi" dedi. 1990. Genel Maden-İş Sendikası üyesi 48 bin maden işçisi grev kararı aldı. 1995. Osman Hamdi Bey'in "Yeşil Türbe" tablosu İngiltere'de 37 milyar liraya satıldı. 1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP Ankara'da "Ya hesap verecekler, ya halk onları süpürecek" sloganıyla bir miting yaptı. 8 bin ÖDP'li Susurluk kazasıyla ortaya çıkan "devlet-mafya-polis" ilişkisini protesto etti. 1999. İrlanda'yı yenen Türk Milli Futbol Takımı Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazandı. Bugün Doğanlar: 1925. Amerikalı aktör Rock Hudson. 1942. Amerikalı sinema yönetmeni Martin Scorsese. Bugün Ölenler: 1917. Fransız heykeltıraş Auguste Rodin. 1982. Eski milli eğitim bakanlarından Dr. İbrahim Öktem ve şair, yazar, ve tiyatrocu Suat Taşer. |
Tarihte Bugün / 18 Kasım
1913. Belkıs Şevket Hanım, tek motorlu üstü açık tayyareye binme cesareti gösteren ilk kadın oldu. Belkıs Hanım İstanbul üzerinde uçarken aşağı attığı kartlarda Osmanlı Mudafaa-i Hukuk-u Nisvan Derneği üyelerine selam yolluyordu. 1927. Ankara Telsizi (radyosu) yayına başladı. 1928. Walt Disney'in Buharlı Gemi (Steamboat Willy) adlı ilk sesli senkronize Mickey Mouse filmi, gösterime girdi. 1929. Japonlar, Mançurya'yı işgal etti. 1933. İstanbul Üniversitesi'nde ilk öğretim yılı başladı. 1936. Adolf Hitler ve Benito Mussolini, General Fransisco Franco'nun İspanya'da kurduğu geçici hükümeti tanıdı. 1937. Dersim Ayaklanması bastırıldı. 1940. Bakanlar Kurulu, hava saldırılarına karşı bütün kent ve kasabalarda geceleri karartma yapılması kararı aldı. 1941. Bir deniz altı İstanbul Burgaz adası yakınlarında Yenice gemisini batırdı,12 kişi öldü. 1945. Bulgaristan'da seçimleri Komünist Partisi öncülüğündeki Yurtsever Cephe kazandı. 1972. Gazeteci İlhan Selçuk İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığınca tutuklandı. 1976. Zonguldak maden işçileri direnişe geçtiler. 1977. Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat İsrail'e gitti. Sedat İsrail'i ziyaret eden ilk Arap lider oldu. 1986. 12 Eylül sonrası en büyük grev NETAŞ'da başladı. 2650 işçi grevde. 1992. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Meclis'de oybirliğiyle kabul edildi. Bugün Doğanlar: 1797. Amerikalı kölecilik karşıtı siyah kadın eylemci Sojourner Truth. 1898. Sol toplumsal ve siyasal bakış açısından yaptığı 50yi aşkın uluslararası belgeselle tanınan Hollandalı sinemacı Joris Ivens. 1891. İtalya'da çağdaş mimarlık ve çağdaş endüstriyel tasarımın gelişmesine yaptığı katkıyla bilinen mimar ve tasarımcı Gio Ponti. 1939. Eserlerinde Kanada yurtseverliği ve fenimizme yaptığı vurguyla bilinen Kanadalı şair, romancı ve eleştirmen Margaret (Eleanor) Atwood. Bugün Ölenler: 1922. Fransız romancı Marcel Proust. 1952. Fransız şair Paul Eluard. 1962. Nobel ödüllü Danimarkalı Fizikçi Niels Bohr. 1973. Türkiye Komünist partisi yöneticilerinden Zeki Baştımar. 1983. Laz İsmail diye tanınan Türkiye Komünist Partisi Genel Sekreteri İsmail Bilen. 1984. Ressam Eşref Üren. 1989. Gazeteci Turhan Aytul 2000. Türk Sanat Müziği sanatçısı Yıldırım Gürses. |
Tarihte Bugün / 19 Kasım
1923. 1400 Şark Demiryolları işçisi greve gitti. Grev bir hafta sürdü. 1924. Bir Mısırlı, İngiltere'nin Sudan Genel Valisi Sir Lee Stack'ı öldürdü. 1941. İngiltere Kuzey Afrika'da Alman ve İtalyanlara karşı saldırıya geçti. 1942. Beslenme, giyecek ve yakacak için Harp Ekonomisi Bürosu kuruldu. 1956. Türkiye'de akaryakıt tüketimine sınırlama getirildi, ekmekte 70 gram indirim yapıldı. 1957. Çekoslovakya'da Antonin Zapotocky'nin ölümü üzerine, Antonin Novotny devlet başkanı oldu. 1959. Hapiste bulunan gazeteci Ülkü Arman, basın üzerindeki baskıları protesto etmek için günü açlık grevine başladı. Açlık grevi 9 gün sürdü. 1960. Af çıktı. 15 bin tutuklu ve hükümlü aftan yararlanacak. 1967. Türkiye ile Yunanistan arasında Kıbrıs gerginliği sürüyor. Meclis hükümete ülke dışına asker gönderme yetkisi verdi. Donanma İmroz açıklarında alarmda. 1972. Batı Almanya'da Willy Brandt bugün yeniden şansölye seçildi. 1979. Gazeteci İlhan Darendelioğlu öldürüldü. 1982. Milli Eğitim Bakanı Hasan Sağlam 12 Eylül'den beri bakanlığa bağlı 5,040 kişinin görevine son verildiğini açıkladı. 1984. Birleşmiş Milletler görevlisi Enver Ergun, vurularak öldürüldü. Saldırıyı Ermeni Devrimci Ordusu üstlendi. 1989. İzmir, Aliağa'da termik santral inşası sürüyor. "doğa katliamına hayır" mitingi düzenlendi. 1991. Süleyman Demirel başkanlığında Doğru Yol Partisi, DYP Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP koalisyonu 49. Hükümet kuruldu. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Başbakan Yardımcısı oldu. 1992. İstanbul'da polis otosuna açılan ateşte 4 polis memuru öldü. Saldırıyı Dev-Sol üstlendi. Polislerin cenaze töreninde, "Kahrolsun insan hakları" sloganı atıldı. Aynı gün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş gazeteci Mehmet Ali Birand hakkında suç duyurusunda bulundu. Mehmet Ali Birand Osman Öcalan ile yaptığı röportajı "32. Gün" TV programında yayınlamıştı. 1994. Dünya Halter Şampiyonası'nda Halil Mutlu 7 dünya rekoru kırdı, 3 altın madalya aldı. 1995. Pakistan'ın başkenti İslamabad'daki Mısır Büyükelçiliği'ne intihar saldırısı düzenlendi; 15 kişi öldü, 39 kişi yaralandı, saldırıyı İslami Cemaat Örgütü üstlendi. Bugün Doğanlar: 1917. Javaharlal Nehru'nun kızı Hindistan başbakanlarından İndira Gandi. 1963. Oscar ödüllü Amerkalı sinema oyuncusu ve yönetmen Jodie Foster. Bugün Ölenler: 1828. Avusturyalı besteci Franz Schubert. 1981. Şair Enver Gökçe. |
Tarihte Bugün / 20 Kasım
1918. Venezuela İspanya'dan bağımsızlığını kazandı. 1922. 79 yıl önce İsviçre'nin Lozan şehrinde Lozan Barış Konferansı açıldı. 1936. İspanya İç Savaşı'nda faşist ayaklanmaya karşı Cumhuriyetçiler safında mücadele eden anarşist önderlerden Buenaventura Durruti öldürüldü. 1940. Macaristan Mihver Devletleri'ne katıldı. 1943. İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu. 1945. Nazi savaş suçlularının yargılanmasına Nürnberg'de başlandı. 1949. Türk Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası grup eleme maçında Suriye'yi 7-0 yendi. 1953. Türkiye'de ilk Otomobil Mukavemet Yarışı yapıldı. 1957. Fahretttin Kerim Gökay Berlin Büyükelçiliği'ne atanınca, yerine eski Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan İstanbul valisi ve belediye başkanı oldu. 1959. İngiltere, Avusturya, Danimarka, Norveç, Portekiz, İsveç ve İsviçre kısa adı EFTA olan Avrupa Serbest Ticaret Birliği anlaşmasını imzaladılar. 1962. Amerika Birleşik Devletleri Küba ablukasına son verdi. 1975. Diyarbakır Lice depreminde evsiz kalanlar resmi daireleri işgal eylemi sonrası Diyarbakır'a doğru yürüyüşe geçtiler. 1978. İstanbul'da kaçırılan "Suadiye" yolcu gemisi İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi'nde 2,5 saat dolaştırıldı. 1979. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ümit Doğanay öldürüldü. 1982. İstanbul Ataköy'de bir tavernada tüpgaz patladı; 24 kişi öldü. 1994. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, RTÜK, özel radyo ve televizyonlarda 900'lü hat reklamlarını yasakladı. Aynı gün Dünya Halter Şampiyonası'nda Naim Süleymanoğlu 64 kiloda 5 dünya rekoru kırdı ve 3 altın madalya aldı. 1998. İtalya 12 Kasım'da Roma havaalanında yakalanan PKK lideri Abdullah Öcalan'ı serbest bıraktı. 2000. 20 Ekim 18 cezaevinde 865 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başlamıştı. F Tipi cezaevlerine karşı başlatılan açlık grevleri günü ölüm orucuna dönüştürüldü. Bugün Doğanlar: 1914. Yeni Meksika romanının kurucularından, romancı, öykücü ve siyasal eylemci José Revueltas. 1923. Güney Afrikalı yazar Nadine Gordimer. 1925. Ağabeyi ABD Başkanı John Kennedy'nin ardından suikastte hayatını kaybeden eski adalet bakanı Robert F. Kennedy. Bugün Ölenler: 1910. Rus romancı Lev Tolstoy. 1926. Amerikalı yazar Jack London intihar ederek. 1975. İspanya'nın faşist lideri General Francisco Franco. |
Tarihte Bugün / 21 Kasım
Dünya Merhaba Günü 1783. Mongolfier kardeşlerin balonu ile ilk insanlı uçuş gerçekleşti. 1831. Fransa, Lyon'da dokuma işçileri ayaklandı. 1924. İsmet Paşa (İnönü) başbakanlıktan istifa etti. 1938. Atatürk'ün naşı Ankara'da Etnografya Müzesi'ndeki geçici istirahatgahına konuldu. 1941. Tüm yüksek okulların son iki döneminde Türk İnkılap Tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti Rejimi dersinin okutulması zorunlu oldu. 1952. Amerika Birleşik Devletleri ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı. 1955. Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve İngiltere'nin katılımıyla Bağdat Paktı kuruldu. 1967. Kıbrıs nedeniyle Türkiye -Yunanistan gerginliği sürüyor. Yunanistan, "Silahlı bir çatışmadan kaçınarak sorunlarımızı görüşmeler yoluyla çözmeye hazırız" açıklamasını yaptı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural, "Kıbrıs'a çıkarız, kimse kaygılanmasın; ancak zaman söyleyemem" dedi. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson, savaştan kaçınılması önerisinde bulundu. 1981. Türkiye'nin Los Angeles Konsolosluğu bombalandı, ölen ya da yaralanan olmadı. 1985. Amerika Birleşik devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov Cenevre'de buluştu. Zirvede, stratejik nükleer silahların yüzde 50 azaltılması kararı çıktı. 1990. Kadınların karşı çıktığı, fahişelere tecavüzde ceza indirimi öngören Türk Ceza Kanunu) 438. maddesi kaldırıldı. 1994. Dünya Halter Şampiyonası'nda Fedail Güler 70 kiloda 2 dünya rekoru kırdı, 2 altın madalya kazandı. Halter Milli Takımı dünya ikincisi oldu. 1995. Dayton Barış Anlaşması ile Bosna Savaşı sona erdi. 1998. İstanbul'da Mor Çatı Kadın Sığınakları Vakfı'nın çağrısıyla iki günlük 1. Kadın Sığınakları Kurultayı düzenlendi. Amaç, kadına yönelik şiddete karşı mücadelede kadınlar ve gruplar arası kalıcı bir iletişim ağı oluşturmak.. Bugün Doğanlar : 1694. Fransız filozof Francois Marie Arouet, yaygın olarak bilinen adıyla Voltaire. Bugün Ölenler : 1946. Spor yazarı, gazeteci Sami Karayel. 1977. Geleneksel tuluat tiyatrosunun son temsilcisi Tevfik İnce. |
Tarihte Bugün / 22 Kasım
Diş Hekimleri Bayramı 1497. 504 yıl önce Portekizli denizci Vasco de Gama Ümit Burnu'na vardı. 1909. 92 yıl önce bugün Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu. 1925. Şapka inkılabına karşı gösteriler sürüyor. Kayseri'de gösteriler yapıldı. 1936. Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları Saray ve Ötesi, Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmeye başladı. 1948. İkinci Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi. 1952. Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı saldırıya uğradı. 1958. Juilliard Dörtlüsü, besteci Adnan Saygun'un 1. Yaylı Çalgılar Dörtlüsü'nü Washington'da seslendirdi. 1963. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John Kennedy Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün yardımcısı Lyndon B. Johnson başkan oldu. 1968. Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta18 saat yaşayabildi. Aynı gün Lütfullah Şadi Alkılıç cezaevine kondu. Alkılıç "Türkiye'nin tek kurtuluş yolu sosyalizmdir" başlıklı yazısında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle 6 yıl 3 ay hapis cezası almıştı. 1975. İspanya'ya Monarşi geri döndü; Don Juan Carlos İspanya kralı oldu. 1976. Bursa Cezaevi'nde isyan çıktı. Müdür rehin alındı. 1978. Politika gazetesi yazı işleri müdürü Ali İhsan Özgür öldürüldü. 1979. Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk Lirası'nın yeniden devalüe edilmesini istedi. 1982. Yazar Tezer Özlü Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı. 1984. Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu toplantıyı terk etti. 1986. 20 yaşındaki Mike Tyson dünyanın en genç ağır sıklet şampiyonu oldu. 1994. Devlet Opera ve Balesi'nin bütçesinde kesinti yapıldı. Kesintiyi yapan Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Refah partisi milletvekilleri, "Opera ve bale ne iş yapar, bunları kaç kişi seyrediyor" dediler. Bugün Doğanlar: 1890. Eski Fransa Cumhurbaşkanı General Charles de Gaulle. Bugün Ölenler : 1948. Medine Müdafii Gazi Ömer Fahreddin Paşa (Türkkan) 1976. Yazar Sevgi Soysal. 1994. Tiyatro oyuncusu Asuman Korad. |
Tarihte Bugün / 23 Kasım
1925. Şura-yı Devlet yani Danıştay kanunu kabul edildi. 1935. İstanbul-Haliç Şirketi'nin faaliyetine 22 Kasım son verildi; vapur hizmetlerini İstanbul Belediyesi üstlendi. 1936. İstanbul'da tramvay ücretlerine on paralık zam yapılması üzerine, Hüseyin Cahit Yalçın, İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ'ı mahkemeye verdi. 1938. Adolf Hitler 5 bin markın üzerinde malı olan Yahudilere yüzde 20 oranında vergi koydu. 1947. İstanbul İnönü Stadı açıldı. Stattaki İlk golü Süleyman Seba attı. 1954. Bedii Faik, Dünya gazetesinde, Devlet Bakanı Mükerrem Sarol'a hakaret ettiği iddiasıyla tutuklandı. 1964. Başbakan İsmet İnönü başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu karasularının 6 milden 12 mile çıkarılmasını kararlaştırdı. 1970. Türkiye'nin Ortak Pazar'a, yani bugünkü adıyla Avrupa Birliği'ne üyelik protokolü Brüksel'de imzalandı. Protokol 22 yıllık bir geçiş süreci öngörüyordu. Aynı gün, Ortak Pazar'a geçiş çalışmalarını protesto eden bir grup Ortak Pazar Sergisi'nin camlarını kırdı. 1975. Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Süleyman Genç, Milliyetçi Cephe'nin iktidarda olduğu 8 ayda 21 gencin öldürüldüğünü, 43 silahlı baskın düzenlendiğini açıkladı. Milliyetçi Cephe, Adalet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Milli Selamet Partisi'nden oluşuyordu ve başbakan Süleyman Demirel idi. 1985. Rahşan Ecevit Demokratik Sol Parti, DSP genel başkanı oldu. Rahşan Ecevit, partinin "sürekli demokrasi, süngüsüz barış, sömürüsüz bir düzen için" kurulduğunu açıkladı. Başbakan Turgut Özal'a suikast girişiminde bulunan Kartal Demirağ'a önce idam, sonra da suçun teşebbüs halinde kalması nedeniyle 20 yıl hapis cezası verildi. Aynı gün cezaevindeki açlık grevlerini destekleyen Sakatlar Derneği üyesi 6 görme engelli kişi gözaltına alındı. 1990. Prof. Tansu Çiller törenle Doğru Yol Partisi'ne (DYP) katıldı. 1994. Özelleştirme yasası çıktı. 1995. Seçim çevresi barajını yüzde10 olarak düzenleyen yasa çıktı. 1996. Bergama'da siyanürle altın aranmasına karşı çıkan köylüler büyük bir miting yaptı. 1997. Hasan Al, 67 kilo dünya profesyonel boks şampiyonu oldu. Al unvan maçında Kolombiyalı Alex Lubo'yu yenmişti. Bugün Doğanlar: 1876. İspanyol besteci Manuel de Falla. Bugün Ölenler: 1942. Gazeteci Haldun Galip Savcı. 1964. Türkolog Ord. Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat. 1971. Hukukçu ve siyaset insanı Vasfi Raşit Seviğ. 1976. Fransız yazar, ve eski Fransa Kültür Bakanı Andre Malraux. 1992. Tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Vasfi Rıza Zobu. 1998. Gazeteci Yavuz Gökmen. |
Tarihte Bugün / 24 Kasım
Öğretmenler Günü ve Haftası 1859. İngiliz biyolog Charles Darwin'in "Türlerin Kökeni" adlı insanın evriminin anlaşılmasında çığır açan insanın başka memelilerin soyundan geldiğini kanıtlayan çalışması yayımlandı. 1870. İlk mizah dergisi "Diyojen", 131 yıl önce, İstanbul'da yayımlandı. 1880. Haliç Vapur Şirketi işçileri greve çıktı. 1918. Macaristan Komünist Partisi kuruldu. 1925. Erzurum'da da şapka inkılabına karşı gösteriler yapıldı. Tutuklananlardan 13'ü idama mahkûm oldu ve Erzurum'da 1 ay sıkıyönetim ilan edildi. 1927. Ankara Ulus Meydanı'ndaki Zafer anıtı açıldı. 1934. Soyadı Kanunu çıktı. Meclis, Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal'e Atatürk soyadını verdi. Bu soyadı yalnız Mustafa Kemal'e aitti ve kimse bunu kullanamayacaktı. 1939. Gestapo, Çekoslovakya'da 120 öğrenciyi öldürdü. 1954. Kütahya Şeker Fabrikası açıldı. 1963. John Kennedy'nin katil zanlısı olarak tutuklanan Lee Harvey Oswald'ı Jack Ruby isimli biri öldürdü. Ruby tutuklandı. 1967. Kıbrıs için Türk-Yunan gerginliği sürüyor. Bakanlar Kurulu, son dönem terhisleri silah altına çağırdı. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance Türkiye'ye geldi. 1970 İstanbul teknik Üniversitesi'nde boykot başladı; Rektör Prof. Kâzım Ergin istifa etti. Adana'da Türkiye Öğretmenler Sendikası'nı basan Teksif sendikasına üye işçiler öğretmenleri dövdü. 1975. Angola'da iç savaş başladı. Angola bağımsızlığına yeni kavuşmuştu. 1976. Van ve çevresinde deprem. 3840 kişi öldü. 1982. Çalışma Bakanlığı, 12 Eylül'den beri geçen iki yılda bakanlık izniyle 4172 memurun işine son verildiğini açıkladı. 1983. İsrail, Trablusşam'da tutuklu 6 İsrail askerine karşılık 4800 Filistinliyi serbest bıraktı. Aynı gün, Ankara'nın hava kirliliğinde dünyanın üçüncü şehri olduğu açıklandı. 1990. Kadınlar, Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek'in "Flört fuhuştur", "feminizm sapıklıktır" sözlerini, düdük çalarak protesto ettiler. İstanbul Galatasaray'daki eylemde, polis 5 kadını dövdü, 11 kadın gözaltına alındı. 1991. Bakanlar Kurulu Eskişehir Cezaevi'nin boşaltılması ve kapatılması kararı aldı. 1994. Galatasaray Barselona'yı 2-1 yendi; kutlamalarda 3 kişi öldü. Bugün Doğanlar: 1864. Paris'in gece hayatıyla Fransız eğlence dünyasının kişilerini ve görünümlerini büyük bir psikolojik derinlikle eserlerine işleyen Fransız empresyonist ressam Henri de Toulouse-Lautrec. 1872. Sovyet dış politikasını 1918'den 1928'e kadar yönlendiren diplomat Georgiy Vasilyeviç Çiçerin. 1873. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Menşevik kanadının önderi L.. Martov. Bugün Ölenler: 1979. Gazeteci Ahmet İhsan Bahçıvangil. 1990. Elektronik müziğin öncülerinden, klasik batı müziği bestecisi Bülent Arel. 1991 İngiliz rock şarkıcısı Freddie Mercury. |
Tarihte Bugün / 25 Kasım
Dünya Kadına Yönelik Şiddete Son Günü 1925. Şapka giyilmesi hakkındaki kanun çıktı. Kanun kabul edilirken, Rize'de şapka ve diğer inkılaplara karşı gösteriler yapıldı. Göstericilerden 8'i idama mahkûm edildi. 1934. Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi. 1936. Almanya ve Japonya, Avrupa kültürünü ve dünya barışını "Bolşevik tehdit"ten korumak amacıyla bir anlaşma imzaladılar. 1943. Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Çan Kay-şek Kahire'de bir araya geldiler; Japonlar teslim olana kadar savaşa devam kararı alındı. 1948. Öğrenci velilerinin talebiyle, ilkokullara isteğe bağlı din dersleri kondu. 1954. Gazeteci Nurettin Ardıçoğlu, Başbakan Adnan Menderes'e yayın yoluyla hakaretten 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1956. Türkiye'de 1 milyon18 bin adet radyo olduğu açıklandı. Aynı gün yapılan Çekoslovakya-Türkiye maçı1-1 bitti. 1958. Besteci Ahmet Adnan Saygun'un Yunus Emre Oratoryosu New York'ta Birleşmiş Milletler'in açılış töreninde seslendirildi. Orkestra ve koroyu şef Leopold Stokowski yönetti. 1968. İstanbul'da Dr. Siyami Ersek ve ekibi, trafik kazasında ölen bir memurun kalbini bir işçiye taktı; hasta 39 saat yaşayabildi. 1969. Beatles müzik grubundan John Lennon İngiltere'nin Biafra'ya müdahalesi ile Amerika'nın Vietnam politikasına verdiği desteği protesto amacıyla, İngiltere Kraliçesinin verdiği ünvanı reddetti. 1973. Yunanistan'da askeri darbe. 1979. Gazeteci Abdi İpekçi'yi öldürmekten yargılanan Mehmet Ali Ağca İstanbul Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı. 1993. Özgür Gündem gazetesi18 Kasım 15 gün kapatılmıştı. 'da yeniden15 gün kapatma cezası verildi. Gerekçe: Devletin ve milletin bölünmez bütünlüğüne yönelik yayın yapmak. 1996. Gazeteciler, basına getirilmek istenen yeni kısıtlayıcı düzenlemelere karşı protesto bildirisi yayınladı. Düzenlemeler sansür olarak değerlendiriliyor. Aynı gün Emeğin Partisi (EMEP) kuruldu. 1999. Yargıtay, PKK lideri Abdullah Öcalan hakkında verilen idam cezasını onayladı. Bugün Doğanlar: 1845. Toplumsal değişime olan bağlılığıyla bilinen ve Portekiz'e doğalcılık ve gerçekçilik akımlarını getiren, ülkenin en büyük romancısı olarak kabul edilen yazar José Maria de Eça de Queirós. 1895. 1968-75 arasında Çekoslovaya Cumhurbaşkanlığı yapan ve 1968 Sovyet işgali döneminde Sovyet taleplerine direnişiyle halk arasında itibar kazanan iki dünya savaşı kahramanı Ludvík Svoboda. 1895. Stalin döneminde iç ve dış ticaretin yönetiminden sorumlu olan nüfuzlu siyasetçi ve eski Bolşevik Anastas Ivanoviç Mikoyan. Bugün Ölenler: 1945. Besteci Lemi Atlı. 1974. 1962-1971 yılları arasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği yapan U Thant |
Tarihte Bugün / 26 Kasım
26Kasım-7 Aralık Erozyonla Mücadele Haftası 1926. Alpullu Şeker Fabrikası açıldı. 1934. Meclis, eski lakap ve unvanların kaldırılmasına karar verdi. 1942. Yugoslavya Anti-Faşist Halk Kurtuluş Konseyi kuruldu. Aynı gün, Sovyet Kızılordusu Stalingrad'ı kuşatan Alman Nazi ordularına karşı saldırıya geçti. II. Dünya Savaşı'nın gidişinde Nazi askeri üstünlüğüne son verildi. 1954. İstanbul Kapalıçarşı'da yangın çıktı; 2730 dükkandan 1200'ü yandı. 1962. Amerika Türkiye'deki füze üslerini kaldırmaya karar verdi. 1982. Prof Dr. Sadun Aren, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesince Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK sanığı olarak tutuklandı. Aren, bir kitabından dolayı yargılanmış ve beraat etmişti. 1993. Almanya; PKK örgütünü terör örgütü ilan etti. 1994. İşçi sendikaları konfederasyonları Türk-İş, DİSK, Hak-İş ile Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK üyesi 70 bin işçi ve kamu çalışanı Ankara'da hükümeti protesto yürüyüşü yaptı. 1995. İstanbul Kazablanka Gazinosunda Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) kuruluş kararı alındı. 1996. Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da, kurşun yiyen de şereflidir" dedi. Bugün Doğanlar: 1857. Dilin yapısı konusundaki görüşleriyle 20. yüzyıl dilbiliminin temellerini atan İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure. 1894. Canlı organizmalar, otomatik makineler ve örgütlerin denetim ve iletişim etmenlerindeki ortak yönleri ele alan sibernetik biliminin kurucusu ABD'li matematikçi Norbert Wiener. 20. yüzyılda matematiğe yapılmış en önemli katıların sahibi olarak bilinir. 1909. Absürd tiyatronun kurucusu Romen kökenli Fransız oyun yazarı Eugène Ionesco. Tek perdelik "anti-oyun"u La Cantatrice chauve (1949; Kel Şarkıcı) ile tiyatro tekniklerindeki devrimin öncüsü olarak kabul edilir. 1922. 20. yüzyıl ortalarının en başarılı Amerikan çizgi-romanı "Snoopy"nin (Peanuts) yaratıcısı Charles Schulz. 1931. Latin Amerika'da insan haklarının ve şiddeti dışlayan reformların gerçekleşmesi yolunda verdiği çabalarla tanınan Arjantinli heykeltıraş ve mimar Adolfo Pérez Esquivel. Barış ve Adalet Partisi (Paz y Justicia) genel sekreteri olarak Latin Amerika'daki insan hakları etkinliklerini birleştirme çabaları sonucunda 1980 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu. Bugün Ölenler: 1936. Tiyatro sanatçısı ve Toto Karaca'nın annesi Madam Mari Felekyan. 1947. Asker ve siyasetçi Saffet Arıkan. 1986. Eski Dışişleri Bakanı Prof. Gündüz Ökçün. 1990. Klasik Türk müziği sanatçısı Turhan Özek. |
Tarihte Bugün / 27 Kasım
1909. Thomas Alva Edison ilk sesli film gösterisini yaptı. 1924. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası başkanlığına Kâzım Karabekir Paşa seçildi. 1936. Millet Meclisi Hatay davasını Milletler Cemiyeti'ne götürmeye karar verdi. 1942 Toulon limanındaki Fransız donanması, Almanların eline geçmemek için kendini batırdı. 1943. Amasya, Çorum, Tokat, Ordu ve Kastamonu'da deprem oldu; 4016 kişi öldü, 23.785 ev yıkıldı. 1948. Zonguldak Çatalağzı Elektrik Santralı hizmete açıldı. 1961. İstanbul polisi bacağında Moskova yazılı kağıt bulunan kargayı nezarete aldı. 1963. Ankara'da çıkan Adalet gazetesi kapatıldı. 1967. Fransa Cumhurbaşkanı General Charles de Gaulle İngiltere'nin Ortak Pazara girmesini veto etti. 1968. İstanbul'da sahnelenen Devri Süleyman oyunu saldırıya uğradı. 1970. İstanbul Kültür Sarayı, bugünkü AKM- Atatürk Kültür Merkezi yandı. Aynı gün Ankara, Hacettepe ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi öğrencileri 4 günlük boykota başladı. 1981. Ankara'da 901 öğretim üyesi Yükseköğretim Kanunu'na karşı çıktı. 1990. İngiltere'de yapılan seçimlerde John Major başbakan seçildi. 1995. TRT Genel Müdürü Tayfun Akgüner, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, RTÜK tarafından görevinden alındı. 1996. Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, seçim propagandası sırasında Refah partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı eroin kaçakçılığı yapmakla suçlamıştı. Çiller, Erbakan'a 4 milyar lira manevi tazminat ödemeye mahkûm edildi. 1999. Mor Çatı Kadın Sığınakları Vakfı'nın çağrısıyla düzenlenen 2. Kadın Sığınakları Kurultayı Mersin'de yapıldı Bugün Doğanlar: 1921. Çekoslovakya'nın reformcu komünist lideri Alexander Dubçek. Bugün Ölenler: 1895. Fransız romancı Alexandre Dumas Fils. 1953. Nobel ödüllü Amerikalı oyun yazarı Eugene O'Neill. 1964. Kurtuluş Savaşı komutanlarından, siyasetçi Naci Tınaz. 1994. bestekar, politikacı, araştırmacı ve gazeteci Rüştü Şardağ. |
Tarihte Bugün / 28 Kasım
1905. İrlanda siyasi partisi Sinn Fein kuruldu. 1925. 25 Kasım'da kabul edilen şapka kanunu 28 Kasım yürürlüğe girdi. Artık, başta memurlar olmak üzere herkes şapka giyecek. 1928. İstanbul Barosu'na başvuran ilk kadın avukat Beyhan Hanım yılında bugün ilk duruşmasında bir kadını savundu. 1934. Hâkimiyet-i Milliye gazetesi Ulus adıyla çıkmaya başladı. 1936. Japonya İtalya'nın Habeşistan'ı ilhakını tanıdı. Aynı gün Hükümet, Ereğli Kömür İşletmeleri Fransızlardan satın aldı. 1943. Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Josef Stalin Tahran toplandı. 1945. Resmi araçlara kadın ve çocukların binmesi yasaklandı. 1958. Afrika Çad, Kongo, Gabon, Mali, Mauritania ve Senegal Fransız Birliği içinde bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1961. Fiorentina takımına transfer olan Can Bartu İtalya'ya gitti. 1962. Amerika Türkiyeki orta menzilli jüpiter füzelerini sökme kararı aldı. 1965. Ankara'da 38 öğretim üyesi, bir bildiriyle Amerika'nın Vietnam politikasını eleştirdiler. 1967. Türk jetlerinin Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yaptığı Makarios, Yunan Alayı ile Türk Alayı'nın da Kıbrıs'tan çekilmesini istedi. 1968. eski CIA istasyon şefi, Amerika'nın yeni Türkiye Büyükelçisi Robert Komer'in Türkiye'ye gelişi İstanbul Yeşilköy protesto edildi. Protestoculardan Deniz Gezmiş, Rahmi Aydın, Mustafa Zülkadiroğlu, Toygun Erarslan ve Mustafa Gürkan tutuklandı. 1977. Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit Niğde "Tek Yol Devrim" sloganıyla karşılandı. Ecevit topluluğa "Tek yol oy" sözleriyle karşılık verdi. 1979. İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Maden Fakültesi'nde, forum yapan 525 öğrenci gözaltına alındı. Gerekçe; öğrenim özgürlüğünü engellemek. 1986. Hollanda sağlık bakanlığı Türk çayında yüksek oranda radyasyon bulunduğunu açıkladı. Çay- Kur Genel Müdürlüğü iddiaları "Batı tezgâhı" diye nitelendirdi ve "kaynatıldığında radyasyon yapraklarda kaldığından kirlilik oranı 5-6 kat düşer" açıklaması yaptı. 1988. Başbakan Turgut Özal Cumhuriyet gazetesine, 500 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkûm oldu. Özal, 1982'de Cumhuriyet gazetesini "Babıâli'nin Pravdası" olarak nitelemişti. 1997. Sivas'taki Madımak Oteli'nde, 2 Temmuz 1993 37 aydının yakılması olayıyla ilgili olarak yargılanan 99 sanıktan 33'ü ölüm cezasına çarptırıldı. Bugün Doğanlar: 1820. Karl Marx ile birlikte "Komünist Manifesto"yu yazan, Alman politik düşünürü Friedrich Engels. 1908. Fransız antropolog Claude Levi-Strauss doğdular. Bugün Ölenler: 1988. Eski milli güreşçilerden Nuri Boytorun. 1995. Yazar, çevirmen ve eleştirmen Aziz Çalışlar. |
Tarihte Bugün / 29 Kasım
1929. Amerikalı amiral Richard Byrd Güney Kutbu üzerinde uçan ilk insan oldu. 1934. Eski adların değiştirilmesi devam ediyor. Atatürk, Matbuat Cemiyeti'nin adını Basın Kurumu olarak değiştirildi. 1935. Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası hizmete açıldı. 1937. Hatay'da özerk yönetim ilan edildi. Türklerin kutlama töreni yapması engellendi. 1938. Dr. Lütfi Kırdar İstanbul vali ve belediye başkanlığına atandı. 1944. Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1945. Yugoslavya federal cumhuriyet kuruldu. 1947. Birleşmiş Milletler Örgütü Araplar'ın şiddetli muhalefetine karşın Filistin'in bölünmesini ve bağımsız bir İsrail devleti kurulmasını kararlaştırdı. Aynı gün Cyrano de Bergerac İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda ilk kez sahnelendi. 1950. Gazetecilik Enstitüsü açıldı. 1960. Yassıada yargılamaları sürüyor. "Radyo Davası" başladı. Eski Demokrat Partililer devlet radyosunu parti yayın organı haline getirmekle suçlanıyor. 1964. Adalet Partisi 2. Büyük Kongresi yapıldı. Genel başkanlığa Süleyman Demirel seçildi. 1971. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi ve Cephesi, THKP-C liderlerinden Mahir Çayan, Ziya Yılmaz ve Ulaş Bardakçı ile Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderlerinden Cihan Alptekin ve Ömer Ayna İstanbul Kartal- Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçtılar. 1972. Şair Can Yücel, Jean Paul Sartre'ın "Küba'da Sosyalizm ve İnsan" kitabını çevirdiği için verilen 7,5 yıl hapis cezasını çekmek için cezaevine girdi. 1974. Pakistan'da deprem; 4700 kişi öldü. 1975. Uluslararası Para Fonu, IMF Türkiye'den yabancı bankalara kolaylık sağlamasını istedi. 1977. Halkın Tapınağı tarikatı üyesi 913 kişi Guyana ormanlarında hep birlikte intihar ettiler. 1987. Erken genel seçimlerinde Anavatan Partisi (ANAP) 292 milletvekiliyle ikinci kez tek başına iktidar oldu. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 99 milletvekili, Doğru Yol Partisi (DYP) 59 milletvekili çıkardı. Demokratik Sol Parti (DSP), Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Refah Partisi (RP), Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) yüzde10'luk barajı aşamadı. Bülent Ecevit, Alparslan Türkeş, Necmettin Erbakan parlamento dışında kaldılar. 1990. Anayasa Mahkemesi, Medeni Yasa'nın159. maddesini eşitlik ilkesine aykırılıktan iptal etti.159. madde kadının çalışmasını koca iznine bağlıyordu. 1993. İstanbul Park Otel'in fazla katlarının yıkımına başlandı. Semt sakinleri ve meslek odalarının hukuk mücadelesi 9 yıl sürmüştü. 1996. Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi'nde,1200 Boşnak'ın öldürülmesine karışan Hırvat asker10 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. Bugün Doğanlar: 1787. İtalyan besteci Gaetano Donizetti. 1932. Fransa cumhurbaşkanı Jacques Chirac. Bugün Ölenler: 1846.Türk Musiki üstatlarından Hamamîzade İsmail Dede Efendi. 1924. İtalyan besteci Giacomo Puccini. 1932. Batıcılık akımının önde gelen isimlerinden Dr. Abdullah Cevdet. 1980. Cumhuriyet Halk Partisi eski genel sekreteri Orhan Eyüboğlu. 1985.Yassıada duruşmalarının başsavcısı Altay Ömer Egesel. |
Tarihte Bugün / 30 Kasım
1840. Napoleon Bonaparte 'ın cesedi St. Helene adasından Paris'e getirildi. 1925. Millet Meclisi kürsüsünün arkasına "Hakimiyet Milletindir" levhası asıldı. Aynı gün Meclis'te tekke ve zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ilişkin kanun ve salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun kabul edildi. 1930. Cumhuriyet gazetesi "Ses Kraliçesi" yarışması düzenledi. Yarışmayı Hudadat Şakir Hanım kazandı. 1931. İktisadi Buhran Vergisi Kanunu, kabul edildi. 1939. Macar Devrimi'nin önderi Bela Kun Ukrayna'da kurşuna dizildi. 1948. Alman Komünist Partisi, Berlin'in Sovyetlere ait bölümünde şehir hükümeti oluşturdu. 1967. Güney Yemen Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1979. Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi henüz onaylamadı. 1987. Demokratik Sol Parti lideri Bülent Ecevit ve eşi Rahşan Ecevit faal siyasetten çekildiklerini açıkladılar. 1988. Tek tip elbise giyilmesine karşı cezaevlerinde yapılan açlık grevleri beş cezaevinde anlaşmaya varılması üzerine sona erdi. 1990. Zonguldak maden işçileri greve çıktılar. 48 bin işçinin grevi çeşitli siyasi partiler, meslek kuruluşları ve kitle örgütlerinin desteğiyle başladı. Zonguldaklılar ilk günden itibaren greve aktif bir şekilde katıldılar. 1999. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strasbourg'daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi. Bugün Doğanlar: 1667. "Gulliver'in Seyahatleri"nin yazarı Jonathan Swift İrlanda'da. 1835. "Tom Sawyer'in Maceraları"nın yazarı Mark Twain Amerika'da. 1874. 20 yüzyılın en önemli İngiliz'i kabul edilen Winston Churchill doğdular. Bugün Ölenler: 1900. İrlanda doğumlu oyun yazarı Oscar Wilde. 1982. Tiyatro eleştirmeni Günay Akarsu. |
Tarihte Bugün / 1 Aralık
Dünya AIDS Günü, Dünya Barış Tutsakları Günü 1906. Dünyanın ilk sinema salonu Paris'te açıldı. 1928. Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni harflerle basılmaya başladı. Aynı gün Vakit gazetesi " mutlu çiftler müsabakası" başlattı. 1940. Türkiye'de geceleri karartma uygulaması başladı. 1954. Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın cezaevine girdi. Yalçın 26 ay 20 gün hapis yatacak. 1964. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kurulmasını öngören Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi. 1980. Sanat dergisi Gösteri yayımlanmaya başladı. 1982. Sıkıyönetim Günaydın gazetesinin yayımını durdurdu. Bir yıl sonra da, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Hürriyet gazetesinin basım, yayım ve dağıtımını durdurdu. 1984. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT'de "yurttaş, yurt, ozan, yaşam, özveri, olanak, koşul, bilimsel, toplumsal, tarihsel, sırdaş" gibi sözcüklerin kullanılması yasaklandı. Aynı gün Adana Belediyesi çöp toplama işini özel bir kuruluşa devretti. 1986. Yazar Demir Özlü, hakkında açılan davaya katılmaması gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı. 1988. Cumhurbaşkanı Kenan Evren öğrenci af yasasını veto etti. Yasa üniversitelerde kılık kıyafete serbestlik tanıyordu. 1994. Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın, "Güneydoğu sorunu" hakkında "Federasyon serbestçe tartışılmalı" dedi. Demokratik Sol Parti, DSP ve Doğru Yol Partisi, DYP tepki gösterdi. 1995. Yazar Yaşar Kemal beraat etti. Yazar Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki "Zulmün Artsın" başlıklı yazısı nedeniyle yargılanmaktaydı. 2000. Şili'de mahkeme eski diktatör Augusto Pinochet'nin tutuklanmasına karar verdi. Pinochet iktidarı dönemindeki cinayet ve insan kaçırma suçlarından yargılanacak. Bugün Doğanlar: 1935. Amerikalı aktör, yazar ve yönetmen Woody Allen. Bugün Ölenler: 1888. Şair, siyaset ve fikir insanı Namık Kemal. 1968. İzmir doğumlu Fransız Şarkıcı Dario Moreno. 1971. Gazeteci Hüseyin Avni Şanda. 1973. İsrail devlet başkanlarından Ben-Gurion. 1978. Gazeteci Cengiz Polatkan. |
Tarihte Bugün / 2 Aralık
1804.Napolyon Bonoparte, Parıs'te Papa'nın elinden taç giyerek Fransa imparatoru oldu.. 1851. III. Napoléon darbe yaptı 1909.Leo Baekland, ilk yapay plastik "Bakalit"in patentini aldı. Aynı gün, Fransız Baron Cathers, Osmanlı'daki ilk uçak gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyet-i Ebediye tepesinden Bulgar Hastanesine indi. 1928.Celal Sahir Bey'in ( Erozan) hazırladığı İmlâ Lugatı yayımlandı. 1943.Varlık Vergisi'ni ödeyemeyen yüzde 87'si gayri Müslim azınlıkların oluşturduğu mükellefler borçlarını bedenen çalışarak ödemek üzere çalışma kamplarına gönderilmişti., kamplarda bulunanların serbest bırakılması karar verildi. 1949.Bir Yunanistan tiyatro topluluğu, İstanbul'da Cevat Fehmi Başkut'un Paydos adlı oyununu sahneledi. 1956.Fidel Castro Granma yatıyla Küba'ya çıktı. 1959.Demokrat İzmir gazetesi bir ay süreyle kapatıldı. Gazete sorumluları 18 ay hapse mahkûm edildi. 1960. Kongo'nun görevden uzaklaştırılan başbakanı Patrice Lumumba tutuklandı. 1963. 1961'de güvenoyu alarak göreve başlayan Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi'nden oluşan Türkiye'nin ilk koalisyon hükümetinin başkanı İsmet İnönü 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği başbakanlık görevinden istifa etti. 1965. Ankara'da hava kirliliği tehlikeli boyutlarda: Bilim çevreleri, , Ankara'da 20 yıl yaşayan birinin kanser riskinin çok yüksek olduğunu açıkladı.. 1981. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden 450 öğretim üyesi, Yükseköğretim Kanunu'na karşı açıklama yaptı. Aynı gün Hülya Koçyiğit, Fransa'da düzenlenen 3 Kıta Film Festivali'nde "en iyi kadın oyuncu" ödülünü aldı. Koçyiğit'e bu ödül "Kurbağalar"ı filmdeki rolüyle verilmişti. 1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP üyeleri tüm Türkiye çapında savcılıklara dilekçe verdi. Partililer Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ve milletvekili Sedat Bucak hakkında suç duyurusunda bulundular. 2000. Sorunlarını anlatmak için Başbakanlığa yürüyen 50 görme engelliye 200 polis müdahale etti. Bugün Doğanlar: 1846. Başbakanlığı döneminde Dreyfüs olayını çözüme bağlayan ve Fransa'da sendikaların yasallaştırılmasını gerçekleştiren politkacı René Waldeck-Rousseau. 1885. Çağdaş Yunan edebiyatına renkli üretimi ve eserlerinin çeşitliliğiyle önemli katkılarda bulunan, Zorba adlı romanıyla ünlü yazar Níkos Kazancakis. 1891. Tutku ve dışavurumcu umutsuzluğu birleştirdiği eserlerinde yaşadığı toplumu sert bir biçimde eleştiren Alman ressam ve gravürcü Otto Dix. 1923. 20. yüzyıl ortalarında lirik ve dramatik sesiyle operada klasik kolaratür rolleri yeniden dirilten Amerikalı soprano Maria Callas. Bugün ölenler: 1814. Sadizme ismini veren Fransız romancı Marki dö Sade 1888. Şair ve fikir insanı Namık Kemal. 1918. Cyrano de Bergerac" ın yaratıcısı Fransız oyun yazarı Edmond Rostand. 1994. Tango kralı Şecaattin Tanyeli. 1995. Sendikacı, şair Orhan Şaik Gökyay. |
Tarihte Bugün / 3 Aralık
1928. Ekmek otuz para ucuzladı. 1942. Zonguldak'ta bir maden ocağında kaza: 63 işçi öldü. 1956. Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri dersleri boykot etti. Aynı gün İngiltere ve Fransa Süveyş'ten çekileceklerini açıkladılar. 1959. Fazıl Küçük Kıbrıs cumhurbaşkanı yardımcısı oldu. 1967. İlk kalp nakli ameliyatı, Güney Afrikalı kalp cerrahı Dr.Christian Barnard tarafından Cape Town'da gerçekleştirildi; hasta18 gün yaşayabildi. 1969. Kısa adı TÖS olan Türkiye Öğretmenler Sendikası boykot kararı aldı. TÖS, Türkiye'nin ilk öğretmen sendikasıydı. 1971. Profesör Dr. Mümtaz Soysal 6 yıl 8 ay hapse mahkûm oldu. 1981. Bülent Ecevit, dört aylık hapis cezasını çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'ne konuldu. 1988. Türk PEN Başkanı yazar Yaşar Kemal, yetkililere yazdığı mektupta, "İnsanlık suçu olan şu işkence suçundan, şu utançtan ulusumuzu arıtalım. Bizim ulusumuz, böyle utançlara layık bir ulus değildir" dedi. 1989. Amerika Birleşik devletleri Başkanı George Bush ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov soğuk savaşın bittiğini ilan ettiler. Aynı gün Tomris Uyar, Pınar Kür, Nezihe Meriç, Füsun Akatlı ve Ahmet Cemal Türkiye Yazarlar Sendikasından istifa ettiler. Bir gün önce Türkiye Yazarlar Sendikası'nın olağanüstü genel kurulunda Aziz Nesin Tomris Uyar'a hakaret etmişti. 1994. Özgür Ülke gazetesinin İstanbul ve Ankara'daki üç bürosu bombalandı;1 kişi öldü, 20 kişi yaralandı. Bugün Doğanlar: 1857. "Lord Jim", "Karanlığın Yüreği" gibi eserleriyle ünlü Polonya asıllı İngiliz yazar Joseph Conrad. 1930. "Serseri Aşıklar" filmiyle ün kazanan Fransız film yönetmeni Jean-Luc Godard. Bugün Ölenler: 1894. "Define Adası"nın yaratıcısı İskoçyalı yazar Robert Louis Stevenson. 1919. Fransız Empresyonist ressam Pierre Auguste Renoir. 1932. Şair ve dilbilimci Samih Rifat Bey. 1936. Siirt Milletvekili Mahmut Soydan. 1994. Gazeteci, yazar Burhan Arpad. 1995. Yazar ve sendikacı Kemal Sülker. |
teşekürler ustad emeğinize sağlık
|
Tarihte Bugün / 4 Aralık
1920. Ankara'da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı. 1929. Türk parasının değerini yükseltmek için alınacak önlemlerle her yerde yerli malı kullanılmasını hedefleyen bir kararname yayımlandı. 1933. Eskişehir Şeker Fabrikası kuruldu. 1945. İstanbul'da komünizm karşıtı bir gösteri yapıldı. Göstericiler Tan, La Turquie, Yeni Dünya matbaalarını, Berrak ve ABC kitapevlerini tahrip ettiler. 1955. İstanbul'da, Sirkeci-Halkalı elektrikli tren hattı ulaşıma açıldı. 1961. İngiltere'de doğum kontrol hapları serbestçe satışa çıktı. 1962. Ortak Pazar Türkiye'ye 6,5 yıl hazırlık dönemi tanıdığını açıkladı. 1953. Eski Genel Sekreter Kasım Gülek ve Kastamonu Milletvekili Avni Doğan Cumhuriyet Halk Partisi'nden ihraç edildi. 1981. Danışma Meclisi Başkanı Sadi Irmak "Askerler kışlaya dönmenin hasreti içinde" dedi. 1984.İstanbul Topkapı'da,Elbiseciler sitesinde yangın çıktı; 250 dükkan yandı. Aynı gün 4 köy muhtarı Gökova Körfezi'ndeki termik santral inşaatının durdurma amacıyla Danıştay'a başvurdu. 1991. İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Şakir Koç ve şoförü Vedat Dilmaç, Devrimci-Sol örgütünün silahlı saldırısında öldü. 2000. Yatağan Termik Santrali'nde üretim durduruldu. Santral filtresiz çalıştırıldığı için Yatağan halkını zehirliyordu. Bugün Doğanlar: 1892. İspanya'nın faşist diktatörü Francisco Franco. Bugün Ölenler: 1948.Bestekâr Rakım Elkutlu. 1967. Fizik bilgini Salih Murat Uzdilek. 1967. Yazar Fazıl Ahmet Aykaç. 1983. Gazeteci, yazar Doğan Avcıoğlu. 1992. Tiyatro sanatçısı Perihan Tedü. |
Tarihte Bugün / 5 Aralık
1904. Port Arthur'da Japonlar, Rus donanmasını yok etti. 1927. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar güven mektubunu sundu. Aynı gün cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı. 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı. 1928. Ömer Seyfettin Bey'in Mahçupluk İmtihanı ile Vedat Nedim Bey'in (Tör) Kör adlı oyunları Darülbedayi'de sahnelenmeye başladı. 1933. Amerika'da 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı. Aynı gün Türkiye'de Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı. 1934. Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi. 1950. Milli Savunma Bakanlığı, Kore'deki askerlerin yüzde 10'unu öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi'ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200-300 yaralı var. 1953. Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi. 1970. İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu'nda 2 öğrenci vuruldu. Sol görüşlü Hüseyin Aslantaş 9 Aralık'ta öldü. 1978. Sovyetler Birliği, Afganistan'la 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı. 1981. Türk Milli Basketbol Takımı Sofya'da Yunanistan'ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu. 1986. Pınar Kür'ün Bitmeyen Aşk adlı romanının poşete girmesine karar verildi. 20 gün sonra da, kitap "müstehcenlik" gerekçesiyle toplatıldı. 1987. Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandılar. 1985. Milliyetçi Hareket partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş "Ezan Türkçe okunsun" diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemeleri başsavcısı Nusret Demiral'in istifasını istedi. Bugün Doğanlar: 1890. Metropolis" filminin yaratıcısı Avusturyalı yönetmen Fritz Lang 1908. Fare"nin yaratıcısı Amerikalı film yapımcısı Walt Disney. Bugün Ölenler: 1791. Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart . 1926. Fransız ressam Claude Monet . 1945. Gazeteci ve iktisatçı Profesör Suphi Nuri İleri. 1986. tiyatro ve sinema sanatçısı Nezahat Tanyeri. |
Tarihte Bugün / 6 Aralık
1492. Kristof Kolomb Haiti ve Dominik’i keşfetti. 1877. Thomas Edison, fonografi kullanarak ilk kez insan sesini kaydetti. 1921. Sinn Fein Partisi öncülüğünde, 26 güney eyaletinin birleşmesiyle Bağımsız İrlanda devleti kuruldu. 1922. İnsülin ilk kez Kanada bir hastanede hasta üzerinde denendi. 1937. Türkiye, on yıl önce imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti. 1948. Belkıs Temel, 38 ülke güzeli arasından Birleşmiş Milletler Güzeli seçildi. 1950. Çin Kore savaşına katıldı. Kuzey Kore'nin başkenti Pyangyang yeniden Kuzey Korelilerin eline geçti; Birleşmiş Milletler kuvvetleri bölgeden geri çekildi. 1956. Melbourne Olimpiyatlarında grekoromende Mithat Bayrak şampiyon oldu. 1968. Ant dergisi yazarlarından Fethi Naci ile derginin sorumlu müdürü Yaşar Uçar 18'er ay hapis cezasına mahkûm oldular. Gerekçe: Yayım yoluyla komünizm propagandası. 1969. 1600 öğretmen Cumhuriyet tarihinde ilk kez Erzurum'da boykota başladı. Aynı gün Orman Fakültesi öğrencileri Orman Affı Kanunu'na karşı yürüyüş yaptı. 1971. Hindistan Bangladeş'i tanıdı; Pakistan Hindistan'la bütün diplomatik ilişkilerini kesti. 1981.Kılık kıyafet yönetmeliği Resmi Gazete yayınlandı. Okullarda başörtüsü ve sakal yasaklandı. 1983. Milli Güvenlik Konseyi yönetimi sona erdi. Konsey, çıkardığı son yasayla kendi dönemlerini kötüleyen ya da küçük düşüren her türlü yazılı ve sözlü beyanı yasakladı. 1996. Sosyal Sigortalar Kurumu’nun 2.489 memur alımı için açtığı sınava 90.000 kişi başvurdu. Sınav üç gün sürdü. 1999. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Prof. Dr. Kemal Gürüz'ü yeniden Yükseköğrenim Kurulu, YÖK başkanlığına atadı. Bugün Ölenler: 1882. Fransız reformcu sosyalist Louis Blanc. 1926. Fransız ressam Claude Monet. 1936. Şair ve bestekâr Leyla Hanım (Saz). 1939. Ressam Ali Cemal. 1955. İstanbul Rasathanesi'nin kurucusu Fatin Hoca (Gökmen). 1972. Gazeteci ve yazar Adnan Veli Kanık. |
Tarihte Bugün / 7 Aralık
1920. Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası kuruldu. 1923. İngiltere'de yapılan seçimlerde Muhafazakâr Parti 257, İşçi Partisi 191, Liberal Parti 158 milletvekilliği aldı. 1932. Muhsin Ertuğrul'un "Bir Millet Uyanıyor" filmi gösterime girdi. 1934. Türk Kadınlar Birliği, İstanbul'da bir mitingle kadınların milletvekili seçme ve seçilme haklarını kutladılar. 1941. Japon uçakları Amerikan deniz üssü Pearl Harbor'u bombaladı. 5 savaş gemisi, 14 gemi, 200 uçak kaybedildi, 2400 kişi öldü. 1944. Reşat Ekrem Koçu'nun İstanbul Ansiklopedisi'nin ilk fasikülü çıktı. 1950. Cevat Fehmi Başkut'un, "Sana Rey Veriyorum" oyunu yasaklandı. 1953. Ressam Şükriye Dilmen'in resim sergisi Paris'te açıldı. 1955. İstanbul Ekspres gazetesi kapatıldı. Bir yıl sonra, Ulus gazetesi toplatıldı. 1958. İstanbul'da sokaklarda "hoola-hoop" çevirmek yasaklandı. 1979. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil öldürüldü. Olay yerine "Anti Terör Birliği" imzalı bir bildiri bırakıldı. 1982. Yılmaz Güney, bir yazısı nedeniyle gıyabında 7,5 yıl hapse Mahkûm edildi. 1988. Ermenistan'da deprem: 100 binin üzerinde insan öldü. 1991. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK Genel Kurulu 11 yıl aradan sonra toplandı. 1993. Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya serbest bırakıldı. Kaya üç aydır tutukluydu. 1996. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde harçları protesto etmek için pankart açan öğrencilerin yargılanması sona erdi; gençler toplam 96 yıla mahkûm oldular. Bugün Doğanlar: 1928. Amerikalı dilbilimci ve yazar Noam Chomsky. Bugün Ölenler: 1894. Süveyş Kanalını hayata geçiren Fransız diplomat Ferdinand de Lesseps. 1956. Yazar Reşat Nuri Gültekin. 1967. Prof. Dr. Cavit Erginsoy. 1974. Karagöz oynatıcısı, yazar Hayali Küçük Ali adıyla bilinen Mehmed Muhiddin Sevilen. 1992. Fotoğraf sanatçısı Şahin Kaygun. 1993. Ressam Abidin Dino. |
Tarihte Bugün / 8 Aralık
1936. Nikaraqua'da Anastasio Somoza cumhurbaşkanı seçildi. 1942. Vatan gazetesi, Hitler ve Mihver devletler aleyhtarı yazılar nedeniyle kapatıldı. 1953. Türkiye futbolda İspanyayı eledi; Dünya Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı. 1962. Avrupa Birliği Devletleri, Karşılıklı Sağlık Yardımı Antlaşması imzaladılar. Antlaşmaya Türkiye de katıldı. Buna göre yurtta tedavisi mümkün olmayan hastaların bakımını bu imkana sahip devletler yapacak. 1964. İstanbul Berec Pil Fabrikası'nda 1000 işçi greve başladı. 1966. Dünyadaki ilk "işçi şirketi" olduğu söylenen Türksan kuruldu. Kuruluş amacının yurtdışında çalışan Türkiyeli işçilerin tasarruflarını "değerlendirmek" olduğu açıklandı. 1968. Uluslararası Tokyo Maratonu'nda İsmail Akçay dördüncü oldu. 1969. Yıldız Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nde olaylar çıktı. Sol görüşlü öğrenci Mehmet Büyüksevinç açılan ateş sonucu öldü. 1972. Doğan Koloğlu 7,5 yıl hapse mahkûm oldu. 1973. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk yazar Çetin Altan'ın cezasını affetti. Ancak Altan'ın 2 yıllık hapis cezası af kapsamının dışında kaldı. 1978. 26 Kasım'da vurulan Karadeniz Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Necdet Bulut öldü. 1985. Adam Sanat dergisi yayımlanmaya başladı. 1987. Amerika Birleşik devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov bütün orta ve kısa menzilli füzelerin sökülmesine ilişkin antlaşmayı imzaladı. Aynı gün Filistin intifada başladı. Aynı gün Ömer Kavur'un yönettiği Anayurt Oteli 9. Nantes 3 Kıta Film Şenliği'nde büyük ödülü aldı. 1994. Demokrasi Partisi, DEP davası sonuçlandı. İdamı istenen Hatip Dicle, Orhan Doğan, Leyla Zana, Selim Sadak, Sırrı Sakık ve bağımsız milletvekili Mahmut Alınak toplam 89 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Aldıkları cezalar, cezaevinde yattıkları süreyle karşılayan Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık tahliye oldu. Aynı gün Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan mal varlığını açıkladı; 148 kilo altın. Necmettin Erbakan yarım trilyonluk birikimi döviz ve altınla yapmış. 1995. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK kuruldu. 1996. PKK rehin tuttuğu 6 askeri Kuzey Irak'taki Zap kampında Refah Partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş, İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der İzmir Şube Başkanı Halit Çelik'e teslim etti. 1999. işçi sendikaları konfederasyonları Türk-İş, Hak-İş, DİSK ile işveren konfederasyonu TİSK, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlâr Konfederasyonu ve Türkiye Ziraat Odaları Birliği başkanları, "7'li Sivil İnisiyatif" oluşumunu kurumlaştırma kararı aldı. Bugün Doğanlar: 1865. Finlandiya’lı besteci Jean Sibelius. 1925. Amerika’lı aktör, şarkıcı ve dansçı Sammy Davis Jr. 1925.Oscar ödüllü Avusturyalı aktör ve yönetmen Maximilian Schell. 1943. Doors rock grubu şarkıcısı Jim Morrison. Bugün Ölenler: 1978. Eski İsrail başbakanlarından Golda Meir. 1980. Beatles'ın kurucularından John Lennon vurularak 1989. Dilbilimci Berke Vardar |
Tarihte Bugün / 9 Aralık
1923. Ağa Han'ın Başbakan İsmet Paşa'ya gönderdiği mektubu yayımlayan gazeteciler tutuklandı. 1925. Yerli kumaştan elbise giyilmesi kanunu çıktı. 1926. Darülelhan'da, bugünkü adıyla konservatuarda, Türk müziği öğretimine son verildi. 1928. Latin harfleriyle ilk mezar taşı dikildi. Avukat Ali Kemal Bey annesi Aliye Hanım'ın mezar taşını Latin harfleriyle yazdırdı. 1945. Fenerbahçe Yunanistan'ın Enosis takımını 5-1 yendi. 1952. Tiyatro sanatçıları Ruhi Su, Ulvi Uraz, Aclan Sayılgan, Kemal Bekir Özmanav, Süheyl Terek tutuklandı. Sanatçıların Paris'te faaliyet gösteren "İleri Jön Türkler" örgütüyle ilişkileri olduğu ileri sürülüyor. 1961. Tanzanya bağımsızlığını kazandı. Julius Nyrere Cumhurbaşkanı oldu. 1965. Nikolay Podgorni Sovyetler Birliği devlet başkanı oldu. 1967. Ankara'da üniversite öğrencileri "NATO'ya karşı direniş" mitingi düzenlediler. 1972. Devlet Planlama Teşkilatı, DPT, araştırmasına göre nüfusun yüzde 20'sinin hiç gazete okumadığı açıklandı. 1979. Prof. Dr. Cahit Orhan Tütengil'in cenazesi kaldırıldı. Güvenlik güçleri törene katılmak isteyenlere saldırdı. 1 işçi öldü, 8 kişi yaralandı, 61 kişi de gözaltına alındı. Tütengil, iki gün önce silahlı saldırıya uğramıştı. 1981. Sinema sanatçısı Tarık Akan yargılandı. Sanatçının Almanya'da Türkiye aleyhine propaganda yaptığı iddia ediliyordu. 1987. Gazze Şeridindeki Cebaliye mülteci kampına İsrail askerinin saldırısı ile "intifada"nın ilk şehitleri verildi. 1990. İzmit'te düzenlenen "Sendikal Haklara Saygı" mitingine on binlerce işçi katıldı. 1994. Türkiye Büyük Millet Meclisi Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni onayladı. 1995. Nazım Hikmet'in "Rüzgara Karşı Yürüyen Adam" heykeli, Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ında katıldığı törenle Ankara Atatürk Kültür Merkezi bahçesine kondu. Bugün Doğanlar: 1895. İspanya iç savaşında "Geçemeyecekler" sloganını yaratan Komünist kadın lider Dolores İbarruri "La Posionaria". 1915. Alman opera şarkıcısı Elizabeth Schwarzkopf. 1918. Amerikalı aktör Kirk Douglas. 1929. Amerikalı aktör ve yönetmen John Cassavetes. Bugün Ölenler: 1984. eski genel kurmay başkanlarından Semih Sancar. 1988. bestekar ve koro şefi Radife Erten. 1995. folklor ve halk müziği uzmanı, derlemeci Sadi Yaver Ataman. |
Tarihte Bugün / 10 Aralık
İnsan Hakları Günü 1774. Kazak isyanı önderi Pugaçev idam edildi. 1898. İspanyol-Amerikan savaşı sonrası; Küba, İspanyadan bağımsızlığını kazandı. 1923. İrlandalı şair William Butler Yeats Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. 1927. Fransız filozof Henri Bergson Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. 1929. Alman yazar Thomas Mann Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. 1948. Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Bildirgesini kabul etti. Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi. 1956. Macaristan'da yeniden çatışmalar başladı; sıkıyönetim ilan edildi. 1970. Rus yazar Aleksandr Soljenitsin Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı 1971. Aralarında Türkiye İşçi Partisi Genel Sekreteri Tarık Ziya Ekinci'nin de bulunduğu 26 sanıklı Devrimci Doğu Kültür Ocakları davası Diyarbakır'da başladı. 1975. Rus bilim insanı Andrey Saharov Nobel Barış Ödülü aldı. 1977. İstanbul Toptaşı Cezaevi'nden 9 siyasi tutuklu kaçtı. Aynı gün, Uluslararası Af Örgütü Nobel Barış Ödülü aldı. 1978. Enver Sedat ve Menahem Begin Nobel Barış Ödülü aldılar. 1979. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Gürer Aykal bir gün önce görevinden alınmıştı. 10 Aralık günü bu göreve İsmet Kurt'un atanması üzerine Devlet Opera ve Balesi çalışanları Carmina Burana'nın sahnelenmesine katılmama kararı aldı. Kurt iki gün sonra istifa etti. Aynı gün, Rahibe Teresa Nobel Barış Ödülü aldı. Aynı gün, Polonyalı Dayanışma lideri Lech Walesa Nobel Barış ödülü aldı. 1978.İnsan Hakları Derneği "Genel Af ve Ölüm Cezalarının Kaldırılması" talepli 130 bin imzalı dilekçeyi Meclis Genel Sekreterliği'ne sundu. Aynı gün "Sedat Simavi Basın Ödülü" Uğur Mumcu'ya verildi. 1983. Arjantin'de askeri rejim sona erdi; Arjantin'in 8 yıldan sonra ilk sivil başkanı Raul Alfonsin oldu. 1988. Türkiye'de ilk karaciğer nakli ameliyatı gerçekleştirildi. Ameliyatı, Ankara Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mehmet Haberal gerçekleştirdi. Aynı gün, Mısırlı Necip Mahfuz Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. Aynı gün cumhurbaşkanı Kenan Evren'in veto ettiği öğrenci affı yasası Meclis'te tekrar kabul edildi. Yasa, üniversitelerde türbana izin veriyordu. 1989. Aliağa'da çevre şenliği yapıldı. 1993. Güvenlik kuvvetleri Özgür Gündem gazetesinin İstanbul Kadırga'daki merkezini bastı ve tüm çalışanları gözaltına aldı. Bugün Doğanlar: 1821. Köylülerin tutku ve sıkıntılarını dile getiren eserleriyle tanınan Rus şair ve gazetec. Nikolay Alekseyeviç Nekrasov. 1870. Konut tasarımlarıyla I. Dünya Savaşı sonrası Avrupa Modernist mimarlığını kuvvetle etkileyen Avusturyalı mimar Adolf Loos. 1883. 1930'ların büyük temizlik davalarının başsavcısı Sovyet hukukçu ve siyasetçi Andrey Yanuaryeviç Vişinskiy. Bugün Ölenler: 1896. Dinamitin kaşifi İsveçli kimyacı Alfred Nobel. 1967. Türk Tarih Kurumu eski başkanı ve Bolu Milletvekili Hasan Cemil Çambel. 1972. Kemanî Hakkı Derman |
Tarihte Bugün / 11 Aralık
1901. İlk masa tenisi turnuvası İngiltere'de düzenlendi. 1923.: Mustafa Kemal Paşa'nın Times gazetesine demeci "Milli hâkimiyet esasına dayanan ve bilhassa Cumhuriyet idaresine malik bulunan memleketlerde siyasi partilerin mevcudiyeti tabiidir. Türkiye Cumhuriyeti'nde de birbirini denetleyen partilerin doğacağına şüphe yoktur." 1927. Doğu illerinde Birinci Genel Müfettişlik kurulmasına karar verildi; müfettişliğe İbrahim Tali Bey (Öngören) atandı. 1928. İkinci İktisat Şûrası toplandı. 1941. Adolf Hitler ve Benito Mussolini'nin açıklamasıyla Almanya ve İtalya, Amerika Birleşik Devletleri'ne savaş ilan etti. 1952. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda ilk uygulama; Telif hakkı Yelpaze mecmuasına ait olan bir resimli romanı yayınlayan Hürriyet gazetesi aleyhine dava açıldı. 1972. Genişletilmiş Komuta Konseyi, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Demokrat Partililerin siyasi haklarının iadesine karşı olduğunu açıkladı. 1976. Ankara Üniversitesi süresiz kapatıldı. Aynı gün İstanbul Bebek Maksim Gazinosu yandı. 1977. Yerel seçimler sonuçları. Cumhuriyet Halk Partisi 715, Adalet Partisi 710, Milliyetçi Hareket Partisi 58, Milli Selamet Partisi 46, Cumhuriyetçi Güven Partisi 7 ve bağımsızlar171 belediye başkanlığı kazandılar. 1987. Necatigil Şiir Ödülü 'ta Ahmet Oktay'a verildi. Şair ödülü, "Yol Üstünde Semender" adlı yapıtıyla aldı. 1991. Avrupalı Birliği ülkeleri, 1999'un para birliği için son tarih olacağını açıkladı. 1994. Çeçenya tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan etti. Bu nedenle Rusya yüzlerce tank ve askerle Çeçenya'ya girdi. Aynı gün Türkiye Başbakan Tansu Çiller "Ne mutlu Türkiye vatandaşıyım," diyene" dedi. 1997. Susurluk Olayı nedeniyle, Doğru Yol Partisi milletvekilleri Mehmet Ağar ve Sedat Bucak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. 1999. Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi sona erdi. Sonuç belgesinde Türkiye'nin adaylığı "kesinleşti". Başbakan Bülent Ecevit, Helsinki'ye gitti ve Avrupa Birliği (AB) Bayrağı altında diğer devlet başkanları ile birlikte fotoğraf çektirdi. Bugün Doğanlar: 1803. Fransız besteci Hector Berlioz. 1843.Tuberküloz basilini keşfeden Alman fizikçi Robert Koch. 1918. Nobel ödüllü Rus romancı Aleksandr Solzhenitsyn.. Bugün Ölenler: 1953. Gazeteci Sedat Simavi. gazeteci ve siyaset insanı Asım Us 1967. Türkçü-Turancı görüşleriyle tanınan yazar Nihal Atsız. 1987. Sinema sanatçısı Adile Naşit öldüler. |
Tarihte Bugün / 12 Aralık
Tutum ve Yerli Malı Haftası 1900. Norveçli Johann Waaler, "kağıt tutacağı"nın ("ataş") patentini aldı. 1901. Guglielmo Marconi, Atlas Okyanusu'nu aşan ilk telsiz telgraf sinyallerini yolladı. Marconi 1909. Nobel Fizik ödülünü aldı. 1929. Başbakan İsmet Paşa, "Başlıca hedefimiz milli paramızı kıymetlendirerek altına bağlamaktır," dedi. 1936. İngiltere Kralı VIII. Edward aşkı tercih etti, Wallis Simpson'la sarayın onaylamadığı beraberliğini sürdürmek için tahttan çekildi. 1940. Salvador gemisi Silivri önlerinde battı. Bulgaristan'dan Filistin'e gittiği açıklanan gemideki 352 Musevi yolcunun 230'u boğularak öldü. 1949. Türkiye Büyük Millet Meclisi,Türkiye'nin Avrupa Konseyi'ne katılmasını onayladı. 1957. Türkiye, Birleşmiş Milletleri uyardı; Yunanistan tezi kabul edilirse Kıbrıs'ta iç savaş çıkabilir. 1962. Türkiye İşçi Partisi Genel başkanı Mehmet Ali Aybar beraat etti. Aybar milli menfaatlere aykırı hareket ettiği iddiasıyla yargılanıyordu. Aynı gün heykeltıraş İlhan Koman, 31. Venedik Bienali'nde "Giacometti Ödülü"nü aldı. 1963. Kenya bağımsızlığını ilan etti. 1966. Metin Erksan'ın yönettiği "Yılanların Öcü" adlı film Tunus'ta düzenlenen Kartaca Film Festivali'nde altın madalya kazandı. "Yılanların Öcü" Fakir Baykurt'un aynı adlı romanından uyarlanmıştı. 1968. Silahlı Kuvvetler içinde oluşturulduğu ileri sürülen "Milli Devrim Ordusu" adlı gizli bir örgütle ilişkileri olduğu iddiasıyla 5 tabii senatörün dokunulmazlığı kaldırıldı. Senatörler; Sezai Okan, Şükran Özkaya, Mucip Ataklı, Ekrem Acuner ve Suphi Karaman'dı. 1986. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, KKTC radyasyon nedeniyle Türkiye'den çay ve fındık alımını durdurdu. Aynı gün Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Günü Şiir Yarışması'nı Ayşe Aydeniz kazandı. Yarışmaya tüm dünyadan 2 binin üzerinde genç şair katılmıştı. 1989. Yaklaşık on yıldır yurtdışında yaşayan yazar Demir Özlü Türkiye'ye döndü. 1991. Endonezya'da deprem:1500 kişi öldü. 1994. Fikri Sağlar, Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP genel sekreterliğinden istifa etti. Sağlar, Terörle Mücadele yasa tasarısının yasalaşmaması nedeniyle istifa ettiğini açıkladı. Bugün Doğanlar: 1786.Alman besteci Carl Maria Von Weber. 1821. Fransız romancı Gustave Flaubert. 1915. Amerikalı Oscar ödüllü aktör ve şarkıcı Frank Sinatra. Bugün Ölenler: 1935. Erzurum Milletvekili Necip Asım Yazıksız. 1942. Avukat, yazar, çevirmen Haydar Rifat Yorulmaz. 1959. Asker ve siyaset insanı Ali Rıza Artunkal. 1988. Ressam Zeki Faik İzer. |
Tarihte Bugün / 13 Aralık
1934. Dil Komisyonu edebiyat derslerinin yeni dile göre nasıl okutulacağını kararlaştıracak. 1936. Milli Eğitim Bakanlığı'nın yayınladığı genelgeye göre, öğrenciye soyadıyla hitap edilecek. 1942. Çorum'da deprem:25 kişi öldü, 589 ev yıkıldı. 1957. İran'da deprem: 2 bin kişi öldü. Aynı gün Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu Kıbrıs'ta Yunanistan tezini kabul etti. Ankara kararı tepkiyle karşıladı, Kıbrıslı Türkler kararı kabul etmediklerini açıkladı. 1960. Fransa cumhurbaşkanı Charles De Gaulle'ün Cezayir ziyareti olaylı geçti.; Fransız milliyetçilerinin çıkardığı olaylar sırasında123 kişi öldü. 1960. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Yeni Gün ve Öncü gazetelerini 3 gün süreyle kapattı. 1967. bugün Yunanistan Kralı Konstantin'in1967, cuntaya karşı darbe girişimi başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarını sürdürdü. Kral ülkesini terk etmek zorunda kaldı. 1969. Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı NATO Ankara'daki hava kirliliğini ele aldı. 1980. Sol görüşlü Erdal Eren idam edildi. İdam cezası verildiğinde yaşı tutmayan Erdal Eren'in yaşı asılmadan önce mahkemece büyültüldü. 1981. Polonya General Wojciech Witold Jaruzelski, sıkıyönetim ilan etti, 14 bin Dayanışma sendikası üyesi işçi tutuklandı. 1985. İçişleri Bakanlığı bir önerge hazırladı; "komünist zanlısı" yakını olanlara güvenlik belgesi verilmeyecek. 1992. Cumhurbaşkanı Turgut Özal Uluslararası Çalışma Örgütü ILO sözleşmesini veto etti. Sözleşme çalışanlara iş güvencesi getiriyordu. Özal'ın kararından işverenler memnun oldu. İşçi sendikalarıysa Özal'ı işçi düşmanlığı ile suçladı. 1991. Kültür Bakanı Fikri Sağlar,12 Eylül sonrasında yasaklanan ve depolarda tutulan 25.000 kitabın kütüphanelere verileceğini açıkladı. 1995. Avrupa Parlamentosu Türkiye ile imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı. 2000. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, PKK lideri Abdullah Öcalan'ın başvurusunu kabul etti. Bugün Doğanlar: 1797. Alman romantik şair ve yazar Heinrich Heine. Bugün Ölenler: 1927. Fen Fakültesi müderrislerinden matematikçi Nadir Bey; 1945. Atlet Cezmi Or ve gazeteci Selim Nüzhet Gerçek. 1974. Yazar ve politikacı Yakup Kadri Karaosmanoğlu. 1977. Yazar Oğuz Atay. 1979. Şair ve yazar Behçet Necatigil. |
Tarihte Bugün / 14 Aralık
1911. Norveçli Roald Amudsen, Güney Kutbu'na ulaştı. 1927. Çin Çan Kay-şek kuvvetleri Kanton'daki komünist ayaklanmayı bastırdı. 1954. Kıbrıs meselesi Birleşmiş Milletler görüşüldü. Türk delegesi Selim Sarper; "Kıbrıs, Türk sahillerinden 40 mil ötededir. Yunanistan'a 600 mil mesafede olan bu ada Yunanistan'ın olamaz" dedi. 1959. Başpiskopos Makarios Kıbrıs Cumhuriyeti'nin 'ın ilk devlet başkanı oldu. 1960. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD kuruldu. 9 Ortak Pazar üyesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği EFTA'ya üye 7 ülke, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada tarafından kuruldu. Türkiye de anlaşmayı imzaladı. Aynı gün, İstanbul Boğazı'nda Yunan ve Yugoslav tankerleri çarpıştı; 52 kişi öldü. 1962. NASA'nın Mariner-2 adlı uzay aracı Venüs gezegeninin yakınından geçti. Mariner-2 dünyaya Venüs hakkında bilgi yolladı. 1969. Yıldız Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nde sol görüşlü öğrenci Battal Mehetoğlu öldürüldü. Mehetoğlu, öldürülen 8. öğrenci oldu. 1977. Tunç Okan'ın yönettiği "Otobüs" film, Türkiye gösterime girdi. Aynı gün Cumhuriyet Halk Partili Aytekin Kotil İstanbul Belediye Başkanı oldu. 1979. Türkiye akaryakıt bulunmaz oldu. Başbakan Süleyman Demirel gününde "Ecevit bize tanklar dolusu fuel-oil bıraktı da içtik mi " dedi. Aynı gün İstanbul konutlara yapılan fuel-oil dağıtımı durduruldu. 1983. İstanbul Vaniköy'deki Hasan Birinci Yalısı, çıkan yangında tamamen yandı. Yalı100 yıllıktı. 1985. Başbakan Turgut Özal "İşkence varsa gerekli cezayı da veririz. Karakollarda şimdi güler yüz programları yapılıyor" dedi. 1990. Polonyalı futbolcu Koseçki 2 milyon dolara Galatasaray'a transfer oldu; bu rakkam Türkiye o güne kadar ödenen en yüksek transfer ücreti. 1994. Avukat Faik Candan öldürülmüş olarak bulundu. Candan Demokrasi Partisi, DEP avukatlarındandı. 1996. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu, KESK'in Ankara düzenlediği "Demokratik devlet, halk için bütçe" mitingine100 bin kişi katıldı. 1999. Fransan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı, Türkiye'ye getirildi. 2000. 20 Ekim;18 cezaevinde 865 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başlamıştı. Aydın ve milletvekillerinden oluşan arabulucu heyet , 20 Kasım ölüm orucuna dönüştürülen grevinin sona ermesi için girişimlerde bulundu. Heyetin tutuklu temsilcileriyle yürüttüğü görüşmeler 2000 sonuç alınamadan sona erdi. Bugün Doğanlar: 1503. Fransız astrolog ve fizikçi Nostradamus. Bugün Ölenler: 1799. Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington. 1925. Nafıa Vekili Süleyman Sırrı Bey; 1987. Fıkralarıyla tanınan Mahmut Baler; 1989. Sovyet nükleer fizikçi, insan hakları savunucusu ve Nobel Barış ödülü sahibi Andrey Saharov. 1995. Piyanist Gülay Uğurata. |
Tarihte Bugün / 15 Aralık
1840. Napolyon Bonapart'ın kalıntıları, St. Helene adasından Paris'e getirilerek Invalides'e gömüldü. 1936. Ankara19 Mayıs Stadyumu açıldı. Açılışta, Başbakan İsmet İnönü "Türkiye'yi idare edenler, stadyumu en kıymetli mektep gibi her yerde kurmaya çalışacaklardır. Türkiye'nin istikbalini idare edecek olan genç nesil, açık havada açık meydanlarda yetişecektir" dedi. 1939. Sinema dünyasının en iyi filmlerinden biri olan "Rüzgar Gibi Geçti"nin galası yapıldı. 1941. 769 Rumen Yahudisi yolcusuyla Filistin'e gitmekte olan Struma gemisi İstanbul'a geldi. Yolcuların inmesine izin verilmedi. 23 Şubat1942'de limandan ayrılmak zorunda kalan gemide 7 gün sonra nedeni açıklanamayan bir patlama oldu. 21 yaşındaki bir genç dışında kimse kurtulamadı. 1942. Varlık vergisi listeleri açıklandı. Varlık Vergisi 330 milyon lira olarak kesinleşti. 1949. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) İstanbul bürosu açıldı. 1957. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Yunanistan'ın Kıbrıs tezini red etti. Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu iki gün önceki toplantısında aynı tezi kabul etmişti. 1958. Adalet Bakanı Esat Budakoğlu, 4 yıl içinde basın suçundan 238 gazetecinin mahkûm olduğunu açıkladı. 1960. Erzurum Radyosu yayına başladı. 1969. Türkiye Öğretmenler Sendikası,TÖS ile İlkokul Öğretmenleri Sendikası, İlk-Sen'in birlikte düzenlediği boykot başladı. Boykota120 bin öğretmen katıldı. 1970. Polonya'da işçiler ayaklandı. 1972. Yaşar Kemal, , pasaport verilmediği için uluslararası bir toplantıya gidemedi. Tepkiler üzerine, yazara15 gün sonra pasaport verildi. 1986. Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu Türk vatandaşı oldu. 1987. Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Dolarının satış kurunu1000,13 liraya yükseltti. 1993. HBB televizyonundan Erhan Akyıldız ve muhabiri Ali Tevfik Berber Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi tarafından tutuklandı. Halkı askerlikten soğutan yayın yaptıkları ileri sürülen televizyoncular 5 gün sonra serbest bırakıldı. 1994. Savaşa Karşı Barış dergisi yayımlanmaya başladı. 1996. Türkiye tarihinin o güne kadarki en büyük ikramiyesiSayısal Loto'yu bilen birine çıktı: 211 milyar lira. Bugün Doğanlar: 1832. Paris'teki Eiffel Kulesi'nin yaratıcısı, Fransız mühendis Gustave Eiffel. 1918. Cezayir Bağımsızlık Savaşı lideri Ahmet Ben Bella. Bugün Ölenler: 1966. Amerikalı film yapımcısı Walt Disney. 1989. Sinema oyuncusu Ali Şen. |
Tarihte Bugün / 16 Aralık
1724. Türkiye'de ilk kitap 277 yıl önce bugün basıldı. 1925. Cemiyet-i Akvam, daha önce saptanan "Brüksel hattını", Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karara göre Musul Irak'a verildi. 1932. Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı. 1946. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı; Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü'nü kapattı. Aynı gün Yığın, Noror, Gün, Ses, Sendika, Dost dergi ve gazeteleri yasaklandı. Yarın gazetesi ve Büyük Doğu dergisinin yayımı 4 ay süreyle durduruldu. 1948. Fransa Kamboçya'ya bağımsızlık verdi. 1949. Ahmet Sukarno Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu. 1959. Vatan gazetesi bir ay süreyle kapatıldı. 1969. İstanbul Boğaz Köprüsü, 303 milyar liraya ihale edildi. 1972. Sol Yayınları sahibi Muzaffer Erdost'un 7,5 yıllık mahkûmiyeti Yargıtay'da onaylandı. Muzaffer Erdost Vladimir İlyiç Lenin'in "Ne Yapmalı" adlı kitabını yayımlamaktan yargılanmıştı. 1974. Televizyon haberlerinde gösterilen haritadaki Kuzey Amerika'nın Vladimir İlyiç Lenin'e benzediği ihbar edilince savcılık soruşturma başlattı. 1979. Faşistler İstanbul Beşiktaş'ta bir kahveye bomba koydular; 5 kişi öldü. 1982. Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem tahliye oldu. 1990. Osman Hamdi Bey'in "Kaplumbağa Terbiyecisi" adlı tablosu rekor fiyatla satıldı;1 milyar 750 milyon lira. 1992. Sigara üretiminde devlet tekeli tarihe karıştı; Başbakan Süleyman Demirel, , özel sektöre ait Philsa sigara fabrikasını açtı. 1991. Halkın Emek Partisi (HEP) genel başkanlığına Feridun Yazar seçildi. 1996. "Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı. 1998. Amerika, Irak'a "Çöl Tilkisi" harekatını başlattı. Harekatın nedeninin Irak'ın Birleşmiş Milletlerin silahları kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü. Bugün Doğanlar: 1889. İngiliz oyun yazarı , besteci ve aktör Noel Covard. 1928. "2001: Bir Uzay Macerası" ile ünlenen İngiliz bilimkurgu yazarı Arthur C. Clarke. 1939. Bergman filmleriyle ün kazanan, Norveçli sinema oyuncusu Liv Ullman. Bugün Ölenler: 1921. Fransız besteci Camille Saint -Saens. 1965. Kurtuluş Savaşı komutanlarından Sinan Tekelioğlu ve İngiliz romancı ve oyun yazarı W.Somerset Maugham. 1988. Sinema ve tiyatro sanatçısı Hüseyin Kutman. |
Tarihte Bugün / 17 Aralık
1903. Wright kardeşlerin uçağı ilk uçuşunu yaptı. 1919.Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu. 1925.Türkiye- Sovyetler Birliği tarafsızlık antlaşması imzalandı. 1926.Uşak Şeker Fabrikası açıldı. 1928. Afganistan Kral Emanullah Han 'a karşı ayaklanma başladı. 1959.40 Kürt aydını, "bölücülük" iddiasıyla tutuklandı. "Kırkdokuzlar davası" adıyla bilinen dava sonucunda 40 Kürt aydını çeşitli illere sürgün edildi. 1965.Birleşmiş Milletler Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale edemeyeceğine ilişkin karar aldı. Türkiye bu kararı reddetti. Aynı gün Türkiye Fikir Kulüpleri Federasyonu, FKF kuruldu. 1971.3. Haliç Köprüsü'nün temeli atıldı. 1979.Ferhat ile Şirin balesi, günü TRT'nin Sanat Dünyası adlı programından çıkarıldı. Ferhat ile Şirin Nazım Hikmet 'in eseriydi. Koreografisini Arif Melikov yapmıştı. 1980.Avustralya Türkiye'nin Sidney Başkonsolosu Şarık Arıyak ve koruma polisi Enver Sever silahlı saldırı sonucu öldüler. Saldırıyı, Ermenistan'ın Kurtuluşu İçin Gizli Ermeni Ordusu, ASALA üstlendi. Aynı gün Türkiye İstanbul Şehir Tiyatroları'nda çalışmaları sakıncalı görülen 38 sanatçının işine son verildi. İşine son verilen sanatçılar arasında Başar Sabuncu, Ali Taygun, Mustafa Alabora, Erdal Özyağcılar, Orhan Alkaya, Beklan Algan da bulunuyordu. 1981.Polonya polis gösteri yapan işçilerin üzerine ateş açtı; 7 işçi öldü. 1983. Erdal İnönü, yeniden Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP genel başkanlığına seçildi. 1984.Yükseköğrenim Kurulu, YÖK öğretim üyeleri ve öğrenciler hakkında "bilgi fişi" tutulmasını istedi. 1989.Ankara hava kirliliği sağlığı tehdit ediyor; ilk ve orta dereceli okullar hava kirliliği nedeniyle tatil edildi. 1995.Ganalı Kofi Annan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri oldu. 1996.Susurluk kazasında, Sedat Bucak'ın otomobilinde bulunan silahların Emniyet Müdürlüğü'ne ait olduğu belirlendi. Bugün Doğanlar: 1770.Alman besteci ve piyanist Ludwig vın Beethoven. 1903. "Tütün Yolu" romanı ile ünlü Amerikalı yazar Erskine Caldvell doğdular. Bugün Ölenler: 1273. Mutasavvıf ve şair Mevlana Celalettin Rumi 1830. Güney Amerika bağımsızlık savaşı önderi Simon Bolivar. 1933. Kastamonu Milletvekili Hasan Fehmi Hoca. 1956. Mizah yazarı Ercüment Ekrem Talu. 1969. Tiyatrocu Hadi Hün. 1981. Eski genelkurmay başkanı Orgeneral Cemal Tural. |
Tarihte Bugün / 18 Aralık
1865. Amerika Birleşik Devletleri köleliği kaldırdı. 1929. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu; cemiyetin başkanlığına Meclis Başkanı Kâzım Paşa getirildi. 1946. Uluslararası Para Fonu, IMF 1946'da faaliyete geçti. 27 Aralık 1945'de kurulan IMF, 32 üye ülkenin para birimlerinin altın ve Amerikan doları karşılığını ifade eden bir anlaşma ilan etti. 1954. Kıbrıs'ta Türkiye, İngiltere ve Amerika karşıtı gösteri yapan topluluğa İngiliz askerleri ateş açtı; 2 kişi vuruldu, 42 kişi tutuklandı. Gösteriyi Yunanistan'la birleşmek isteyen Kıbrıslılar düzenlemişti. 1955. Türkiye Milli Futbol Takımı, Portekiz'i 3-1 yendi. 1969. Türkiye Öğretmenler Sendikası, TÖS ile İlkokul Öğretmenleri Sendikası İlk-Sen ortak boykotu 3 gün sonra sona erdi.120 bin öğretmenin katıldığı boykot sonrası TÖS Başkanı Fakir Baykurt'a işten el çektirildi ve 2 bin öğretmen hakkında kovuşturma başlatıldı. 1972. Uğur Alacakaptan 6 yıl 3 ay, Uğur Mumcu 5 yıl 10 ay hapse mahkûm oldu. 1976. İstanbul Barosu başkanlığına Orhan Apaydın seçildi. 1980. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) İstanbul davası başladı. Davada 1477 sanık vardı. 1984. Abdi İpekçi cinayetini planlamak suçundan aranan Mehmet Şener İsviçre'de tutuklandı. Aynı gün Ülkücü Gençlik Dernekleri İkinci Başkanı Abdullah Çatlı ve Oral Çelik hakkında da soruşturma açıldı. 1987. Dört kişilik bir ailenin mutfak harcaması dört yılda dört kat artarak128 bin liraya yükseldi. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş "Mutfak harcamalarındaki bu artışa karşın, asgari ücretin net 49 bin lira olması düşündürücüdür" dedi. 1996. Peru'da Tupac Amaru gerillaları başkent Lima'daki Japon Büyükelçiliği'ni bastılar. Gerillalar binadaki 500 kişiyi rehin aldı. 1997. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen yasaya göre; özel radyo ve televizyon kuruluşları seferberlik ve savaş halinde Genelkurmayca denetlenecek. Bugün Doğanlar: 1913. Alman sosyal demokrat politikacı Willy Brandt. 1879. İsveçli ressam Paul Klee. 1947. Oscar ödülü sahibi Amerikalı yönetmen Steven Spielberg. Bugün Ölenler: 1111. İslam düşünürü İmam Gazali. 1967. Edebiyat tarihi araştırmacısı, yazar İsmail Hikmet Ertaylan. 1988. Toplumbilimci, yazar Niyazi Berkes. 1989. Şair ve yazar Sunullah Arısoy. |
Tarihte Bugün / 19 Aralık
1923. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne seçilen asker milletvekillerinin bağlı olacakları koşullara ilişkin kanun kabul edildi. 1948. İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı. 1946. 13 Ocak1946'da İran topraklarında kurulan Mahabad Kürt Cumhuriyeti bir yılını dolduramadan son buldu. 1950. Dwight Eisenhower, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO kuvvetleri komutanlığına atandı. 1957. Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO'nun Paris'te yaptığı toplantıda Amerika Birleşik Devletleri'nin füzelerini Avrupa konuşlandırılması kabul edildi. 1959. Uluslararası Basın Enstitüsü IPI'ın yaptığı açıklamaya basım yasağı konduTürkiye Vatan gazetesi ve Ahmet Emin yönelik cezaları gazetenin gazete bir , matbaalar kordon altına alındı, gazete paketleri parçalandı. Yasağa uymayan Demokrat İzmir toplatıldı. 1966. Koç grubunca üretilen ilk Türk otomobili "Anadol" satışa sunuldu; peşin fiyatı 26 bin 800 lira. 1968. piyanist İdil Biret Paris'te dünyanın ünlü beş virtüözüyle konser verdi. 1969. Amerikan 6. Filosu, , İzmir'e geldi. Filonun gelişi protesto edildi ve Amerikalı denizciler tartaklandı. 1997. Çin, Hong Kong'un Çin'e devredilmesi konusunda 1984 anlaştılar. 1985. Ulvi Cemal Erkin, Ahmet Adnan Saygun, Necil Kâzım Akses ve Ferit Tüzün 'ün yapıtlarını içeren bir plak Fransız Plak Akademisi Ödülü'ne değer görüldü. 1987. Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası'nda Naim Süleymanoğlu ilk kez milli mayoyu giydi. 60 kiloda koparma (150 kg), silkme (188,5 kg) ve toplamda ( 337,5 kg) kendine ait olan dünya rekorlarını yeniledi. 1990. yılında Uluslararası Af Örgütü 20 ülkede "İnsan Hakları Hemen Şimdi" konserleri düzenledi. Türkiye de 20 Aralık İstanbul konserine binlerce kişi katıldı. 1999. Rusya Parlamentosu'nun alt kanadı Duma seçim yapıldı. Seçimlerde Komünist Partisi birinci çıktı. 2000. Sabaha karşı güvenlik kuvvetleri ölüm oruçlarının sürdüğü cezaevlerinde operasyon başlattı. "Hayata Dönüş" adı verilen operasyonda ikisi asker 29'u tutuklu ve hükümlü öldü. Bugün Doğanlar: 1910. Fransız romancı ve oyun yazarı Jean Genet. 1915. efsanevi Fransız şarkıcı Edith Piaf doğdular. Bugün Ölenler: 1848. İngiliz kadın romancı Emily Bronte. 1927. Tiyatrocu Rıza Fazıl Bey. 1928. Tuluatçı Ali Rıza Efendi. 1966.. Yazar, film yapımcısı İhsan İpekçi; 1972. Gazeteci Ahmet Emin Yalman. 1989. Tambur sanatçısı Laika Karabey. 1995. İtalyan sinema oyuncusu Marcello Mastroianni. |
Tarihte Bugün / 20 Aralık
1683. İkinci Viyana Kuşatması'nın kumandanı, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa idam edildi. 1915. Anzaklar ve İngiliz birlikleri, Çanakkale'den boşaltıldı. 1923. Almanya'da tutuklu bulunan Nazi lideri Adolf Hitler şartlı olarak salıverildi. 1924. Kırkkilise'nin adı Kırklareli olarak değiştirildi. 1939. Türkiye'nin Paris'teki Uluslararası Şarap Kurulu'na katılmasına ilişkin yasa çıktı. 1942. Erbaa'da deprem: 493 kişi öldü, 3809 bina yıkıldı. 1945. İstanbul Basın Birliği başkanlığına Sedat Simavi getirildi. Aynı gün kürtaj yaptıkları iddiasıyla yargılanan bir ebe 6 yıl hapse mahkûm oldu. 1947. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün yatlarının ödeneği bütçeden çıkarıldı. 1961. Yön dergisinin ilk sayısı çıktı. 1964. Ali Sami Yen Stadı Türkiye-Bulgaristan milli maçıyla açıldı, açılışta tribün parmaklıklarının aşırı izdiham nedeniyle kopması yüzünden tribünlerden aşağı düşenler oldu, 1 kişi öldü 81 kişi yaralandı. 1969. Yıldız Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi kapatıldı. Öğrenci Battal Mehetoğlu'nu öldürmekten sanık biri polis 7 kişi tutuklandı. 1970. Polonya'da işçilerin üzerine ateş açıldı. İşçiler yiyecek fiyatlarının artmasını protesto ediyorlardı. Komünist Parti lideri Wladislaw Gomulka istifa etti, yerine Edward Gierek geçti. Aynı gün Türkiye'de kapıcılar sosyal sigorta kapsamına alınmak için yürüyüş yaptılar. 1971. Pakistan'da Yahya Han istifa etti, yerine Zülfikar Ali Butto devlet başkanı oldu. 1972. Gazeteci Turhan Dilligil 21 ay 5 gün hapse mahkûm oldu. 1973. İspanya Başbakanı Amiral Luis Carrero Blanco otomobilinde giderken havaya uçuruldu, öldü. Suikastı kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü örgütü üstlendi. 1985. Türkiye'de ilk kez bir kadın bir batında 8 çocuk doğurdu; 5'i erkek, 3'ü kız olan sekizlerden yedisi bir gün, biri dört gün yaşayabildi. 1994. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu, KESK'e üye memurlar, hükümetin önerdiği maaş zammını protesto için tüm yurtta iş bıraktı. 1989. Panama'nın askeri diktatörü Manuel Noriega Amerikan birliklerince iktidardan düşürüldü. Bugün Doğanlar: 1942. 100 metre sürat koşusu rekorunu 1960 ile 1968 arasında elinde tutan siyah Amerikalı atlet, Bob Hayes. Bugün Ölenler: 1968. Amerikalı yazar John Steinbeck. 1982. Polonya doğumlu, Amerikalı piyano virtüözü Arthur Rubinstein. 1993. Sinema sanatçısı Hulusi Kentmen. |
Bütün Zaman Ayarları WEZ +3 olarak düzenlenmiştir. Şu Anki Saat: 16:21 . |
Powered by vBulletin® Version 3.8.11
Copyright ©2000 - 2025, vBulletin Solutions, Inc.
Dizayn ve Kurulum : Makinist