![]() |
Tarihte Bugün / 16 Ekim
Dünya Gıda ve Tarım Günü 1793. Fransa kraliçesi Marie-Antoinette başı giyotinle kesilerek idam edildi. 1924. Topkapı Sarayı müze olarak ziyarete açıldı. 1934. Çin'de "Uzun Yürüyüş" başladı. 1946. Nürnberg Duruşmaları'nda ölüme mahkum edilen 12 Nazi'den onunun cezası infaz edildi; Hermann Goering infazdan birkaç saat önce intihar etti. Aynı gün Fevzi Çakmak önderliğinde bir grup İnsan Hakları Cemiyeti kurmak üzere başvurdu. 1951. Pakistan Başbakanı Ali Han 1951'de öldürüldü. 1964. Çin ilk atom bombasını patlattı. Aynı gün İngiltere'de İşçi Partisi iktidara geldi. Harold Wilson başbakan oldu. 1966. Türkiye- Sovyetler Birliği milli takımlar futbol karşılaşmasında Türkiye 2-0 kazandı. Aynı gün Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e yazdığı mektubu kamuoyuna açıkladı. İnönü, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'ın idamlarının durdurulmasını istedi. 1978. Polonyalı Kardinal Karol Wojtla Johannes Paulus II adıyla papa seçildi. 1980. Eski başbakanlardan Nihat Erim'i öldürmekten tutuklu Ahmet Karlangaç hücresinde ölü bulundu. Karlangaç'ın intihar ettiği öne sürüldü. 1981. Yılmaz Güney'in Isparta Yarıaçık Cezaevi'nden bayram izni bittiği halde geri dönmediği açıklandı. 1984. 3 bin imzalı "Gökova'da santrala Hayır" dilekçesi Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e iletildi. 1987. Kapatılan Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel başkanı ve eski milletvekili Behice Boran için Meclis'te tören düzenlendi. Boran 11 Ekim günü sürgünde ölmüştü. 1988. Cumhurbaşkanı Kenan Evren Federal Almanya'da "Bir zaman gelecek Türkiye'de de komünist partisi kurulacak" dedi. 1992. Türk Silahlı Kuvvetleri, Kuzey Irak'ın Haftanin bölgesinde sınır ötesi harekat başlattı. 1994. Türk asıllı Alman vatandaşları Leyla Onur ile Cem Özdemir Almanya parlamentosuna milletvekili seçildi. 1996. Guatemala'da bir stadyumda izdiham yaşandı; 78 ölü, 100 yaralı. Bugün Doğanlar: 1854. "Dorian Gray'in Portresi" adlı romanıyla tanınan İrlanda doğumlu İngiliz yazar Oscar Wilde. 1886. İsrail devletinin kurucusu ve İlk başbakanı David Ben-Gurion Polonya'da. 1888. Nobel edebiyat ödüllü Amerikan oyun yazarı Eugene O'Neil. 1927. "Teneke Trampet" adlı romanıyla tanınan Alman yazar Gunter Grass. Bugün Ölenler: 1939. Damat Ferit Paşa kabinesinin Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey. 1971. Sosyalist hareketin önde gelen teorisyenlerinden Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Eski Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da sürgünde. 1980. İtalyan komünist hareketinin öncüsü Luigi Longo. 1988. Türk sanat müziği sanatçısı Güneri Tecer. |
Tarihte Bugün / 17 Ekim
1929. Nadir Han Afganistan Kralı oldu. 1938. Atatürk ilk ağır komaya girdi. 1956. Türkiye İlk şeker ihracatını gerçekleştirdi. 1962. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, siyasi Af Kanunu'nu imzaladı; 258 Yassıada hükümlüsünün tahliyesi başladı. 1966. Birlik Partisi kuruldu. Parti genel başkanlığına Hasan Tahsin Berkman getirildi. Partinin amblemi Hz. Ali'yi simgeleyen bir aslan ve onun çevresinde12 imamı temsil eden12 yıldız olarak belirlendi. 1972. Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı. 21 sanığa ağır hapis cezası verildi. Genel Başkan Behice Boran 15 yıla mahkum oldu. 1973. Amerika Birleşik Devletleri'nin Yom Kippur savaşında İsrail'i desteklemesi petrol fiyatlarının yükselmesine yol açtı;10 Arap devleti petrol fiyatlarına yüzde 70 zam yaptılar, ayrıca, petrol üretimini, her ay yüzde 5 azaltma kararı aldılar. 1980. Milli güvenlik Konseyi, kıdem tazminatlarına sınır getirdi; kıdem tazminatının1 yıllık tutarı, aylık asgari ücretin ancak 7,5 katı olacak. 1996. Sanatçı Şanar Yurdatapan, "bölücülük" iddiasıyla tutuklandı. Bugün Doğanlar : 1915. "Satıcının Ölümü" adlı eseriyle ün kazanan Amerikan oyun yazarı Arthur Miller. Bugün Ölenler: 1849. Polonyalı besteci ve piyanist Frederick Chopin. 1889. "Ne Yapmalı" adlı romanıyla Rus devrimci kültüründe derin izler bırakan yazar Nikolay Gavriloviç Çernişevskiy. 1938. Alman sosyalist lider, II. Enternasyonal'in önde gelen teorisyeni Karl Kautsky. |
Tarihte Bugün / 18 Ekim
1943. Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazım Akses Berlin'de başarılı bir konser verdi. 1959. III. Akdeniz Oyunları Beyrut'ta yapıldı. Türkiye serbest güreş milli takımı 8 sıklette birinci oldu. 1970. Türkiye Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu, DEV-GENÇ başkanlığına Ertuğrul Kürkçü seçildi. 1976. Başbakan Süleyman Demirel, Fırat nehri üzerindeki Karakaya Barajı ve Hidroelektrik Santralı'nın temelini attı. 1977. Almanya'daki Kızıl Ordu Fraksiyonu (RAF) liderlerini hapisten kurtarmak üzere Filistinli eylemcilerce kaçırılan Lufthansa uçağına Alman GSG-9 komandoları Somali'nin Mogadişu havalimanında baskın düzenledi. 3 eylemci öldürüldü, 88 yolcu kurtarıldı. Aynı gece Almanya'da Stammheim cezaevinde mahkum olarak bulunan RAF liderleri Andreas Baader, Gudrun Ennslin, Jan-Carl Raspe ve Irmgard Möller intihar ettiler. Möller kurtarıldı. . Aynı gün Türkiye'de; Halkın Kurtuluşu gazetesi sorumlu müdürü Mustafa Yıldırımtürk için 18 kez tutuklama kararı çıktı. 1979. Balgat katliamının iki sanığı Mustafa Pehlivanlı ve İsa Armağan idama mahkum edildi.10 ağustos1978'de; Ankara Balgat'ta genellikle solcuların gittiği 4 kahve taranmış, 5 kişi ölmüş,11 kişi yaralanmıştı. 1982. 186 idam istemli, 574 sanıklı Ankara Devrimci-Yol davası başladı. 1988. 7 Ekim1988'de; Tuzla'da Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu, TİKKO üyesi olduğu öne sürülen dört kişi öldürülmesi olayına karışan16 polise 56'şar yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı. 1996. Gazeteci Metin Göktepe'nin gözaltında dövülerek öldürülmesiyle ilgili dava Aydın'da başladı. Aynı gün Yargıtay, Yaşar Kemal'e verilen 1 yıl 8 aylık hapis cezasını onayladı. Bugün Doğanlar: 1923. "Pazarları Asla" filmiyle ve Albaylar Cuntası'na muhalefetiyle ünlü Yunanlı sinema oyuncusu ve Yunanistan eski Kültür Bakanı Melina Mercuri. 1927. "General Patton" filmiyle kazandığı Oscar ödülünü reddeden Amerikalı aktör George C. Scott. 1956. 9 kez Wimbledon tenis Turnuvası bayanlar birincisi Çek asıllı Amerikalı tenisçi Martina Navratilova. Bugün Ölenler: 1931. Amerikalı mucit Thomas Alva Edison. 1949. Şair Enis Behiç Koryürek. 1957. Gazeteci ve yazar Hüseyin Cahit Yalçın. 1964. Ressam Halil Dikmen. 1996. Yazar Kemallettin Tuğcu. |
Tarihte Bugün / 19 Ekim
1781. Amerikan Bağımsızlık Savaşı, İngilizlerin George Washington'a teslim oluşuyla sona erdi. 1927. Amele Teali Cemiyeti kapatıldı. 1934. Mübadele Komisyonu görevini tamamladı. Anadolu ve Trakya Rumları ile Yunanistan Müslümanlarının mübadelesini düzenlemekle görevli Komisyon 7 Ekim 1923'de kurulmuştu. 1945. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi açıldı. 1949. Fahrettin Kerim Gökay, İstanbul valiliği ve belediye başkanlığına atandı. 1960. 6-7 Eylül Olaylarıyla ilgili dava başladı. Aynı gün 155 Kürt eşrafı için sürgün yasası çıkarıldı. 1962. Meclis'te, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kabul edildi. 1972. Gazeteci İlhan Selçuk, gözaltına alındı. 1982. Milli Güvenlik Konseyi'nin son şeklini verdiği anayasa metni açıklandı. Geçici maddelerle eski parti yöneticilerine10 yıl siyaset yasağı getiriliyor, anayasanın kabulüyle birlikte Kenan Evren cumhurbaşkanı oluyor. 1984. İletişim Yayınları'nın çıkarttığı Yeni Gündem dergisi kapatıldı. 1995. Avrupa Parlamentosu Yeşiller sözcüsü Claudia Roth, kendisine ve iki Avrupalı kadın parlamentere "fahişe" dediği gerekçesiyle, Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir aleyhine 3 milyar liralık manevi tazminat davası açtı. 1996. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) üyesi kamu çalışanları birçok şehirde eylem yaptılar. KESKliler, nema olarak adlandırılan, zorunlu tasarruf fonunda biriken paraların ödenmesini istediler. Bugün Doğanlar: 1862. Sinemanın mucitlerinden Fransız fotoğrafçı Auguste Lumiere. 1931. "Soğuktan Gelen Casus" adlı romanıyla ünlü, İngiliz casusluk romanları yazarı John Le Carre. Bugün Ölenler: 1745. "Gulliver'in Seyahatleri"nin yaratıcısı, İrlandalı yazar Jonathan Swift. 1920. "Dünyayı Sarsan On Gün" adlı belgesel eserin yazarı, 1917 Ekim Devrimi'nin gazetecisi. Amerikalı yazar John Silas Reed. 1961.Eski başbakan Şemsettin Günaltay. 1988. Türkçe sözlü tango besteleriyle bilinen Necdet Koyutürk. 1989. Tiyatro sanatçısı Alpay İzer. |
Tarihte Bugün / 20 Ekim
1827. İngiliz, Fransız, Rus Birleşik filosu Yunanistan açıklarında Navarin'de Osmanlı donanmasını tahrip etti. 1935. Çin'de Milliyetçi hükümete karşı başlatılan,1 yıl süren 6 bin millik Uzun Yürüyüş sona erdi. Mao önderliğindeki Birinci Öncü Ordu Yenan'a girdi. 1940. Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 17. 820. 950 1942. Ekmek karneye bağlandı. Karneler, dağıtılmaya başladı. 1944. İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyet Kızıl Ordusu Belgrad'a girdi. Aynı gün, Gestapo, Alman anti-faşist ve sosyal demokrat Julius Leber'i kurşuna dizdi. 1954. İngiltere'de 51 bin liman işçisi greve gitti. İngiltere'nin deniz ticareti yarı yarıya durdu. Aynı gün Dünya Bankası Genel Sekreteri, Türkiye'ye geldi. Genel Sekreter "Türkiye ekonomik geleceği çok parlak bir ülkedir" dedi. 1959. III. Akdeniz Oyunları Beyrut'ta yapıldı. Türk greko-romen milli takımı şampiyon oldu. 'de sonuçlanan oyunlarda Türkiye 4 altın, 2 gümüş,1 bronz madalya aldı. 1968. Mexico Olimpiyatları'nda günü serbest güreşte 78 kiloda Mahmut Atalay ve 97 kiloda Ahmet Ayık altın madalya kazandılar. Aynı gün; Amerika Birleşik Devletleri'nin öldürülen başkanlarından John Kennedy'nin eşi Jackie Yunanlı armatör Aristotle Onassis ile evlendi. 1969. İstanbul Belediye Meclisi halı ve kilimlerin yalnızca pazartesi günleri silkelenebileceğini açıkladı. Aynı gün, istedikleri zammı alamayan sinemacılar İstanbul'da sinemaları süresiz kapattılar. 1969. Esin Afşar Dario Moreno ödülünü aldı. 1976. Trabzonspor, Trabzon'da oynanan Avrupa Şampiyon Kulüpler Şampiyonluğu ikinci tur futbol maçında İngiltere şampiyonu Liverpool'u1-0 yendi. 1978. Ordinaryüs Profesör Dr. Bedri Karafakioğlu öldürüldü. Karafakioğlu İstanbul teknik Üniversitesi Elektrik Fakültesi dekanıydı. Katilleri hala ortaya çıkarılamadı. 1982. Bir gün önce, Anayasa metinin açıklayan Milli Güvenlik Konseyi, Devlet Başkanı Kenan Evren'in anayasayla ilgili konuşmalarını eleştirmeyi yasakladı. 1985.12. nüfus sayımı yapıldı. Türkiye nüfusu: 50.664.458. İstanbul nüfusu: 5.475.982. 1992. Gazeteci Namık Tarancı, Diyarbakır'da öldürüldü. 2000. Bergama Cezaevi hükümlüleri gördükleri işkenceyi fotoğraflarla ispatladılar. Mahkumlar fotoğrafları basına verdikleri için 15'er gün hücre cezası aldılar. Bugün Doğanlar: 1859. Pragmatizm ekolünün kurucularından Amerikalı düşünür ve eğitimci John Dewey. Bugün Ölenler: 1985. Şair Sabri Altınel. 1996. Çevreci, bilim insanı Profesör Kriton Curi. |
Tarihte Bugün / 21 Ekim
1805. Amiral Nelson komutasındaki İngiliz Filosu İspanya'nın güneybatısında Trafalgar'da Napolyon'un Birleşik Fransız-İspanyol Donanmasını yendi. Amiral Nelson da savaşta öldü. 1860. Tercüman-ı Ahval gazetesi çıkmaya başladı. Sahibi Yozgatlı Çapanoğlu Agah efendiydi. 1935. Almanya, Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı. 1938. Japonlar, Çin'in Kanton kentini işgal etti. 1940. Ernest Hemingway'in "Çanlar Kimin İçin Çalıyor" kitabı New York'ta basıldı. 1945. Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye nüfusunun 18.871.203 olduğu açıklandı. İstanbul il nüfusu ise 1.071.686 1950. Çin askerleri, Tibet'i işgal etti. 1969. Federal Almanya'da sosyal demokrat Willy Brandt şansölyeliğe seçildi. 1970. Adana Bossa Fabrikası'nda sendikaya kızan 4.000 işçi direnişe geçti. 1972. Profesör Mümtaz Soysal Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca, "Anayasaya Giriş" adlı ders kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı. 1973. Necmettin Erbakan Milli Selamet Partisi genel başkanı seçildi. 1984. Afşin-Elbistan Termik Santralı açıldı. 1985. Alman gazeteci ve yazar Günter Wallraff'ın Türk işçisi kimliğiyle yaşadıklarını anlattığı En Alttakiler (Ganz Unten) adlı yapıtı piyasaya çıktı. 1990. Genel nüfus sayımı. Türkiye'nin nüfusu 56.473.035 1992. Almanya Yeşiller Partisi kurucularından ve ilk genel başkanı Petra Kelly evinde ölü bulundu.Kelly'nin hayat arkadaşı emekli general Gerd Bastian'la birlikte intihar ettiği anlaşıldı. 1997. 1991'de yaptığı bir konuşmadan ötürü İstanbul DGM tarafından hükmedilen cezası kesinleşen Avukat Eşber Yağmurdereli tutuklanarak cezaevine gönderildi. Aynı gün Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Ramazan Zubaroyev ile Roki Gitsba firar etti. Aynı davadan mahkum Muhammed Emin Tokcan, Viskhan Abdurrahmanov ile Tuncer Özkan daha önce firar etmişti. 1999. Öğretim üyesi ve gazeteci yazar Profesör Ahmet Taner Kışlalı bombalı bir saldırı sonucu öldürüldü. Bugün Doğanlar: 1833. Dinamitin mucidi, İsveçli kimyacı Alfred Nobel. Bugün Ölenler: 1931. Başta ampul olmak üzere elektrikle çalışan bir çok aygıtın mucidi Thomas Edison. 1952. Eski bayındırlık bakanlarından Sırrı Day. 1956. Gazeteci Hakkı Tarık Us. 1977. besteci ve orkestra şefi Ferit Tüzün. 1984. Kürt şair Cigerxwin. 1984. Fransız film yönetmeni François Truffaut. |
Tarihte Bugün / 22 Ekim
Sanat Bayramı ve Haftası 1919. Amasya'da Mustafa Kemal Paşa ile İstanbul Hükümeti'nin Bahriye Nazırı yani Denizcilik Bakanı Salih Paşa bir protokol imzaladılar. 1931. Amerikalı mafya lideri Al Capone vergi kaçakçılığı gerekçesiyle11 yıl hapis cezası aldı. 1937. Dersim bölgesinde 21 Mart gecesi başlayan ayaklanma bastırıldı. Dört yıl için çıkarılan Tunceli'nin İdaresi Hakkında Kanun, çeşitli eklerle1947'ye kadar sürdü. 1938. Chester Carlson "fotokopi"yi icat etti. 1945. Toprak Mahsulleri Vergisi olarak zeytin vergisi kararı çıktı. Zeytin vergisi, yağ olarak ödenecek. 1950. Nüfus sayımı sonuçlandı. Türkiye'nin nüfusu 20.902.628. 5 yıl sonraki sayımda, nüfus 24.064.763 oldu. 1951. Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO üyeliği protokolü imzalandı. 1953. Laos bağımsızlığını ilan etti. 1962. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy, Küba'da Sovyet füzeleri olduğunu açıkladı; Amerikan donanması Küba'yı ablukaya aldı. 1964. Jean Paul Sartre, Nobel Ödülü'nü reddetti. 1972. Türk Hava Yolları'nın Truva uçağı Sofya'ya kaçırıldı. Bir gün sonra yolcuları serbest bırakan 4 hava korsanı Bulgaristan'a iltica etti. 1976. Türkiye Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu, HAK-İŞ kuruldu. 1980. Yönetmen Ömer Kavur'un filmi "Yusuf ile Kenan" Milano 'da altın madalya aldı. 1983.Batı Almanya ve Fransa'da1 milyon 500 bin kişi nükleer karşıtı protesto gösterisi yaptı. 1988.Eski Diyarbakır Askeri Cezaevi İç güvenlik Komutanı Binbaşı Esat Oktay Yıldıran İstanbul'da öldürüldü. Bugün Doğanlar: 1811. Macar besteci Frans Liszt. 1919. "Altın defter" kitabı ile tanınan İngiliz edebiyatçı Doris Lessing İran'da. 1844. Fransız tiyatro sanatçısı Sarah Bernhardt. 1917. Oscar ödüllü Amerikan aktris Joan Fontaine. 1943. "Gündüz Güzeli" filmiyle ünlü, Fransız aktris Catherine Deneuve. Bugün Ölenler: 1906. Fransız empresyonist ressam Paul Cezanne. 1973. İspanyol çelist, besteci ve yönetmen Pablo Cassals. 1990. Felsefeci Louis Althusser intihar ederek. |
Tarihte Bugün / 23 Ekim
1926. Sovyetler Birliği'nde Leon Trotskiy ve Grigoriy Zinoviyev Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeliğinden çıkarıldı. 1956. Macaristan'da Sovyet egemenliğine karşı ayaklanma başladı. Bütün ülkeye yayılan gösterilerde, isyancılar Sovyet birliklerinin çekilmesini istediler. 1960. Genel nüfus sayımı: Türkiye'nin nüfusu 27.754.820 Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 1965'de hükümeti kurma görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi. 1972. Zonguldak'ta iki ayrı kömür ocağında grizu patlaması: 20 işçi öldü, 76 işçi yaralandı. 1978. Resmi açıklamaya göre; Türkiye'nin Avrupa Ekonomik Topluluğu'na girmesi 2000 yılına kaldı. 1981. Danışma Meclisi ilk toplantısını yaptı. 1983. Beyrut'ta Amerikan ve Fransız barış gücü karargahlarına patlayıcı yüklü kamyonlarla intihar saldırısı yapıldı. 241 Amerikan deniz piyadesi ve 58 Fransız paraşütçü öldü. 1990. Metal işkolunda toplusözleşme görüşmelerinin tıkanmasını protesto eden Türk Metal Sendikası üyesi10 bin işçi saçlarını kazıttı. 1997. Vicdani retçi Osman Murat Ülke askere alındı, ancak askeri elbise giymeyi reddetti. Ülke'ye10 ay hapis cezası verildi. Bugün Doğanlar: 1940. Brezilyalı futbolcu Pele. Bugün Ölenler: 1984. Ressam Salih Urallı. 1999. Sinema sanatçısı Neriman Köksal. |
Tarihte Bugün / 24 Ekim
Birleşmiş Milletler Günü . 1857. İlk futbol kulübü, İngiltere'de Cambridge Üniversitesi'nde kuruldu. 1923. Türkiye Büyük Millet Meclisi "1 Kasım1922"nin Hakimiyet Bayramı olarak kutlanmasını kabul etti. 1945. Güvenlik ve barışın sağlanması amacıyla, Birleşmiş Milletler Bildirgesi yayınlandı. 1945. 2. Dünya savaşı sırasında, Nazilerin Norveç'i işgal etmesine yardım eden, daha sonra Hitler'in Norveç başbakanı yaptığı Faşist Parti lideri Abraham Quisling kurşuna dizildi. 1955. Bayındırlık Bakanı, Demokrat Parti İzmir Milletvekili Muammer Çavuşoğlu, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören Yunanistan'ın İzmir Konsolosluğu'na gitti. Hükümetin geçmiş olsun dileklerini iletti ve hükümet adına konsolosluk gönderine Yunan bayrağı çekti. 1956. Gazeteci Bedii Faik, cumhurbaşkanına hakaretten 6 ay hapse mahkum oldu. 1961. Malta bağımsızlığını ilan etti. 1962. Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri'nin Küba'yı denizden ablukaya alma kararını kayıtsız şartsız desteklediğini açıkladı. Türkiye, ekonomik abluka kararını uygulayan ilk devlet oldu. 1964. Amerikalı sivil haklar savunucusu Martin Luther King'e, Nobel Barış Ödülü verildi. 1965. Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 31.391.207 1966. Cumhuriyet Halk Partisi Zonguldak Milletvekili Bülent Ecevit, genel sekreter seçildi. 1972. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) Anayasa profesörü Mümtaz Soysal, 6 yıl 8 ay hapse mahkum edildi. Soysal, "Anayasaya Giriş" kitabında Marksizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılanıyordu. Aynı gün hükümet Et ve Balık Kurumu grevini 30 gün erteledi. 1975. Türkiye'nin Paris Büykelçisi İsmail Erez ve şoförü Ermeni militanlarca öldürüldü. 1984. Hıdır Aslan İzmir'de idam edildi. Aslan Devrimci-Yol örgütü üyesi olmaktan yargılanmış ve idama mahkum edilmişti. 1991. Kripto davasında gazeteci Uluç Gürkan ile Dışişleri Bakanlığı memuru Hande Mumcu beraat etti. 1992. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin, PKK'nın Kuzey Irak'taki Hakurk kampını imha ettiği açıklandı. 2000. TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Sema Pişkinsüt geçen yıl bugün görevden alındı. Bugün Doğanlar: 1817. 19. yüzyılda Fransa'nın en önemli eğitim ve başvuru kaynaklarını hazırlayan gramerci, sözlükbilimci ve ansiklopedici Pierre(-Athanase) Larousse. Bugün Ölenler: 1939. Asker ve siyasetçi Salih Hulusi Paşa. 1959. Besteci Osman Nihat Akın. 1969. Şair Behçet Kemal Çağlar. 1976. Caz sanatçısı Sevinç Tevs. |
Tarihte Bugün / 25 Ekim
1929. İstanbul-Berlin arası "Hava Postası" seferleri başladı. 1937. Başbakan İsmet İnönü, istifa etti. Aynı gün Celal Bayar'ın kurduğu hükümet açıklandı. 1946. Serbest güreş milli takımı İsveç'te Avrupa birincisi oldu. 1957. Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu İstanbul'da açıldı. 1970. Sokağa çıkma yasaklı nüfus sayımları devam ediyor: Türkiye'nin nüfusu 35.066.549 1971. Sıkıyönetim Komutanlığı Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikalarında (SEKA) grevini durdurdu. Aynı gün143 sanıklı Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) davası Ankara Sıkıyönetim Mahkemesinde başladı. Aynı gün, Çin Halk Cumhuriyeti'nin katılımını sağlamak için Tayvan Birleşmiş Milletler'den çıkarıldı. 1977. İstanbul'daki Federal Almanya Kültür Merkezi, bombalandı. 1980.13 Temmuz 1979'da Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'ni basan 4 Filistinli gerilla ölüm cezasına çarptırıldı. 1980.12 Eylül Askeri yönetimi, yasadışı silah ve patlayıcı maddelerini 15 gün içinde teslim edenlerin affedileceğini ilan etmişti. 160.140 ateşli silahın teslim edildiği açıklandı. Aynı gün sol görüşlü Serdar Soyergin Adana'da idam edildi. 1991. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) listesinden seçilen19 Halkın Emek Partisi (HEP) kökenli milletvekili, SHP'den ayrılmayacaklarını açıkladılar. 1996. PKK militanı genç bir kadın Adana Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nde polislerin arasına girerek üzerindeki bombaları patlattı. Kadın militan ve 3 polis öldü,11 kişi yaralandı. Bugün Doğanlar: 1838."Carmen" operasının yaratıcısı, Fransız besteci Georges Bizet. 1881. İspanyol ressam Pablo Picasso. 1889. "Napolyon" filmiyle tanınan Fransız yönetmen Abel Gance. Bugün Ölenler: 1924. Sosyolog ve yazar Ziya Gökalp. 1987. Yeni Sabah gazetesinin sahibi Safa Kılıçoğlu. |
Tarihte Bugün / 26 Ekim
1923. Bakanlar Kurulu, Fethi Bey'in (Fethi Okyar) başbakanlıktan istifasını kararlaştırdı. Fethi Bey bir gün sonra istifa etti. 1924. Kazım Karabekir Paşa, Birinci Ordu müfettişliğinden ayrıldı; artık milletvekili olarak çalışacağını bildirdi. 1933. Cumhuriyetin10. yılı dolayısıyla Genel Af Kanunu çıktı. 1936. 16 yaşındaki ressam Turgut Cansever, ilk resim sergisini açtı. 1951. 77 yaşındaki Winston Churchill, yeniden İngiltere başbakanı oldu. Aynı gün Türkiye'de son büyük Türkiye Komünist Partisi tevkifatı başladı. 1961. Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi. 1966. Kozlu maden işçileri oturma eylemi yaptı. 1972. Rasih Nuri İleri 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Gerekçe; H. Lefebvre'nin "Lenin Hayatı ve Eserleri" kitabını Türkçe'ye çevirmek. 1975. Nüfus sayımı: Türkiye nüfusu: 40.197. 669 1977. Avrupa ile otomatik telefon görüşmesi, başladı. 1982. Ömer Ay, Mehmet Ali Ağca'nın suç ortağı olduğu iddiasıyla Türkiye'ye getirildi. Aynı gün Yılmaz Güney vatandaşlıktan çıkarıldı. 1983. Diyarbakır eski Belediye Başkanı Mehdi Zana 24 yıl hapse mahkum oldu. 1991. Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak sınırından girerek operasyona başlattı. 1995. Demokrasi Partisi (DEP) davası, karara bağlandı. Yargıtay Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak'ın15'er yıl, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık'ın 3'er yıl 6'şar ay hapis cezasını onayladı. Cezaları bozulan Ahmet Türk ve Sedat Yurttaş tahliye edildi. 1997. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP, 1. Olağan Kongresi yapıldı. Genel başkanlığa yeniden Ufuk Uras getirildi. Bugün Doğanlar: 1759. Fransız devriminin liderlerinden Georges Danton. 1879. Sovyet devriminin liderlerinden Leon Trotskiy. 1916. Fransa cumhurbaşkanlarından Fronçois Mitterand, 1919. Son İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi doğdular. Bugün Ölenler: 1963. Tiyatro ve sinema sanatçısı Behzat Butak: 1967. şair ve yazar Ali Canip Yöntem: 1972. İlk helikopteri yapan Rus asıllı Amerikalı İgor Sikorsky 1993. Türkiye'de açık kalp ameliyatlarını başlatan Prof. Dr. Siyami Ersek. |
Tarihte Bugün / 27 Ekim
1904. New York metrosu açıldı. 1922. İtalya'da Faşistler, Benito Mussolini önderliğinde Roma'ya yürüdüler ve iktidarı ele geçirdiler 1957. Genel seçimler. Demokrat Parti, oyları düşse de, 610 milletvekilliğinin 424'ünü kazanarak iktidarını korudu. Cumhuriyet Halk Partisi178 milletvekili çıkardı. 1960. Milli Birlik Komitesi,147 profesör, doçent ve asistanı görevden aldı. Gerekçe "tembel", "yeteneksiz", "reform düşmanı" olmalarıydı. Üniversitedeki tasfiye tartışma ve tepkilere yol açtı. Öğretim üyeleri, Mart 1962'de görevlerine dönebildiler. 1971. Kongo Cumhuriyeti'nin adı Zaire cumhuriyeti olarak değiştirildi . 1978. Nobel barış ödülünü Mısır devlet başkanı Enver Sedat ve İsrail başbakanı Menahem Begin paylaştılar. . 1979. Sağcılar Bayrampaşa'da bir kahvehane taradı; 6 ölü, 6 yaralı. Aynı gün Zülfü Livaneli'nin bazı şarkıları Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Denetim Kurulu tarafından yasaklandı. 1981. Prof. Sadi Irmak, Danışma Meclisi başkanı seçildi. 1983. Yayıncı İlhan Erdost'un askeri cezaevine götürülürken asker dayağı ile öldürülme davası sona erdi. 3 er ve bir astsubay "ölüme sebebiyet vermekten"10'ar yıl hapse mahkum edildi. 1986. Süleyman Demirel'in Isparta'da konuşmasına izin verilmedi. Demirel'in şehir meydanına girişini engellemek için polis barikatı kuruldu. 1990. Sosyaldemokrat Halkçı Parti, İzmit'te "Savaşa Hayır" mitingi düzenledi. Mitinge on binlerce insan katıldı; miting sonrası155 kişi gözaltına alındı. 1992. Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş Kuzey Irak'ta süren operasyonla ilgili bir açıklama yaptı. Operasyona 20 bin askerin katıldığını, 9 erin öldüğünü ve binlerce PKK militanının öldürüldüğünü söyledi. 1995. Terörle Mücadele Yasası'nın 8. maddesini değiştirip terör suçunun kapsamını daraltan düzenleme Meclis'te kabul edildi. Bugün Doğanlar: 1728. Avustralya ve Yeni Zelanda'nın kaşifi İngiliz kaptan James Cook. 1782. İtalyan besteci ve kemancı Nicollo Pagannini. 1932. Amerikalı şair ve yazar Sylvia Plath Bugün Ölenler: 1959. İsmet İnönü'nün annesi Cevriye Temelli. |
Tarihte Bugün / 28 Ekim
1636. İlk Amerikan üniversitesi Harvard kuruldu. 1923. Mustafa Kemal Paşa Çankaya Köşkü'nde verdiği akşam yemeğinde, "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" dedi. 1927. Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk nüfus sayımı, yapıldı; Türkiye nüfusu 13.650.000 1938. Ankara Radyosu, törenle hizmete açıldı. 1940. İtalyan askerleri Yunanistan'a girdi. 1951. Falih Rıfkı Atay'ın, "Yeni Rusya" adlı kitabı okul kitaplıklarından toplatıldı. 1960. Milli Birlik Komitesi'nin147 öğretim üyesini görevden alınmasını protesto eden İstanbul Üniversitesi Rektörü Sıddık Sami Onar ve İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Fikret Narter görevlerinden istifa ettiler. 1962. Küba Füze krizi sürüyor., Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev Küba'daki füze üslerini kaldıracaklarını açıkladı. 1965. İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne Ekrem Şerif Egeli seçildi. 1968. Prag'da on binlerce Çek, Sovyet işgalini protesto etti. 1969. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğrenci Derneği ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğrenci birlikleri kapatıldı. 1982. Felipe Gonzalez liderliğindeki sosyalistler, İspanya'da seçimlerinde büyük bir zafer kazandı. 1984. Çin Komünist Partisi, ekonomik durumu düzeltmek amacıyla serbest girişime ve rekabete izin verileceğini açıkladı. 1986. 23. Antalya Ulusal Altın Portakal Film Yarışması'nın sonuçları açıklandı. Altın Portakal'ı Atıf Yılmaz'ın yönettiği "Aaah Belinda" kazandı. 1991. İslami Cihad örgütü Ankara'da iki bombalı saldırı düzenledi; bir Amerikalı subay öldü, Mısırlı bir diplomat yaralandı. Bugün Doğanlar: 1955. ABD'nin en zengin kişilerinden Microsoft bilgisayar yazılımları şirketinin kurucusu ve sahibi Bill Gates. 1967. Amerikalı sinema oyuncusu Julia Roberts. Bugün Ölenler: 1949. Eğitimci ve siyaset insanı Nafi Atuf Kansu. 1977. Karikatürist Ratip Tahir Burak. 1978. Eedebiyat tarihçisi ve yazar Agah Sırrı Levend. |
Tarihte Bugün / 29 Ekim
Kızılay Haftası 1863. İsviçreli Henri Dumant Kızılhaç'ı kurdu. 1923. Cumhuriyet ilan edildi. Mustafa Kemal Paşa cumhurbaşkanı seçildi. 1927. Irak'ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu. 1936. Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında, Eribe Hanım paraşütüyle yere çakılarak öldü. Eribe Hanım tayyareci Vecihi'nin kızıydı. 1954. Dr.Hikmet Kıvılcımlı Vatan Partisi'ni kurdu. 1956. İsrail ordusu, Mısır sınırını geçti, Sina yarımadasını işgal etti. 1960. Milli Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi Rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti. 1961. "Devrim" adıyla üretilen ilk otomobil Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e hediye edildi. 1968. Milano'da düzenlenen kısa metrajlı film gösterisinde, Türkiye'den "Ebru" adlı film, "liyakat diploması" aldı. 1978. Sağcılar, Tokat'ta solcuların gittiği kahveyi, taradı, 3 kişi öldü. Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş Almanya'da ülkücülere bir konuşma yaptı, "Bize açıkça katil derlerse ağızlarını yırtarım" dedi. 1979. İstanbul Paşakapısı Cezaevi'nde, ayaklanma çıktı. 523 tutuklu 12 gardiyanı rehin aldı. Aynı gün Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü Yaşar Nabi Nayır'a verildi. 1983. Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) Genel Başkanı Turgut Sunalp "Faşizm komünizm kadar tehlikeli değildir," dedi. Bugün Doğanlar: 1864. Döneminin önemli kadın yazarı ve ilk çevirmen Fatma Aliye Hanım. 1897. Nazi Almanyası'nın propaganda bakanı Joseph Goebbels. Bugün Ölenler: 1924. Fransız yazar Anatole France. 1949. Şair ve yazar İbrahim Alaettin Gövsa. 1981. Türkiye İşçi Partisi kurucularından sendikacı Rıza Kuas. |
Tarihte Bugün / 30 Ekim
Nineler Günü 1918. Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı devleti ile galip devletler arasında Mondros Mütarekesi imzalandı. Aynı gün Çekoslovakya'da cumhuriyeti ilan edildi. 1923. Mustafa Kemal Paşa başbakanlığa İsmet Paşa'yı (İsmet İnönü) atamıştı. İsmet Paşa'nın kurduğu hükümet Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde güvenoyu aldı. 1937. Ankara Gar Binası törenle açıldı. 1956. İngiltere ve Fransa, İsrail ve Mısır'a Süveyş Kanalı'nı 12 saat içinde terk etmelerini bildirdi. 1942. İngiliz ordusu, El Alameyn'de Alman ordusuna saldırıya geçti. 1961. Zam talebiyle sakal uzatma eylemi yapan Devlet Su İşleri işçileri, ücretler artırılınca sakallarını törenle kestiler. 1973. İstanbul'da Boğaziçi Köprüsü törenle açıldı. 1976. Almanya'da yapılan Dünya Aşçılar Olimpiyatı'nda, Türkiye ekibi birinci oldu. 1979. 15 hükümlü Artvin Cezaevi'nden kaçtı. 1980. Bülent Ecevit, Cumhuriyet Halk partisi genel başkanlığından istifa etti. 1982. Gökçeada dışına canlı hayvan çıkarma yasağı kaldırıldı. 1983. Erzurum ve Kars'ta deprem:1, 330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı. Bugün Doğanlar: 1885. Amerikalı şair Ezra Pound. 1960. Arjantinli futbolcu Diego Maradona. Bugün Ölenler: 1936. Göz doktoru Esat Paşa (Işık). 1993. Dilbilimci Ömer Asım Aksoy. |
Tarihte Bugün / 31 Ekim
1923. Seferberlik kaldırıldı. 1924. Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet'in 1. Yıldönümünde, "Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir" dedi. 1925. Kaçar Hanedanlığı sona erdi. 1952. Amerika Birleşik Devletleri, ilk hidrojen bombası denemesini orta Pasifik'te Marshall adalarında yaptı. 1956. İngiliz ve Fransız kuvvetleri, Süveyş'i bombalamaya başladı. 1960. Milli Birlik Komitesi'nin öğretim üyelerini üniversiteden atmasını protesto eden Ortadoğu Teknik Üniversitesi Rektörü Turhan Feyzioğlu istifa etti. 1961.Tanin gazetesindeki yazılarında komünizm propagandası yaptıkları ileri sürülen Aziz Nesin ile genel yayın müdürü İhsan Ada beraat ettiler. 1963. Askeri Yargıtay, Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in idamını onayladı. Aynı gün 50. defa milli formayı giyen Fenerbahçeli futbolcu Lefter Küçükandonyadis'e şeref madalyası verildi. 1968. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson Vietnam'ın bombalanmasını "durdurun" emri verdi. 1970. Türkiye İşçi Partisi Büyük Kongresi Behice Boran'ı genel başkan seçti. 1972. yargılanmakta olan Profesör Uğur Alacakaptan için 6, asistan Uğur Mumcu için15 yıl hapis istendi. 1975. Bankaların ikramiye ve hediye vermesi yasaklandı. 1984. Hindistan Başbakanı İndira Gandhi'yi Sih muhafızı öldürdü. 1989. Turgut Özal, 263 oyla Türkiye'nin 8.cumhurbaşkanı seçildi. 1992. Başbakan Süleyman Demirel, PKK güçlerine silah bırakma çağrısı yaptı. "Teröristler etkisiz hale gelinceye kadar Türk ordusu Zaho'da kalacaktır" dedi. 1992. Vatikan dünyanın güneş etrafında döndüğünü söyleyen Galileo'nun haklılığını teslim etti. 2000. Yatağan Termik Santralı çevresinde hava kirliliği sınır değerleri aştı, santralin 3 ünitesi durduruldu, ilçe halkına "sokağa çıkmayın" çağrısı yapıldı. Bugün Doğanlar: 1620. İngiliz yazar John Evelyn. 1866. Milliyetçi Çin önderi Çang Kay Şek. Bugün Ölenler 1661. Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa. 1932. Eski sadrazamlardan Ali Rıza Paşa. 1963 Türk müziği sanatçısı Mesut Cemil. 1993. Edebiyat eleştirmeni Profesör Berna Moran. |
Tarihte Bugün / 1 Kasım
1922. 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla sona erdi. 1755. Portekiz'in başkenti Lizbon'da deprem. Şehrin üçte ikisi yıkıldı, 60 bin kişi öldü. 1928. Latin temeline dayanan yeni Türk harfleri kabul edildi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya altın levha üzerine kabartma bir alfabe hediye edildi. 1934. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi. 1946. Kahire'de yapılan uluslararası yüzme yarışmalarında İbrahim Sulu 400 metrede birinci oldu. 1954. Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu. 1956. Macaristan Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Başbakan Imre Nagy Macaristan'ın tarafsız bir devlet olarak tanınmasını istedi. 1956. Akis dergisi sahibi Metin Toker, 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Toker'in, İstanbul Milletvekili Mükerrem Sarol'a yayın yoluyla hakaret ettiği ileri sürülüyordu. 1959.Kongo'da Beyaz karşıtı ayaklanmalar sonrası milliyetçi lider Patrice Lumumba tutuklandı. 1961. Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi'nde geçmişteki hataları nedeniyle suçlanan Josef Stalin'in naşı Moskova Kızıl Meydandaki mozoleden çıkarıldı. 1962. Sovyetler Birliği Mars'a ilk roketi fırlattı. 1966. Çanakkale Boğazı'nda bir Rus şilebi ile çarpışan Derince araba vapuru battı; 7 kişi öldü. 1967. Rum polisi, Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Rauf Denktaş'ı adaya gizlice girerken yakaladı ve tutukladı. 1968. Aydınlık Sosyalist Dergi yayımlanmaya başladı. 1971. Hindistan'da kasırga. 5000 kişi öldü,1500 kişi evsiz kaldı. 1982. Ataol Behramoğlu, Asya -Afrika Yazarlar Birliği'nin Lotus Edebiyat Ödülü'nü kazandı. 1990. Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri Mehmet Ali Eren ve Mahmut Alınak, Kürtçe konuşma ve yazmanın serbest bırakılmasını istediler. 1993. Cumhuriyet tarihinin ilk Din Şûrası toplandı. Başbakan Tansu Çiller toplantıda başını örterek ayet okudu. 1994. Trabzonspor, İngiliz Aston Villa futbol takımını eledi. Böylece Trabzonspor, UEFA Kupası'nda 3. tura çıktı. 1999. Türkiye İşçi Partili 7 gencin katledilmesi sanıklarından Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı 7'şer kez idam cezasına çarptırıldı. Aynı davada, Haluk Kırcı da 7 kez idam cezası almıştı. Bugün Doğanlar: 1935. Edebiyata toplumsal ve kültürel politika açısından bakışıyla ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusundaki görüşleriyle tanınan Filistin asıllı Amerikalı edebiyat eleştirmeni Edward Said. Bugün Ölenler: 1958. Şair Yahya Kemal Beyatlı 1959. Tiyatro ve sinema sanatçısı Halide Pişkin. 1972. Amerikalı şair Ezra Pound. |
Tarihte Bugün / 2 Kasım
1917. Filistin'de Yahudilere bir yurt verilmesini öngören Balfour Deklarasyonu yayınlandı. 1920. İlk radyo naklen yayını, Amerika Birleşik Devletleri'nin Pittsburg şehrinde gerçekleşti. 1930. Haile Selasiye Habeşistan İmparatoru olarak taç giydi. 1934. İçişleri Bakanı Şükrü Bey (Kaya), radyo programlarından alaturka musikiyi kaldırdı. 1944. Unlu gıda maddelerinden pasta imali yasağı, hava saldırılarına karşı ışık karartma tedbirleri kaldırıldı. 8 Kasım itibariyle ışıkların yakılabileceği ilan edildi. 1958. Merzifon Yeni Çeltek Linyit İşletmesi'nde grizu patlaması.10 işçi öldü. 1961. Üniversiteye giremeyen 100 öğrenci İstanbul'dan Ankara'ya yürümeye başladı. 1964. Suudi Arabistan Kralı Suud tahtan indirildi; yerine kardeşi Prens Faysal geçti. 1976. İstanbul teknik Üniversitesi'ne ateş açıldı.1 ölü, 3 yaralı. 1978. 13 ülkücü Sağmalcılar Cezaevi'nden firar etti. Firar edenler arasında Ferhat Tüysüz ve Veli Can Oduncu da var. 1982. Milli Eğitim Bakanlığı yatılı öğrenciler için bir karar aldı. Yemekten sonra, "Tanrımıza hamd olsun, milletimiz var olsun" denecek. 1988. Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde derse sokulmayan baş örtülü kız öğrenciler ölüm orucuna başladı. 1989. Kadınlar, cinsel tacize dikkat çekmek için "Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır" kampanyası başlattı. Vapurda yapılan basın açıklaması sonrası kadınlara mor iğne dağıtıldı. Kampanya, "Mor İğne" adıyla duyuldu. 1990. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Başkanı Erdal İnönü, Tunceli'de " aranızda Kürtçe konuşmuşsunuz, anadilinizde şarkı dinlemişsiniz, bundan hiçbir şey çıkmaz ve buna kimse engel olamaz. Ama resmi diliniz de Türkçe'dir" dedi. 2000. Vladimir Kramnik Dünya Şampiyonası'nda yurttaşı Gari Kasparov'u yendi ve Dünya Satranç Şampiyonluğunu ele geçirdi. Gari Kasparov 15 yıldır şampiyonluğu elinde bulunduruyordu. Bugün Doğanlar: 1906. "Leopar", "Venedik'te Ölüm" gibi filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni Luchino Visconti. 1913. "Alkatraz Kuşçusu" filmindeki rolüyle ünlenen Oscar ödüllü Amerikalı aktör Burt Lancaster. Bugün Ölenler: 1938. Gazeteci Celal Nuri İleri. 1950. İrlandalı yazar George Bernard Shaw. 1996. Tiyatro ve sinema oyuncusu Duygu Ankara. 1997. Prof. Dr. Bahri Savcı. |
Tarihte Bugün / 3 Kasım
1926. Atatürk'e karşı planlanan İzmir Suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi. 1941. İlk Basın Konseyi Türk Basın Birliği'nin kongresi toplandı. 1948. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimini Harry Truman kazandı. 1957. Laika adlı köpek, Sputnik 2 Sovyet uydusuyla uzaya gönderildi. 1959. İsrail'de, seçimlerini David Ben Gurion'un İşçi Partisi kazandı. Aynı gün Türkiye'de Leyla Gencer, Azra Gün ve Aydın Gün Devlet Operası'ndan istifa etti. 1961. Burmalı diplomat U Thant, Birleşmiş Milletler genel sekreteri seçildi. 1981. Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit uluslararası bir ajansa demeç verdiği gerekçesiyle 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1982. Mehmet Ali Ağca'nın suç ortağı olarak aranan Musa Serdar Çelebi Almanya'da tutuklandı. 1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Güneydoğu Anadolu Projesi, GAP kapsamındaki Atatürk Barajı'nın temelini attı. Barajın dünyanın 5. büyük barajı olacağı açıklandı. 1985. Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP feshedilerek Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP'ye katıldı. Aynı gün; iki Fransız ajan, Yeni Zelanda'da Greenpeace gemisi Rainbow Warrior'u batırmaktan suçlu bulundu. 1988. Türk PEN Yazarlar Derneği kuruldu. Başkan: Yaşar Kemal. 1989. İzmir kadın sığınma evi kapatıldı. 1990. İstanbul'da Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı açıldı. 1993. Aziz Nesin, "Türk milleti sahtekardı" dediği için dava açıldı. Nesin, ; tek celsede beraat etti. Aynı gün Galatasaray Futbol Takımı İngiltere'nin Manchester United takımını eledi. Böylece Şampiyonlar Ligi'ne katılan ilk Türkiye takımı oldu. 1994. Türkiye ile İsrail arasında teröre karşı işbirliği anlaşması imzalandı. 1996. Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında bir mercedes arabayla bir kamyon çarpıştı. Arabada bulunan Ülkü Ocakları eski başkanı ve Bahçelievler Katliamı sanığı Abdullah Çatlı, eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ve eski güzellik kraliçesi Gonca Us öldüler, DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Emin Bucak yaralandı. "Susurluk Olayı" adıyla anılan olaydaki arabanın içinde susturuculu silahlar bulundu. Devlet-siyaset-mafya ilişkileri açığa çıktı. 1999. Galatasaray Futbol Takımı Milan'ı 3-2 yendi. UEFA Kupası'na katılma hakkı kazandı. Bugün Doğanlar: 1901. General Charles de Gaulle'ün aktif bir ,destekçisi olarak, onun iktidarında 1958-68 arasında Kültür Bakanlığı da yapan ve İnsalık Durumu adlı romanıyla bilinen Fransız romancı, sanat tarihçisi ve politikacı André(-Georges) Malraux. 1903. Büyük bunalımdöneminde ABD'nin güney eyaletlerindeki insani koşulları belgeleyen ve Amerikan halk mimarlığını yorumlayan fotoğraflarıyla ünlü Amerikalı fotoğrafçı Walker Evans. 1933.. Toplumun en yoksul kesimlerinin sorunlarına eğilmesiyle tanınan ve refah ekonomisi ve fırsat eşitliği konularında iktisat bilimine yaptığı katkılardan ötütü 1998 Nobel İktisat Ödülü'ne değer görülen Hüntli iktisatçı Amartya Sen. Bugün Ölenler: 1954. Fransız ressam Henri Matisse. 1969. Milli takım ve Fenerbahçe kaptanı Zeki Rıza Sporel. 1982. Ressam ve sanat eleştirmeni Osman Zeki Çakaloz. 1990. Prof. Dr. Nusret Fişek. 1997. Türkiye'nin ilk hava durumu yorumcusu, gazeteci Ali Esin. |
Tarihte Bugün / 4 Kasım
1875. "Kadınlar için Ayine" dergisi Selanik'te yayına başladı. 1933. Yunanistan hükümeti Mustafa Kemal Paşa'nın doğduğu eve bir anı levhası koydu. Levhada "Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir." yazıyordu. 1937. Mark Twain Cemiyeti Atatürk'e madalya verdi. 1946. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü, UNESCO, kuruldu. 1947. Bulgaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi. 1950. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve "Bölgesel ve Azınlık Diller Avrupa Şartı" kabul edildi. 1969. Yılın ilk boykotu Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde başladı. Cumhuriyet Senatosu 27 Mayıs 1960'da siyasi hakları ellerinden alınan eski Demokrat Partililerin haklarını iade etti. 1977. Birleşmiş Milletler, Güney Afrika'ya silah satışını yasakladı. 1979. İran'ın başkenti Tahran'da İslam Devrimi günlerinde Amerikan Elçiliği'ni basan İranlı öğrenciler 60 elçilik personelini rehin aldı. Aynı gün Almanya Yeşiller Partisi kuruldu. 1980. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Cumhuriyetçi aday Ronald Reagan başkanlığı kazandı 1981. Milli Güvenlik Konseyi, Yüksek Öğretim Kanununu onayladı. Yükseköğretim Kurulu, YÖK, daha sonra bu kanuna göre kuruldu. 1984. 2. Avrupa-Asya Maratonu'nu Mehmet Yurdadön kazandı. 1992. Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat aday Bill Clinton başkan başkanlığı kazandı 1995, İzmir'de sel: 65 ölü, yüzden fazla yaralı. Bugün Doğanlar: 1771. İskoç yazar James Montgomery Bugün ölenler; 1847.Alman besteci Felix Mendelsohn-Bartholdy; 1968. Gazeteci ve yazar Refi Cevat Ulunay; 1982. "Şeyhülmuharrin" unvanlı gazeteci Burhan Felek ve gazeteci Adil Ilıcak. 1983. Yazar, gazeteci Doğan Avcıoğlu; 1984. Şair Ümit Yaşar Oğuzcan. 1990. Arkeolog Prof. Dr. Kenan Erim. |
Tarihte Bugün / 5 Kasım
1854. İngiliz- Fransız Birleşik Donanması Kırım savaşında Rus donanmasını yenilgiye uğrattı. 1914. Kıbrıs'ın yönetimi Osmanlı İmparatorluğu'ndan İngiltere'ye geçti. 1918. Yunanistan Sosyalist İşçi Partisi kuruldu. 1924. Çin'de "küçük imparator" Pu Yi, krallık sarayından çıkarıldı. Mançu unvanları iptal edildi. 1925. İtalya'da Benito Mussolini bütün sol partileri kapattı. Aynı gün Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Ankara Hukuk Mektebi'ni açtı. 1936. Eski adı Mekteb-i Mülkiye olan Siyasal Bilgiler Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı. 1940. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt kazandı. Aynı gün yapılan seçimleri 1952'de Dwight D. Eisenhower; 1968'de Richard Nixon kazandı. 1942. 2. Dünya savaşı günlerinde, lokanta ve birahanelere ekmek verilmesi yasaklandı. 1956. Sovyet tankları Macaristan'daki ayaklanmayı bastırdı; Janos Kadar başkanlığında yeni bir hükümet kuruldu. 1957. Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı tutuklandı. Hikmet Kıvılcımlı dini siyasete alet ederek komünizm propagandası yapmakla suçlanıyordu. 1964. Türkiye-Sovyetler Birliği Kültür Antlaşması imzalandı. 1966. Üniversiteye giremeyen 300 öğrenci İstanbul Üniversitesi rektörlüğünü işgal etti. 1972. İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etti. Genel Başkan Bülent Ecevit "İnönü'ye esenlik ve uzun ömür dilerim" dedi. 1977. Sinema emekçilerinin "Yeni sansür yönetmeliğini protesto yürüyüşü" İstanbul Taksim'de başladı. Yürüyüş, İstanbul'dan Ankara'ya yapılıyor. 1984. Güney Afrika'da ırkçılığa karşı genel grev yapıldı. 1986. Yanmasından 45 yıl sonra İstanbul Ortodoks Fener Patrikhanesi'nin yeniden yapımına izin verildi. Aynı gün Askeri Yargıtay, Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) yöneticileri hakkındaki 5 ila 8 yıl arasındaki hapis cezalarını onayladı. Cezası onaylanan partililer arasında genel başkan Doğu Perinçek de var. 1998. Danıştay,10 aylık hapis cezası kesinleşince, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı başkanlıktan düşürdü. Bugün Doğanlar: 1913. "Rüzgar Gibi Geçti" filminin Oscar ödüllü oyuncusu İngiliz sinema oyuncusu Vivien Leigh. Bugün ölenler : 1791. Besteci Wolfgang Amedeus Mozart; 1973. Geleneksel tiyatronun son temsilcisi "orta oyuncu" İsmail Dümbüllü. |
Tarihte Bugün / 6 Kasım
1923. Amerikalı Jacop Schink, ilk elektrikli tıraş makinesinin patentini aldı. 1928. Amerika Birleşik devletleri başkanlık seçimlerini Herbert L. Hoover kazandı. 1956'da Aynı gün Dwight Eisenhower, ikinci kez başkan oldu. 1936. 65 yıl önce İzmit kağıt ve karton fabrikası üretime başladı 1937. İtalya; Almanya ile Japonya arasındaki anti-komünist pakta katıldı. 1955. Kayseri Şeker Fabrikası üretime başladı. 1971. İstanbul Kültür Sarayı'nın adı Atatürk Kültür Merkezi (AKM) olarak değiştirildi. 1972. İsmet İnönü'nün Genel Başkanlığı bırakmasının ardından Cumhuriyet Halk Partisi'nde istifalar devam ediyor; 18 parlamenter daha istifa etti. 1981. Yükseköğretim Kurulu (YÖK). Kurulduğu günden bu yana eleştirilen YÖK'ü protesto için her yıl 6 Kasım'da üniversite öğrencileri eylemler yapıyor. 1982. Emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem'e Salvador Allende madalyası verildi. Dikerdem, madalyayı alamadı, çünkü, Barış Derneği davasından tutukluydu. 1983. Genel seçimler yapıldı; Anavatan Partisi (ANAP) 211 milletvekili ile tek başına iktidar oldu. Halkçı Parti (HP)117, Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) 71 milletvekili çıkardı.1983 seçimleri12 Eylül'den sonra kurulan partilerin katıldığı ilk genel seçim oldu. 1987. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Abdullah Baştürk'e "İsveç Sendikal Hareketi1987 Özgürlük Ödülü" verildi. 1988. Yetkililer; PKK militanlarının Mardin'in Dargeçit ilçesinde bir köye yaptıkları baskında 3'ü öğretmen 4 kişiyi öldürdüklerini açıkladı. 1990. Üniversite öğrencileri,10. Kuruluş yıldönümünde, Yüksek Öğrenim Kurulu'nu (YÖK) eylemlerle protesto ettiler, çok sayıda öğrenci gözaltına alındı. 1991. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki yemin töreninde Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP milletvekilleri Hatip Dicle ve Leyla Zana'nın yemin dışında Kürtçe olarak ek sözler söylemeleri tartışma yarattı. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Dicle ve Zana'nın partiden istifa etmelerini istedi. 1992. Kuzey Irak'taki PKK kamplarına düzenlenen askeri harekâtın maliyetinin 2 trilyon lira olduğu açıklandı. 1996. Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddiaları İçişleri Bakanı Mehmet Ağar'a da yönelince Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, Ağar'ın istifasını istedi. Bugün Doğanlar : 1835. Görüşleri zamanımızda değerini kaybetmekle birlikte suçlıluğu bilimsel olaral inceleme çığrını açmış olan İtalyan kriminolog Cesare Lombroso 1851. 1884'de ilk kez ABD borsalarında fiyat ortalaması yaparak günümüzde Dow Jones indeksi olarak bilinen ölçüyü getiren, Financial Times gazetesinin kurucusu Amerikalı gazeteci Charles Henry Dow. Bugün Ölenler : 1893. Rus besteci Ilyiç Çaykovskiy. 1979. Türkiye'de "Hoş Memo" olarak tanınan "Li'L Abner"in yaratıcısı Amerikalı mizah yazarı All Capp. 1983. Ressam Münif Fehim Özarman. |
Tarihte Bugün / 7 Kasım
1892. İstanbul'da Darülaceze'nin temeli atıldı. 1917. Ekim Devrimi; Bolşevikler öncülüğünde ayaklanan işçi ve askerler Rusya'da iktidarı ele geçirdiler. O tarihte Rusya'da geçerli olan Gregoryen takvimiyle 26 Ekim'de gerçekleştiği için Ekim Devrimi olarak bilinen ayaklanma işçi ve asker Sovyetlerine (Meclis) dayandığı için Sovyet Devrimi olarak da adlandırılıyor. 1927. Sovyetler Birliği'nde muhalefet liderleri Lev Troçki ve Grigori Zinoviyev, Ekim Devrimi'nin 10. yıldönümünde bir gösteri düzenledi. 1935. Türk- Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması10 yıl süreyle uzatıldı. 1936. Macar müzisyen Bela Bartok, Ankara Halkevi'nde konferans verdi. 1942. Türk İnkılap Enstitüsü kuruldu. 1944. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt yeniden kazandı. 1972'de de Richard Nixon ikinci kez başkan oldu. 1953. İstanbul Zeyrek Camii'nde Bizans döneminden kalma mozaikler bulundu. 1962. Güney Afrika'da Nelson Mandela ülkeyi yasadışı yollardan terk ettiği için 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Aynı gün, uluslararası "Evlilik Oluru", "En Düşük Evlilik Yaşı" ve "Evliliklerin Yazımı Sözleşmesi" kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı. 1963. İlk yasal grev Bursa'da başladı. Belediyesi Otobüs İşletmesi'nde çalışan 222 işçi greve çıktı. İşçiler Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası üyesiydiler. 1964. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, ömür boyu hapse mahkum eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ı affetti. 1967. İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri özel yüksek okulları protesto için boykota başladı. 1980. Toplu suçlarda gözaltı süresi 30 günden 90 güne çıkarıldı. 1982. 1981 Anayasası için halk oylaması yapıldı. Anayasa, yüzde 91,3 "evet" oyuyla kabul edildi. 1986. Yönetmen Zeki Ökten'in Pehlivan filmi, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Ödülü'nü aldı. 1988. Cezaevlerinde bin kişinin bir süredir açlık grevi yaptıkları açıklandı. Grev tek tip elbise ve sevk zinciri takılması uygulamalarına karşı yapılıyor. 2000. Galatasaray Futbol Takımı Avusturya'nın Graz takımıyla 2-2 berabere kaldı. Galatasaray, Şampiyonlar Ligi'nde 2. tura çıktı. Bugün Doğanlar; 1913."Veba", "Başkaldıran İnsan", "Mutlu Ölüm" gibi eserlerin yazarı Nobel Ödül sahibi Fransız romancı Albert Camus Cezayir'de; 1867. Radyumun kaşifi, 2 kez Nobel ödülü alan Marie Curie Polonya'da. Bugün Ölenler; 1958. Yazar Aka Gündüz. 1962. Yazar, öğretim üyesi ve insan hakları savunucusu, ABD Başkanlarında Roosevelt'in eşi Eleanor Roosevelt. 1971. Tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmeni Sami Ayanoğlu. 1977. Besteci ve keman sanatçısı Ertuğrul Çaplı. 1992. Çekoslovak lider Alexander Dubçek. |
Tarihte Bugün / 8 Kasım
1895. Alman fizikçi William Rontgen, kendi adıyla da anılan "X" ışınını keşfetti. 1829. Uzun Mehmed Zonguldak Ereğlisi Kestenli Köyü'nde ilk maden kömürünü buldu. 1923. Almanya'da Adolf Hitler Birahane Darbesi'ne kalkıştı. 1928. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığını ve Başöğretmenliğini kabul etti. 1932. Nazi Partisi, Almanya seçimlerinde,196 milletvekilliyle yine birinci parti. 1988. Amerika Birleşik Devletleri'nde başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi aday George Bush seçildi. 2000'de aynı gün Demokrat aday Al Gore ve Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un oyları başa baş çıktı. Oyların tekrar tekrar sayımı sonrası oğul Bush başkan oldu. 1933. Afganistan kralı Nadir Şah öldürüldü, yerine18 yaşındaki oğlu Zahir Şah geçti. 1938. Atatürk ikinci kez ağır komaya girdi. Almanya'da Yahudilere karşı Kristal Gecesi olarak bilinen toplu saldırı başladı. Nazi polisi Yahudiler'i kendilerini savunamaz hale getirecek önlemleri aldı. 9-10 Kasım'da yağma başladı. 1941. Arnavutluk Komünist Partisi kuruldu. 1965. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne bağlı Basın ve Yayın Yüksek Okulu açıldı. 1980. Yazar Muzaffer Erdost ve kardeşi yayıncı İlhan Erdost yılında bugün gözaltına alındı. 1984. Derse baş örtülü giren Doç. Dr. Nebahat Koru'nun üniversitedeki görevine son verildi. Avrasya Maratonu ilk kez1987'de uluslararası atletizm takvimine alındı. İlk maratonu günü Danimarkalı atlet Jens Worzner kazandı. 1988. Çin'de deprem:1000 kişi öldü. 1996. İçişleri Bakanı Mehmet Ağar istifa etti. Ağar Susurluk kazası bağlantılı "çete" iddialarıyla suçlanmıştı. Yerine, Meral Akşener içişleri bakanı oldu. 2000. Katılım Ortaklığı Belgesi açıklandı. Bu belge Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğinde atması gereken adımları belirliyor. Bugün Doğanlar: 1900. "Rüzgar Gibi Geçti"nin yaratıcısı Amerikalı yazar Margaret Mitchell. 1922. Dünyada ilk kalp naklini yapan Dr. Christian Barnard Güney Afrika'da. 1935. Fransız sinema oyuncusu Alain Delon. Bugün Ölenler: 1856. Ütopyacı sosyalist Etienne Cabet; 1973. Şair Faruk Nafiz Çamlıbel. 1979. Şair ve yazar Nevzat Üstün. |
Tarihte Bugün / 9 Kasım
1924. Refet Paşa (Refet Bele), Rauf Bey (Rauf Orbay) ve Adnan Bey'in (Adnan Adıvar) aralarında bulunduğu bir grup milletvekili Halk Fırkası'ndan istifa etti. 1930. Avusturya'da yapılan seçimleri sosyalistler kazandı. Naziler ve komünistler parlamentoya giremedi. 1936. Montreux Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi. 1937. Japonya Şanghay'a girdi. 1938. Berlin'de 7 bin Yahudi dükkanı yağmalandı, yüzlerce sinagog ateşe verildi, çok sayıda Yahudi öldürüldü. 1960. Demokrat Parti adayı John F. Kennedy Amerikan başkanı seçildi. 1977. Başbakan Süleyman Demirel eleştirileri yanıtladı. "70 sente muhtaç olduğumuz devirde hacılarımıza 70 milyon dolar bulduk" dedi. 1982. 12 Eylül Anayasası, yürürlüğe girdi. Buna göre; Milli Güvenlik Konseyi ve Devlet Başkanı Kenan Evren cumhurbaşkanı ilan edildi. 1985. Satrançta büyük mücadele; Gari Kasparov, Anatoliy Karpov'u yendi; dünya satranç şampiyonu oldu. 1988. Galatasaray Futbol Takımı Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek finalde; Galatasaray İstanbul'da Neuchatel Xamax takımını 5-0 yendi. Aynı gün Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Fikri Sağlar,1980-1980 arasında işkenceden149 kişinin öldüğünü açıkladı. 1989. Doğu Alman hükümetinin iki Almanya arasında seyahati serbest bırakması üzerine, binlerce kişi Berlin Duvarı'nı aşarak Batıya geçmeye başladı. 13 Ağustos 1961'de yükselmeye başlayan Duvar'ın açılmasıyla Soğuk Savaş dönemi kapandı. 1990. Mary Robinson İrlanda'nın ilk kadın devlet başkanı oldu. 1993. Hırvat topları Bosna'nın Mostar kentindeki Osmanlı köprüsünü tahrip etti. Köprü16. yüzyılda yapılmıştı. 1994. Urfa Tüneli'ne törenle su verildi. Tünel, Fırat'ın suyunu Harran'a kavuşturacak. Aynı gün Aziz Nesin "Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü"nü aldı. Ödülü, merkezi New York'ta bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi verdi. 1995. Avrupa Parlamentosu hapisteki DEP milletvekili Leyla Zana'ya "Sakharov "Düşünce ve İfade Özgürlüğü" Ödülünü verdi. Bugün Doğanlar: 1818. "Babalar ve Oğullar"ın yaratıcısı, Rus romancı ve oyun yazarı İvan Turgenyev. 1909. 4 Oscar ödüllü Amerikalı aktris Katherine Hepburn. Bugün Ölenler: 1952. İsrail'in ilk Devlet Başkanı Chaim Weizmann. 1953. İngiliz şair Dylan Thomas. 1970. Fransız cumhurbaşkanlarından Charles de Gaulle. 1990. Yazar Kerim Korcan. |
Tarihte Bugün / 10 Kasım
1908. Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye Selanik'te, Zekiye Hanım tarafından kuruldu. Cemiyet, kız çocuklarının eğitimi için çalıştı. 1918. Darülbedayi'ye ilk kız öğrenciler alındı: Öğrencilerin adları: Bedire, Memduha, Beyza, Refika ve Afife (Jale) 1924. Halk Fırkası'ndan istifa eden milletvekillerinin kuracağı partinin adının "Cumhuriyet Fırkası" olacağı haberi üzerine Halk Fırkası'nın adı Cumhuriyet Halk Fırkası olarak değiştirildi. 1938. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, Kurtuluş Savaşı'nın önderi ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda saat 9.05'te öldü. Aynı gün; Almanya'daki "Kristal Gece"de, Naziler Yahudilere ait mağazaları ve 267 Sinagogu yakıp tahrip ederken, binlerce Yahudi işsiz ve evsiz kaldı. 1944. Müttefikler Arnavutluk'ta Enver Hoca liderliğindeki hükümeti tanıdı. 1946. Adana hapishanesinden10 mahkum duvarı delerek kaçtı. 1953. Atatürk'ün naşı törenle Anıtkabir'e nakledildi. Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev de halkın ziyaretine açıldı. 1961. Sovyetler Birliği'nde Stalingrad'ın ismi Volgograd olarak değiştirildi. 1965. Çin'de Kültür Devrimi başladı. 1968. 30 Ekim'de Samsun'da başlayan "Tam bağımsızlık için Mustafa Kemal yürüyüşü" gençlerin Anıtkabir'e çelenk koymasıyla sonuçlandı. 1969. Sovyet yönetmen Sergey Yutkeviç'in çektiği "Türkiye'nin Kalbi Ankara" filmi TRT Ankara Televizyonu'nda yayınlandı. 1970. Şehirler arası otobüs ve kamyon şoförleri boykota başladı, 1980. Yayıncı İlhan Erdost Ankara Mamak Askeri Cezaevi'nde askerlerce dövüldü ve öldü. Erdost iki gün önce kardeşi yazar Muzaffer Erdost ile gözaltına alınmıştı. 1983. Yeni kısıtlamalar getiren Basın Kanunu kabul edildi. Milli Güvenlik Konseyi aynı gün Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT Kanunu'nu da kabul etti. Yasaya göre başbakan gerekirse TRT'de haber ve yayın yasaklayabilecek 1991. Sosyaldemokrat Halkçı Parti Milletvekili Leyla Zana "PKK Kürt varlığını kabul ettirmeye çalışıyor" dedi. 1996. Atatürk'ü anma törenlerinde on binlerce kişi "Şeriata geçit yok" pankartıyla Anıtkabir'e yürüdü. O gün Anıtkabir'i 1 milyon kişinin ziyaret ettiği açıklandı. Kayseri'nin Refah Partili Büyükşehir Belediye Başkanı Şükrü Karatepe " törenlerine içim kan ağlayarak katıldım" dedi. Bugün Doğanlar: 1483. Hıristiyanlığın büyük reformcusu Martin Luther. Bugün Ölenler: 1982. Sovyetler Birliği lideri Leonid Brejnev. 1984. Eski bakanlardan Emin Kalafat. |
Tarihte Bugün / 11 Kasım
1918. 1. Dünya Savaşı'nı sona erdiren ateşkes anlaşması Fransa'da bir orman içindeki vagonda imzalandı. 1923. Münih'te, "Birahane Darbesi" başarısızlığa uğrayan Adolf Hitler tutuklandı. 1938. Atatürk'ün ölümü üzerine, , Türkiye Büyük Millet Meclisi oy birliğiyle İsmet İnönü'yü cumhurbaşkanı seçti. 1942. Varlık Vergisi yasası kabul edildi. 1951. Juan Peron, yeniden Arjantin devlet başkanı seçildi. 1959. Akis dergisi yazarları Kurtul Altuğ ve Doğan Avcıoğlu, 3 ay 15'er gün hapse mahkûm oldular. Gerekçe: İran Şahı Rıza Pehlevi'ye yayın yoluyla hakaret. 1965. Afrika'daki son İngiliz sömürgesi Rodezya bağımsızlığını ilan etti. 1968. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, "Bizim sosyalizmimiz demokratik sosyalizm olacaktır. Biz de seçimle iktidara geleceğiz" dedi. 1970. İnsanlığa Karşı Savaş Suçlarının Zaman Aşımına Uğramazlığı Avrupa Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı. 1973. Mısır ile İsrail ateşkes anlaşması imzaladı. 1975. Angola Halk Cumhuriyeti kuruldu. Angola, Portekiz sömürgesiydi. 1980. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Cumhuriyet gazetesini ikinci bir emre kadar kapattı. 1987. Van Gogh'un "İrisler" tablosu, New York'ta 51 milyon dolara satıldı. 1989. Beyoğlu Adliyesi'nde çok sayıda sinema filmi, video-kaset ve fotoğraf müstehcen ve sakıncalı oldukları gerekçesiyle yakıldı. 1996. Anavatan Partisi, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, "Devlet, emniyet içinde Milli İstihbarat Teşkilatı'na, MİT'e alternatif bir örgüt yarattı. Bugünden sonra, devlet can güvenliğimizi sağlar diye güvenmeyin" dedi. Aynı gün Türkiye'de bir şans oyunu olan "Sayısal Loto" başladı. Bugün Doğanlar :: 1821. Rus yazar Fyodor Dostoyevski. Bugün Ölenler: 1918. Avusturya sosyal demokrasisi önderi Victor Adler. 1944. Washington Büyükelçisi Münir Ertegün. 1986. Yazar Fahri Erdinç. 1990. Eski Başbakanlardan Prof. Sadi Irmak. |
Tarihte Bugün / 12 Kasım
Kasım'ın ikinci Pazartesi günü "Dünya Çocuk Kitapları Haftası" başlıyor. Hafta 1919'dan bu yana Dünyada,1946'dan beri de Türkiye'de kutlanıyor. 1926. İngiltere'de hükümet madencilerle anlaştı; 6 aydır süren grevi maden grevi sona erdi. 1929. Yeni Türk harfleriyle basılan posta pulları kullanıma girdi. 1933. Almanya'da yapılan seçimlerde Naziler oyların yüzde 92'sini aldı. 1934. Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu; Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı başkan yardımcılığına seçti. 1941. Erzincan'da deprem: 40 bin kişi öldü, 90 kişi yaralandı. 1945. Yugoslavya'da genel seçimleri Mareşal Josip Broz Tito'nun önderliğindeki Ulusal Cephe kazandı. 1953. yılında bugün Türkiye'de limanlarda serbest bölge kurulmasına karar verildi. 1969. Moskova'ya giden Cevdet Sunay, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk Türk cumhurbaşkanı oldu. 1976. Amerika ve Vietnam, savaş sonrası ilk kez Paris'te görüştü. Aynı gün İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı. 1980. 12 Eylül darbesi sonrası ilk iki ayda 7,945 kişi gözaltına alındığı açıklandı. 1990. Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek "Flört, fahişelikten farksız" dedi. 1992. Halkın Emek Partisi'nden (HEP)18 milletvekili seçim bölgelerinde can güvenliği kalmadığı protesto amacıyla süresiz açlık grevine başladılar. 1995. İstanbul Yeniköy'deki Sait Halim Paşa yalısı elektrik kontağı sonucu yandı. 1996. Susurluk kazası sonrası ortaya atılan "devlet-mafya-siyaset" ilişkisini incelemek üzere Meclis araştırma komisyonu kuruldu. Aynı gün Susurluk Cumhuriyet Savcılığı kazada ölen Abdullah Çatlı ve Hüseyin Kocadağ ile yaralanan Sedat Emin Bucak'ın silahlı çete oluşturdukları iddiasıyla İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri Savcılığı'na fezleke gönderdi. 1998. PKK lideri Abdullah Öcalan Roma havaalanında yakalandı. 1999. Düzce'de Richter ölçeğine göre 7.2 şiddetinde deprem oldu. 828 kişi öldü, 4.948 kişi yaralandı. Bugün Doğanlar: 1840. "Düşünen Adam"ı ile ünlü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin. 1866. Modern Çin'in kurucusu Sun Yat-Sen. Bugün Ölenler: 1989. İspanya İç Savaşı'nın Cumhuriyeçi önderlerinden Komünist Parti lideri Dolores Ibarruri. "Dizlerinin üzerinde yaşamaktansa ayaklarının üzerinde ölmek yeğdir," sözüyle ünlü İbarruri, sosyalist söyleme yerleşen "Geçit Yok," direniş çağrısını da yükselten kişiydi. 1994. Amerikalı Olimpiyat şampiyonu ve 100 ve 200 m. rekortmenlerinden siyah kadın atlet Wilma Rudolph. |
Tarihte Bugün / 13 Kasım
1906. Fransız Paul Cornu, bir bisiklet üzerine tasarlanan dünyanın ilk helikopterini uçurdu. 1918. İtilaf Devletleri'ne ait savaş gemileri İstanbul Limanı'na girdiler ve toplarını şehre çevirdiler. 1932. Dr. Müfide Kazım, Türkiye'nin ilk kadın hükümet tabibi oldu. 1945. General Charles de Gaulle geçici Fransız Hükümeti'nin başkanlığına getirildi. 1956. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, Alabama eyaletinde otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığına yol açan yasanın geçersizliğini ilan etti. 1957. Sovyetler Birliği uzaya Sputnik-3'ü fırlattı. Sputnik-3 içinde iki de köpek vardı. 1961. Üniversiteye giremeyen öğrenciler İstanbul'da gösteri yapmak isteyince Polis müdahale etti. 1963. Lastik-İş Sendikası Genel Başkanı Rıza Kuas tutuklandı. Sendika bir çok işyerinde grev uygulamaktaydı. 1966. Adana'da Amerikalı erlerin kadınlara sarkıntılık ettikleri iddiaları ile galeyana gelenler Amerikalılara ait bina ve otomobilleri tahrip etti. 1968. Din Görevlileri Federasyonu kapatıldı. Aynı gün sonuçlanan Türkiye İşçi Partisi Kongresi'nde Mehmet Ali Aybar yeniden genel başkan seçildi. 1970. Suriye'de Hafız Esat darbe yaptı. 1977. Ajda Pekkan 7. Popüler Şarkı Yarışması'nda 2 altın madalya kazandı. 1980. Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan seçim yasasına muhalefetten 2'şer ay hapse mahkûm oldu. 1981. Milli Güvenlik Konseyi erken emekliliği teşvik eden yasayı onayladı. Artık isteyen memur 20 yılda emekli olabilecek. 1985. Kolombiya'da Nevada del Ruiz yanardağı patladı; 2 bine yakın insan öldü. Yanardağ 1845'den beri suskundu. 1986. Haciz ve iflas olayları arttı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB hükümetin tüccarı desteklemesini isteyince, Başbakan Turgut Özal, "batan batsın" dedi. 1990. Metal işkolunda örgütlü 50 bin işçi Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası MESS'i protesto için işyerlerinde yürüyüş yaptı. 1991. Eskişehir Cezaevi'ne sevk edilen tutuklu ve mahkûmlara yönelik dayak ve kötü muamele protesto edildi. Bugün Doğanlar: 1850. "Define Adası" kitabıyla ünlü İskoç yazar ve seyyah Robert Louis Stevenson. 1912. "Gergedan" oyunu ile tanınan Romen asıllı Fransız oyun yazarı Eugene Ionesco. Bugün Ölenler: 1943. Hikaye ve roman yazarı Kütahya Milletvekili Sadri Ertem. 1949. Eğitimci ve edebiyat tarihçisi Hıfzı Tevfik Gönensay. 1974. "Bisiklet Hırsızları" filminin yaratıcısı İtalyan yönetmen Vittorio de Sica. 1994. Ressam Nedim Günsür. |
Tarihte Bugün / 14 Kasım
14-20 Kasım Dünya Diyabet Günleri 1914. Fuat Uzkınay, ilk Türk filmi sayılan "Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı'nı" çekti. 1925. Sürrealistlerin ilk sergisi Paris'te açıldı. Aynı gün, Sivas'ta bazı kişiler şapka inkılabına karşı duvarlara yazılar astı. İmamzade Mehmet Necati, bu nedenle idama mahkûm oldu. 1940. İngiltere'nin Coventry şehri hava saldırısına uğradı;100 sivil öldü. 1941. Türkçe Terimler Cep Kılavuzu yüksek okul öğretmenlerine dağıtıldı. 1958. Hukuk Profesörü Ragıp Sarıca "Gazetecilerin tevkif edildiği yerde demokrasi yoktur," dedi. 1960. Yassıada duruşmalarında, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yla ilgili döviz yolsuzluğu davası başladı. Aynı gün, eski başbakan Adnan Menderes'in yargılandığı "Bebek Davası"nda delil olarak bebeğin kemikleri Ankara'dan getirildi. 1964. Amerikalı aktör Kirk Douglas "iyi niyet elçisi" olarak Türkiye'ye geldi. Başbakan İsmet İnönü, Douglas'ı kabul etti. 1969. Muammer Kaddafi Libya'daki bütün yabancı bankaları kamulaştırdı. 1972. İsmet İnönü, 5 Cumhuriyet Halk Partisi'nden, 'da da milletvekilliğinden de istifa etti. 1983. Barış derneği davası sonuçlandı.18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. 1984. Türk Milli Futbol Takımı, kendi sahasında İngiltere'ye 8-0 yenildi. 1985. Demokratik Sol Parti (DSP) kuruldu. 1992. Denizli'de sergilenen 6 nü fotoğraf valinin emriyle kaldırıldı. 1993. Naim Süleymanoğlu, Dünya Halter Şampiyonası'nda üç altın madalya kazandı. Bugün Doğanlar: 1840. Fransız empresyonist ressam Claude Monet. 1889. Hindistan'ın ilk başbakanı Jawaharial Nehru. Bugün Ölenler: 1950. Şair Orhan Veli Kanık; 1980. Nakşibendi cemaati liderlerinden Mehmet Zahit Kotku. 1982. Çevirmen ve gülmece yazarı Osman Canberk. |
Tarihte Bugün / 15 Kasım
1889. Brezilya Cumhuriyeti ilan edildi. 1924. İstanbul'da yüksek öğrenim gençliği İstanbul Tramvay Şirketi'ni protesto etti. Şirket öğrencilere indirimli tarife uygulamıyordu. 1937. Dersim İsyanı lideri Seyit Rıza ve 6 arkadaşı Tunceli'de idam edildi. 1938. İspanya İç Savaşı'nda dayanışma amacıyla Cumhuriyetçiler safında çarpışan, bütün ülkelerden gelen gönüllülerin oluşturduğu Uluslararası Tugaylar İspanya'yı terk etmeye başladı. 1941. İç hat uçak seferleri durduruldu. 1942. İki fiyatlı ekmek satışına başlandı: memurlar14, halk 27 kuruştan ekmek alacak. 1968. İtalya'da çalışanlar genel greve gitti. 1975. İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu kuruldu. 1979. İstanbul, Haydarpaşa açıklarında Yunan gemisi Evrenia ile petrol yüklü Rumen tankeri Independenta çarpıştı. Independenta patlayarak yandı. 1981. Danışma Meclisi Başkanı Prof. Sadi Irmak "Bizim demokrasimiz kendimize mahsus olacak" dedi. 1983. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi. 1988. Başbakan Turgut Özal, Türkiye'nin Filistin Devleti'ni tanıdığını açıkladı. 1990. İstanbul Metaş fabrikasında çalışan 950 işçi üretimi durdurdu. İşçiler 'da eş ve çocuklarıyla birlikte açlık grevine başladılar. 1995. Türkiye A Milli Futbol Takımı İsveç'le berabere kaldı. Böylece, ilk kez Avrupa Şampiyonası finallerine katılma hakkı kazanıldı. 2000. Geçen yıl bugün Manisa'da16 gence işkence iddiasıyla üçüncü kez yargılanan polislere 5 ila10 yıl arasında ceza verildi. Polisler, ilk iki yargılamada beraat etmişlerdi. Bugün Doğanlar: 1603. 14 yaşında tahta çıkan ve 1618-22 arasındaki kısa süren hükümdarlığı sırasında imparatorluğun reform gereksinimleri için çaba gösteren Osmanlı Sultanı II. (Genç) Osman. 1881. F. P. A. baş harfleriyle imzaladığı mizahi köşe yazılarıyla çağdaş gazete köşe yazısı geleneğini başlatan Amerikalı çevirmen, şair ve radyocu Franklin Pierce Adams., 1887. 20 yüzyıl Amerikan sanatının önde gelen kadın ressamlarından Georgia O'Keeffe. Bugün Ölenler: 1916. "Quo Vadis"in yazarı Polonyalı romancı Henryk Sienkiwicz. 1958. Amerikalı sinema oyuncusu Tyrone Power. 1980. Halkbilimci Prof. Sedat Veyis Örnek. 1984. V. Mehmet Reşat'ın torunu Nazım Osmanoğlu. 1998. Amerikalı siyah ve yurttaş hakları savunucusu Stokely Carmichael. |
teşekürler arkadaş..
|
Tarihte Bugün / 21 Kasım
Dünya Merhaba Günü 1783. Mongolfier kardeşlerin balonu ile ilk insanlı uçuş gerçekleşti. 1831. Fransa, Lyon'da dokuma işçileri ayaklandı. 1924. İsmet Paşa (İnönü) başbakanlıktan istifa etti. 1938. Atatürk'ün naşı Ankara'da Etnografya Müzesi'ndeki geçici istirahatgahına konuldu. 1941. Tüm yüksek okulların son iki döneminde Türk İnkılap Tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti Rejimi dersinin okutulması zorunlu oldu. 1952. Amerika Birleşik Devletleri ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı. 1955. Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve İngiltere'nin katılımıyla Bağdat Paktı kuruldu. 1967. Kıbrıs nedeniyle Türkiye -Yunanistan gerginliği sürüyor. Yunanistan, "Silahlı bir çatışmadan kaçınarak sorunlarımızı görüşmeler yoluyla çözmeye hazırız" açıklamasını yaptı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural, "Kıbrıs'a çıkarız, kimse kaygılanmasın; ancak zaman söyleyemem" dedi. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson, savaştan kaçınılması önerisinde bulundu. 1981. Türkiye'nin Los Angeles Konsolosluğu bombalandı, ölen ya da yaralanan olmadı. 1985. Amerika Birleşik devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov Cenevre'de buluştu. Zirvede, stratejik nükleer silahların yüzde 50 azaltılması kararı çıktı. 1990. Kadınların karşı çıktığı, fahişelere tecavüzde ceza indirimi öngören Türk Ceza Kanunu) 438. maddesi kaldırıldı. 1994. Dünya Halter Şampiyonası'nda Fedail Güler 70 kiloda 2 dünya rekoru kırdı, 2 altın madalya kazandı. Halter Milli Takımı dünya ikincisi oldu. 1995. Dayton Barış Anlaşması ile Bosna Savaşı sona erdi. 1998. İstanbul'da Mor Çatı Kadın Sığınakları Vakfı'nın çağrısıyla iki günlük 1. Kadın Sığınakları Kurultayı düzenlendi. Amaç, kadına yönelik şiddete karşı mücadelede kadınlar ve gruplar arası kalıcı bir iletişim ağı oluşturmak.. Bugün Doğanlar : 1694. Fransız filozof Francois Marie Arouet, yaygın olarak bilinen adıyla Voltaire. Bugün Ölenler : 1946. Spor yazarı, gazeteci Sami Karayel. 1977. Geleneksel tuluat tiyatrosunun son temsilcisi Tevfik İnce. |
Tarihte Bugün / 22 Kasım
Diş Hekimleri Bayramı 1497. 504 yıl önce Portekizli denizci Vasco de Gama Ümit Burnu'na vardı. 1909. 92 yıl önce bugün Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu. 1925. Şapka inkılabına karşı gösteriler sürüyor. Kayseri'de gösteriler yapıldı. 1936. Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları Saray ve Ötesi, Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmeye başladı. 1948. İkinci Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi. 1952. Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı saldırıya uğradı. 1958. Juilliard Dörtlüsü, besteci Adnan Saygun'un 1. Yaylı Çalgılar Dörtlüsü'nü Washington'da seslendirdi. 1963. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John Kennedy Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün yardımcısı Lyndon B. Johnson başkan oldu. 1968. Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta18 saat yaşayabildi. Aynı gün Lütfullah Şadi Alkılıç cezaevine kondu. Alkılıç "Türkiye'nin tek kurtuluş yolu sosyalizmdir" başlıklı yazısında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle 6 yıl 3 ay hapis cezası almıştı. 1975. İspanya'ya Monarşi geri döndü; Don Juan Carlos İspanya kralı oldu. 1976. Bursa Cezaevi'nde isyan çıktı. Müdür rehin alındı. 1978. Politika gazetesi yazı işleri müdürü Ali İhsan Özgür öldürüldü. 1979. Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk Lirası'nın yeniden devalüe edilmesini istedi. 1982. Yazar Tezer Özlü Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı. 1984. Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu toplantıyı terk etti. 1986. 20 yaşındaki Mike Tyson dünyanın en genç ağır sıklet şampiyonu oldu. 1994. Devlet Opera ve Balesi'nin bütçesinde kesinti yapıldı. Kesintiyi yapan Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Refah partisi milletvekilleri, "Opera ve bale ne iş yapar, bunları kaç kişi seyrediyor" dediler. Bugün Doğanlar: 1890. Eski Fransa Cumhurbaşkanı General Charles de Gaulle. Bugün Ölenler : 1948. Medine Müdafii Gazi Ömer Fahreddin Paşa (Türkkan) 1976. Yazar Sevgi Soysal. 1994. Tiyatro oyuncusu Asuman Korad. |
Tarihte Bugün / 23 Kasım
1925. Şura-yı Devlet yani Danıştay kanunu kabul edildi. 1935. İstanbul-Haliç Şirketi'nin faaliyetine 22 Kasım son verildi; vapur hizmetlerini İstanbul Belediyesi üstlendi. 1936. İstanbul'da tramvay ücretlerine on paralık zam yapılması üzerine, Hüseyin Cahit Yalçın, İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ'ı mahkemeye verdi. 1938. Adolf Hitler 5 bin markın üzerinde malı olan Yahudilere yüzde 20 oranında vergi koydu. 1947. İstanbul İnönü Stadı açıldı. Stattaki İlk golü Süleyman Seba attı. 1954. Bedii Faik, Dünya gazetesinde, Devlet Bakanı Mükerrem Sarol'a hakaret ettiği iddiasıyla tutuklandı. 1964. Başbakan İsmet İnönü başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu karasularının 6 milden 12 mile çıkarılmasını kararlaştırdı. 1970. Türkiye'nin Ortak Pazar'a, yani bugünkü adıyla Avrupa Birliği'ne üyelik protokolü Brüksel'de imzalandı. Protokol 22 yıllık bir geçiş süreci öngörüyordu. Aynı gün, Ortak Pazar'a geçiş çalışmalarını protesto eden bir grup Ortak Pazar Sergisi'nin camlarını kırdı. 1975. Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Süleyman Genç, Milliyetçi Cephe'nin iktidarda olduğu 8 ayda 21 gencin öldürüldüğünü, 43 silahlı baskın düzenlendiğini açıkladı. Milliyetçi Cephe, Adalet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Milli Selamet Partisi'nden oluşuyordu ve başbakan Süleyman Demirel idi. 1985. Rahşan Ecevit Demokratik Sol Parti, DSP genel başkanı oldu. Rahşan Ecevit, partinin "sürekli demokrasi, süngüsüz barış, sömürüsüz bir düzen için" kurulduğunu açıkladı. Başbakan Turgut Özal'a suikast girişiminde bulunan Kartal Demirağ'a önce idam, sonra da suçun teşebbüs halinde kalması nedeniyle 20 yıl hapis cezası verildi. Aynı gün cezaevindeki açlık grevlerini destekleyen Sakatlar Derneği üyesi 6 görme engelli kişi gözaltına alındı. 1990. Prof. Tansu Çiller törenle Doğru Yol Partisi'ne (DYP) katıldı. 1994. Özelleştirme yasası çıktı. 1995. Seçim çevresi barajını yüzde10 olarak düzenleyen yasa çıktı. 1996. Bergama'da siyanürle altın aranmasına karşı çıkan köylüler büyük bir miting yaptı. 1997. Hasan Al, 67 kilo dünya profesyonel boks şampiyonu oldu. Al unvan maçında Kolombiyalı Alex Lubo'yu yenmişti. Bugün Doğanlar: 1876. İspanyol besteci Manuel de Falla. Bugün Ölenler: 1942. Gazeteci Haldun Galip Savcı. 1964. Türkolog Ord. Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat. 1971. Hukukçu ve siyaset insanı Vasfi Raşit Seviğ. 1976. Fransız yazar, ve eski Fransa Kültür Bakanı Andre Malraux. 1992. Tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Vasfi Rıza Zobu. 1998. Gazeteci Yavuz Gökmen. |
Tarihte Bugün / 25 Kasım
Dünya Kadına Yönelik Şiddete Son Günü 1925. Şapka giyilmesi hakkındaki kanun çıktı. Kanun kabul edilirken, Rize'de şapka ve diğer inkılaplara karşı gösteriler yapıldı. Göstericilerden 8'i idama mahkûm edildi. 1934. Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi. 1936. Almanya ve Japonya, Avrupa kültürünü ve dünya barışını "Bolşevik tehdit"ten korumak amacıyla bir anlaşma imzaladılar. 1943. Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Çan Kay-şek Kahire'de bir araya geldiler; Japonlar teslim olana kadar savaşa devam kararı alındı. 1948. Öğrenci velilerinin talebiyle, ilkokullara isteğe bağlı din dersleri kondu. 1954. Gazeteci Nurettin Ardıçoğlu, Başbakan Adnan Menderes'e yayın yoluyla hakaretten 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1956. Türkiye'de 1 milyon18 bin adet radyo olduğu açıklandı. Aynı gün yapılan Çekoslovakya-Türkiye maçı1-1 bitti. 1958. Besteci Ahmet Adnan Saygun'un Yunus Emre Oratoryosu New York'ta Birleşmiş Milletler'in açılış töreninde seslendirildi. Orkestra ve koroyu şef Leopold Stokowski yönetti. 1968. İstanbul'da Dr. Siyami Ersek ve ekibi, trafik kazasında ölen bir memurun kalbini bir işçiye taktı; hasta 39 saat yaşayabildi. 1969. Beatles müzik grubundan John Lennon İngiltere'nin Biafra'ya müdahalesi ile Amerika'nın Vietnam politikasına verdiği desteği protesto amacıyla, İngiltere Kraliçesinin verdiği ünvanı reddetti. 1973. Yunanistan'da askeri darbe. 1979. Gazeteci Abdi İpekçi'yi öldürmekten yargılanan Mehmet Ali Ağca İstanbul Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı. 1993. Özgür Gündem gazetesi18 Kasım 15 gün kapatılmıştı. 'da yeniden15 gün kapatma cezası verildi. Gerekçe: Devletin ve milletin bölünmez bütünlüğüne yönelik yayın yapmak. 1996. Gazeteciler, basına getirilmek istenen yeni kısıtlayıcı düzenlemelere karşı protesto bildirisi yayınladı. Düzenlemeler sansür olarak değerlendiriliyor. Aynı gün Emeğin Partisi (EMEP) kuruldu. 1999. Yargıtay, PKK lideri Abdullah Öcalan hakkında verilen idam cezasını onayladı. Bugün Doğanlar: 1845. Toplumsal değişime olan bağlılığıyla bilinen ve Portekiz'e doğalcılık ve gerçekçilik akımlarını getiren, ülkenin en büyük romancısı olarak kabul edilen yazar José Maria de Eça de Queirós. 1895. 1968-75 arasında Çekoslovaya Cumhurbaşkanlığı yapan ve 1968 Sovyet işgali döneminde Sovyet taleplerine direnişiyle halk arasında itibar kazanan iki dünya savaşı kahramanı Ludvík Svoboda. 1895. Stalin döneminde iç ve dış ticaretin yönetiminden sorumlu olan nüfuzlu siyasetçi ve eski Bolşevik Anastas Ivanoviç Mikoyan. Bugün Ölenler: 1945. Besteci Lemi Atlı. 1974. 1962-1971 yılları arasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği yapan U Thant. |
Tarihte Bugün / 26 Kasım
26Kasım-7 Aralık Erozyonla Mücadele Haftası 1926. Alpullu Şeker Fabrikası açıldı. 1934. Meclis, eski lakap ve unvanların kaldırılmasına karar verdi. 1942. Yugoslavya Anti-Faşist Halk Kurtuluş Konseyi kuruldu. Aynı gün, Sovyet Kızılordusu Stalingrad'ı kuşatan Alman Nazi ordularına karşı saldırıya geçti. II. Dünya Savaşı'nın gidişinde Nazi askeri üstünlüğüne son verildi. 1954. İstanbul Kapalıçarşı'da yangın çıktı; 2730 dükkandan 1200'ü yandı. 1962. Amerika Türkiye'deki füze üslerini kaldırmaya karar verdi. 1982. Prof Dr. Sadun Aren, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesince Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK sanığı olarak tutuklandı. Aren, bir kitabından dolayı yargılanmış ve beraat etmişti. 1993. Almanya; PKK örgütünü terör örgütü ilan etti. 1994. İşçi sendikaları konfederasyonları Türk-İş, DİSK, Hak-İş ile Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK üyesi 70 bin işçi ve kamu çalışanı Ankara'da hükümeti protesto yürüyüşü yaptı. 1995. İstanbul Kazablanka Gazinosunda Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) kuruluş kararı alındı. 1996. Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da, kurşun yiyen de şereflidir" dedi. Bugün Doğanlar: 1857. Dilin yapısı konusundaki görüşleriyle 20. yüzyıl dilbiliminin temellerini atan İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure. 1894. Canlı organizmalar, otomatik makineler ve örgütlerin denetim ve iletişim etmenlerindeki ortak yönleri ele alan sibernetik biliminin kurucusu ABD'li matematikçi Norbert Wiener. 20. yüzyılda matematiğe yapılmış en önemli katıların sahibi olarak bilinir. 1909. Absürd tiyatronun kurucusu Romen kökenli Fransız oyun yazarı Eugène Ionesco. Tek perdelik "anti-oyun"u La Cantatrice chauve (1949; Kel Şarkıcı) ile tiyatro tekniklerindeki devrimin öncüsü olarak kabul edilir. 1922. 20. yüzyıl ortalarının en başarılı Amerikan çizgi-romanı "Snoopy"nin (Peanuts) yaratıcısı Charles Schulz. 1931. Latin Amerika'da insan haklarının ve şiddeti dışlayan reformların gerçekleşmesi yolunda verdiği çabalarla tanınan Arjantinli heykeltıraş ve mimar Adolfo Pérez Esquivel. Barış ve Adalet Partisi (Paz y Justicia) genel sekreteri olarak Latin Amerika'daki insan hakları etkinliklerini birleştirme çabaları sonucunda 1980 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu. Bugün Ölenler: 1936. Tiyatro sanatçısı ve Toto Karaca'nın annesi Madam Mari Felekyan. 1947. Asker ve siyasetçi Saffet Arıkan. 1986. Eski Dışişleri Bakanı Prof. Gündüz Ökçün. 1990. Klasik Türk müziği sanatçısı Turhan Özek. |
Tarihte Bugün / 27 Kasım
1909. Thomas Alva Edison ilk sesli film gösterisini yaptı. 1924. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası başkanlığına Kâzım Karabekir Paşa seçildi. 1936. Millet Meclisi Hatay davasını Milletler Cemiyeti'ne götürmeye karar verdi. 1942 Toulon limanındaki Fransız donanması, Almanların eline geçmemek için kendini batırdı. 1943. Amasya, Çorum, Tokat, Ordu ve Kastamonu'da deprem oldu; 4016 kişi öldü, 23.785 ev yıkıldı. 1948. Zonguldak Çatalağzı Elektrik Santralı hizmete açıldı. 1961. İstanbul polisi bacağında Moskova yazılı kağıt bulunan kargayı nezarete aldı. 1963. Ankara'da çıkan Adalet gazetesi kapatıldı. 1967. Fransa Cumhurbaşkanı General Charles de Gaulle İngiltere'nin Ortak Pazara girmesini veto etti. 1968. İstanbul'da sahnelenen Devri Süleyman oyunu saldırıya uğradı. 1970. İstanbul Kültür Sarayı, bugünkü AKM- Atatürk Kültür Merkezi yandı. Aynı gün Ankara, Hacettepe ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi öğrencileri 4 günlük boykota başladı. 1981. Ankara'da 901 öğretim üyesi Yükseköğretim Kanunu'na karşı çıktı. 1990. İngiltere'de yapılan seçimlerde John Major başbakan seçildi. 1995. TRT Genel Müdürü Tayfun Akgüner, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, RTÜK tarafından görevinden alındı. 1996. Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, seçim propagandası sırasında Refah partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı eroin kaçakçılığı yapmakla suçlamıştı. Çiller, Erbakan'a 4 milyar lira manevi tazminat ödemeye mahkûm edildi. 1999. Mor Çatı Kadın Sığınakları Vakfı'nın çağrısıyla düzenlenen 2. Kadın Sığınakları Kurultayı Mersin'de yapıldı Bugün Doğanlar: 1921. Çekoslovakya'nın reformcu komünist lideri Alexander Dubçek. Bugün Ölenler: 1895. Fransız romancı Alexandre Dumas Fils. 1953. Nobel ödüllü Amerikalı oyun yazarı Eugene O'Neill. 1964. Kurtuluş Savaşı komutanlarından, siyasetçi Naci Tınaz. 1994. bestekar, politikacı, araştırmacı ve gazeteci Rüştü Şardağ. |
Tarihte Bugün / 29 Kasım
1929. Amerikalı amiral Richard Byrd Güney Kutbu üzerinde uçan ilk insan oldu. 1934. Eski adların değiştirilmesi devam ediyor. Atatürk, Matbuat Cemiyeti'nin adını Basın Kurumu olarak değiştirildi. 1935. Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası hizmete açıldı. 1937. Hatay'da özerk yönetim ilan edildi. Türklerin kutlama töreni yapması engellendi. 1938. Dr. Lütfi Kırdar İstanbul vali ve belediye başkanlığına atandı. 1944. Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1945. Yugoslavya federal cumhuriyet kuruldu. 1947. Birleşmiş Milletler Örgütü Araplar'ın şiddetli muhalefetine karşın Filistin'in bölünmesini ve bağımsız bir İsrail devleti kurulmasını kararlaştırdı. Aynı gün Cyrano de Bergerac İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda ilk kez sahnelendi. 1950. Gazetecilik Enstitüsü açıldı. 1960. Yassıada yargılamaları sürüyor. "Radyo Davası" başladı. Eski Demokrat Partililer devlet radyosunu parti yayın organı haline getirmekle suçlanıyor. 1964. Adalet Partisi 2. Büyük Kongresi yapıldı. Genel başkanlığa Süleyman Demirel seçildi. 1971. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi ve Cephesi, THKP-C liderlerinden Mahir Çayan, Ziya Yılmaz ve Ulaş Bardakçı ile Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderlerinden Cihan Alptekin ve Ömer Ayna İstanbul Kartal- Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçtılar. 1972. Şair Can Yücel, Jean Paul Sartre'ın "Küba'da Sosyalizm ve İnsan" kitabını çevirdiği için verilen 7,5 yıl hapis cezasını çekmek için cezaevine girdi. 1974. Pakistan'da deprem; 4700 kişi öldü. 1975. Uluslararası Para Fonu, IMF Türkiye'den yabancı bankalara kolaylık sağlamasını istedi. 1977. Halkın Tapınağı tarikatı üyesi 913 kişi Guyana ormanlarında hep birlikte intihar ettiler. 1987. Erken genel seçimlerinde Anavatan Partisi (ANAP) 292 milletvekiliyle ikinci kez tek başına iktidar oldu. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 99 milletvekili, Doğru Yol Partisi (DYP) 59 milletvekili çıkardı. Demokratik Sol Parti (DSP), Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Refah Partisi (RP), Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) yüzde10'luk barajı aşamadı. Bülent Ecevit, Alparslan Türkeş, Necmettin Erbakan parlamento dışında kaldılar. 1990. Anayasa Mahkemesi, Medeni Yasa'nın159. maddesini eşitlik ilkesine aykırılıktan iptal etti.159. madde kadının çalışmasını koca iznine bağlıyordu. 1993. İstanbul Park Otel'in fazla katlarının yıkımına başlandı. Semt sakinleri ve meslek odalarının hukuk mücadelesi 9 yıl sürmüştü. 1996. Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi'nde,1200 Boşnak'ın öldürülmesine karışan Hırvat asker10 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. Bugün Doğanlar: 1787. İtalyan besteci Gaetano Donizetti. 1932. Fransa cumhurbaşkanı Jacques Chirac. Bugün Ölenler: 1846.Türk Musiki üstatlarından Hamamîzade İsmail Dede Efendi. 1924. İtalyan besteci Giacomo Puccini. 1932. Batıcılık akımının önde gelen isimlerinden Dr. Abdullah Cevdet. 1980. Cumhuriyet Halk Partisi eski genel sekreteri Orhan Eyüboğlu. 1985.Yassıada duruşmalarının başsavcısı Altay Ömer Egesel. |
Tarihte Bugün / 30 Kasım
1840. Napoleon Bonaparte 'ın cesedi St. Helene adasından Paris'e getirildi. 1925. Millet Meclisi kürsüsünün arkasına "Hakimiyet Milletindir" levhası asıldı. Aynı gün Meclis'te tekke ve zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ilişkin kanun ve salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun kabul edildi. 1930. Cumhuriyet gazetesi "Ses Kraliçesi" yarışması düzenledi. Yarışmayı Hudadat Şakir Hanım kazandı. 1931. İktisadi Buhran Vergisi Kanunu, kabul edildi. 1939. Macar Devrimi'nin önderi Bela Kun Ukrayna'da kurşuna dizildi. 1948. Alman Komünist Partisi, Berlin'in Sovyetlere ait bölümünde şehir hükümeti oluşturdu. 1967. Güney Yemen Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1979. Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi henüz onaylamadı. 1987. Demokratik Sol Parti lideri Bülent Ecevit ve eşi Rahşan Ecevit faal siyasetten çekildiklerini açıkladılar. 1988. Tek tip elbise giyilmesine karşı cezaevlerinde yapılan açlık grevleri beş cezaevinde anlaşmaya varılması üzerine sona erdi. 1990. Zonguldak maden işçileri greve çıktılar. 48 bin işçinin grevi çeşitli siyasi partiler, meslek kuruluşları ve kitle örgütlerinin desteğiyle başladı. Zonguldaklılar ilk günden itibaren greve aktif bir şekilde katıldılar. 1999. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strasbourg'daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi. Bugün Doğanlar: 1667. "Gulliver'in Seyahatleri"nin yazarı Jonathan Swift İrlanda'da. 1835. "Tom Sawyer'in Maceraları"nın yazarı Mark Twain Amerika'da. 1874. 20 yüzyılın en önemli İngiliz'i kabul edilen Winston Churchill doğdular. Bugün Ölenler: 1900. İrlanda doğumlu oyun yazarı Oscar Wilde. 1982. Tiyatro eleştirmeni Günay Akarsu. |
Bütün Zaman Ayarları WEZ +3 olarak düzenlenmiştir. Şu Anki Saat: 20:33 . |
Powered by vBulletin® Version 3.8.11
Copyright ©2000 - 2025, vBulletin Solutions, Inc.
Dizayn ve Kurulum : Makinist