Tarihte Bugün / 10 Ocak

"Çalışan Gazeteciler Bayramı"
1900. Dünya Şampiyonu, Pehlivan Kara Ahmet, "Şampiyonlar Şampiyonu" ünvanını aldı.
1920. Milletler Cemiyeti kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri cemiyete katılmadı
1921. 1. İnönü Zaferi; Albay İsmet Bey komutasında Türk ordusu, Yunan ordusu ile, İnönü'de karşı karşıya geldiler. Yunan ordusu yenildi.
1926. Heyet-i Fesadiye davası sonuçlandı. Aslında üç ayrı dava söz konusuydu. Çerkes Ethem'in Kuva-yı Seyyaresi'nin Bolşevik Taburu Komutanı İsmail Hakkı Bey; boşandığı eşini öldürten Miralay Osman; Kürt isyanıyla birlikte Ankara muhitinde bir isyan hareketi giriştiği gerekçesiyle Kırşehir Milletvekili Rıza Bey idama mahkûm oldu.
Aynı gün Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın Metropolis adlı filmi gösterime girdi.
1933. İspanya'da ayaklanmalar yaygınlaştı; sıkıyönetim ilan edildi.
1940. Pierre Louys'in Afrodit adlı kitabıyla ilgili davaya başlandı. Kitap müstehcenlikle suçlanıyordu.
1944. Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş tecrübesi Yeşilköy'de yapıldı.
1945. Anayasa dilinde yeni Türkçe kelimelerin kullanılması kabul edildi.
Aynı gün Teşrinevvel, Teşrinisani, Kânunuevvel ve Kânunusani aylarının adları, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak değiştirildi.
1947. Demokrat Parti 1. Kongresi'nde "Hürriyet Misakı" kabul edildi. Raporda Anayasa'ya aykırı yasaların kaldırılması, Anayasa'nın tam olarak uygulanması, yeni seçim yasası hazırlanması ve cumhurbaşkanlığı ile parti genel başkanlığının birbirinden ayrılması isteniyordu.
1961. Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı kanunun yürürlüğe girdi. Bu yasayı protesto eden gazete sahipleri 3 gün süreyle gazete çıkarmama kararı aldılar.
1968. Ankara'da Dördüncü Sanayi Kongresi toplandı. Kongre'de "yabancı sermaye" konusu tartışıldı.
1971. 500'ü aşkın mülki amir hükümeti protesto için eylem kararı aldı. Başbakan Süleyman Demirel bu nedenle bir genelge yayımladı. "Direnişe geçen memurlar suç işliyor" dedi.
1972. Askeri Yargıtay Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamını onayladı.
1978. Başbakan Bülent Ecevit "Ekonomide ve devlet yapısında bir enkaz devralmış durumdayız" dedi.
1984. Alpaslan Türkeş'in tahliye istemi 21. kez reddedildi
1985. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (TRT) "anı, devrim, özgürlük, ulus" gibi 205 sözcüğün kullanılması yasaklandı. Bu sözcüklerin "Türkçe'nin yapı ve işleyişine ters düştüğü" ileri sürüldü.
1988.Yurtdışında basılan 440 yayının ülkeye girmesi yasaklandı.
1992."32. Gün" programı, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu tarafından yayından kaldırıldı. Yapımcı Mehmet Ali Birand'la anlaşma feshedildi.
1999. Susurluk davası kapsamında da aranan Haluk Kırcı yakalandı. Haluk Kırcı Ankara Bahçelievler'de 7 Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi gencin öldürülmesiyle ilgili davada 7 kez idam cezası almıştı.

Bugün Doğanlar:
1913. 1969-89 arasında Çekoslovakya lideri olan Slovak Komünist Gustav Husak.
1945. 1960'lardan bu yana rock ve pop dünyasını sürükleyen eserleri seslendiren ve besteleyen İngiliz şarkıcı ve besteci Rod Stewart.

Bugün Ölenler:
1905. Paris Komünü'nün önde gelen kadın militanlarından anarşist Louise Michel.
1945. Yazar Osman Cemal Kargılı.
1959. Eski İçişleri Bakanı Şükrü Kaya.
1968. Kurtuluş Savaşı komutanlarından Ali Fuat Cebesoy.

Tarihte Bugün / 11 Ocak

1927. Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya arasında Ticaret ve İkamet antlaşmaları imzalandı.
1929. Sovyetler Birliği'nde çalışma süresi 7 saate indirildi.
Aynı gün Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu.
1939. Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı.
1940. Ankara Konservatuarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları ilk oyunlarını sergilediler.
1944. İtalya'da 5 kişi vatana ihanetten asıldı. Benito Mussolini'nin damadı Kont Ciano da asılanlar arasındaydı.
1946. Arnavutluk'ta Kral Zogo tahtan indirildi; halk cumhuriyeti ilan edildi.
1948. Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ndeki görevlerinden uzaklaştırdı. Görevden alınanlar arasında Pertev Nail Boratav, Niyazi ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı.
1962. Peru'da toprak kayması oldu; 3 bin insan öldü.
1963. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde komünizmle mücadele amacıyla bir komisyon kuruldu.
1969. Singer Fabrikası'nda işçilere polis müdahale etti; 9 polis ve14 işçi yaralandı. Fabrika bir gün önce (10 Ocak'ta) işçiler tarafından işgal edilmişti.
Aynı gün Danıştay, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin bir ay süreyle tatil edilmesi kararını durdurdu.
1971. İş Bankası Ankara Emek Şubesi silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. İçişleri Bakanlığı bankayı soyanların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğunu ileri sürdü.
1973. İstanbul Türk Demir Döküm fabrikalarında 99 gün süren grev sona erdi.
1974. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine Muhsin Ertuğrul getirildi. Bir gün önce Vasfi Rıza Zobu bu görevden istifa etmişti.
1992. Türkiye Gazeteciler Sendikası "işverenin çalışanlara baskı yaparak sendikadan istifaya zorladığı" gerekçesiyle Milliyet gazetesini boykot çağrısı yaptı.
1995. 30 Aralık1994'te İstanbul'da The Marmara Oteli'nin pastanesine konulan bombanın patlaması üzerine ağır yaralanan Onat Kutlar tedavi edildiği hastanede 1995'teöldü.
Aynı gün Amerikalı matematikçiler "en büyük asal sayı"yı buldu. Kendisi ile 859 bin 433 kez çarpılan 2'den1 çıkarılmasıyla elde edilen bu sayı 258 bin 716 haneli.
1996. Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe, çok sayıda kişinin katıldığı bir törenle toprağa verildi. Metin Göktepe Ümraniye E Tipi Cezaevi'ndeki olaylarda ölen 3 kişinin cenaze törenlerini izlerken polis tarafından gözaltına alınmış, 9 Ocak günü gözaltına alındığı yerin biraz ötesinde ölü bulunmuştu.
1999. Türkiye Cumhuriyeti'nin 56. Hükümeti kuruldu; Demokratik Sol Parti (DSP) azınlık hükümeti. Bülent Ecevit 4. kez başbakan oldu.

Bugün Doğanlar:
1842. Amerikalı yazar ve ruhbilimci William James.
1859. 1898-1905 arasında Hindistan Genel Valiliği ve 1919-24 arasında İngiltere Dışişleri Bakanlığı yapan, görevde bulunduğu sürelerde İngiltere dış politikasında belirleyici bir rol oynayan politikacı Lord Curzon.
1885. ABD'de yasaların kadınlara eşit hak tanıması talebiyle açılan ilk kampanyanın önderi Alice Paul.
1903. "Ağla Sevgili Memleketim" adlı romanıyla ünlenen, ırk ayrımcılığı karşıtı görüşleriyle tanınan Güney Afrika'nın önde gelen yazarlarından Alan Stewart Paton.
1907. Başbakanlığı sırasında Fransa'nın Çin Hindi'nden çekilmesini sağlayan sosyalist politikacı, Pierre Mendès-France.

Bugün Ölenler:
1556. Şair Fuzûli.
1928. İngiliz yazar Thomas Hardy.
1937. Gaziantep Milletvekili Nuri Conker.
1966. Hindistan Başbakanı Lal Şastri.
1983. Karikatürist Şadi Dinççağ.
1994. Caz sanatçısı Erol Pekcan.
1999. Sinema sanatçısı Öztürk Serengil.

Tarihte Bugün / 12 Ocak

1923. Paris'te Pasteur Enstitüsü'nde tetenoza karşı serum geliştirildi.
1930. Anadolu halk oyunları ilk kez filme alındı.
1933. Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1943. İlk defa kurulan İstanbul Mıntıka Sanayi Birliği ilk toplantısını yaptı.
1944. Genel Kurmay'da ilk devir teslim yılında bugün yapıldı; Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, yerine Kazım Orbay atandı.
1951. Uluslararası Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1958. İstanbullu kadınlar Türk Kadın partisi'nin kurulmasına karşı çıktılar. "Onurumuz erkeklerinkinden çok yüksek olduğundan siyasette başarılı olamayız" dediler.
1959. Sovyet uzay aracı Luna yılında bugün güneş çevresindeki yörüngesine yerleşti. Luna yerçekiminden kurtulan ilk uzay aracı oldu.
1961. Siyasi Partilerin faaliyetine izin verildi.
Aynı gün İtalyanlar ilk uzay roketini fırlattı.
1966. Fikir suçlarının da af kapsamına alınması istendi. 19 Temmuz günü Meclis'ten çıkan Af Kanunu'nda 141. ve 142. madde "suçluları" af kapsamı dışında bırakıldı. Vergi ve döviz kaçakçılığı suçları da af kapsamına alınmıştı.
1971. Anayasa Mahkemesi özel yüksek okulların Anayasa'ya aykırı olduğuna karar verdi.
1972. Mucibur Rahman Bangladeş'in başbakanı oldu.
1976. Akaryakıt bayileri direniş yaptılar, akaryakıt satmadılar. Bayiler kâr oranlarının arttırılmasını istiyor.
1983. 261 sanık hakkında idam cezası istenen 759 sanıklı Fatsa Dev-Yol davası Amasya'da başladı. İdamı istenenler arasında eski belediye başkanı Fikri Sönmez de bulunuyor.
1988. Tek tip elbise giymeyen tutuklu ve hükümlülerin ziyaretçileriyle görüştürülmemesi cezaevlerinde sorun yarattı.
1990. Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin (SHP) kurucu genel başkanı Aydın Güven Gürkan ile partiden ihraç edilen çoğunluğu Kürt kökenli 15 milletvekili bir deklarasyon yayınladılar; parti kurma girişimlerine başladılar.

Bugün Doğanlar:
1833. Pozitivizm savunucusu Alman filozof, iktisatçı.
1876. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularından ve ilk Genel Kurmay Başkanı, Mareşal Fevzi Çakmak.
1876. Varoluş mücadelesinin temel ögelerini romantik bir biçimde ele aldığı romanlarıyla tanınan Amerikalı yazar Jack London..
1893. Nazi Partisinin ve Almanya'daki Nazi rejiminin liderlerinden Hermann Göring.
1903. Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombasını, dünyanın ilk termonükleer bombasını ve Sovyetler Birliği'nin ilk nükleer elektrik santralini yapan nükleer fizikçi İgor Vasilyeviç Kurçatov
1916. Güney Afrika'nın ilk devlet başkanı Pieter Willem Botha.
1931.Yazar Leyla Erbil.
1944. Dünya ağır sıklet profesyonel boks şampiyonlarından Joe Frazier.

Bugün Ölenler:
1945. Tasvir-i Efkar gazetesi sahibi ve başyazarı Velid Ebüzziya.
1985. Eski milli kaleci ve Milli Futbol Takımı çalıştırıcısı Sabri Kiraz.

Tarihte Bugün / 13 Ocak

1928. Hukuk Fakültesi öğrenci derneğinin toplantısında " Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz kararı alındı.
1942. Türkiye'de ekmek karnesi uygulamasına başlandı.
1944. "Refah faciası" davası sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.
1947. Pan-Am şirketi New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
1956. Adnan Menderes ve Namık Gedik hakkında 6-7 Eylül Olayları nedeniyle soruşturma açılmasını isteyen önerge reddedildi.
1958. Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer1'i fırlattı.
1959. Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı. Refik Erduran'ın Bir Kilo Namus adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler.
1966. Hürriyet gazetesi ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektubu yayımladı. Amerika Birleşik devletleri Başkanı bu mektubu1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazmıştı. Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti.
1968. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) çattı; "Şimdi kalkmışlar kalkınma, plan, yabancı sermaye, petrol geleceği ve antiemperyalist mücadele hakkında bizimle doğru yön yarışması yapmak istiyorlar" dedi.
1969. Devekuşu Kabare Tiyatrosu "Bir Şehr-i İstanbul ki" oyununu sahneye koydu.
1970. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Fakir Baykurt Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açığa alındı.
1983. Adi suçtan hükümlü Adem Özkan, Hüseyin Çaylı ve Osman Demiroğlu idam edildi.
1986. İşkence yapanlara verilen cezaların arttırılması ve sorgu sırasında sanık avukatlarının da hazır bulunmasını öngören yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde reddedildi.
1991. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Pendik'te "Savaşa Hayır" mitingi yaptı. Mitinge on binlerce kişi katıldı.
1993. Irak'a karşı başlatılan ikinci harekâta İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.
1994. Grevli, toplusözleşmeli sendika hakkı istemek ve yüzde15'lik memur zammını protesto etmek için memurlar Ankara'da eylem yaptı. Polis, memurlara müdahale etti. Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar bazı memurları tokatladı.
Aynı gün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Bedrettin Dalan "Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir ve mimarı Ermeni Balyan Usta'dır" dedi. Bedrettin Dalan'ın bu sözlerine Mimarlar Odası tepki gösterdi.
1995. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), yazar Yaşar Kemal hakkında soruşturma açtı. Yazarın Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki yazısında "bölücülük" yaptığı iddia edildi.

Bugün Doğanlar:
1902.Jozef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB başbakanı, Sovyet devlet adamı Georgiy Maksimilyanoviç. Malenkov.
1940.ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan Amerikalı yazar ve araştırmacı Edmund White.

Bugün Ölenler:
1941. Ulysses adlı romanıyla ünlü İrlandalı yazar James Joyce..
1957. Medeni Hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen Ord. Prof. Ebülula Mardin.
1973. Yazar Sabahattin Eyüboğlu.
1994. Eski sanayi bakanlarından Muammer Erken.

Tarihte Bugün / 14 Ocak

1923. Londra- New York arası ilk telefon görüşmesi yapıldı.
1932. Amerika Birleşik Devletleri'nde işsizlerin sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı.
1938. Türkiye- Irak - İran - Afganistan arasında imzalanan Sadabad Paktı Türkiye Büyük millet Meclisi'nde onaylandı.
Aynı gün Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.
1941. İstanbul Valiliği Üniversite Talebe Birliği tüzüğünü onayladı; Talebe Birliği faaliyete geçti.
1943. Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles De Gaulle Casablanca Konferansı'nda bir araya geldiler.
1945. Ekmek istihkakı kişi başına 450 grama çıkarıldı.
1953. Josip Broz Tito Yugoslavya devlet başkanı oldu.
1963. Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle İngiltere'nin Ortak Pazar'a girmesini reddetti.
1966. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın eski Başbakan İsmet İnönü'ye gönderdiği mektup Meclis'te görüşüldü. Mektupların kamuoyuna açıklanması istendi.
1970. Mahkum aileleri "genel af" için yürüyüş yaptılar.
1975. Tüm Üniversite, Akademi ve Yüksek Okullar Asistanları Birliği (TÜMAS) kuruldu.
1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e fahri profesörlük ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin fahri hukuk doktorluğu unvanları verildi.
1987. Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç'u "Dünyada Yılın İşadamı" seçti.
1993. Nubar Terziyan, Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "Emek Ödülü"ne değer bulundu.
1994. 4 şehirlerarası yolcu otobüsüne yerleştirilen bombaların patlaması sonucu 3 kişi öldü,17 kişi yaralandı. Eylemleri PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) askeri kanadı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) üstlendi.
1995. İlk kez düzenlenen Uluslararası Nazım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Lübnan'lı şair Adonis'e verildi.
1996. Besteci Onno Tunç, Bursa'dan İstanbul'a gelirken kullandığı tek motorlu uçağın Armutlu, Bozburun'da düşmesi sonucu yanındaki Hasan Kanık'la birlikte öldü.

Bugün Doğanlar:
1850. Bir süre İstanbul'da da yaşamış olan Fransız romancı Pierre Loti.
1861. Son Osmanlı Sultanı Mehmed Vahideddin.
1875. 1952 Nobel Barış Ödülü sahibi Alman din bilgini, filozof, orgcu, ve misyoner doktor Albert Schweitzer.
1892. Tanınmış Nazi karşıtı dinbilgini ve vaiz, Bekennende Kirche'nin (İtiraf Kilisesi)kurucusu Friedrich Gustav Emil Martin Niemöller.
1896. Birinci Dünya Savaşı sonrası "kayıp kuşak"ın önde gelen yazarlarından, ülkesinin yaşam tarzına yönelik sert eleştirilerini yansıttığı Amerika üçlemesiyle tanınan Amerikalı yazar John Dos Passos.
1919. 1972-92 arasında pek çok kez başbakanlık yapmış, önde gelen İtalyan Hıristiyan Demokrat siyasetçi Giulio Andreotti.
1941. Gergin ve izleyiciyi kendine çeken icrasıyla ünlü Amerikalı kadın sinema oyuncusu Faye. Dunaway.

Bugün Ölenler:
1898. "Alis Harikalar Diyarında" adlı fantastik romanıyla ünlü İngiliz yazar Lewis Carroll.
1923. Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım.
1941. Türkiye'de ilk sinemayı açan ve filmcilik konusunda ilk girişimde bulunan, Kemal Film'in sahibi Kemal Seden.
1944. Şair Mehmet Emin Yurdakul.
1957. "Casablanca" filmindeki performansıyla film dünyasının unutulmazları arasında yer alan Amerikalı sinema oyuncusu Humphrey Bogart.
1974. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Seyfi Demirsoy.
1977. Güncesiyle tanınan Frnasız kökenli Amerikalı yazar Anais Nin.
1986. Yazar Enver Naci Gökşen.
1987. Yapımcı ve film yönetmeni Turgut Demirağ.
1994. Sinemamızın karakter oyuncusu Nubar Terziyan.
1998. Ses sanatçısı Safiye Ayla.

Tarihte Bugün / 15 Ocak


69 Othon, Roma İmparatoru ilan edildi.
1559 İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth taç giydi.
1884 İstanbul Lisesi açıldı. Okulun ilk adı ''Şems-ül Maarif'' idi. 1896'da resmi okullar arasına dahil edildi.
1892 Basketbol kuralları bu oyunun ilk kez ortaya çıktığı Springfield'de yayınlandı.
1902 Nâzım Hikmet, Selanik’te doğdu.
1915 Sarıkamış Şehitler günü.
1919 Mustafa Kemal Paşa, Şişli'deki evinde, Albay İsmet (İnönü) Bey ile ''Anadolu'ya geçmek'' konularını görüştü.
1929 Zenci hakları savunucusu Martin Luther King doğdu.
1932 Samsun'da Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya ayak bastığı yerde dikilen heykel açıldı.
1945 Ressam Sami Yetik öldü.
1949 İmam-hatip kursları açıldı.
1952 ABD, Türkiye'nin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) girişini onayladı.
1964 III. Londra Konferansı toplandı. İngiltere, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs hükümetleri ile Kıbrıs Türk ve Rum toplumu liderleri katıldı.
1984 Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Dr. Fazıl Küçük, 78 yaşında Londra'da öldü.
1988 İsrail Askerlerinin Mescid-i Aksa'yı Basması.
1989 Bülent Ecevit, Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanlığı'na seçildi.
1994 Uyuşturucu ve silah kaçakçısı 44 yaşındaki Behçet Cantürk, Sapanca'da yol kenarında ölü bulundu.
1996 ''Kumkapı Davası'' sanığı Zeynep Uludağ, 6 yıl 8 ay hapis cezası aldı.
2003 Türkiye idam cezasını kaldıran Avrupa Sözleşmesi'ni imzaladı. Milli Güvenlik Kurulu Kanunu'nda başbakan yardımcıları adalet bakanını da MGK üyeleri arasına dahil eden değişiklik yapıldı.
2004 Elektronik imzanın hukuki ve teknik yönleri ile kullanımını düzenleyen yasa tasarısı kabul edildi.
2005 Filistin lideri Yaser Arafat'ın 11 Kasım 2004'te vefat etmesinin ardından, 9 Ocakta yapılan devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 62.32'sini alan Mahmud Abbas, göreve başladı. Abbas başbakanlığa Ahmed Kurey'i getirdi.

Tarihte Bugün / 16 Ocak

1923. Mustafa Kemal Paşa "Bu devletin halife ile alaka ve münasebeti yoktur...Halkı kendi halinde terk edersek bir adım ileri atamayız...İnkılabın kanunu mevcut kanunların fevkindedir" dedi.
1925. Sovyetler Birliğinde Lev Troçki Savaş Komiserliği görevinden alındı.
1928. Cemal Reşit Rey'in "12 Anadolu Türküsü" adlı ses ve piyano için yapıtı ilk kez seslendirildi.
Doktor Şefik Hüsnü Değmer ve arkadaşlarının Türkiye Komünist Partisi davası başladı.
Aynı gün Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almanya'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki'de vardı.
1929. Josef Stalin'le anlaşmazlığa düşen Nikolay Buharin, Komünist Enternasyonal'in başkanlığından istifa etti.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)1946 yılında bugün İş ve İşçi Bulma Kurumu Kanunu'nu kabul etti.
1952. Gazeteci ve yazar Ercüment Ekrem Talu'ya Fransız "Légion d'honneur" nişanı verildi. Yazar bu ödüle Türk-Fransız kültür ilişkilerine katkılarından dolayı layık görüldü.
1956. Uluslararası Basın Enstitüsü Türkiye'de basına baskı yapıldığını açıkladı.
1961. Yeni kurulacak siyasi parti tüzüklerinin İçişleri Bakanlığı'nca incelenmesine karar verildi.
1970. Muammer Kaddafi Libya başkanı oldu.
1983. Türk Hava Yolları'nın "Afyon" uçağı Ankara'da düştü; 47 yolcu öldü.
1985. Halkçı Parti (HP) Milletvekili Bahriye Uçok, zina yapan erkeklerin de cezalandırılmasını içeren yasa önerisi vermişti. Türkiye Büyük Millet Meclisi yasa önerisini reddetti.
1986. New-York'ta toplanan Uluslararası PEN Kongresi, Türk hükümetini yazarlarla ilgili tutumunu gözden geçirmeye çağırdı.
1987. 1 Ocak'ta Çin'de Tiananmen Meydanı'nda öğrenciler başlattığı gösteriler sonunda Komünist Partisi lideri Hu Yaobang istifa etti; yerine Zao Ziyang getirildi.
1991. Amerika Birleşik Devletleri Irak'a hava akınları ve füze saldırısını başlattı. Amerika yetkilileri "Çöl Fırtınası" diye adlandırdıkları operasyona Kuveyt'i kurtarmak için yaptıklarını söyledi.
1992. Halkın Emek Partisi (HEP) kökenli Hatip Dicle ve Leyla Zana Sosyal Demokrat Halkçı Parti'den (SHP) istifa etti.
1996. "Avrasya" feribotu silahlı eylemciler tarafından 177 yolcu ve 55 mürettebatıyla Trabzon limanında rehin alındı ve İstanbul'a doğru kaçırıldı. Eylemciler Çeçenistan sorununa dikkat çekmek istediklerini söylediler.
Aynı gün Şırnak, Güçlükonak'ta bir minibüsün kurşunlanarak yakılması sonucu 11 kişi öldü. Bölge yetkilileri eylemi PKK'nin, PKK ise korucuların yaptığını ileri sürdü.

Bugün Doğanlar:
1932. Dünyada dağ gorilleri konusunda tek otorite olan Amerikalı zoolog Dian Fossey.
1933. Modern kültür eleştirileriyle ünlü Amerikalı aydın ve yazar Susan Sontag.

Bugün Ölenler:
1919. ABD'nin 26. Başkanı Theodore Roosevelt.
1933. Eski dışişleri bakanlarından Bekir Sami Bey.
1957. Orkestra şefi ve kemancı Arturo Toscanini.
1986. Tezhip sanatçısı Rikkat Kunt.

Tarihte Bugün / 17 Ocak

1875.126 yıl önce bugün Karaköy- Beyoğlu arasında Tünel hizmete girdi. Tünel dünyanın en eski üçüncü ve en küçük metrosuydu.
1934. Revü yıldızı Josephine Baker İstanbul'a geldi.
1945. Sovyet ve Polonya birlikleri Varşova'ya girdi.
1952. Falih Rıfkı Atay hükümete ve Meclis'e hakaretten yargılanıyordu. Dava beraat kararıyla sona erdi.
1953. Başbakan Adnan Menderes demokratik rejimi tehdit eden dört tehlikeden söz etti:"Siyasi irtica, dini irtica, milliyetçilik irtcaı ve komünizm."
1960. Yahya Kemal Müzesi açıldı. Müze Fatih Külliyesi'nin Baş Kurşunlu Medresesi'nde bulunuyor.
1961. Kongo Başbakanı Patrice Lumumba öldürüldü.
1964. Londra Konferansı'nda Kıbrıs Türk toplumunu temsil eden Rauf Denktaş konuştu. Rauf Denktaş, federal yönetime gidilmezse, ayrı bir hükümet kuracaklarını açıkladı.
1971. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Rektörü Erdal İnönü'nün evi önüne dinamit atıldı.
1984. Dolandırıcılıktan yargılanan Abidin Cevher Özden ( Banker Kastelli ) beraat etti.
Aynı gün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Yerel Seçim Yasası kabul edildi.
1987. Bülent Ecevit Siyasi Partiler Kanunu'na aykırı davranmaktan 11 ay 20 gün hapis cezasına mahkûm oldu. 12 Eylül'den sonra Bülent Ecevit hakkında 80, Süleyman Demirel hakkında 55 dava açıldı.
1988. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekillerinin hazırladıkları Güneydoğu Anadolu Araştırma Raporu açıklandı.
1990. Yazar Aziz Nesin, kendisine"vatan haini" dediği gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine tazminat davası açtı.
1992. İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) Kuzey İrlanda'da protestanlara ait bir binayı bombaladı, 7 işçi öldü.
1995. Japonya'nın Osaka- Kobe bölgesinde deprem oldu; 3 bin kişi öldü.
1996. Avrupa Parlamentosu, Saharov Ödülü'nü cezaevinde bulunan eski Demokrasi Partisi (DEP) milletvekili Leyla Zana'ya verdi.

Bugün Doğanlar:
1899. Amerikanın en ünlü gangsteri Al Capone.
1931. Shakespeare'in Othello'sundaki performansıyla ünlü Amerikalı oyuncu James Earl Jones.
1942. Üç kez dünya profesyonel boks şampiyonluğunu elde eden tek boksör Muhammed Ali.

Bugün Ölenler:
1932. Kurtuluş Savaşı komutanlarından Derviş Paşa .
1954. Eğitimci ve edebiyat tarihçisi İsmail Habip Sevük.
1987. Eski gümrük ve tekel bakanlarından Hadi Hüsman.

Tarihte Bugün / 18 Ocak

1886. Kadınlar Şukufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı.
1910. Günümüzde otel olarak kullanılan İstanbul'daki Çırağan Sarayı yandı. Saray 1865 tarihinde Sultan Abdülaziz tarafından inşa ettirilmişti.
1919 1. Dünya Savaşı sonrasında barış görüşmeleri Paris Barış Konferansı'nda başladı. Avrupa'nın haritası yeniden çizildi.
1924. İstanbul'da Milli Türk Ticaret Birliği Kongresi toplandı.
1927. Lozan Antlaşması Amerikan Senatosu tarafından reddedildi.
1928. Çerkez Hacı Sami çetesinden 3 kişi Eminönü Meydanı'nda idam edildi. Bu kişiler Atatürk'e suikast iddiasıyla idama mahkum edilmişlerdi.
1931. Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği "Türkiye Güzellik Kraliçesi" yarışmasını Naşide Saffet Hanım kazandı.
1943. Sovyetler Birliği iki yıl süren Leningrad kuşatmasını kırdı. Bir yıl sonra kuşatma bütünüyle son buldu.
1946. Madame Butterfly operası Ankara'da sahnelendi.
1947. İstanbul'da Muallimler Birliği kuruldu.
Aynı gün Isparta'nın Uluborlu ilçesinin Senirkent bucağından on vatandaş noter aracılığıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına bir protesto mektubu gönderdi. Mektupta hiç bir suçları olmadığı halde jandarmanın kendilerine sistemli olarak işkence boyutlarında kötü muamele yaptığını yazıyorlardı.
1950. Demokrat Parti (DP) işçiye grev hakkı istedi.
1951. Vietnam Kuruluş Cephesi gerillaları Hanoi'den geri çekildi; şehir Fransızların eline geçti.
1954. Yabancı Sermaye Yasası Meclis'te kabul edildi.
1966. Ankara Cezaevi'nde af isteyen mahkumlar isyan etti. İstanbul Üsküdar Toptaşı Cezaevi'nde 260 mahkum açlık grevine başladı.
Aynı gün İstanbul valiliğine Vefa Poyraz atandı.
1983. Kültür Bakanlığı'nca Sinema Yasa Tasarısı hazırlandı. Bakanlık tasarıyla filmlere denetim getiriyordu.
1984. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davası duruşmasında sanıklara tek tip elbise giydirildi.
1989. Kıbrıslı işadamı Asil Nadir Günaydın gazetesinden sonra Gelişim Yayınları'nı da satın aldı.
1991. Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümete savaş yetkisi verdi; İncirlikten kalkan Amerika Birleşik Devletleri uçakları Irak'ı bombaladılar.
1993. Bayburt'un Üzengili köyü üzerine çığ düştü; 56 kişi öldü, 22 kişi yaralandı.

Bugün Doğanlar:
1904. İngiliz kökenli Amerikalı sinema oyuncusu Cary Grant.
1913. Amerikalı sahne, sinema ve TV komedyeni Danny Kaye.
1915. Avrupa Komünizmi düşüncesinin öncülerinden 1960-82 arasında İspanya Komünist Partisi Genel Sekreteri Santiago Carillo. .

Bugün Ölenler:
1936. İngiliz şair ve yazar Rudyard Kipling.
1944. Tiyatro sanatçısı Sait Köknar.
1956. Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Atadan.
1960. Yazar Nahit Sırrı Örik.
1992. Klasik Türk Müziği bestecisi Yesari Asım Arsoy.

Tarihte Bugün / 19 Ocak

1945. Türkiye'de Deutsche Bank ve Deutsche Orient Bank faaliyetlerini durdurdu ve tasfiye hazırlıklarına başladı.
1950. Çin önderi Mao Zedong, Ho Şi Minh'in önderliğindeki Kuzey Vietnam'ı tanıdı.
Aynı gün Türkiye'de İş Mahkemeleri kurulması kararı alındı.
1956. Akis dergisi yazı işleri müdürü Cüneyt Arcayürek beraat etti. Arcayürek hakkında dava "Kedi gelince fareler kaçtı" başlıklı yazısı nedeniyle açılmıştı.
1959. Amerika Birleşik Devletleri ile imzalanan İstimlak ve Müsadere Garantisi Anlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı. Anlaşma basında kapitülasyonlara dönüş olarak nitelendi.
1960. Sosyalist Parti faaliyete geçti. Genel başkanlığa Prof. Atıf Akgüç getirildi.
Aynı gün İskandinav Havayollarına ait bir yolcu uçağı Esenboğa yakınlarında düştü; 42 yolcu öldü.
1961. Yassıada duruşmaları devam ediyor; İpar Davası sanıkları Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan, Medeni Berk, Hayrettin Erkmen ve armatör Ali İpar mahkûm oldular.
Aynı gün İstanbul'da atlı arabalara plaka verilmemesi kararlaştırıldı.
1966. Hindistan'da Nehru'nun kızı İndra Gandhi başbakan oldu.
1969. Prag'da Jan Palach adındaki öğrenci Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgalini protesto için kendini yaktıktan üç gün sonra öldü. Prag'da protesto gösterileri düzenlendi.
Aynı gün Amerikan Büyükelçisi Robert Komer istifa etti. Robert Komer'in makam arabası 6 Ocak günü Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ni ziyareti sırasında öğrenciler tarafından yakılmıştı.
1970. Beyaz Kelebekler müzik grubu yılında bugün Adapazarı yakınlarında kaza geçirdi ve sanatçılardan üçü yanarak öldü.
1981. Bakırköy İş Mahkemesi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) kayyım atadı.
1983. Niksar Cumhuriyet Savcısı Nihat Gerçek'i öldürmekten yargılanan iki ülkücü mahkûm edildi.
1988. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Mehmet Ali Eren Türkiye'de Kürt sorunu olduğunu ve Kürtlere baskı yapıldığını söyledi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde olaylar çıktı.
1992. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Kurulu yapıldı; genel başkanlığa Kemal Nebioğlu seçildi.

Bugün Doğanlar:
1736. Buharlı makinayı bularak Sanayi Devrimi'nin başlamasında rol oynayan İskoç mucit James Watt.
1798.Ssoyaolojinin ve pozitivizmin kurucusu Kabul edilen Fransız filozof Auguste Comte.
1809. İlk dedektif romanı kabul edilen "Morg Sokağı Cinayeti"nin yazarı Amerikalı öykücü, şair, eleştirmen ve yayıncı Edgar Allan Poe.
1839. İzlenimcilik sonrası dönemin en büyük sanatçılarından ve kübizmin öncülerinden Fransız ressam Paul Cezanne.
1912. 1975 Nobel Ekonomi ödülünü Tjalling Kopmans'la paylaşan Sovyet matematikçi ve iktisatçı Leonid Vitalyeviç Kantoroviç.
1943. 1960'ların ilk beyaz kadın blues şarkıcısı Janis Joplin.

Bugün Ölenler:
1970. Eski çalışma bakanlarından ve İstanbul valilerinden Mümtaz Tarhan.
1975. Arkeolog Arif Müfit Mansel.
1978. Sinema ve Tiyatro oyuncusu Feridun Çölgeçen.
1982. Türk Tarih Kurumu Başkanı Ord. Prof. Enver Ziya Karal.
1985. Yazar Muzaffer Hacıhasanoğlu.
1990. Yazar Sebahattin Selek.
1992. Tiyatro sanatçısı Sema Savaş.
1994. Türk sanat müziği sanatçısı Necmi Rıza Ahıska.

Tarihte Bugün / 20 Ocak

1793. Fransa Kralı 16. Louis giyotinle idam edildi.
1921. İlk Teşkilat-ı Esasiye (Anayasa) kabul edildi.
1923. Ali Şükrü Bey'in Ankara'da yayımladığı Tan gazetesinin ilk sayısı çıktı.
Aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi, gizli oturumunda Elcezire bölgesinde bir İstiklal Mahkemesi kurulması kararı aldı.
1936. Sinemaların esas filmle beraber bir de "öğretici film" göstermek zorunda olduğuna ilişkin kanun çıktı.
Aynı gün Ankara'da Sanayi Kongresi toplandı. Toplantıda İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı kabul edildi.
1945. İngiltere'de eğitimini tamamlayan 50 Türkiyeli öğrenciye pilotluk brövesi verildi.
1947. Fransa'da Charles De Gaulle politikadan çekildiğini açıkladı ve görevinden istifa etti.
1950. Kiraların serbest bırakılması kararlaştırıldı.
1956. Varlık dergisi Roman Armağanı'nı günü İnce Memed romanıyla Yaşar Kemal kazandı.
1961. John F. Kennedy ABD başkanı olarak göreve başladı.
Londra Konferansı'nda Kıbrıslı Rumlar federal yönetim tezini reddetti. Bunun üzerine Kıbrıs Türk toplumu temsilcileri 1964 günü Konferans'tan çekildi.
1968. Türkiye, Yunanistan'daki askeri rejimi tanıyan ilk ülke oldu.
1971. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Akademik Konsey'in kararıyla süresiz kapatıldı.
1972. Türkiye- Fransa Sosyal Güvenlik Antlaşması imzalandı.
1973. Eski Milli Birlik Komitesi üyesi Cemal Madanoğlu ve 31 kişi hakkında "Anayasayı değiştirme ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ıskat için gizli örgüt kurma" iddiasıyla dava açıldı. Dava açılanlar arasında Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk, İlhami Soysal da var.
1975. Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) kuruldu.
1981. İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi 223 Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu üyesinin tutuklanmasına karar verdi.
1986. Demokratik Sol Parti (DSP) ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) arasında yapılan "solda birlik" görüşmeleri kesildi. Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Rahşan Ecevit "Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile yollarımız ayrıldı" dedi.
1988. Mehmet Ali Aybar ile Aziz Nesin hakkında 15'er yıla kadar hapis cezası istendi. Gerekçe 2000'e Doğru dergisine Kürt sorunu konusunda yaptıkları açıklamalardı.
1993. Anayasa Mahkemesi dini bayramlarda Bayram dışında gazete çıkarılmasını yasaklayan yasayı iptal etti.
Aynı gün Meclis Anavatan Partisi (ANAP) döneminin iki bakanı Safa Giray ile Cengiz Altınkaya'nın Yüce Divan'a verilmesini kararlaştırdı.
1995. Yeraltı dünyasının ünlü ismi Dündar Kılıç'ın kızı ve Alaattin Çakıcı'nın eski eşi Uğur Kılıç Uludağ'da öldürüldü. Uğur Kılıç, Engin Civan davasında yaptığı açıklamalarla Özal ailesini suçlamıştı. Kılıç'ı öldüren Abdurrahman Keskin yakalandı ve Uğur Kılıç'ı öldürmesi karşılığında Alaattin Çakıcı'dan 50 milyon lira aldığını söyledi.
1997. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), "Demokratik standartların yükseltilmesi paketi"ni Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Genelkurmay başkanlığına sundu. TÜSİAD raporda Kürtçe eğitimin serbest bırakılmasını da öneriyordu.

Bugün Doğanlar :
1812. Ağır engellilerin eğitimi için çağdaş yöntemleri getiren Fransız kökenli Amerikalı psikiyatr Edouard Segouin.
1856. Amerika'da kadınlara oy hakkı mücadelesinin önderi Harriot Eaton Stanton Blatch.
1920. II. Dünya savaşı sonrasının en önemli sinema yönetmenlerinden İtalyan Federico Fellini,
1925. Ruben Diario'dan sonra Nikaragua'nın en önemli şairi kabul edilen rahip ve şair Ernesto Cardenal.
1930. Aya ayak basan ikinci kişi, Amerikalı astronot Edwin Eugene Aldrin, Jr.

Bugün Ölenler:
1949. Romancı ve gazeteci Burhan Cahit Morkaya.
1960. Eski Eskişehir Milletvekili Emin Sazak.
1965. Mesleki öğretimin kurucusu Rüştü Uzel.
1994. Tiyatro ve sinema sanatçısı Bedia Muvahhit.

Tarihte Bugün / 21 Ocak


1921. İtalyan Komünist Partisi kuruldu.
1942. Askerlik süresi üç yıla çıkarıldı.
1943.Varlık Vergisi ödemesinin son günüydü. Vergisini ödemeyen mükelleflerin ev ve işyerlerindeki malları haczedildi, daha sonra da icra yoluyla satış yöntemiyle vergileri tahsil edildi.
1952. Milli Savunma Bakanlığı bir açıklama yaptı; Kore'de 34 subay, 46 astsubay ve1252 er ölmüş.
Aynı gün eski Ordu milletvekili, mizah dergisi Akbaba'nın sahibi Yusuf Ziya Ortaç Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etti.
1958. Kıbrıs Lefkoşa'da taksim lehine gösteri yapan Kıbrıslı Türk gençlerine İngiliz askerleri müdahale etti; bir genç ağır yaralandı, altı kişi de tutuklandı.
1959. Ulus gazetesi yazı işleri müdürü Ülkü Arman ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu birer yıl hapse mahkum oldu; gazete bir ay süreyle kapatıldı. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Nalıncı Keseri" başlıklı yazısı dava konusu olmuştu.
1961. Saraçhane Tiyatrosu açıldı. İlk oyun Cevat Fehmi Başkut'un Hacıyatmaz oyunu oldu.
1963. 21-25 Ocak'da şiddetli soğuklar ülkenin her yanını etkiledi. Elektrikler, sular kesildi, trenler yollarda kaldı; Uludağ'da kar kalınlığı 25 metre.
1967. Türkiye Milli Talebe Federasyonu'nun beş yöneticisi günü tutuklandı. Sencer Güneşsoy, Baykan Kalaba, Naci Özdemir, Hüsnü Temiz, Kâzım Musa bir gün önce polis tarafından mühürlenen federasyon binasına girmek istemişlerdi.
Aynı gün Uluslararası Las Vegas Maratonu'nda İsmail Akçay ikinci oldu. İsmail Akçay'ın derecesi 2 saat, 23 dakika, 3 saniyeydi.
1972. Türk Hava Yolları'nın Marmara uçağı Adana'da düştü. Uçakta yolcu yoktu. Beş kişilik mürettebattan bir hostes yanarak öldü, dört görevli yaralandı.
1981. Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık sağ eylemci İbrahim Çiftçi, Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi'nce üçüncü kez ölüm cezasına çarptırıldı.
Aynı gün 444 gündür Tahran'da rehin tutulan Amerikalılar serbest bırakıldı.
1983. Eski İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan tahliye edildi. İsvan, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında yargılanmaktaydı.
1985. 1983'ten beri süren Yazarlar Sendikası davası sona erdi; sanıklar beraat etti.
1992. İstanbul'da evlerde doğal gaz kullanılmaya başladı.
1996. Filistin'de ilk kez devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Yaser Arafat devlet başkanı seçildi.

Bugün Doğanlar:
1884. Amerikalı insan hakları savunucusu Roger Nash Baldwin.
1885.Sovyet asker ve askerlik teorisyeni Kızıl Ordu'nun kurucularından Mihayil Vasilyeviç Frunze.
1905. II. Dünya Savaşı sonrasında dünya modasına hükmeden Fransız moda desinatörü Christian Dior.
1906. Rus koroegraf ve SSCB Devlet Halk Dansları Topluluğu'nun kurucusu İgor Aleksandroviç Moiseyev.
1941. İspanyol kökenli opera sanatçısı tenor Plácido Domingo.
Bugün Ölenler:
1924. Sovyetler Birliği'nin kurucusu, Ekim Devrimi'nin önderi Vladimir İliç Lenin.
1934. Yazar Hüseyin Kâzım Kadri Bey.
1937. Besteci Udi Nevres Bey (Orhon).
1983. Yazar Kemal Bilbaşar .
1985. Oyun yazarı Oktay Arayıcı.
1988. Eski milletvekillerinden ve Kurucu Meclis üyesi Cemal Reşit Eyüboğlu.

Tarihte Bugün / 22 Ocak

1517. Osmanlı ordusu Ridaniye savaşında Memluk ordularını yendi. Bu savaşın ardından, halifelik Osmanlılara geçti.
1873. Kasımpaşa Tersanesi işçileri greve çıktı.
1905. Birinci Rus devrimi başladı. Çar birliklerinin Kışlık Saraya dilekçe vermek için yürüyüşe geçen işçilerin ateş açması ve "Kanlı Pazar" günü 500 işçiyi öldürmesi ardından ayaklanmalar baş gösterdi.
1924. İngiltere'de İşçi Partisi lideri Ramsay Mac Donald başbakanlığa atandı.
1930. Gazi ve Türklük aleyhine" yayın yapmaktan dolayı Resimli Ay gazetesi aleyhine dava açıldı.
1932. İlk Türkçe Kuran Hafız Yaşar (Okur ) tarafından Yerebatan Camii'nde okundu.
1942. İmla Kılavuzu'nun tüm okul ve işyerlerinde kullanılması hakkında genelge yayımlandı.
1946. Ampul satışları serbest bırakıldı.
1947. Fransa'da yeni kabineyi sosyalist Paul Ramadier kurdu.
1950. İstanbul grekoromen güreş takımı İstanbul'da Paris takımını 7-1 yendi.
1953. Türkiye Milliyetçiler Derneği kapatıldı.
1959. İzmir Toplu Basın Mahkemesi, Demokrat İzmir gazetesi yazı işleri müdürü Şeref Balçık'a 15 gün, gazetenin sahibi Adnan Düvenci'ye 1 yıl mahkûmiyet cezası verdi.
Aynı gün kadın avukatlar, Refik Erduran'a "Bir Kilo Namus" adlı yapıtı nedeniyle açtıkları davadan vazgeçtiler.
1961. İstanbul'da 300 cam işçisi kapalı salon toplantısı yaptı.
1965. Yeni Seçim Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu milli bakiye sistemini ve birleşik oy pusulası kullanımını öngörüyor.
1969. Fikir Kulüpleri Federasyonu'nun "Türk halkına mektup" başlıklı bildirisi toplatıldı.
Aynı gün Teksif Sendikasına bağlı işçiler Defterdar Fabrikası'nda grev başlattı.
1972. Brüksel Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre; İngiltere, İrlanda, Danimarka ve Norveç1 Ocak 1973'ten itibaren Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üye olacak.
1973. 12 Mart dönemi başbakanlarından Nihat Erim İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Yargıçlığı'na adaydı. Çok tepki görünce adaylıktan çekildi.
1977. İstanbul'da Saraçhane-Sultanahmet arasında "Faşizme Ölüm" yürüyüşü yapıldı. Yürüyüşe 5 bin kişi katıldı.
1980. Güvenlik güçleri arama yapmak için TARİŞ (İzmir, İncir, Üzüm, Pamuk ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği) işletmelerine girmek istedi; 50 kişi yaralandı, 600 işçi gözaltına alındı. TARİŞ'e bağlı işyerlerinde işçiler direnişe geçti.
1981. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı'nca gözaltına alınan Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin tümü serbest bırakıldı.
1987. Türkiye- Yunanistan Uyum Antlaşması Avrupa Topluluğu (AT) adına parafe edildi.
1988. Nazım Hikmet'e vatandaşlık haklarının geri verilmesi için kampanya başlatıldı.
1989. Sovyetler Birliği'nde ilk kez "Uluslararası Güzellik Yarışması" düzenlendi. Yarışmada Türkiye'yi temsil eden Meltem Hakarar birinci seçildi.
1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) kuruldu. Partinin genel başkanlığına Doç. Dr. Ufuk Uras seçildi.
Aynı gün gazeteci Metin Göktepe'yi öldürdükleri iddiasıyla biri emniyet amiri 24 polis gözaltına alındı.

Bugün Doğanlar:
1788. İngiliz romantik şair Lord Byron (George Gordon Byron)
1909. 162-71 arasında Birleşmiş Milletler'in üçüncü genel sekreteri olan Myanmarlı (Burma) eğitimci ve diplomat U Thant.
1911. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi önderi ve başbakanı (1970-83) Bruno Kreisky.

Bugün Ölenler:
1973. 1963-1969 arasında ABD başkanlığı yapan Lyndon B.Johnson.
1987. Eski başbakan yardımcılarından Zeyyad Baykara.

Tarihte Bugün / 23 Ocak

1911. Kamil Paşa hükümeti İttihat ve Terakki'cilerce devrildi. Babıali baskını diye anılan darbeyle Sadrazam istifa ettirildi ve yerine Mahmut Şevket Paşa getirildi.
1925. Şili'de hükümet bir askeri darbeyle devrildi.
1941. Türk Karikatür Sergisi İstanbul'da açıldı.
1957. Meclis, Ankara'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin kurulmasını kabul etti.
1959. Vatan Partisi'nin kurucularına ilişkin dava başladı. Hikmet Kıvılcımlı ile 47 kişi, komünizm propagandası yapmakla suçlandı. Savcı sanıklar için 5 yıldan15 yıla kadar hapis cezası istedi.
1961. Ünlü dolandırıcı, Sülün Osman yakalandı.
1962. Üniversite harçlarına zam yapıldı.
1968. Amerikan Pueblo haber alma gemisi Kuzey Kore'de ele geçirildi. Mürettebat casuslukla suçlanarak tutuklandı.
1971. Emekliler Ankara'da Emekli Sandığı binasını işgal etti.
1973. Vietnam'da ateşkes ilan edildi.
1974. İsrail askerleri Süveyş Kanalının batısından çekilmeye başladı.
Aynı gün Türkiye'de Tunceli'nin Yeşilyazı bucağında çığ düştü;15 kişi öldü.
1975. Vatan Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu faşistler tarafından basıldı. Kerim Yaman adlı öğrenci öldürüldü.
1986. "Video ve Sinema Eserleri Yasası" Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Yasa; video, sinema, müzik eserlerini çoğaltma, dağıtma ve yayma haklarını yeniden düzenliyor.
1989. Tacikistan'da deprem meydana geldi;1000'in üstünde insan öldü.
1990. Kızıl Ordu 41 yıl sonra Macaristan'dan ayrıldı.
1994. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel "Kürt Devleti olgusuna hazırlıklı olmalıyız" dedi.

Bugün Ölenler:
1976. Amerikalı aktör, şarkıcı ve siyah hakları savunucusu Paul Robeson.
1989. İspanyol ressam Salvador Dali.

Bugün Doğanlar:
1783. En özgün ve karmaşık Fransız edebiyatçılardan Kırmızı ve Siyah ve Parma Manastırı adlı romanlarıyla ünlü Stendhal.
1832. Gerçekçilikten izlenimciliğe geçişin öncülerinden Fransız ressam Édouard Manet.
1891. İtalyan Komünist Partisi'nin kurucusu, İtalya ve dünya komünizmini düşünceleriyle etkilemeyi sürdüren düşünür Antonio Gramsci.
1967. 1980 ve 90'larda halter sporunun yıldızı olan Bulgaristan doğumlu Türk halterci Naim Süleymanoğlu.

Tarihte Bugün / 24 Ocak

1921. Çerkez Ethem'in güçleri dağıtıldı.
1927. Eczacılar ve eczaneler hakkında kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1938. İzmir Telefon Şirketi hükümetçe satın alındı.
1946. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sanat Ödülü'nü 35 yaş şiiriyle Cahit Sıtkı Tarancı kazandı.
1949. Behçet Kemal Çağlar Cumhuriyet Halk Partisi'nden ( CHP) ve milletvekilliğinden istifa etti.
1955. Zonguldak'ta, Ereğli Kömür İşletmeleri'ne bağlı Gelik ocağında grizu patlaması meydana geldi; 52 madenci öldü,19 madenci yaralandı.
1956. Eskişehir Cezaevi'nde 388 mahkum ayaklandı.
1959. İstanbul Küçükyalı'da Neşe Sineması çöktü; 37 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
1961. Yassıada duruşmalarında Başsavcı Altay Ömer Egesel ilk defa Adnan Menderes'in idamını istedi.
1967. Üniversite öğrencileri, Türkiye Milli Talebe Federasyonu'na karşı tutumu protesto ettiler. Ankara'da bir miting düzenlediler. Türkiye Milli Talebe Federasyonu 19 Ocak günü polis tarafından mühürlenmiş, 21 Ocak günü de beş yöneticisi tutuklanmıştı.
1972. İsmet İnönü "Siyasi suçlar için idam olmamalı" dedi ve sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi.
Aynı gün, Mahir Çayan'a dedesinden kalan mirasa sıkıyönetim mahkemesi tarafından el konuldu.
1980. Demirel hükümetinin ekonomik istikrar programı açıklandı. " Kararları" olarak anılan program Türkiye ekonomisinde yeniden yapılanma dönemini başlattı. ilk olarak TL yüzde 48,9 devalüe edildi.
1983. 1. Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Cumhuriyet gazetesinin basımı, yayımı ve dağıtımını yasakladı. Nadir Nadi ve yazı işleri müdürü Okay Gönensin hakkında dava açıldı.
1989. Cizre'nin Yeşilyurt köyünde jandarmaların köylülere insan dışkısı yedirmesi ile ilgili soruşturma başlatıldı.
1993. Gazeteci ve yazar Uğur Mumcu otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu yaşamını yitirdi.
Aynı gün Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), adını Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirdi.
1994. Türkiye'nin ilk haberleşme uydusu TÜRKSAT-1 fırlatıldıktan 12 dakika 12 saniye sonra okyanusa düştü.

Bugün Doğanlar:
1836. Radikal Rus eleştirmen Nikolay Aleksandroviç Dobrolyubov.
1893. 1920'lerde Sovyet edebiyatını etkileyen Biçimcilik akımının öncülerinden eleştirmen ve yazar Viktor Borisoviç Şklovskiy,

Bugün Ölenler:
1958. Eski İstanbul belediye başkanlarından Ord. Prof. Dr. Cemil Topuzlu.
1962. Romancı Ahmet Hamdi Tanpınar.
1965. İngiliz siyasetçi Winston Churchill.
1986. Edebiyat tarihçisi Prof. Dr. Mehmet Kaplan.

Tarihte Bugün / 25 Ocak

"Uluslararası Gümrük Günü"
1872. Hasköy Tersanesi işçileri greve çıktı.
1939. Celal Bayar hükümeti istifa etti.Yeni hükümet Refik Saydam başkanlığında kuruldu.
1941. Ankara radyosu Sırpça yayına başladı.
1949. İsrail'de seçimler yapıldı; İşçi Partisi kazandı.
1950. Amerika'da eski bürokrat Alger Hiss, hiç bir kanıt bulunmaksızın, komünist casus olduğu gerekçesiyle, 5 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edildi.
1952. Milli Eğitim Bakanlığı bir genelge yayımladı;1952-1953 öğrenim yılından itibaren lise eğitimi 4 yıla çıkarılacak.
Özelleştirme devam ediyor; aynı gün Gümrük ve Tekel Bakanı Sıtkı Yırcalı kibrit tekelinin kalktığını açıkladı; özel sektör kibrit üretebilecek.
1954. Ankara'da sıcaklık -30 dereceye düştü; okullar tatil edildi.
1958. İstanbul'da 25 kişi, komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandı. Tutuklananların arasında Doktor Hikmet Kıvılcımlı da bulunuyordu.
1966. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Türkiye'ye Yardım Konsorsiyumu Türkiye'nin dikkatini çekti; enflasyon hızla artıyor.
1968. Türk Ordu Futbol Takımı dünya şampiyonu oldu.
1971. Uganda'da askeri darbe oldu. İdi Amin iktidarı ele geçirdi.
1973. Başbakan Ferit Melen "İşkence yalandır" dedi. Bülent Ecevit bunun bir yalan olduğunu söyleyince Cumhuriyetçi Güven Partililerin (CGP) saldırısına uğradı.
1974. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Milli Selamet Partisi (MSP) hükümet ortaklığı protokolü imzaladı.
1980. Başbakan Süleyman Demirel'in azınlık hükümetinin görevde olduğu 73 günde politik nedenlerle 497 kişinin öldürüldüğü, 779 kişinin yaralandığı ve 72 soygun olayının yaşanmış olduğu açıklandı.
1987. "Muhteşem Süleyman Sergisi" Washington'da Ulusal Sanat Müzesi'nde açıldı. Sergi 30 milyon dolara sigortalandı.
1988. Türkiye Birleşmiş Milletler (BM) İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ni imzaladı.
1991. Bakanlar Kurulu, Kürtçe konuşma ve şarkı söylemeyi serbest bıraktı.
1997. Yaşar Kemal Uluslararası Nonino Ödülü'nü İtalya'da düzenlenen bir törenle aldı.

Bugün Doğanlar:
1874. İngiliz romancı, oyun ve kısa öykü yazarı W. Somerset Maugham.
1938. Rus tiyatro oyuncusu, şarkı sözü yazarı ve halk şarkıcısı Vladimir Semyonoviç Viysotskiy.
1933. Ferdinand Marcos'un diktatörlüğü ardından Filipinler'de demokratik yönetimin kurulması için çaba gösteren kadın siyasetçi Corazon Aquino.

Bugün Ölenler:
1990. Amerikalı sinema oyuncusu Ava Gardner.

Tarihte Bugün / 26 Ocak

1905. Güney Afrika Pretoria'da 3,106 karat değerindeki dünyanın en büyük elması bulundu. Elmasa "Cullinan" adı verildi. 9 parçaya bölünen elmastan elde edilen "Afrika'nın Büyük Yıldızı" adındaki 530.2 karatlık 74 yüzlü dünyanın en büyük pırlantası Britanya tacına yerleştirildi.
1921. İstanbul Tramvay işçileri greve çıktı.
1924. Vladimir İlyiç Lenin'in onuruna Petrograd'ın adı Leningrad olarak değiştirildi.
1950. Hindistan anayasası kabul edildi. Dünyanın en kalabalık demokrasisi kuruldu.
1931. Kızıl İstanbul gazetesi hakkında soruşturma açıldı.
Aynı gün Hindistan'da Mahatma Gandhi serbest bırakıldı.
1948. Milli Korunma Mahkemeleri kaldırıldı.
1950. Hindistan'da cumhuriyet ilan edildi.
1958. Klasik müzik bestecisi Bülent Arel'in Beş Sonnet adlı yapıtı ilk kez seslendirildi.
1959. Bağdat Paktı Konseyi Karaçi'de toplandı. Toplantıya, Türkiye adına Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
Aynı gün Ankara Telgraf gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Fethi Giray Ankara Cezaevi'ne girdi. Fethi Giray 17 gün hapis cezasına çarptırılmıştı.
1963. Hürriyet gazetesi muhabiri Yüksel Kasapbaşı, foto muhabiri Abidin Behpur ve şoför Yüksel Öztürk göreve giderken donarak öldüler.
1966. İstanbul'un çeşitli semtlerinde "köylü pazarları" kurulması çalışmalarına başladı. Amaç, halkın daha ucuz sebze ve meyve yiyebilmesi idi.
1969. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş İstanbul İl Gençlik Kongresi'nde "Hareket başladı" dedi.
1970. Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı Milli Nizam Partisi'ni kurdu.
1972. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam dosyası Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderildi.
1973. Fikir suçundan cezaevinde bulunan Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman ve Yaşar Kemal yargılandı.
1974. Bülent Ecevit başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)- Milli Selamet Partisi (MSP) koalisyonu hükümeti göreve başladı.
Aynı gün Türk Hava Yolları'nın Van adlı yolcu uçağı İzmir Cumaovası Havaalanı'nda pistin100 metre uzağında yere çakıldı; 63 kişi öldü.
1978. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Feyyaz Berker ve Yönetim Kurulu üyesi Rahmi Koç Türk Ceza Kanunu'nun (TCK)141.,142. ve163. maddelerinin kaldırılmasını istediler.
1979. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens ve Tem-Der'in çalışmalarını durdurdu.
1984. Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı;102 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1992. 12 Eylül'den sonra ilk kez memur eylemi düzenlendi. İstanbul'daki eyleme 5 bin memur katıldı.

Bugün Doğanlar:
1804. Sanayi devriminin toplumsal sorunlarını gazete yazı dizilerinde ilk ortaya koyan Fransız yazar, romancı Eugène Sue.
1904. İnsan hakları konusunda gösterdiği çabalarla 1974 Nobel Barış Ödlüne değer görülen İrlandalı devlet adamı Seán MacBride.
1918. 1989'da darbeyle devrilerek idam edilen eski Romanya lideri Nicolae Causescu.
1925. Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmeni Paul Newman.
1927. Amerikalı siyah sahne ve sinema oyuncusu Eartha Kitt.
1944. 1970-72 arasında gizli örgüt üyesi olmakla suçlandığı davalardaki savunmasıyla ünlenen Amerikalı siyah kadın devrimci Angela Davis.

Bugün Ölenler:
1823. Çiçek aşısını bulan İngiliz hekim Edward Jenner.
1948. Türkiye Büyük Millet Meclis'i Başkanı, emekli General Kâzım Karabekir.
1973. Amerikalı sinema oyuncusu Edward G. Robinson.

Tarihte Bugün / 27 Ocak

1923. Almanya'da Nazi Partisi'nin ilk kongresi toplandı. Toplantıda konuşan Adolf Hitler, Versailles Antlaşması'nın iptal edilmesini istedi.
1926. İskoç buluşçu John Logie Baird, Londra'da ilk gerçek televizyon yayınını yaptı. İletişim ve eğlence dünyasında yeni bir çığır açıldı.
1934. Fransa'da Camille Chautemps istifa etti, yeni hükümeti Edouard Daladier kurdu.
Aynı gün İpek Film Stüdyosu senaryo yarışması açtı.
1940. Milli Koruma Kanunu Resmi Gazete'de yayınlandı.
1943. Varlık Vergisini ödemeyen mükellefler, borçlarını "bedenen çalışarak ödemeleri" için çalışma kamplarına gönderildi. Tümü İstanbullu gayrimüslimlerden oluşan 32 kişilik ilk kafile Aşkale'ye doğru yola çıktı.
1945. Auschwitz toplama kampı Sovyetler tarafından ele geçirildi; 5 bin tutuklunun bulunduğu ve çoğunun hastalık ve açlıktan ölmek üzere olduğu bildirildi.
1947. Okullar dışında, din eğitimi yapılmasına izin verildi. Okul dışı din eğitimi hükümetin gözetiminde yapılacak.
1954. Millet Partisi kapatıldı; din esasına dayanan ve amacını gizleyen bir parti olduğu iddia edildi, yöneticileri de birer gün hapis ve 250'şer kuruş para cezasına çarptırıldı.
Aynı gün köy enstitüleri ile ilk öğretmen okullarını "ilk öğretmen okulları" adı altında birleştiren yasa Meclis'te kabul edildi.
1958. Kıbrıs'ta 10 bin Türk "taksim" lehinde gösteri yaptı. İngiliz askerleri topluluğun üzerine zırhlı araçlarla yürüdü, yaralananlar oldu.
1965. Ord. Prof. Ali Fuat Başgil'in 5 yıl hapsi istendi. Ali Fuat Başgil İsviçre'de Fransızca olarak 27 Mayıs Askeri İhtilali adlı bir kitap yayınlamıştı.
1967. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri yeni yönetmelik hükümlerini protesto için boykota başladılar.
1969. Teksif Sendikasına bağlı 5 fabrikada daha grev başladı. 7915 işçi işi bıraktı.
Aynı gün İstanbul Aksaray'daki Küçük Opera Tiyatrosu tamamen yandı.
1971. Türkiye İşçi Partisi Amasya İl Başkanı Şerafettin Atalay öldürüldü.
1972. Süleyman Demirel, "Rejimi değiştirme gayreti siyasi suç değildir" dedi.
1984. Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi hakkındaki ölüm cezası kararı yargıtayca bozuldu. Altı yıldır tutuklu bulunan İbrahim Çiftçi tahliye edildi.
1988. Server Tanilli'nin Nasıl Bir Demokrasi istiyoruz adlı kitabı toplatıldı.
1991. Somali diktatörü Muhammed Siyad Barre isyancıların başkent Mogadişu'yu ele geçirmesi üzerine ülkeden kaçtı.
1994. İçişleri Bakanı Nahit Menteşe İstanbul Kumkapı Polis Karakolu'nda gözaltına alınan Vakkas Dost isimli vatandaşın polis memuru Nurettin Öztürk tarafından dövülerek öldürüldüğünü açıkladı.
Aynı gün Özgür Gündem gazetesinin Ankara temsilciliğinde patlama oldu. Gazetenin Ankara Haber Merkezi'ne de molotof kokteyli atıldı.
1995. Eylül 1994'ten beri Paris'te cezaevinde bulunan Dev-Sol lideri Dursun Karataş 1995'te serbest bırakıldı. Dursun Karataş sahte kimlikle Fransa'ya giriş yaparken tutuklanmıştı.
Aynı gün Çocuk Hakları Sözleşmesi Türkiye tarafından çekince koyularak kabul edildi.
1996. Bodrum açıklarındaki Kardak kayalıklarına Yunan ve Türk gazetecilerin ayrı ayrı bayrak dikmeleri Türkiye ile Yunanistan arasında gerilim yarattı.

Bugün Doğanlar:

1756. Viyana Klasik Okulu'nun Haydn ve Beethoven'le birlikte önde gelen temsilcilerinden Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart.
1832. Özellikle Alis Harikalar Diyarında adlı eseriyle bilinen İngiliz romancı, fotoğrafçı, mantıkçı ve matematikçi Lewis Carroll.
1910. Yugoslav Marksizminin kurucusu, devrimci siyaset adamı Edvard Kardelj.
1932. Üç Olimpiyatta altın madalya kazanan ve 10 kez dünya şampiyonu olan Sovyet jimnastikçi Boris Anfiyanoviç Şahlin.
1934. Fransa'nın ilk kadın başbakanı Edith Cresson.
1944. Katolik ve Protestanları bir araya getiren Barış İnsanları Örgütü'nün kurucusu ve 1976 Nobel Barış Ödülü'nün Betty Williams'la birlikte sahibi olan İrlandalı sosyal hizmet uzmanı Mairéad Corrigan-Maguire.

Bugün Ölenler:
1635. Şair Nef'i.
1939. Eski Paris büyükelçisi Salih Münir Paşa.
1978. Sinema oyuncusu Uğur Güçlü.

Tarihte Bugün / 28 Ocak

1918. Lev Troçki Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'yu kurmaya başladı.
1920. Osmanlı Meclis_i Mebusanının gayri resmi oturumunda Misak-ı Milli (Ulusal And) oybirliği ile kabul edildi.
1921. Albert Einstein evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında bir tartışma başlattı.
1923. İçişleri bakanlığı İzmit ilinin adının Kocaeli olarak değiştirdi.
1925. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul şubesi açıldı.
1929. İstanbul'da bir otomobil montaj fabrikası kurmak için Ford şirketi ile Maliye Vekaleti arasında imzalanan anlaşma Meclis'te kabul edildi.
1932. Japonlar Şanghay'ı işgal etti.
1939. İstanbul Tramvay Şirketi 1.570.000 liraya devletçe satın alındı.
1956. Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak.
1957. Danıştay'a ilk kez iki kadın üye seçildi: Nezahat Martı ve Şükran Esmerer.
1959. Çukurova'da sel oldu. 200 bin portakal ağacı sel altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı.
1963. İstanbul'da İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'nda çalışan 170 işçi oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı.
1971. İzmir'de gençler Amerikan 6. Filo'sunu protesto ettiler; 20 genç gözaltına alındı.
1975. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Olayların baş sorumlusu Milliyetçi Cephe'dir" dedi.
1982. Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı "Ermeni Katliamı Adalet Komandoları" örgütü üstlendi.
Aynı gün, idam hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan İran'da tutuklandı.
1983. Ermeni militan Levon Ekmekçiyan Ankara Kapalı Cezaevi'nde idam edildi. Levon Ekmekçiyan dokuz kişinin öldüğü Esenboğa baskınını gerçekleştirmekten yargılanmıştı.
1986. Sakıp Sabancı, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği TÜSİAD) başkanlığına seçildi.
Aynı gün Amerikan uzay mekiği Challanger kalktıktan 72 saniye sonra patladı; mekikte bulunan 7 kişi öldü.
1987. Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı.
1992. Anayasa Mahkemesi Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı.
1993. Genelkurmay Başkanlığı, "darbe devrinin" kapandığını açıkladı.
1994. Türk savaş uçakları PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak'taki Zeli kampını bombaladı.
1997. Güney Afrika'da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis devrimci öğrenci lideri Stephen Biko'yu 1977'de öldürdüklerini resmen itiraf etti.

Bugün Doğanlar:
1717. Başlattığı idari ve askeri reformlarla Osmanlı İmparatorluğunun gerilemesini durdurmaya çaba gösteren Osmanlı Sultanı III. Mustafa.
1825. Risorgimento döneminin sol kanat lideri ve üç kez İtalya Başbakanı olan Benedetto Cairoli.
1840. 1871 Paris Komünü'ne katıldığı için sürgüne gönderilen Fransız devrimci yayıncı ve siyasetçi Édouard-Marie Vaillant.
1853. Küba'nın İspanya'ya karşı verdiği bağımsızlık savaşında yaşamını kaybeden ve bütün Latin Amerika'nın özgürlük simgesi olan devrimci şair ve yazar José Julián Martí.
1872. Sosyal Demokrat Parti önderlerinden Alman sosyalist teorisyen Otto Braun.
1873. 20. yüzyılın ilk yarısında Fransız edebiyatında tarzıyla çığır açan kadın romancı Colette (Sidonie-Gabrielle).
1875. Mikrotonal müziğin öncülerinden Meksikalı besteci Julián Carrillo.
1897. Devrim sonrası Rusya'da özgün tarzıyla dikkat çeken romancı ve oyun yazarı Valentin Petroviç Katayev.
1906. Yunanistan Komünist Partisi kurucularından ve iç savaşta Demokratik Ordu komutanlarından Markos Vafiades.
1929. İsveç kökenli, Amerikalı pop-art heykelci Claes Oldenburg.
1935. Portekiz sömürgeciliğine karşı mücadeleden esinlenen yapıtlarıyla tanınan Angolalı şair, dramaturg ve romancı Maria Eugenia Lima.
1938. 1964 ve 1968 Olimpiyatlarında süper ağır sıklet şampiyonu ve 17 dünya rekoru sahibi Sovyet halterci Leonid İvanoviç Jabotinskiy.
1948. Sovyet kökenli Amerikalı dansçı Mikhail Barişnikov.

Bugün Ölenler:
1939. İrlandalı şair, yazar 1923 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi William Butler Yeats.
1953. Şair Neyzen Tevfik Kolaylı.
1981. Şair Özdemir Asaf.
1989. Tiyatro sanatçısı Gürbüz Bora.
2001. Tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan yayıncı ve yazar, insan hakları savunucusu Ayşenur Zarakolu.

Tarihte Bugün / 29 Ocak

1915. İlk zeplinli saldırı Paris üzerinde yapıldı.

1921. Mustafa Suphi ve on dört arkadaşı öldürüldü.

1923. Mustafa Kemal Paşa İzmir'de Latife Hanım'la evlendi.

1928. Bursa Amerikan Kız Koleji Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Okulda Hıristiyanlık propogandası yapıldığı iddia edildi.

1930. İspanya diktatörü General Primo de Rivera öğrencilerin gösterileri sonucu istifa etmek zorunda kaldı; başbakanlığa General Damosa Berenguer atandı.

1931. Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkum edildi ve karar Meclis'in onayına sunuldu.

1932. Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız Türkçe Kuran okudu.

1934. Leblebici Horhor Ağa filminin çekimi bitti.

1937. Sovyetler Birliği'nde Stalin muhalifi13 kişi ölüm cezasına çarptırıldı.

1947. İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer, Meclis'te Türkiye'de sol etkinlikleri konu alan bir konuşma yaptı. Solcuların bazı kişi ve kurumlardan destek gördüğünü, bu kurumlar arasında muhalefet partisi Demokrat Partinin de (DP) bulunduğunu ileri sürdü. Demokrat Parti'nin (DP) kurucuları Celal Bayar ve Adnan Menderes'i solcularla ilişkileri olmakla suçladı.

1950. İran'da üç deprem oldu;1500 kişi öldü.

Aynı gün savaştan sonraki ilk turist kafilesi İstanbul'a geldi.

1957. Evli Kadınların Uyrukluğu sözleşmesi imzaya açıldı. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.

1967. Şair Hüseyin Korkmazgil tutuklandı. Kızılırmak adlı şiir kitabında komünizm propagandası yapmakla "suçlandı".

1971. Güven Partisi adını Milli Güven Partisi olarak değiştirdi.

1978. Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) kuruldu.12 Eylül askeri darbesinden sonra16 Ekim1981'de diğer partilerle birlikte kapatıldı.

1979. Çin Başkan yardımcısı Deng Xiaoping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladılar.

1983. Sol görüşlü Ramazan Yukarıgöz, Ömer Yazgan, Erdoğan Yazgan ve Mehmet Kambur İzmit'te idam edildi.

1988. Dolar 1385 liraya fırladı. Polis Tahtakale'yi bastı ve döviz alışverişini engelledi.



Bugün Doğanlar:

1737. Amerikan devriminin fikir babalarından İngiliz kökenli yazar ve siyasal propagandacı Thomas Paine.

1860. Modern kısa öykü yazarlığının ustası Rus edebiyatçı Anton Pavloviç Çehov.

1866. Fransız romancı daramaturg ve denemeci 1915 Nobel edebiyat ödülü sahibi Romain Rolland.


Bugün Ölenler:

1957. Ziya Osman Saba.

1991. Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya.

Tarihte Bugün / 30 Ocak

"Cüzzam Haftası"

1923. Yunanistan'la Türkiye arasında nüfus mübadelesine ilişkin sözleşme ve protokol imzalandı. Protokol Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininden Türk uyruklarıyla Yunan topraklarında yaşayan Müslüman dininden Yunan uyrukların,1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak zorunlu mübadelesini öngörüyordu.

1931. Boksör Küçük Kemal Yunanistan şampiyonu Angelidis'i yendi.

1933. Adolf Hitler Almanya şansölyesi oldu.

1942. İran'da Tudeh Partisi kuruldu.

Aynı gün Türkiye'de pasta yapımı ve ticareti yasaklandı, stokçulara uygulanacak cezalar belirlendi.

1946. Macaristan'da cumhuriyet ilan edildi.

1948. Hindistan lideri Mahatma Gandhi Yeni Delhi'de öldürüldü.

1950. Sovyetler Birliği Kuzey Vietnam rejimini tanıdı; Fransa Sovyetler Birliği'ni protesto etti.

1951. Sağlık Bakanı Ekrem Üstündağ bakımsızlıktan her yıl 300 bin yurttaşın hayatını kaybettiğini açıkladı.

1969. Türkiye'de ilk böbrek nakli Beyoğlu Devlet Hastanesi'nde yılında bugün Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını öne sürerek savcılığa başvurdu.

1971. İstanbul'da Dev-Genç'liler "Özel Eğitimin Devletleştirilmesi" isteğiyle yürüyüş düzenledi.

1975. Türk Hava Yolları'nın Bursa adlı uçağı Marmara Denizi'ne düştü; 34 yolcu ve 4 kişilik mürettebat öldü.

1980. Yabancı bankaların Türkiye'de şube açmaları Yabancı Sermaye ile ilgili kanun kapsamına alındı. Banka şubelerine kârlarını transfer etme hakkı tanındı.

1983. Adi suçtan hükümlü Ahmet Kerse Gaziantep'te idam edildi.

Aynı gün Nijerya hükümeti,1 milyondan fazla Ganalı ve 700 bine yakın Batı Afrikalı işçiyi sınır dışı etti.

1985. "Deniz Kurdu-85" tatbikatında kaza tatbikata katılan bir tank çıkarma gemisi fırtınada battı; 39 subay, astsubay ve er yaşamını yitirdi.

1986. Kapatılan Adalet Partisi (AP) genel başkanı Süleyman Demirel "Bir ülkede işkence varsa siyasi sorumluluk da vardır" dedi.

1987. Bakanlar kurulu askerlik yasasındaki yeni düzenlemeyi onayladı. Çağdışı kalma yaşı 46'dan 41'e indirdi, mesleği öğretmen olanlar askerliğini öğretmen olarak yapacak; her isteyen bedelli askerlikten yararlanacak.



Bugün Doğanlar :

1882. Aynı göreve dört kez seçilen tek kişi olan ABD'nin 32. Başkanı Franklin D Roosevelt. .

1927. İki kez İsveç başbakanlığı yapan Sosyal Demokrat Parti lideri Olof Palme.

1937. 1969-72 arasında dünya şampiyonluğunu elinde tutan Sovyet satranççı.


Bugün Ölenler:

1946. Lugatçe-i Felsefe yazarı İsmail Fenni Ertuğrul.

1955. Ord. Prof. Dr. Mim Kemal Öke.

1972. Siyasetçi Şefik İnan.

1988. Karikatürist Ali Ulvi Ersoy.

Tarihte Bugün / 31 Ocak

1729. Matbaa Türkiye'ye girdi. "Vankulî Lûgatı" basıldı.Türkiye'de matbaanın yerleşmesi, Katip Çelebi ve Macar asıllı İbrahim Müteferrika'nın çabalarıyla gerçekleşti.

1906. İvan Vasilyeviç Babuşkin kurşuna dizildi. Babuşkin Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevikler)kurucularındandı.

1927. Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.

1931. Yarın gazetesi başyazarı Arif Oruç ve sorumlu müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkum oldular.

1934. Nazım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.

1942. Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.

1943. Almanlar Stalingrad'da yenildi.

1952. Kelkit'ten bir grup yurttaş, cumhurbaşkanı, başbakan ve Gümüşhane milletvekillerine şu telgrafı çektiler:

"Vilayeti:Gümüşhane; Kazası: Kelkit; Kaymakam: Yok; Doktor: Yok;Askerlik şubesi başkanı: Yok; Yargıç: Yok; Mal müdürü: Yok; Özel idare müdürü: Yok; Tapu sicil müdürü: Yok; Ortaokul müdürü: Yok; PTT müdürü: Yok. İşte biz böyle bir kazada Devleti Ali'nin yurttaşları olarak huzur ve güven içinde yaşıyoruz!.."

1956. "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.

1961. Ahmet Emin Yalman Vatan gazetesinden ayrıldı.

Aynı gün İsrail Başbakanı Ben Gurion istifa etti.

1964. 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.

1965. Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.

1966. Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.

1968. Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikan elçiliği 6 saat işgal edildi.

Aynı gün Ankara Televizyonu deneme yayınına başladı.

1973. Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

Aynı gün Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.

1974. Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş genel başkanlığına Halil Tunç seçildi.

1976. Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi yapıldı.

1978. Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.

1980. Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.

1986. İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.

Aynı gün, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.

1990. Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Prof. Muammer Aksoy, evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.



Bugün Doğanlar:

1923. Amerikalı romancı Norman Mailer.

1935. Eserlerinde İkinci Dünya Savaşı sonrası kuşağın hayal kırıklığı ve isyanını dile getiren 1994 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi nOe Kenzaburo.



Bugün Ölenler:

1946. İslam felsefesi tarihçisi İsmail Hakkı İzmirli.

1948. Besteci Artaki Candan.

1982. Eleştirmen ve oyun yazarı Melih Vassaf.

1999. Pop şarkıcısı, besteci ve şarkı sözü yazarı Barış Manço.

Tarihte Bugün / 1 Şubat

"Yurttaş Günü"

1895 Lumieres kardeşler, sinemayı icat ettiler.

1919. İnci adlı aylık kadın dergisi İstanbul'da yayımlanmaya başladı. Sahibi Sedat Simavi idi.

1923. Almanya'da enflasyon artıyor; 1 sterlin 220 bin mark değerine ulaştı.

1929. Sovyetler Birliği'nde Grigori Zinoviyev ve Leon Kamanev tutuklandı ve 1,600 Troçkist Sibirya'ya sürüldü.

1944. Bolu, Gerede ve Çankırı'da deprem oldu; 4611 kişi öldü.

1949. Macaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.

1958. Mısır ve Suriye Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni (BAC) ilan ettiler.

Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri uzaya ilk uydusunu fırlattı.

1963. Ankara üzerinde iki uçak çarpıştı; korkunç kazada 80 kişi öldü.

1970. 1969 başından beri Şehzadebaşı Küçük Tiyatro'da oynamakta olan "Sen de mi Süleyman ?" oyunun adı tiyatro yöneticilerine telefonla yapılan sürekli tehtidler üzerine " Sen de mi Ayol? " olarak değiştirildi.

1978. Senaryosunu Vedat Türkali'nin yazdığı, Süreyya Duru'nun "Güneşli Bataklık" adlı filmi Sansür Kurulu'nca reddedildi. Türkiye Sinema Emekçileri Sendikası bir basın açıklaması yaptı; "Cumhuriyet Halk Parti iktidarının, sansürü kaldırma sözü vermiş olmasına karşın, Milliyetçi Cephe (MC) iktidarının sansür uygulamaları şiddetlenerek devam etmektedir".

1979. Milliyet gazetesi genel yayın yönetmeni Abdi İpekçi bir suikast sonucu öldürüldü.

Aynı gün, Ayetullah Humeyni İran'a döndü. Humeyni 14 yıl sürgünde kalmıştı.

1976. İlerici Kadınlar Derneği (İKD), 1976 tarihinde Ankara'da "Evlat Acısına Son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.

1980. İstanbul'da zamlara tepki gösteren halk bilet almadan vapura bindi.

1987. İşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi kabul edildi.

1989. 1988-1989 sezonunda Türkiye Birinci Ligi'nde attığı 39 golle Avrupa gol kralı olan Galatasaray'lı Tanju Çolak 1989'da Monte Carlo'da üzenlenen bir törenle "Altın Ayakkabı" ödülünü aldı. Tanju, altın ayakkabı kazanan ilk Türk futbolcusu oldu.

1990. Yugoslav ordusu Kosova'ya girdi.

1992. Çığ Güneydoğu'da yeni facialara yol açtı. Bir gün içersinde 97'si asker toplam 113 kişi çığ altında kalarak öldü.

1993. İçişleri Bakanlığı, Valiliklere yurtiçinden yayın yapan özel radyo televizyon kuruluşlarının kapatılmasını öngören bir genelge gönderdi.Bu genelge büyük yankı uyandırdı. Özel radyolar yurt çapında aralıklarla "ortak bildiri" yayınladılar. Dinleyicilerinden Başbakan Süleyman Demirel'e genelgeyi protesto telgrafları ve faksları göndermelerini istediler.

1997. Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık eylemi başladı.

2000. Amerika Birleşik Devletleri'nde Illinois Eyalet valisi George Ryan, idam infazlarını durdurdu. 20 yıl içinde 13 idam mahkumunun suçsuz olduğunun anlaşılması valiye bu kararı aldırttı.




Bugün Doğanlar:

1901. Amerikalı sinema oyuncusu Clark Gable.



Bugün Ölenler:

1979. Şair Niyazi Akıncıoğlu.

2000. Amerikalı bilim kurgu yazarı Alfred Elton Vogt.

Tarihte Bugün / 2 Şubat

1924. Sovyetler Birliği'nde Vladimir İlyiç Lenin'in ölümüyle boşalan Komiserler Konseyi Başkanlığı'na Aleksey İvanoviç Rikov getirildi.

1938. Bursa Merinos Fabrikası Atatürk tarafından işletmeye açıldı.

1957. İstanbul İşçi Sendikaları Birliği bir bildiri yayımlayarak grev hakkı istedi. İstanbul İşçi Sendikaları Birliği'ne 47 sendika bağlıydı.

1958. Ünlü soprano Maria Callas, Roma'da Bellini'nin Norma operasının galasında hastalığını ileri sürerek konser bitmeden sahneyi terk etti.

1959. Hindistan'da Kongre Partisi liderliğine İndira Gandhi seçildi. İndra Gandhi Hindistan'da parlamenter sistemin kurucusu Cavarahlal Nehru'nun kızıydı.

1967. Devlet Planlama Teşkilatı müsteşarlığına, Başbakanlık Özel Teknik Müşaviri Turgut Özal getirildi.

1981. Milli Güvenlik Konseyi (MGK), eski Sosyal Güvenlik Bakanı Hilmi İşgüzar'ı Yüce Divan'a sevketti. Hilmi İşgüzar yolsuzlukla suçlanıyordu ve o güne kadar Yüce Divan'a sevkedilen altıncı bakan oldu.

1984. Vergi iadesine ilişkin yasa yürürlüğe girdi. Böylece 1 Ocak 1984 tarihinden itibaren ücretlilerin, memurların, emeklilerin, bunların eş ve çocuklarının ve bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının kira giderleri hariç, ev eşyaları, yiyecek, giyecek için yaptıkları harcamalar ile eğitim ve sağlık harcamaları vergi iadesine tabi olacak.

1990. Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk Afrika Ulusal Kongresi'ne konan 30 yıllık yasağı kaldırdı, aralarında Nelson Mandela'nın da bulunduğu siyasi mahkumların en kısa zamanda serbest bırakılacağını söyledi.

1991. Silopi ve Cizre'ye gazetecilerin girmesi yasaklandı.

1995. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi Düşünce Özgürlüğü ve Türkiye kitabını toplatma kararı aldı.

Aynı gün Özelleştirme Yüksek Kurulu, Et ve Balık Kurumu'nu 2 yıl hiç ödemesiz 1,5 trilyona Hak-İş'e bağlı Öz Gıda İş sendikasına sattı.

1997. Ankara Sincan'da Refah Partili belediyenin düzenlediği "Kudüs Gecesi" tepkiye yol açtı. Türkiye Sincan'daki konuşması nedeniyle İran Büyükelçisi Muhammed Reza Bagheri'yi resmen protesto etti.

2000. Fildişi Sahili Milli Takımı, Afrika Kupası'nın ilk turunda elenince, ülkenin diktatörü futbolcuların tümünü bir askeri kampa hapsettirdi.



Bugün Doğanlar:

1882. İrlandalı romancı James Joyce.

1936. Galatasaray'lı futbolcu (Kral) Metin Oktay.


Bugün Ölenler:l

1996. İşadamı Hacı Ömer Sabancı.

1970. İngiliz filozof Bertrand Russell.

1974. Müzisyen Orhan Avşar.

Tarihte Bugün / 3 Şubat

1880. İdare-i Mahsusa İşçileri greve çıktı.

1930. Türk- Fransız Dostluk Antlaşması imzalandı.

Aynı gün Vietnam Komünist Partisi kuruldu.

1931. Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi; mahkûmlardan biri idam sehpası önünden kaçtı.

1933. Ankara İstanbul arasında ilk deneme uçuşu yapıldı.

1954. İlk Orta Afrika Federasyonu Rodezya'da kuruldu.

1962. Amerika Birleşik Devletleri Küba mallarına ambargo koydu.

1966. Başbakan Süleyman Demirel, " Hür ve demokratik memleketlerin kalkınması planla olmamıştır," dedi. Demirel'in bu sözleri üzerine Profesör Besim Üstünel, "Hür ülkelerin kalkınması planlı olmuştur. Avrupa ülkelerinin çoğunda bu bir metot haline gelmiştir. Bazı örnekler verirsek, Japonya ve İsrail de plan uygulayan ülkeler arasındadır." dedi.

Aynı gün Sovyet uzay aracı Luna-9 Ay'a indi, televizyon görüntüleri yolladı.

1969. El-Fetih örgütünün resmi sözcüsü Yaser Arafat, Filistin Ulusal Konseyi tarafından Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) başkanlığına getirildi. Yaser Arafat, İsrail'le olan tüm barış girişimlerini reddettiğini açıkladı.

1971. 11 OPEC ülkesi bir toplantı yaptı. Petrol alıcısı ülkeleri petrol fiyatlarını arttırmakla tehdit ettiler.

1973. Türkiye'de polise elektrikli coplar verildi.

1977. Bir süredir kayıp olan İstanbul Teknik Üniversite (İTÜ) öğrencisi Zeki Erginbay ölü olarak bulundu.

1978. Başbakan Bülent Ecevit Kontrgerilla diye resmi bir kuvvet olmadığını söyledi. "Dışa dönük olarak oluşturulan bu gayri nizami savaş veya savunma kavramı öyle anlaşılıyor ki geçmiş yıllarda, ülkemizin yine bunalımlı bir döneminde dönemin bazı sorumlularınca içe dönük olarak uygulanmıştır" dedi.

1980. İstanbul'da dur ihtarına uymayan bir Fransız turist öldürüldü.

1981. Gro Harlem Brundtland Norveç'in ilk kadın başkanı oldu.

Aynı gün gazeteci Şükrü Doğan Yurdakul 7,5 yıl hapse mahkûm oldu.

1984. Sağlık Bakanlığı'na bağlı tüm hastane ve doğumevlerinde kürtaja izin verildi.

1990. Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel partisinin yeni programını açıkladı. "Devletin Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nden (KİT) kurtulması gerekir. Ama bunun yolu Kamu İktisadi Teşebbüsleri'ni yabancılara satmak değildir," dedi . Kaynak bularak tarım toplumundan sanayi toplumuna geçmenin şart olduğunu belirtti. Süleyman Demirel, "Eğer bu ülkede ateş yönetenler tarafından düşürülemiyorsa, millet doktoru değiştirecektir" dedi.

1995. Yazar Metin Kaçan ve spiker Alp Buğdaycı işkenceyle tecavüz gerekçesiyle tutuklandılar.

1998. Türkiye, (Uluslararası Çalışma Örgütü) İLO'nun "Çocuk İşçi Çalıştırmayı Yasaklayan" iki maddesine imza attı.



Bugün Doğanlar:

1809. Evrim kuramını geliştirerek insanın maymundan geldiğini kanıtlayan İngiliz biyolog Charles Darwin.

1809. Klasik müzik bestecisi Felix Mendelssohn.

1947. Amerikalı yazar Paul Auster.




Bugün Ölenler:

1468. Matbaayı keşfeden Johannes Gutenberg.

1899. İlk tiyatro yazarlarımızdan Ali Bey.

1956. Besteci ve udi Şerif İçli.

1961. Besteci Sadettin Kaynak.

1976. Heykel sanatçısı Kuzgun Acar.

Tarihte Bugün / 4 Şubat

1902. Paris'te 1. Jön Türk Kongresi yapıldı.

1926. Yazar İskilipli Atıf Hoca şapka inkılabına muhalefetten Ankara'da idam edildi. Atıf Hoca "Frenk Mukallitliği ve Şapka" adlı risalenin yazarıydı.

1928. Avusturyalı Naziler siyah sanatçı Josephine Baker'i protesto etti.

1947. Hatay ilinde yer adlarının Türkçeleştirilmesine karar verildi.

Aynı gün Isparta Senirkent'te jandarmanın bazı vatandaşlara işkence yaptığı ortaya çıktı.

1948. Ankara'da valilik ve belediye başkanlığının ayrılmasına ilişkin kanun kabul edildi.

1954. İstanbul'da yakacak, et, ekmek ve çeşitli gıda maddeleri sıkıntısı bir türlü önlenemiyor. İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay, yılında bugün bir açıklama yaparak halktan yardım istedi. "Evlerinizde odun, kömür istifçiliği yapmayın, haftada iki defadan fazla et yemeyin, yiyebileceğinizden fazla ekmek almayın" dedi.

1956. Fazıl Hüsnü Dağlarca Yedi Tepe Şiir Armağanı'nı kazandı. Şair bu ödülü "Asu" adlı şiir kitabıyla aldı.

1964. 20-21 Mayıs olayları sanıklarından Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in ölüm cezaları Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı.

1972. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) parti liderlerine bir brifing verdi. "Siyasi suçlarda idam affının" sol bir slogan olduğu belirtildi.

1975. İngiltere'de Muhafazakâr Parti genel başkanlığına Margaret Thatcher seçildi.

1980. Bani Sadr İran devlet başkanı oldu.

1981. İngiltere'de Margaret Thatcher özelleştirme çalışmalarının hızlandırıldığını açıkladı

1985. Başbakan Turgut Özal resmi bir ziyaret için Cezayir'e gitti. Cezayir'i ziyaret eden ilk Türk başbakanı olan Turgut Özal,1958'de Birleşmiş Milletler'de Cezayir'in bağımsızlığı aleyhinde oy kullanan Türkiye'nin hatalı olduğunu açıkladı.

1987. Yazar Aziz Nesin, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine tazminat davası açtı. Aziz Nesin, "bir yurttaşın devlet başkanına dava açması Türkiye'de ilk kez görülüyor, ancak bir devlet başkanının yurttaşına vatan haini demesi de dünyada ilk kez görülen bir olaydır," dedi.

1989. İstanbul'da Kadın Kültür Evi açıldı. Şener Macit, Canan Toksöz, Selma Atabek, Nermin Coşkun, Saadet Özkol, Munise Sökmen kurucularıydı. İstanbul Tünel'deki lokalde Medeni Yasa Kampanyası, Cinsel Tacize Karşı Kampanya organize edildi, çeşitli toplantılar ve etkinlikler düzenlendi.

1997. 2 Şubat'ta Sincan belediyesinin düzenlediği geceye tepki olarak tanklar Ankara Sincan'dan geçti. Genelkurmay 2. Başkanı Org. Çevik Bir bunun "Demokrasi'de Balans Ayarı" olduğunu söyledi. Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız İçişleri Bakanlığı'nca görevden alındı.

2000. Dışişleri Bakanı İsmail Cem Atina'ya gitti. Cem, 40 yıl aradan sonra Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı oldu.



Bugün Doğanlar:

1948. Rock şarkıcısı Alice Cooper.


Bugün Ölenler:

1941. Hürriyet ve İtilaf Fırkası mensubu Miralay Sadık.

1960. 2,20 metre boyuyla ün yapan Milli Piyango bayii Uzun Ömer.

1983. Nöropsikiyatri alanında çalışmalarla tanınan Profesör Doktor Rasim Adasal.

Tarihte Bugün / 5 Şubat

1924. Nezihe Muhittin'in başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.

1932. İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii'nde okundu.

1937. Anayasa'nın 2. maddesinde değişiklik yapıldı. Cumhuriyet Halk partisi'nin 6 ilkesi Anayasa metnine girdi: "Türkiye Devleti cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, laik ve inkılapçıdır".

1952. İstanbul Ticaret Odası'ndan ayrılan 750 kişi İstanbul Sanayi Odası'nı kurdu.

1956. Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy'e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı.

1963. 25 yıllık tiyatro sanatçısı Cahit Irgat'ı Mecidiyeköy'de balık satarken gören vatandaşlar önce onun film çevirdiğini sandılar. Ancak Irgat bu işi, Mecidiyeköy'de bir gecekonduda birlikte yaşadığı bir zamanların ünlü sinema ve tiyatro sanatçısı Cahide Sonku'yla zor yaşamını sürdürmek için yapıyordu. Gecekonduda yaşayan bu ünlü sanatçıların durumu vatandaşlar arasında üzüntü yarattı.

1968. İçişleri Bakanı Faruk Sükan yılında bugün, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) Suriye Baas Partisi'yle bağlantısı olduğunu ileri sürdü ve " Bilimsel sosyalistlerin nefes alışlarını bile biliyoruz" dedi.

1971. Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Silahlı Kuvvetler'in kendisine dil uzatılmasına ne kadar sabırla mukavemet edeceğini kestirmek artık mümkün değildir" dedi. Türkiye İşçi Partisi, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın mesajını "tehdit" olarak niteledi.

1972. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü "Bülent Ecevit hizbi başarılı olursa başa geleceklerden ciddi olarak endişe ederim" dedi.

1973. Güney Afrika'da 20 bin Siyah işçi greve başladı.

1975. Amerika Birleşik Devletleri Türkiya'ye silah ambargosu uygulamaya başladı. Ambargonun gerekçesi Türkiye'nin Temmuz-Ağustos1974'te Kıbrıs'a askeri müdahalede bulunmasıydı.

1976. Amerikan uçak firması Lockheed Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı.

1977. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der), Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) ve Tüted "Ekonomik ve Demokratik Haklar" mitingi düzenledi. Polis müdahale etti; 65 kişi yaralandı.

1983. Adi suçtan hükümlü Rıdvan Karaköse, Cavit Karaköse ve Süleyman Karaköse Akşehir'de idam edildi.

1988.Yunan uyrukluların Türkiye'de bulunan gayrimenkulleri üzerindeki haklarınnı donduran1964 tarihli kararname kaldırıldı.

1991. Son 6 ay içinde 60.000 sendikalı işçi işten çıkarıldı.

1994. Saraybosna'da pazar yerinde havan mermisi patladı; 68 kişi öldü, 200 kişi yaralandı.

Aynı gün DEP Genel Sekreteri Murat Bozlak silahlı saldırı sonucu yaralandı.

1997. Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı.



Bugün Doğanlar :

1911. Ressam Eren Eyüboğlu.

1914. Yazar William Burroughs.

1917. Romancı Kerime Nadir Arzak.

1919. 1981-89 ve 1993-96 arasında Yunanistan Başbakanı olan politikacı Andreas Papandreou.


Bugün Ölenler:

1993. Anavatan Partisi (ANAP) İstanbul Milletvekili Adnan Kahveci trafik kazasında

Tarihte Bugün / 6 Şubat

1928. Anayasa'ya Laiklik ilkesi kondu.

1930. İspanya'da siyasi tutuklular için genel af ilan edildi.

1935. İki kadın, Nezihe Muhittin ve Şaziye Berrin genel seçimlerde bağımsız olarak aday oldular.

1953. Basın suçlarına sadece sivil mahkemelerin bakmasını öngören kanun tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Kanun gereği, gazeteciler artık askeri mahkemelerde yargılanmayacaklar.

1958. Münih Havaalanı pistinde uçak kazası oldu; Manchester United takımından 7 futbolcu ve 8 gazeteci öldü.

1961. Mutedil Liberal Parti kuruldu.

1967. Cumhuriyet Halk partisi Genel Başkan İsmet İnönü, "Demokratik rejimi, komünist düşmanlığı perdesi altında kuşa çevirmek isteyen dikta heveslilerine yardımcı olmayacağım," dedi ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) sosyalist olmadığını bir defa daha vurguladı.

Aynı gün Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın Batman Rafinerisi'nde grev başladı. Greve, Türkiye Petrol-İş Sendikası üyesi 1900 işçi katıldı.

1968. Zonguldak ve Kozlu'da10.000 maden işçisi işbaşı yapmadı.

1974. Türkiye Yazarlar Sendikası kuruldu.

1979. 12 Mart döneminin İstanbul Emniyeti Siyasi Şube müdürlüğü görevini yürüten Ilgız Aykutlu, kimliği bilinmeyen iki kişinin silahlı saldırısına uğrayarak öldürüldü.

1981. İstanbul Emniyet Müdür Muavini Mahmut Dikler, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü.

1986. Nokta dergisinin 2 sayısı toplatıldı. Derginin toplanan iki sayısında polis memuru Sedat Caner'in işkence itirafları yer almıştı. Aynı gün Başbakan Turgut Özal işkence iddialarını yalanladı, "suimuamele" var dedi.

1987. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi işkence olaylarında, işkencecilerin yanı sıra devletin de sorumlu tutulmasını kararlaştırdı.

1991. Genel Maden-İş Sendikası, Zonguldak'taki 42.000 maden işçisini kapsayan toplu sözleşmeyi imzaladı.

1992. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) Başsavcısı Yaşar Günaydın ile koruması ve şoförü silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

2000. Tokyo'da Pan Pasifik Tenis Turnuvası düzenlendi. Finalde Martina Hingis, Fransız Sandrine Testud'u 2-0 mağlup etti. Bu galibiyetle Martina Hingis kariyerinin 27. tekler şampiyonluğunu da kazanmış oldu.

Aynı gün Türkiye'de Sanayi Bakanlığı, traktöre rastgele oturulmasını yasakladı. Yayınlanan bir genelgeyle, traktöre "Avrupa Birliği standartlarına göre" binilmesi kararlaştırıldı.



Bugün Doğanlar:

1919. Amerikalı sinema oyuncusu Zsa Zsa Gabor.

1932. Fransız sinema yönetmeni François Truffaut.


Bugün Ölenler:

1955. Asker, iş adamı Süreyya İlmen (Süreyya Paşa).

1956. Bestekar Şerif İçli.

1960. Bestekar Selahattin Pınar1960.

1977. Sinema dublajcı ve oyuncusu Hayri Esen.

Tarihte Bugün / 7 Şubat

1929. Hilaliahmer yani Kızılay günü ilk defa kutlandı.

1934. Paris'te ayaklanmalar sürüyor; Fransa Başbakanı Edouard Daladier istifa etti.

1952. Türk Ticaret ve Sanayi Odaları ile Ticaret Borsaları Birliği kuruldu.

1966. İzmir Kula ve Yün Mensucat Fabrikası'nda 70 gündür süren greve polis müdahale etti; 25 işçi, 4 gazeteci, 8 er ve13 polis yaralandı.

1968. Zonguldak'ta 7000 işçi Maden İşçileri Sendikası'nı bastı; polis işçilere karşı cop ve göz yaşartıcı bomba kullandı. İşçiler sendika tarafından kandırıldıklarını ileri sürdüler.

1974. Maraş iline kahramanlık ünvanı verildi ve adı Kahramanmaraş oldu.

1970. Gülriz Sururi-Engin Cezzar topluluğunun " Düşenin Dostu " adlı oyunu Valilikçe temsilden kaldırıldı.

1974. Cumhuriyet Halk Partisi-Milli Selamet Partisi Hükümeti 126 ret ve 2 çekimser oya karşılık 235 kabul oyuyla Meclis'te güvenoyu aldı.

1977. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der), Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) ve Tüted kapatıldı.16 Şubat'ta Danıştay Töb-Der, Tüm-Der ve Tüted'in kapatılmasına ilişkin valilik kararını durdurdu.

1983. Eski Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, "Artık yeniden bürokrat olamam, müsteşarlık yapmam mümkün değil. Kendi programımı uygulayabilirsem parti kuracağım. Ancak ikinci, üçüncü adam olarak belirli işleri yapmak mümkün olmadığı için kendi programımı kendim yapacağım" dedi.

1984. Amerikalı astronot Bruce McCandless, uzayda ilk kez serbest yürüyüş yaptı.

Aynı gün Türkiye'de, ithal edilen ilk Mercedes binek otomobilleri,11 milyon liraya satıldı. Arabalar daha Türkiye'ye getirilmeden müşteri buldu.

1986. Aydınlar Dilekçesi'ni imzalayanlardan haklarında dava açılan 59 kişi 1986'da beraat etti.

1987. Ünlü gösteri salonu Şan Sineması1987 yılı gecesi bütünüyle yandı. Gösteri salonunda 1986 sonbaharından bu yana Ferhan Şensoy sahnelediği "Muzır Müzikal" adlı oyun sergileniyordu. Oyun tutucu çevrelerin tepkisini çekmişti. Yangın, sabotaj kuşkularını artırdı.

1990. Amasya'nın Merzifon ilçesi'ndeki Yeniçeltek Kömür İşletmesi'nde grizu patlaması meydana geldi. 3 işçi öldü, 63 işçi toprak altında mahsur kaldı.Aynı gün, Efes Pilsen basketbol takımı Avrupa Koraç Kupası'nda ilk 8 takım arasına girerek, çeyrek finale yükseldi.

1992. Avrupa Topluluğu üyesi ülkeler arasında Avrupa Birliği'ni oluşturan Maastricht Antlaşması imzalandı.

1995. Amerikan uzay mekiği Discovery Rus uzay istasyonu Mir ile tarihi buluşmasını gerçekleştirdi.

2000. Finlandiya'da cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. Seçimi kadın aday Dışişleri Bakanı Tarja Halonen kazandı.



Bugün Doğanlar:

1812. İngiliz yazar Charles Dickens.


Bugün Ölenler:

1958. İttihat ve Terakki'nin son hariciye nazırı Ahmet Nesimi.

1965. Prof. Emin Erişirgil.

1999. Ürdün Kralı Hüseyin.

Tarihte Bugün / 8 Şubat

1587. İskoçya kraliçesi Mary kafası uçurularak idam edildi.19 yıl süren hapislikten sonra idam edilen Mary Kraliçe Elizabeth I'in katledilmesine karışmaka suçlanıyordu.

1870. Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açıldı. Sınavla 32 kız öğrenci alındı.

1921. Büyük Millet Meclisi tarafından Antep'e gazilik ünvanı verildi. Antep şehrinin adı Gaziantep oldu.

1935. Türkiye Büyük Millet Meclisi 5. dönem seçimleri yapıldı. Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) iktidarı devam ediyor.17 kadın milletvekili ilk defa Meclise girdi. Ara seçimlerde bu sayı18'e ulaştı. Bu dönemde kadın milletvekillerinin meclisteki 395 milletvekiline oranı yüzde 4,5'du.

1951. Atatürk'ün manevi kızı ve Türkiye'nin ilk kadın pilotu Sabiha Gökçen, pilot olarak Kore Savaşı'na katılmak için başvuruda bulundu. Sabiha Gökçen'in bu girişimi batı basının da geniş bir biçimde yer aldı. Ancak Gökçen'in bu isteği Amerikan ordusunda kadın pilot bulunmaması nedeniyle gerçekleşemedi.

1956. Gazetelerin sayfa sayısı sınırlandı; piyango ve ikramiyeler yasaklandı.

Aynı gün ünlü dolandırıcı Sülün Osman Bursa'da yakalandı.

1962. Fransa'da Gizli Ordu'nun bombalama eylemlerini protesto edenlere polis müdahale etti; 8 kişi öldü.

1963. Irak'ta General Abdisselam Arif önderliğindeki Baasçı subaylar yönetimi ele geçirdi, Başbakan Kasım öldürüldü.

1973. Eski Milli Birlik Komitesi üyesi emekli Korgeneral Cemal Madanoğlu ve 31 arkadaşının yargılanmasına, başlandı. Cemal Madanoğlu ve arkadaşları, Millet Meclisi'ni feshederek Anayasa'nın tamamını veya bir kısmını değiştirmeye teşebbüsle suçlanıyorlardı.

1976. İngiltere, Strasbourg'da kendini savunmak durumunda kaldı. İngiltere hakkında IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) sanıklarına işkence ettiği iddiaları vardı.

1980. İzmir'de 55 bin işçi 1 günlük işi bırakma eylemi yaptı. Eylem yapan işçiler Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK'e bağlı sendikalara üyeydiler.

Aynı gün Tariş işçileri işletmenin bazı bölümlerini işgal etti, Çiğli İplik Fabrikası'nda işçiler fabrika kapılarını kapatarak barikat kurdu.

1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren kürtajın günah olmadığını söyledi.

1985. Hisarbank, İstanbul Bankası ve Odibank'ın 66 yöneticisinin mallarına tedbir konuldu. Mallarına tedbir konulan bankacılar arasında Ömer Çavuşoğlu, Ahmet Kozanoğlu, Melih Saydam, Özer Uçaran Çiller de bulunuyor.

1986. 6 yıl aradan sonra ilk işçi yürüyüşü Balıkesir'de yapıldı. Yürüyüşe yaklaşık 5000 kişi katıldı.

1990. Amasya Yeniçeltek'te toprak altında kalan 63 işçiden umut kesildi.Madenin hava bacaları betonlandı. Bir gün önce meydana gelen grizu patlamasında ölenlerin sayısı 66'ya ulaştı.

1991. 81 şair savaşa karşı birer dize yazarak hazırladıkları ortak şiiri yayınladılar.

1992. Olağanüstü Hal Bölge (OHAL) valiliğine Ünal Erkan atandı.

1994. Erdal Çelik16. Uluslararası Cavon Şarkı Yarışması'nı kazandı. Çelik yarışmaya "Like A Gift" adlı parçayla katılmıştı.



Bugün Doğanlar:

1828. Fransız yazar, bilim kurgu romanının öncüsü Jules Verne.

1931. Amerikalı sinema oyuncusu James Dean.

1940. Amerikalı sinema oyuncusu Nick Nolte.


Bugün Ölenler:

1954. Gazeteci, yazar Abidin Daver.

1999. İngiliz yazar Iris Murdoch.

Tarihte Bugün / 9 Şubat

“Sigarayı Bırakma Günü”

1621. İstanbul Boğazı dondu.

1871. Osmanlı'da ilk kez Karl Marx'ın bir makalesi Hakayik-ul Vakayi gazetesinde yayımlandı.

1933. Nazire Hanım Türkiye Güzeli seçildi.

1954. Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) kuruldu.

1968. Türkiye'de ilk kadın trafik polisi göreve başladı.

1969. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin adı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirildi ve genel başkanlığa da Alparslan Türkeş seçildi.

1972. Maden işçilerinin grevi dolayısıyla İngiltere Londra'da olağanüstü hal ilan edildi.

1975. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nun (TRT) düzenlediği Eurovision Türk Hafif Müziği Şarkı Yarışması finali sonuçlandı.

Semiha Yankı'nın "Seninle Bir Dakika" adlı parçasıyla Cici Kızlar'ın "Delisin" adlı parçaları birinciliği paylaştı. Bu durumda kura çekildi. Semiha Yankı Türkiye'yi temsil etme hakkı kazandı.

1981. Polonya'da Komünist Parti Pinkowski'yi başbakanlıktan aldı; yerine General Wojciech Witold Jaruzelski'yi getirdi.

1983. Sendikalar Kanunu ile Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu'nda önemli değişiklikler yapıldı.

1985.Görülmemiş soğuklar ve kar İstanbul'u ve İstanbulluları gafil avladı. 6 milyonluk kent 3 cm'lik kara yenik düştü. Ulaşım felce uğradı. Belediye Başkanı Bedrettin Dalan Meteoroloji'nin kendilerini yanılttığını söyledi ve "I am sorry" diyerek İngilizce özür diledi.

Aynı gün, Uludağ'a giden Cumhurbaşkanı Kenan Evren otellerin doluluğuna bakarak "Türkiye'de çok zengin var" dedi.

1986. Cumhuriyet Halk Partisi'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit, Sosyal Demokrat Halkçı Parti'nin (SHP) af önerisini yetersiz buldu; "Af konusunda cömert davranılmasını" istedi. Bülent Ecevit affın ideolojik ayrım gözetmemesi gerektiğini belirtti; "SHP önerisi taraf tutmaktadır" dedi.

1988. Eski Genelkurmay Başkanı Necdet Üruğ, hakkında soruşturma açılması için Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e başvurdu. 2000'e Doğru dergisinde çıkan MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı) raporunda bazı iddialara adı karışmıştı. O gün 2000'e Doğru dergisi toplatıldı.

Aynı gün Diyarbakır Askeri Cezaevi'nde 2000 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başladı.

1991. "Savaşa Hayır Platformu" üyeleri ile bazı milletvekili ve sanatçıların yer aldığı "Barış Treni"1991 yılında bugün Ankara'dan İncirlik'e hareket etti.

1995. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Disiplin ve Ödül Yönetmeliği'ni açıkladı. Yönetmelik okul müdürlerine, kız öğrencilere bekaret kontrolü yaptırma yetkisi veriyordu. Türkiye'nin dört bir yanında "bekaret kontrolüne hayır" eylemleri başladı. İzleyen günlerde, Bakan Nevzat Ayaz kontrol yapılmayacağına ilişkin bir genelge yayınladı. Ancak, bekaret kontrolleri son bulmadı



Bugün Doğanlar:

1830. 1871’e değin Batılılaşmaya yönelik reformları sürdürdükten sonra mutlakiyetçiliğe yönelen Osmanlı Sultanı Abdülaziz.

1874. Ortaya koyduğu sahne teknikleriyle modern tiyatronun gelişmesine katkıda bulunan Rus tiyatro ouncusu, yapımcısı ve yönetmeni Vsevolod Yemilyevich Meyerhold.

1891. İki kez dışişleri bakanlığı ve pek çok kez de başbakan yardımcılığı görevlerinde bulunan İtalyan Sosyalist Partisi lideri, gazeteci ve siyasetçi Pietro Sandro Nenni.

1907. Vietnam’ın önde gelen aydınlarından bilim insanı ve siyasetçi Truong Chinh.

1910. Genlerin hücre metabolizmasını düzenlemeleri konusundaki araştırmalarıyla bilinen Fransız biyokimyacı Jacques Monod.

1944. Afrika kökenli Amerikalıların yaşam ve duygularını işlediği roman, öykü ve şiirleriyle bilinen Amerikalı edebiyatçı, Alice Walker.


Bugün Ölenler:

1881. Rus ve dünya edebiyatının önde gelen romancılarından Fyodor Dostoyevski.

1984. Sovyet lideri Yuri Andropov.

1987. İstanbul Radyosu Türk Halk Müziği sanatçısı, koro şefi Ahmet Gazi Ayhan.

Tarihte Bugün / 10 Şubat

1947. Amerika Birleşik Devletleri özel bankaları Türkiye'ye kredi vermeyi reddetti.

Aynı gün, İtalya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Finlandiya Paris Barış Antlaşması'nı imzaladılar.

1950. Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası 10 Şubat 1950 tarihinde sona erdi; Behice Boran ve Niyazi Berkes 3'er ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.

1954. Ali Sipahi adlı genç 24. Monte Carlo Uluslararası Otomobil Mukavemet Yarışı'na katıldı. Ali Sipahi yarış sırasında otomobilin arka tekerleğinin fırlamasına rağmen 3 300 km'lik parkuru tamamladı.

Aynı gün kapatılan Millet Partisi'nin yöneticileri Cumhuriyetçi Millet Partisi'ni kurdu, genel başkanlığına Ahmet Tahtakılıç seçildi.

1956. Ceyhan Nehri taştı. Çukurova'da 50 bin hektar arazi sular altında kaldı.

1958. İstanbul Valisi Mümtaz Tarhan gece kulüplerinde striptiz yapılmasını yasakladı.

1962. Doğu - Batı arasında casus değiş tokuşu yapıldı; Sovyetler Birliği'nde hapis cezası alan Amerikalı pilot Gary Powers ülkesine verildi.

1969. Amerika Birleşik Devletleri 6. Filo'suna ait gemilerin İstanbul'a gelişi öğrenciler tarafından protesto edildi.

1971. Mehmet Ali Aybar ihraç talebiyle Türkiye İşçi Partisi (TİP) Haysiyet Divanı'na sevk edildi.

1980. 8 Şubat günü Çiğli İplik Fabrikası'nda 1500 işçi kapıları kapatarak barikat kurmuştu. 10 Şubat'ta polis işçilere müdahale etti; 15 kişi yaralandı, 500 kişi gözaltına alındı.

1981. Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyon Başkanlığı 5 sanatçıya "teslim ol" çağrısı yaptı. "Teslim ol" çağrısı yapılan sanatçılar Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan’dı.

Aynı gün, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, savcılıkta ifade verdi. Adam öldürmeyi azmettirdiği iddia edilen Alparslan Türkeş, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi teşkilatının her türlü şiddet hareketine ve adam öldürmeye karşı olduğunu söyledi.

1987. Yazar Aziz Nesin, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine açtığı tazminat davası mahkemece reddedildi. Red gerekçesi olarak, cumhurbaşkanlarının "vatan hainliği" dışındaki suçlardan yargılanamayacağı gösterildi.

1993. "Yorgun Savaşçı" filmi Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (TRT) yayına girdi. Film devlet televizyonu tarafından çekilmiş, ancak siyasi ve askeri otorite tarafından imhasına karar verilmiş ve 1983 yılında yakılmıştı. Kültür Bakanı Fikri Sağlar filmin yakılmaktan kurtulan tek nüshasını buldurttu ve yayına soktu.

1995. Et ve Balık Kurumu’nun 2 Şubat 1995'te, gerçek değerinin onda birine, Hak-İş Sendikası'na satılması ortalığı karıştırdı. Hak-İş Sendikası Refah Partisi'ne yakınlığıyla biliniyordu. Bunun üzerine satış incelemeye alındı. Başbakanlık, satış kararını 10 Şubat 1995'de iptal etti.



Bugün Doğanlar:

1898. Alman yazar Bertholt Brecht.

1929. Küba devriminin lideri Fidel Castro.

1944. Şair Refik Durbaş.



Bugün Ölenler:

1837. Rus yazar Puşkin.

1923. Alman fizikçi Wilhem Roentgen.

1947. besteci ve gazeteci Muhsin Sabahattin Ezgi.

1973. Sinemacı Nevzat Pesen.

1998. İzlanda'lı Nobel ödüllü yazar Halldor Laxness.

Tarihte Bugün / 11 Şubat

1926. Siirt Milletvekili Mahmut Bey (Soydan) tarafından kurulan Milliyet gazetesi çıkmaya başladı.

1936. İstanbul'da kar fırtınası; binalar yıkıldı,120 kadar tekne battı ve Unkapanı Köprüsü parçalandı.

1941. Ecnebi Musevilerin Türkiye'den transit geçmeleri hakkında kararname yayımlandı; tabiyetlerinde bulundukları devletler tarafından kısıtlama getirilmiş ecnebi Museviler, ancak konsolosluklardan transit vizesi alarak Türkiye topraklarından geçebilecekler.

1945. İngiltere Başbakanı Sir Winston Churchill, ABD Cumhurbaşkanı Franklin Roosevelt ve SSCB lideri Josef Stalin'in bir araya geldiği Yalta Konferansı sona erdi. İkinci Dünya Savaşı sonrası dünya düzeninin esasları belirlendi.


1957. Gazeteci Metin Toker tutuklanarak cezaevine girdi. Metin Toker, Demokrat Parti (DP) İstanbul Milletvekili ve eski Devlet Bakanı Mükerrem Sarol ile Akis dergisi arasındaki davadan hapis cezasına çarptırılmıştı. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, " Damadımın tutuklanması haberine üzülmedim, bu şerefli bir mahkümiyettir "dedi.

Aynı gün muhalefet milletvekilleri Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda değişiklik istedi.

1961. 5 parti kuruldu. Adalet Partisi, Memleketçi Serbest Parti, Çalışma Partisi, Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi ve Cumhuriyetçi Mesleki Islahat Partisi.

1965. Yeni Adana gazetesi Dünya Basın Barış Ödülü'nü kazandı.

1969. Amerikan 6. Filosunu protesto gösterileri sürüyor; 1969'da üniversite öğrencileri Beyazıt Kulesi'ne üzerinde Vedat Demircioğlu'nun resmi bulunan bir bayrak çekti. Vedat Demircioğlu, 6. Filonun 1968'deki gelişinde öldürülmüştü.

1979. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş "Türkiye'de sol terörün karşısında sağ terör bulunduğu iddiası asılsızdır. Tüm anarşi komünist silahlı gerilla teşkilatlarından gelmektedir. Bunun dışında sağcı denilen grupların yaptığı bazı kanunsuz hareketler vardır ki, bunlar yalnızca bir takım baskılar neticesinde karşılaşılan durumlardan olmaktadır. Bu olayları hiçbir sağ teşkilat veya parti metod olarak benimsememektedir. Sağda bir kadro yoktur. Sadece münferit olaylar vardır." dedi.

1981. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi, şarkıcı Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. Sanatçılar yabancı ülkelerde Türkiye aleyhine propaganda yapmakla suçlanıyorlardı. Selda Bağcan teslim oldu ve serbest bırakıldı.

1987.Koç Holding Onursal Başkanı Vehbi Koç Milletlerarası Ticaret Odası tarafından "Dünyada yılın işadamı" seçildi. Vehbi Koç ödülünü, 1987'de aldı.

1988. Avusturya halkının yüzde 70'i Cumhurbaşkanı Kurt Waldheim'ın istifa etmesini istemedi. Kurt Waldheim Nazi geçmişine ilişkin sorgulanmıştı.

1990. Güney Afrika'da ırkçı rejime karşı savaşan Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC)lideri Nelson Mandela özgürlüğüne kavuştu.

1994. HBB'de yayımlanan Yüksek Tansiyon adlı programın yapımcısı Erhan Akyıldız ve Ali Tevfik Berber, 2'şer ay hapis cezasına çarptırıldı.Televizyoncular programda halkı askerlikten soğuttukları iddiasıyla yargılanmışlardı.

1998. Türkiye'de 12 kentte bulunan 78 kumarhane kapatıldı. Kapatma kararı "Turizm Teşvik Yasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa" uyarınca alındı.

2000. Romanya'nın bir altın madeninden sızan siyanür, Macaristan sınırından geçen Tisa nehrinde binlerce canlının ölmesine neden oldu.



Bugün Doğanlar:

1847. Amerikalı mucit Thomas Alva Edison.


Bugün Ölenler:

1948. Modern sinemanın kurucularından Sovyet yönetmen, yapımcı ve teorisyen Sergey Ayzenştayn.

2000. Fransız film yönetmeni Roger Vadim.

Tarihte Bugün / 12 Şubat

1929. Josef Stalin yönetimince sürgün edilen Lev Troçki İlyiç adlı bir gemi ile İstanbul'a geldi ve Büyükada'ya yerleşti.

1956. Karikatürist Turhan Selçuk Uluslararası Bordighera Mizah Şenliği'nde Platin Palmiye Ödülü'nü aldı.

1959. Kıbrıs konusunda II. Londra Konferansı başladı. Konferansa İngiltere'den Başbakan Harold Macmillan, Türkiye'den Başbakan Adnan Menderes ve Yunanistan'dan Başbakan Konstantin Karamanlis ile Kıbrıs Türk ve Rum cemaatleri liderleri Dr. Fazıl Küçük ve Makarios katıldılar.

1961. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi öğretim üyelerinden Doçent Necmettin Erbakan, 12 Şubat 1961'de, yerli otomobil üretimi konusunda üniversitede bir konferans verdi. Türk tipi bir otomobilin % 50'sinin Türkiye'de üretilecek yerli malzemeyle yapılması halinde, otomobil birim maliyetinin yaklaşık 1400 dolar (14 000 lira ) olacağını açıkladı.

1962. Adalet Partisi Zonguldak Milletvekili Nuri Beşer'in dokunulmazlığı kaldırıldı. Nuri Beşer'in Türk Silahlı Kuvvetlerine hakaret ettiği iddia ediliyordu.

1966. Milli Eğitim Bakanı Orhan Dengiz, "İmam-hatip okulları kalkınmamız için gereklidir" dedi.

1971. TOFAŞ otomobil fabrikası Bursa'da törenle açıldı. TOFAŞ'ın ortakları arasında, Türk Otomobil Fabrikaları, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Koç Holding, Türkiye İş Bankası ve İtalyan Fiyat şirketi var.Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Türkiye'de görevli Amerikalılar için can ve
mal güvenliği istedi.

1976. İstanbul'da tarihi Direklerarası'ndaki Naşit Tiyatrosu, sünger deposu oldu.

1982. Milli Güvenlik Konseyi (MGK) feshedilen partilerin yöneticileri dışında kalanların hazırlanan anayasa taslağı ile ilgili görüş açıklamalarına izin verdi.

1986. Ayda 18 günlük indirim öngören Ceza İnfaz Yasası değişikliği, 1986 yılında bugün Bakanlar Kurulu'nda kabul edildi.

1989. Ankara'da Perşembe Grubu'nun çağrısıyla 1. Feminist Kongre toplandı. "Feminist Hafta Sonu" adıyla anılan toplantıya İstanbul, Adana ve Türkiye'nin değişik illerinden feministler katıldı. Kongre sonunda "Kadınların Kurtuluş Bildirgesi" yayınlandı. "Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır" kampanyasının başlatılmasına karar verildi.

1990. Hükümetin açıkladığı tütün fiyatlarını protesto eden üreticiler Akhisar'da sokağa döküldü, 200 kişi gözaltına alındı.

1994. Tuzla tren istasyonunda çöp kutusuna yerleştirilen saatli bomba patladı; 5'i yedeksubay, biri sivil 6 kişi öldü, aralarında sivillerinde bulunduğu 29 kişi yaralandı. Olayın sorumluluğunu, PKK'ya (Kürdistan İşçi Partisi) bağlı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) Metropol İntikam Timi üstlendi.

1999. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton azil davasında aklandı. Başkan Bill Clinton yalan yere yemin etmek ve adaleti engellemekle suçlanıyordu.



Bugün Doğanlar:

1809. Türlerin Doğal Ayıklanma Yoluyla Evrimi adlı çalışmasıyla insanın primattan türediğini kanıtlayan ve kendi adıyla anılacak olan evrim teorisini kuran İngiliz doğa bilimci Charles Darwin.

1809. İç savaşta Aamerikanın birliğini koruyarak köleliğin kaldırılmasını sağlayan 16. ABD Başkanı Abraham Lincoln.

1855. Renkli Kadınlar Ulusal Derneği kurucusu Amerikalı toplumsal reformcu, hatip, kadın örgütçü Fannie Barrier Williams.

1900. Stalingrad kuşatmasının yarılmasına ve Hitler ordularının kovalanarak Sovyetler'in Berlin'e grişine konuta ederek mareşalliğe yükselen Sovyet general Vasiliy İvanoviç Çuyikof

1933. Açık politik tavrıyla çevirdiği filmlerle ün kazanan Yunan kökenli Fransız film yönetmeni Kosta-Gavras.



Bugün Ölenler:

1804. Felsefeci Immanuel Kant.

1934. Şair Cenap Şahabettin.

1940. Ortaoyununun son temsilcilerinden Kavuklu Ali.

1969. Tiyatro ve sinema sanatçısı Vahi Öz.

1984. Yazar Julio Cortazar.

1997. Yazar Rakım Çalapala.

Tarihte Bugün / 13 Şubat

1925. Şeyh Sait Ayaklanması başladı.

1926. Savurganlıkla mücadele amacıyla Men-i İsrafat Kanunu kabul edildi.

1960. Fransa Birleşmiş Milletler (BM) ile Amerika Birleşik Devletleri'nin bütün itirazlarına rağmen Büyük Sahra'da atom bombası patlattı.

1961. 7 yeni parti kuruldu. Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Millete Hizmet Partisi, Güven Partisi, Musavat Partisi, Muhafazakâr Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Seçime katılabilmek için son gündü.Kemal Türkler, Rıza Kuas, Kemal Nebioğlu, İbrahim Denizcier gibi bir grup sendika yöneticisi tarafından kurulmuş olan Türkiye İşçi Partisi'nin genel başkanlığına Avni Erakalın getirildi.

1962. Eski Adalet Bakanı Hüseyin Avni Göktürk ve eski Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan tutuklandı. Eski bakanların devlet hazinesine ait dövizle radyo pili ithal ettikleri ileri sürüldü. 2 Mart 1962'de tahliye edildiler.

1963. İstanbul Savcılığı 1963 tarihinde İşçi Sigortaları Kanunu'na uymayan 2 bin işveren hakkında dava açtı.Aynı gün Ankara valiliği taksilerde plak çalınmasını yasakladı; taksilerdeki pikaplar sökülüyor..

1965. Başbakan İsmet İnönü1965 yılında bugün istifa etti. İnönü'nün istifasına bütçenin 197'ye karşı 225 oyla reddedilmesi neden oldu.

1967. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu ( DİSK ) kuruldu. Sendika başkanları yaptıkları açıklamada "Türk İşçi sınıfının çıkarları, hakları, özgürlükleri ve onuru için bir araya geldik " dediler.

1969. İstanbul'da üniversiteli kız öğrenciler Amerikan 6. Filo'sunu protesto yürüyüş ve mitingi düzenlediler.

1974. Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, "Gulag Takım Adaları,1918-1956" adlı kitabı nedeniyle tutuklandığının ertesi günü Vatana ihanetle suçlanan yazar, 1974'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yurttaşlığından çıkarılarak sürgüne gönderildi.

1975. Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi. Yunan hükümeti federe devletin kurulmasını kınadı. Buna karşılık karar Türk siyasi çevrelerince olumlu karşılandı.

1984. Sovyetler Birliği'nde Konstantin Çernenko oybirliğiyle Komünist Parti genel sekreterliğine getirildi.

1985. Kapatılan Milli Selamet Partisi yöneticileri hakkında açılan kamu davası sona erdi. Partinin Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 22 arkadaşı beraat etti.1981 şubatından 1985 şubatına kadar geçen bütün bu süre içinde Necmettin Erbakan 10 ay tutuklu kaldı.

1990. 12 Eylül sonrasında görevlerinden alınan 1402'lik öğretim üyeleri görevlerine dönmek için üniversitelerine başvurmaya başladılar. İlk başvuruyu Profesör Dr. Hüseyin Hatemi yaptı.

1993. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Bosna-Hersek'te devam eden.savaşı protesto için İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bir miting düzenlenmesini istedi. Hükümet ortakları Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti , mitinge katılmayacaklarını açıkladılar. Turgut Özal'ın amacının şov yapmak olduğunu ileri sürdüler..Anavatan Partisi katılma kararı aldı. Miting sönük geçti.



Bugün Doğanlar:

1928. Yazar Refik Erduran.

1958. Şair Nilgün Marmara.


Bugün Ölenler:

1943. İlk tiyatro ve sinema sanatçılarımızdan Neyyire Neyir (Ertuğrul).

1955. Kemani Nubar Tekyay.

2000. Çizgi kahraman Snoopy'nin çizeri Charles M. Schulz.

Tarihte Bugün / 14 Şubat

"Sevgililer Günü"

1876. İstanbul Tramvay Şirketi işçileri greve çıktı.

1909. Türkiye'de ilk güvenoylaması yapıldı; Kamil Paşa kabinesi düşürüldü.

1931. Türkiye güzeli Naşide Saffet Hanım Avrupa "güzel göz kraliçesi" seçildi.

1945. Almanya'nın Dresden şehri İngiliz ve Amerikan hava kuvvetlerince gece ve gündüz bombalandı; değişik kaynaklar ölü sayısının 60 bin ile 130 arasında olabileceğini belirtti.

1951. Senaryosunu Behçet Kemal Çağlar'ın yazdığı ve Maraş'ın Kurtuluş Savaşı sırasında düşman işgalinden kurtuluşunu anlatan "Kendini Kurtaran Şehir" adlı filmin çekimi olaylara neden oldu. Rejisör Faruk Kenç ve ekibi,senaryo gereği Maraş Kalesi'ne Fransız bayrağı çekince yakalanarak mahkemeye sevk edildiler.

1951. Harika çocuk İdil Biret, Paris'te halk önünde ilk verdi. Konsere siyah bukleli saçı ve beyaz elbisesi ile çıkan çıkan Biret'in oturduğu sandalye yükseltildi.

1963. İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikası'nda işçiler 28 Ocak'ta iş bırakmış ve oturma eylemine başlamışlardı. Eylemin 17. günü polis işçilere müdahale etti; 9 işçi yaralandı.

1971. Türkiye İşçi Partisi'nin Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar partiden istifa etti. Amacının kendisini Haysiyet Divanı'na sevk etmek isteyen Yönetim Kurulu'nu protesto etmek olduğunu söyledi.

1977. Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörlüğüne1977 yılında bugün Prof. Hasan Tan atandı; öğrenciler dersleri boykot etti.

1980. On bin jandarma komandosu ve çok sayıda polis Çiğli İplik Fabrikası'ndaki işçi direnişine müdahale etti. Operasyona keşif uçakları ve helikopterler de katıldı. Gün boyu süren müdahale sonucunda fabrika boşaltıldı,1500 işçi gözaltına alındı.İstanbul ve Tunceli'de de dükkan kapatma eylemleri yapıldı. Dükkan sahipleri pahalılığı protesto ettiler.

Aynı gün Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, dış düşmanla değil, iç düşmanla uğraşmakta olduklarını söyledi."Diyeceksiniz ki sıkıyönetime rağmen niye bunların hakkından gelemiyorsunuz? Şundan dolayı gelemiyoruz. Kan dökmek istemiyoruz. Yoksa meseleyi bir ayda hallederiz" dedi.

1981. Türk Vatandaşlığı Kanunu'nda bazı değişiklikler yapan yasa Milli Güvenlik Konseyi'nce kabul edildi. Bu yasaya göre; yurtdışında oturup Türkiye aleyhine faaliyette bulunduğu tespit edilen veya yurtiçinde bu tür faaliyetlerde bulunurken yurtdışına çıkan kişiler, yapılan duyuruya rağmen 3 ay içinde yurda dönmezlerse Türk vatandaşlığından çıkarılacaklar.

1983. Danıştay, ameliyat olarak cinsiyet değiştiren şarkıcı Bülent Ersoy'un hukuken erkek olduğuna ve dolayısıyla gazinolarda ancak erkek kıyafetiyle sahneye çıkabileceğine karar verdi.

1986. Eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, Yüce Divan'da "görevini kötüye kullandığı" gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkum edildi. İsmail Özdağlar rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmaktaydı.

1987. Tunceli iline bağlı 234 köyde yaşayan 50 bin kişinin Mersin, Antalya, İzmir ve Muğla'ya yerleştirilmesi kararlaştırıldı. Karar 6931 sayılı Orman Kanunu'na ve Anayasa'nın 170. Maddesine dayanılarak alındı.

1989. Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rushdie'nin "Şeytan Ayetleri" adlı kitabı, İslami liderlerin büyük tepkisine yol açtı. Birçok İslam ülkesi birkaç ay sonra kitabın ülkelerine sokulmasını ve satışını yasakladı. İran İslam devriminin lideri Ayetullah Humeyni, kitabın yazarı Rushdie hakkında bir ölüm fermanı çıkardı ve yazarın yakalanıp asılmasını istedi.

1990. Yılmaz Güney'in Umut filmi İstanbul'da gösterime girdi.

1994. Demokrasi Partisi'nin (DEP) Ankara il binasına bombalı bir saldırı yapıldı, bina ağır hasar gördü,3 kişi yaralandı.

1996. Emekli olduktan sonra Milliyetçi Hareket Partisi'ne (MHP) katılan eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcısı Nusret Demiral "Ezan Türkçe okunmalı" deyince partiden ihraç edildi.

2000. Hizbullah cephaneliklerinin ortaya çıkışı, varlığı1994'ten beri tartışılan JİTEM'i yeniden gündeme getirdi. Batman eski Valisi Salih Şarman "JİTEM var", Jandarma eski Komutanı Teoman Koman ise "yok" dedi.



Bugün Doğanlar:

1869. Sovyet deviminin önderi Vladimir İ. Lenin'in eşi ve Bolşevik Partisi'nin önde gelen yöneticisi ve Sovyet eğitim sisteminin kurucularından Nadejda Konstantinovna Krupskaya.

1944. Yönetmen Alan Parker.



Bugün Ölenler:

1986. İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Enstitüsünün kurucusu Süheyl Ünver.

Tarihte Bugün / 15 Şubat

1949. 1200 Musevi Türkiye'den Filistin'e göç etmek için başvuruda bulundu; göç edenlerin sayısı 10.000'i geçti.

1950. Sovyetler Birliği ile Çin arasında karşılıklı savunma antlaşması imzalandı. İki ülke kapitalist dünyaya karşı birleşik cephe oluşturduklarını ilan etti.

1959. Atatürk'ü konu alan The Incredible Turk adlı film CBS Network aracılığıyla yayımlandı. Filmin yönetmenliğini Ermeni asıllı Aram Boyacıyan yapmıştı.

1969. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) tarafından düzenlenen "Büyük Eğitim Yürüyüşü" Ankara'da yapıldı ve binlerce öğretmen bozuk eğitim düzenini protesto etti." Halkımızı sömürüden kurtaracağız " diye slogan attı.

1970. Prof. Erdal İnönü Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektör vekili oldu.

1971. Kimliği belirsiz kişiler Amerikalı Çavuş J. R. Finley'i kaçırdı. Amerikalı çavuş 17,5 saat sonra serbest bırakıldı.Aynı gün İstanbul Edebiyat Fakültesi sağ görüşlü bir grup öğrenci tarafından işgal edildi, İstanbul'daki Kadırga Yurdu'na patlayıcı madde atıldı, Ankara'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ndeki Kennedy anıtı havaya uçuruldu.

1973. Anayasa Mahkemesi parlamenterlere ayrıcalıklı emekli maaşı sağlayan kanun maddelerini, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.

1975. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) 7 ilde "hayat pahalılığı ve faşizmi protesto" toplantıları düzenledi. Toplantılar saldırıya uğradı; 1 kişi öldü, 60 kişi yaralandı.

1977. "Türkiye'nin aktüel durumu" konulu bir film çekmek üzere Türkiye'ye gelen İsveç'li bir Televizyon ekibi güvenlik kuvvetleri tarafından sınır dışı edldi. İsveç'li televizyoncular olayı protesto ettiler.

1983. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü Macit Akman, renkli TV deneme yayınlarının haftada iki saatten dört saate çıkarıldığını belirtti ve 1 Temmuz 1984'den itibaren tamamen renkli yayına geçileceğini söyledi.

Aynı gün, Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doçent Yalçın Küçük 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Yalçın Küçük "Bir Yeni Cumhuriyet İçin" adlı kitabından yargılanmaktaydı.

1989. Sovyetler'in Afganistan'da 9 yıl süren askeri varlığı son Sovyet birliklerinin çekilmesiyle sona erdi. Savaşta 15 000 kadar Rus askerinin yanı sıra, yaklaşık 1 milyon Afganlı hayatını kaybetti, 5 milyon Afganlı da ülkesinden göç etmek zorunda kaldı.

1990. Türkiye Birinci Futbol Ligi kulüpleri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nu (TRT) boykot kararı aldı. Kulüpleri bu kararları almasına, TRT'nin telif hakları konusunda verdiği sözleri yerine getirmeyişinin neden olduğu bildirildi. Karara futbol seyircisi büyük tepki gösterdi.

1992. Mardin'in Aytepe, Yardere ve Ahmetli köylerine jandarma operasyon düzenledi. 4 kadını gözaltına almak istedi. Kadınları vermek istemeyen köylülere jandarma müdahale etti. Jandarmanın ateş açması sonucu yaşları 10 ila 20 arasında değişen 6 kişi öldü, 5 kişi de yaralandı.

1994. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararıyla, dışkı yedirtilen köylülere, 300 bin Frank tazminat vermeyi kabul etti.1989'da Cizre'nin Yeşilyurt köyünde bir grup asker köylülere dışkı yedirmiş, köylüler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmuşlardı.

1999. Eskişehir Cezaevi'nde "Karagümrük Çetesi" olarak tanınan bir grup Mustafa Duyar'ı öldürdü, Selçuk Parsadan'ı yaraladı. Mustafa Duyar Özdemir Sabancı'yı öldürmekten, Selçuk Parsadan örtülü ödenek davasından hüküm giymişti.



Bugün Doğanlar:

1892. Tiyatro sanatçısı Muhsin Ertuğrul.

1940. Politikacı İsmail Cem 1940.

1946. Yazar İnci Zeynep Oral.


Bugün Ölenler:

1958. Eski dışişleri bakanlarından Numan Menemencioğlu.

1958. Ressam ve yazar Malik Aksel.

Tarihte Bugün / 16 Şubat

1872. Beyoğlu Telgrafhanesi işçileri greve çıktı.

1903. Panama bağımsızlığını kazandı. Amerika Kanal üzerindeki hakları satın aldı.

1920. Balıkesir-Biga yöresinde Anzavur Ahmet Ayaklanması başladı.

1925. Türkiye'de sivil ve askeri havacılığı desteklemek amacıyla "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla bir dernek kuruldu. Sonradan "Türk Hava Kurumu" adını aldı.

1926. Mustafa Kemal Ankara'da Hakimiyet-i Milliye gazetesinin yeni binasını açtı.

1948. Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif Başoğlu ve Niyazi Berkes solcu oldukları gerekçesiyle üniversiteden uzaklaştırılmışlardı. Danıştay,1948 yılında bugün görevlerine iade etti.

1949. İlkokulların dördüncü ve beşinci sınıflarında din dersi okutulmaya başlandı.

1950. Yeni Seçim Kanunu ikinci defa görüşülerek kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu tek dereceli, genel, eşit ve gizli oy, açık tasnif ilkelerini getiriyor. Seçimler çoğunluk sistemine göre ve adli teminat altında yapılacak.

1953.Türkiye- Amerika telefon hattı açıldı.

1959. Fidel Castro Küba başbakanı olarak yemin etti.

1969. Amerikan 6. Filosu'nun İstanbul'a demirlemesini protesto için "emperyalizme ve sömürüye "karşı bir miting düzenlendi. Sağcı militanlar gösteri yürüyüşüne "Müslüman Türkiye" sloganlarıyla saldırdı; Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan öldürüldü, yaklaşık 200 kişi yaralandı. Bu olay tarihe "Kanlı Pazar" diye geçti.

1976. Lübnan'ın başkenti Beyrut Türk Büyükelçiliği'nde görevli Başkatip Oktar Cirit, Beyrut'ta öldürüldü. Oktar Cirit'e yapılan saldırıyı Gizli Ermeni Kurtuluş Ordusu üstlendi.

1981. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran 8 yıl 9 ay hapse mahkum edildi. Behice Boran Kasım1980'den beri yurtdışında bulunuyordu.

Aynı gün, Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyonu Başkanlığı bir bildiri yayımladı; aralarında Abdullah Öcalan ve Kemal Burkay'ın da bulunduğu 45 kişinin 19 Mart tarihine kadar yurda dönmeleri çağrısında bulundu.

1986. Portekiz'de seçimler yapıldı. Mario Soares 60 yıl sonra Portekiz'in ilk sivil başkanı oldu.

1989. Danimarka'da yapılan karşılaşmada İskoç rakibi Pat Clinton'u yenen 51 kilo boksörümüz Eyüp Can Avrupa Profesyonel Boks şampiyonu oldu.

1990. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) kuruldu. Vakfın başkanlığına Yavuz Önen getirildi.

1991. 7 bin homoseksüel Londra Hyde Park'ta büyük bir miting düzenledi.

1999. PKK (Kürdistan İşçi Partisi) lideri Abdullah Öcalan, Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalandı ve Türkiye'ye getirildi.



Bugün Doğanlar:

1834. İnsanın evrimine ilişkin Darwin teorisinin savunucularından ve evrime ilişkin yeni kuramların kurucusu Alman zoolog Ernst Haeckel.

1893. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Sovyet Kızılordusunun modernleştirilmesini gerçekleştiren Sovyet general Mihayl Nikolayeviç Tuhaçevskiy.

1928. Sinema oyuncusu Erol Taş.


Bugün Ölenler:

1934. Operetleriyle tanınan besteci Kaptanzade Ali Rıza Bey.

1991. Beyin cerrahı ve besteci Dr. Bülent Tarcan.

Tarihte Bugün / 17 Şubat

1923. İzmir'de 1. İktisat Kongresi düzenlendi. 7 işçi, 1 çiftçi kadın katıldı. İlk günkü oturumu 500 kadının izlediği kongrede kadın işçilere doğum öncesi ve sonrasında 8 haftalık izin verilmesi, kadınların madenlerde çalıştırılmalarının yasaklanması, işyerlerinde emzikhaneler açılması gibi kararlar alındı. Kongrenin kapanış konuşmasını Rukiye Hanım yaptı.

1925. Aşar Vergisi kaldırıldı. Köylü aşar yükünden kurtuldu Basın, aşarın kaldırılmasını büyük bir devrim olarak sundu.

1926. Medeni Kanun kabul edildi. Böylece erkeğin çok eşliliğini ve tek taraflı boşanmasını kabul eden şeriat hukukuna dayalı aile düzeninin yerini, bu konularda eşitlik getiren ama yerine erkeğin "reis" olduğu, kadının ev işlerinden sorumlu tutulduğu, ikametgah seçimi, çocukların velayeti konusunda karar verme hakkı gibi belli başlı hakların sadece erkeklere ait olduğu bir aile düzeni getirildi.

1934. Avusturya'da sosyal demokratlar gösteri düzenlediler. Güvenlik güçleri göstericilere müdahale etti; birçok gösterici öldürüldü. Hükümet sıkıyönetim ilan etti.

1939. Hatay Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını, Hatay kanunları olarak kabul etti.

1957. Ordular arası futbol karşılaşmalarında Türkiye takımı rekor kırdı; Amerika ordu takımını 19-0 yendi.

1959. Başbakan Adnan Menderes ve beraberindekileri Londra'ya götüren uçak Gatwick Havaalanı yakınlarında düştü; Başbakan Adnan Menderes kurtuldu, 16 kişi öldü.

1967. Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Genel Başkanı Feyzullah Ertuğrul'u Elazığ'ın bir köyüne atadı.

1968. Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Çetin Altan Meclis'te Adalet Partililere "Çoğunluğunuz var, ama ağırlığınız yok" dedi. Bunun üzerine Meclis'te kavga çıktı.

Aynı gün, kimi milletvekilleri Meclis'e gelen mini etekli kadınlardan şikâyetçi olduklarını bildirdiler.

1973. Petrol Ofisi genel müdürlüğüne bir kadın atandı. Şeyda Okyatmaz Türkiye'de ilk kez bu düzeye yükseltilen kadın yönetici oldu.

1983. Dört Filistinli gerilla Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nce yeniden ikişer kez ölüme mahkum edildi. Filistinli gerillalar Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'ni basarak iki güvenlik görevlisini öldürüp içeridekileri 45 saat rehin tutmuşlardı.

1984. Avusturya'da yapılan Avrupa Güzellik Yarışması'nı Türkiye güzeli Neşe Erberk kazandı.

1986. Barış Derneği davasından tutuklu 6 kişi tahliye edildi. Tahliye edilenler arasında Reha İsvan ve Gencay Şaylan'ın da yer alıyordu. Ali Sirmen, Erdal Atabek, Ali Taygun, Ergun Elgin, Hüseyin Baş, Orhan Taylan'ın tahliye talebi ise reddedildi.

1987. 12 Eylül askeri darbesinden sonra toplatılan 39 ton ağırlığındaki kitap, dergi, günlük ve haftalık gazete SEKA'da imha edildi. Kağıt hammaddesi olarak kullanılacak yayınlar 5 kamyonla taşındı.

1993. Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis'in bulunduğu askeri uçak Ankara Güvercinlik alanından kalktıktan hemen sonra düştü. Eşref Bitlis ile beraberindeki 3 subay ve bir assubay da öldü.

1993. Dev-Sol ve TİKKO (Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu) üyesi 18 siyasi tutuklu, kazdıkları 35 metre uzunluğundaki tünelden yararlanarak Nevşehir E Tipi Kapalı Cezaevi'nden firar etti.

1994. Özgür Gündem gazetesi bölücü yayın yaptığı gerekçesiyle 1 ay süreyle kapatıldı.

Demokrasi Partisi (DEP) Suruç İlçe Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Akpolat kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü.

Aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Anayasa ve Adalet Komisyonu Refah Partili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığının kaldırılmasını kararlaştırdı.

1996. Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Sabri Ergül, Manisa Emniyet Müdürlüğü'nün kapısına, "Bu işyerinde işkence vardır" yazılı bir tabela astı.



Bugün Ölenler:

1961. Hekim, yönetici ve siyaset insanı Lütfü Kırdar, Yassıada'da mahkemede ifade verirken.

1963. Şair Sylvia Plath intihar ederek.

Tarihte Bugün / 18 Şubat

1937. İstanbul'da eşekle nakliyat yasaklandı.
1941. 16 yaşın üzerindeki erkek çocukların maden ocaklarında, 12 yaşın üzerindekilerin tekstil sanayiinde çalıştırılmasına ilişkin kararname çıktı.
1952. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye'nin NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) üyeliğini onayladı.
1967. Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi görüşüldü; 35.000 köyden 15.000'inde okul olmadığı açıklandı.
1971. Elazığ Senatörü Profesör Celal Ertuğ, "Bir dikta ortamına adım adım yaklaşılmaktadır. Ordunun mesajı açıktır. Demirel derhal istifa etmelidir." dedi. Başbakan Süleyman Demirel ise, "Meşru yollardan geldim. Bulurlar 226'yı, bizi devirirler" dedi.
1977. İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) "amaç dışı faaliyet" gösterdiği gerekçesiyle süresiz kapatıldı. İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) Dev-Genç'in (Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu) İstanbul Bölge Yürütme Kurulu'nu oluşturuyordu.
1985. Bakanlar Kurulu ilk defa bir grev kararını erteledi. 1985 yılı bugün, Tarım Koruma İlaçları A.Ş'nin İstanbul Kartal ve İzmit Derince'deki işyerlerinde alınan grev kararının, 60 gün ertelenmesi kararlaştırıldı.Aynı gün, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Ziraat Bankası'nın hamamcılara tarım kredisi verdiğini saptadı.
1987. Türkiye'de 12 Eylül sonrası yaşanan en büyük grev olan NETAŞ grevi bugün anlaşmayla sonuçlandı.
1993. Gazeteci Kemal Kılıç öldürüldü. Kemal Kılıç İnsan Hakları Derneği Urfa Şubesi Yönetim Kurulu üyesiydi.
1994. Demokrasi Partisi'nin (DEP) Genel Merkezi bombalandı, bir kişi öldü, 2'si ağır 16 kişi yaralandı. Demokrasi Partisi (DEP) yılbaşından beri 4 kez saldırıya uğramıştı. Olayı İslami Cihat Örgütü üstlendi.
1995. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumhuriyet Halk Partisi çatısı altında birleşti. Kurultaya katılan 1003 delege CHP'de, 635 delege SHP'de birleşmek için oy kullandı. İki partinin genel başkanlarının anlaşması sonucu Sosyaldemokrat Halkçı Parti'li Hikmet Çetin oybirliğiyle genel başkan seçildi.
1997. Tansu Çiller TEDAŞ ve TOFAŞ soruşturmalarından aklandı. Refah Partisi milletvekilleri Tansu Çiller'in aklanmasından yana oy kullandılar.

Bugün Doğanlar:
1896. Sürrealist Andre Breton.
1929. Sinema yönetmeni Ertem Eğilmez.
1932. Yönetmen Milos Forman.
1933. Amerikalı sinema oyuncusu Kim Novak.
1954. Amerikalı sinema oyuncusu John Travolta.
1948. Sinema oyuncusu Kadir İnanır 1948'de doğdular.
Bugün Ölenler:
1564. Heykeltraş, şair, mimar, ressam Michelangelo.
1925. Tarihçi Abdurrahman Şeref Bey.
1957. "Atatürk'ün Amirali" olarak anılan Şükrü Onan.
1981. Orkestra şefi ve müzisyen Şerif Yüzbaşıoğlu.
1986. "Yaşamım, ölümüm her yaşam, her aşk ve her ölüm olmalı" diyen yazar Tezer Özlü , intihar ederek.
1998. Çevirmen Melahat Togar.