Tarihte Bugün / 8 Eylül

Dünya Okuma Yazma Günü
1930. İzmir'de 5000 işçi grevde.
1931. Bulgaristan'da yayımlanan "Yüz ellilikler"in gazetesi Açık Söz kapatıldı.
1939. İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1941. Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943. Nazi Mahkemesi'nin mahkum ettiği Çek edebiyatının başarılı ismi, gazeteci Julius Fuçik idam edildi.
1951. Japonya 48 ülkeyle barış antlaşması imzaladı.
1966. Gazeteci İlhami Soysal, kaçırıldı ve feci bir şekilde dövüldü.
1968. Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.
1971. Polisin silah kullanma yetkisi genişletildi.
Aynı gün İstanbul'da seyisler greve başladı.
1974. Amerika Birleşik devletleri Başkanı eski başkan Richard Nixon'u Watergate olayındaki sorumluluğundan dolayı affetti.
1977. İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti "ekonomik istikrar önlemleri paketi"ni açıkladı. Akaryakıta yüzde 90, demire yüzde 40, kağıda yüzde 144, PTT'ye yüzde 100-150 arası zamlar yapıldı.
1979. Kara panterleri desteklemekle suçlanıp, sürekli izlenen Amerikalı aktris Jean Seberg intihar etti.
1980. Cumhuriyet Halk Partisi'nin 32 sol kanat milletvekili genel merkezi sağcılıkla suçlayan bir muhtıra yayımladı.
1989. Bakırköy Özgürlük Meydanı'nda "Serbest Konuşma Kürsüsü" açıldı. Ancak "Serbest Konuşma Kürsüsü", Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefetten gözaltına alındı. "Sanık" kürsü daha sonra belediyeye iade edildi.


Bugün Doğanlar:
1779. IV. Mustafa. Reformcu III. Selim'in tahttan indirilmesine destek vererek 1807-1808 arasındaki hükümdarlığı sırasında gericiliğe güç kazandıran Osmanlı Sultanı.
1841. Antonín (Leopold) Dvorák. Halk müziğini 19. yüzyıl romantik müziğine dönüştürerek dünya çapında ün kazanan ilk Bohemyalı besteci.
1925. İngiliz sinema oyuncusu Peter Sellers.

Bugün Ölenler:
1978. Tiyatro yönetmeni Tarık Levendoğlu.
1982. Ressam Arif Kaptan.

Tarihte Bugün / 9 Eylül

1922. İzmir'in Kurtuluşu
1932. İspanya Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1948. Kuzey Kore, Başkan Kim İl Sung liderliğinde bağımsızlığını ilan etti.
1953. Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 sene 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 sene 1 ay hapse mahkum oldu.
Aynı gün Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Hürriyet gazetesinde kendisine hakaret edildiği iddiasıyla Sedat Simavi'yi dava etti.
1954. Cezayir'de deprem: 1000 kişi öldü.
1955. Hükümet, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören kişi ve kuruluşlara yardım kararı aldı.
1968. İşçiler, İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikasını işgal etti. İşgal bir gün sürdü.
1972. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 278 kitabı toplattı.
1973. İstanbul Ayvansaray'da Cıvata Fabrikası'nda çalışan 215 işçi açlık grevine başladı.
1974. Keban Baraj ve Hidroelektrik Santralı açıldı.
Aynı gün 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın Düğün filmi aldı. Perihan Savaş en iyi kadın oyuncu, Hakan Balamir en iyi erkek oyuncu seçildi.
1982. Türkiye'nin Bulgaristan, Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ateşesi Bora Süelkan silahlı saldırı sonucu öldü.
1985. Türk Hava Yolları'nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer'in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
1991. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.
1993. İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.
Aynı gün Türkiye'de Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1995. Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz dünya güzeli seçildi. Palandüz, 1932'de dünya güzeli seçilen Keriman Halis'ten sonra dünya güzeli seçilen ilk Türkiyeli oldu.

Bugün Doğanlar :
1908. İtalyan anti-faşist ozan ve romancı Cesare Pavese.

Bugün Ölenler :
1901. Fransız ressam Henri Toulouse-Leutrec.
1976. Çin Halk Cumhuriyeti lideri Mao Zedong
1984. Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney
1985. Eski Senato başkanlarından Sırrı Atalay ve tiyatro ve sinema oyuncusu Erkan Yücel..

Tarihte Bugün / 10 Eylül

İlköğretim Haftası
1855. Türkiye'de ilk telgraf haberleşmesi başladı.
1920. Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.
1934. Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi.
1940. Bakanlar Kurulu, Tan, Tasvir-i Efkar ve Haber gazetelerini yedişer gün kapattı.
1943. İstanbul Kapalıçarşı'da günü yangın çıktı; 200'den fazla dükkan yandı.
1942. İngiliz Kraliyet hava Kuvvetleri Almanya'nın Düsseldorf şehrine 100 bin bomba attı.
1943. Alman askerleri Roma'yı işgal etti.
1962. Milli Birlik Komitesi 55 toprak ağasını Doğu Anadolu'dan sürmüştü. Meclis, toprak ağalarının köylerine dönüşünü yasalaştırdı.
1965. Türkiye Hindistan'ın Pakistan'dan çekilmesini istedi ve Pakistan'a silah gönderdi.
1968. Başbakan Süleyman Demirel, "İmam-Hatip okulları taassuba karşı açılmış aydınlık pencerelerdir" dedi.
1970. Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Meclis'te reddedildi.
1977. Oleyis Sendikası Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (Türk-İş) ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) katıldı.
1979. Türkiye İşçi Partisi Adana eski il başkanı Avukat Ceyhun Can öldürüldü.
1981. Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra Amerika Birleşik Devletleri'nden İspanya'ya döndü.
1987. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım günü erken genel seçim yapılması kararı aldı. Türkiye 104 seçim bölgesine ayrıldı. En çok milletvekilini İstanbul (45), en az milletvekilini Bilecik (2) ve Hakkari (2) çıkartacak.
Macaristan'ın sınırı açmasıyla, binlerce Doğu Alman vatandaşı ülkelerinden ayrılmaya başladı.

Bugün Doğanlar:
1914. Oscar ödüllü "West Side Story", (Batı Yakasının Hikayesi) filminin yönetmeni Robert Wise.

Bugün Ölenler:
1854. Halk şairi Emrah.
1979. Şair Ceyhun Can.
1990. Ebru sanatçısı Mustafa Esat Düzgünman.

Tarihte Bugün / 11 Eylül

Bursa, Foça, Gemlik ve Orhaneli'nin kurtuluşları
1923. Halk Fırkası Genel Başkanlığı'na Mustafa Kemal Paşa seçildi.
1941. Van Gölü ve çevresinde deprem: 194 kişi öldü, 36 köy tamamen yıkıldı.
1944. Türkiye, 1944'de Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.
1954. Ankara'da "Kıbrıs Türktür Komitesi" kuruldu.
1972. Kısa adı FİJ olan Uluslararası Gazeteciler Federasyonu 11. Kongresi'ni İstanbul'da yaptı. Kongrede tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması istendi. Basınla ilgili baskıların kalkması talep edildi.
1973. Amerika Birleşik Devletleri destekli askeri cuntanın yönetime el koymasına direnen Şili Cumhurbaşkanı Salvador Allande 1973'de öldürüldü.
1979. Çukurova Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Nöroloji Kürsüsü Başkanı Profesör Dr. Fikret Ünsal 1979'da öldürüldü.
1980. Şili'de referandum: General Augusto Pinochet'in görev süresi 8 yıl uzatıldı.
1986. 12 Eylül askeri darbesi sonrası, Süleyman Demirel ilk kez 1986'da Bafra'da halka konuştu.
1989. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına Anavatan Partisi (ANAP) Erzincan Milletvekili Yıldırım Akbulut seçildi.
1990. Bakırköy Kadın Sığınma Evi açıldı.
1993. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) 4. Olağan Kurultay'ında Murat Karayalçın genel başkan seçildi.
1994. Devrimci-Sol örgütünün firari lideri Dursun Karataş, Fransa'da yakalandı.
Aynı gün, İstanbul devlet Güvenlik Mahkemesi, Cumhuriyet gazetesini kapattı. Gazetenin terörle mücadele yasasına aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1996. Eski Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir'in Avrupalı üç kadın parlamentere "fahişe" demesiyle ilgili yargılama sonuçlandı. Gökdemir 500 milyon lira tazminat ödemeye mahkum oldu.


Bugün Doğanlar:
1885. "Lady Chatterley'in Aşığı" adlı yapıtıyla ünlü İngiliz romancı D. H. Lawrence.

Bugün Ölenler:
1937. Ressam Nazmi Ziya Güran.
1948. Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah.
1970. Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev.
1982. Müzik eleştirmeni Faruk Güvenç 1982.
2000. Gazeteci Ergun Köknar.

Tarihte Bugün / 12 Eylül

1937. Dersim isyanının lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1953. Sovyetler Birliği'nde Nikita Kruşçev Komünist Partisi 1. sekreterliğine seçildi.
1956. 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959. Sovyetler Birliği Luna II roketini aya fırlattı.
1963. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı.
1969. Türkiye İşçi Partisi, Adıyaman'da bir toprak ağası ve Alevi dedesi olan Sabri Tanrıverdi'yi aday gösterdi. Tanrıverdi'nin adaylığı parti içinde rahatsızlık yarattı.
1970. Filistinli gerillalar, Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, İngiltere ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular; yolcuları rehin aldılar.
1975. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977. 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı. Türkiye 48 ülke arasında birinci oldu.
1980. Ordu yönetime el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
12 Eylül askeri darbesi sonrasında 7000 kişinin idamı istendi. Askeri Yargıtay 124 idam cezasını onayladı. 50 kişi idam edildi. Askeri yönetimde, gözaltında ya da hapishanelerde, "doğal olmayan ölüm" sayısı 229 oldu. İnsan Hakları Derneği'nin kayıtlarına göre 12 Eylül döneminde:
650 bin kişi gözaltına alındı. 230 bin kişi yargılandı. 1 milyon 683 kişi fişlendi. 141,142 ve 163. maddelerden 71 bin kişi, yasadışı örgüt üyesi olma iddiasıyla da 98.404 kişi yargılandı.
1987. Metris Askeri Cezaevi yönetimi tutuklu ve mahkumların isteklerini kabul etti; 63 siyasi tutuklu 30 gündür sürdürdükleri açlık grevine son verdi.
1993. Nurhan Süleymanoğlu Avrupa Boks Şampiyonası'nda altın madalya kazandı. Bu, Türkiye'nin boksta aldığı ilk altın madalya.
1997. "Susurluk davası" sanığı İbrahim Şahin ile 2 özel tim mensubu ve "köstebek davası" sanığı Bülent Orakoğlu tahliye edildi.

Bugün Doğanlar:
1888. Fransız şarkıcı, sinema oyuncusu Maurice Chevalier
1921. Polonyalı bilimkurgu yazarı Stanislaw Lem

Bugün Ölenler:
1977. Güney Afrika'da Siyah hakları için mücadele eden Steve Biko gözaltında
1992. Amerikalı aktör Antony Perkins.

Tarihte Bugün / 13 Eylül

490.Yunanlılar Marathon savaşında Darius komutasındaki Persler'i yendiler.
1788. New York Birleşik Devletler'in federal başkenti oldu.
1921. Sakarya Meydan Savaşında yaralanan Mustafa Kemal Paşa'ya Gazi unvanı verildi.
1923. İspanya'da General Primo de Rivera 1923'de bir darbeyle yönetime el koydu.
1925. Şark İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler Mustafa Kemal Paşa'dan af istediler. Mustafa Kemal Paşa'nın mektubu üzerine beraat ettiler.
1950. Milli Eğitim Bakanlığı valiliklere gönderdiği bir genelgeyle öğretmenlerin parti işleriyle uğraşmasını yasakladı.
1953. Türk-Alman Milli Atletizm Şampiyonasında Türk atletleri 3 birincilik aldı.
1964. Birleşmiş Milletler Barış Gücü kuşatma altındaki Kıbrıs, Erenköy'e yiyecek ve battaniye ulaştırdı.
1977. İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti 8 Eylül 1977'de istikrar önlemleri paketiyle birlikte zamları da açıklamıştı. Uluslararası Para Fonu, IMF 13 Eylül'de önlemleri yetersiz bulduğunu açıkladı.
1980. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren devlet başkanlığını üstlendi.
Aynı gün Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit Gelibolu'daki Hamzaköy askeri tesislerinde, Necmettin Erbakan İzmir Uzunada'da "güvence" altına alındı. Alparslan Türkeş'e teslim ol çağrısı yapıldı.
1987. Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine, oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.
1993. Sosyalist İktidar Partisi (SİP) kuruldu.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ve İsrail Başbakanı Yitzak Rabin bazı konularda anlaşmaya vardılar. Buna göre, İsrail Gazze ve Jeriko'dan çekilecek, Filistinliler Gazze, Jeriko ve Batı Şeria'nın bir bölümünde kendilerini yönetme hakkına sahip olacak.
Aynı gün İspanya'da yapılan Uluslararası Asturia Film Festivali sonuçlandı. Memduh Ün, "Zıkkımın Kökü" filmiyle en iyi yönetmen ödülünü aldı.
1997. Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Ercan Yıldız'la Şeref Eroğlu altın madalya kazandı.

Bugün Doğanlar:
1874. Müzikteki 12 ton metodunun yaratıcısı Avusturyalı besteci Arnold Schoenberg.

Bugün ölenler:
1871. Tanzimat devri şair ve yazarlarından Şinasi.
1967. ut ve viyolonsel virtüözü, besteci Şerif Muhittin Targan.
1970. gazeteci ve tiyatro tarihçisi Refik Ahmet Sevengil.
1971. Mao Zedong'un halefi ilan edilen Lin Biao, uçak kazasında.
1989. Eski bakan İsmail Rüştü Aksal.
1991. Futbolun "Taçsız Kralı" Metin Oktay, trafik kazasında.

Tarihte Bugün / 14 Eylül

1812. Fransa İmparatoru Napolyon, ordularının başında büyük bir yangının sürdüğü Moskova'ya girdi.
1867. Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayımlandı.
Aynı gün Amerika Birleşik devletleri Başkanı William McKnley New York'ta fuar açarken bir anarşist tarafından vuruldu. 12 saat sonra yerine Theodore Roosevelt geçti.
1930. Son Posta gazetesi sorumlu müdürü Selim Ragıp Bey (Emeç) tutuklandı.
1933. Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı.
1936. Mlli Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak "alfabe" kitabını kabul etti. Alfabe'nin yazarları: Murat Özgün ve İlhan Gökçe.
1944. Radyo istasyonlarının kurulması ve genişletilmesi yasası çıktı.
1954. Fransa, Profesör Tevfik Remzi Kazancıgil'e Legion d' Honneur nişanı verdi.
1956. Akis dergisi toplatıldı.
1963. Ömür boyu hapse mahkum eski Demokrat Parti Milletvekili Zeki Erataman tedavi gördüğü hastaneden kaçtı. Daha sonra Erataman'ın Yunanistan'a iltica ettiği açıklandı.
1969. Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu.
1970. Filistinli gerillalar Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar.
1971. Bilim ve Sosyalizm yayınları sahibi Süleyman Ege Lenin'in "Devlet ve İhtilal" kitabı nedeniyle 7,5 yıla mahkum oldu.
1972.Aşık Mahsuni başbakana hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı.
1974. Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney 1974'de Adana, Yumurtalık ilçesi yargıcını öldürdü.
1980. Sıkıyönetim komutanlıklarınca Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi.
Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş teslim oldu ve Uzunada'ya gönderildi.
1982. Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel bir bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1986. Bülent Ecevit "Demokratik Sol Parti (DSP) ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) birleşirse eşimle birlikte çeker gideriz" dedi.
1996. Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, tutuklu bulunduğu İsviçre'den kendi isteği ile Türkiye'ye getirildi.


Bugün Doğanlar:
1910. Uzun yıllar Marsilya belediye başkanlığı yapan Sosyalist Parti önderi Gaston Defferre.
1934. Kate Millet. Kadın kurtuluş hareketinin öncülerinden ABD'li sanatçı, yazar ilk kitabı Cinsel Politika'yla cins ve cinsiyette iktidar dinamiklerinin rolünü araştırdı.

Bugün Ölenler:
1321. İtalyan şair Dante Alighieri.
1852. Napolyon'u Waterloo'da yenen İngiliz komutan Wellington Dükü.
1966. Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel.
1981. Amerikan asıllı aktris ve Monako Prensesi Grace Kelly, trafik kazasında.
1998. Şair, gazeteci Mehmet Kemal Kurşunlu.

Tarihte Bugün / 15 Eylül

1910. Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.
1917. Başbakan Aleksandr Kerenskiy, Rusya'da cumhuriyet ilan etti.
1923. Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlılardan teslim alındı.
1929. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin ilk sergisi Ankara'da açıldı.
1930. Almanya seçimlerinde Naziler sosyalistlerden sonra ikinci büyük parti durumuna geldi.
1931. Mahatma Gandhi, Londra'da yapılan toplantıda Hindistan'a bağımsızlık verilmesini istedi.
1944. 2. Dünya savaşı sırasında, Britanya savaşının en önemli günüde Kraliyet Hava Kuvvetleri 185 Alman uçağını düşürdüler.
1955. Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.
1961. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası kurulan Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararları açıklandı: Aralarında eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın da bulunduğu 15 idam, 31 ömür boyu hapis, 408 kişiye çeşitli hapis cezaları, 133 beraat. Son oturuma intihara teşebbüs eden eski başbakan Adnan Menderes katılmadı.
1966. Maratoncu İsmail Akçay Balkan şampiyonu, Hüseyin Aktaş ikincisi oldu.
1971. İdam istemiyle yargılanan Salman Kaya 1971'de tahliye edildi.
1975. Beyrut'ta Hıristiyan ve Müslümanlar arasında iç savaş başladı.
1980. 12 Eylül Askeri darbesini izleyen günlerde, grev ve lokavtlar kaldırıldı; işçiler işbaşı yaptı, belediye başkanları görevlerinden alınmaya başladı, yerlerine çoğunlukla subaylar atandı, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Hak-İş'in bankalardaki paraları bloke edildi, sendika yöneticileri ile işyeri temsilcileri teslim olmaya başladı.
1983. Milliyet gazetesi yazarlarından Metin Toker ve yazı işleri müdürü Doğan Heper 3'er ay hapis cezasına çarptırıldılar. Heper'in cezası paraya çevrildi.
1986. Başbakanlık Başdanışmanı Adnan Kahveci "rüşvet pazarında 1 trilyon lira dönüyor" dedi.
1997. Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürme iddiasıyla yargılanan 9 polisten 4'ü tahliye edildi.
2000. Bask Yurdu ve Özgürlüğü Örgütü, ETA lideri Ignacio Gracia Arregui Fransa'da yakalandı.

Bugün Doğanlar:
1890. İngiliz gerilim yazarı, eserleri 1 milyondan fazla basılan Agatha Christie.
1894. "Oyunun Kuralı" filmiyle ünlü, Fransız yönetmen Jean Renoir.

Bugün Ölenler:
1956. Eski Maliye Nazırı Abdurrahman Vefik Sayın 103 yaşında.
1972. Şair Baki Süha Edipoğlu ve besteci Ulvi Cemal Erkin.
1983. Yazar, öğretim üyesi Murat Sarıca.
2000. Ressam Şükriye Dikmen.

Tarihte Bugün / 16 Eylül

Uluslararası Ozon Tabakasını Koruma Günü
1924. Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.
1935. Türk Milli Güreş Takımı 1935'de Balkan Şampiyonu oldu.
1938. Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk harfleriyle yapılmasına karar verildi.
1946. Prof. Ali Fuat Başgil İnsan Haklarını Müdafaa Cemiyeti'ni kurma çalışmalarına başladı.
1948. Türk Sahne Sanatkarları Derneği 1948'de kuruldu.
1949.Yunanistan İç Savaşı sona erdi.
1950. Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO^ya girme başvurusu 1950'de reddedildi.
1953. Maliye Bakanı Hasan Polatkan yabancı sermayeyi Türkiye'ye yatırıma davet etti.
Aynı gün, İlk sinemaskop film gösterimi New York'da yapıldı.
1955. Sıkıyönetim Komutanlığı, 1955'de İzmir'de Sabah Postası gazetesini kapattı. Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü ve başyazarı Orhan Rahmi Gökçe tutuklandı.
1959. Charles De Gaulle Cezayir'in kendi politik geleceğini yapacağı bir referandumla belirlemesini istedi.
1961. Menderes hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan İmralı adasında idam edildiler.
1963. Ahmet Ben Bella Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.
1963'ün son altı ayında, Türkiye'de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 7200'ü Türkiye'den ayrıldı."İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi" 1964'de yürürlükten kaldırıldı. 30 Ekim 1930 tarihli bu sözleşme Türkiye'de yaşayan Yunan uyruklulara bazı ayrıcalıklar tanıyordu.
1966. Turgut Özakman'ın "Duvarların Ötesi" adlı oyunu sosyalizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yasaklandı.
1967. "Doğu Mitingleri"nin ilki Diyarbakır'da yapıldı. Türkiye İşçi Partisi Doğu mitinglerini düzenledi ve destekledi. Cumhuriyet sonrasında ilk kez kitle gösterilerinde Kürt etnik varlığı dillendirilmiş oldu.
1976. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) üyesi işçiler genel greve gittiler. İşçiler, Milliyetçi Cephe hükümetinin çekilmesini istediler, Devlet Güvenlik Mahkemeleri'ni protesto için genel yas ilan ettiler.
1978. İran'da deprem: Bir dakika süren depremde 20.000 kişinin öldüğü açıklandı.
1987. Ozon tabakasındaki delik tehlikeli olmaya başladı. Kanada, Montreal'de 70'den fazla ülke bir araya geldi. Toplantıda, Kloroflorokarbon gazının kullanımının 1999'a kadar yarıya indirilmesi anlaşması imzalandı.
1992. Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal'in başkan yardımcılığına seçildi.
1993. İskenderiye Film Festivali'nde ödül alanlar belli oldu. Serap Aksoy, " En İyi Kadın", Yavuz Özkan, "En İyi Senaryo Yazarı" ödülünü aldı.
Aynı gün Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya, "devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda" yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1997. İstanbul Aksaray'daki emniyet müdürlüğü binasına ikinci kez uzaktan lav roketi ile saldırı düzenlendi.


Bugün Doğanlar:
1816. Sir Charles Thomas Newton. Türkiye'nin güney batısında yürüttüğü kazılarla dünyanın yedi harikasından bir olan Bodrum'daki Halikarnas Müzesi'ni ortaya çıkartan İngiliz arkeolog.
1925. B.B. King. Blues ekolünün gelişimini en çok etkileyenler arasında yer alan siyah Amerikalı caz gitaristi.
1937. Aleksandr Vasilyeviç Medved. Bütün zamanların en iyi serbest stil güreşçisi olarak kabul edilen Rus sporcu. 1964 ile 1972 arasında üç olimpiyatta peşpeşe altın madalya kazanan Meved'in bu başarısına başka bir güreşçi tarafından erişilemedi.
1939. Breyten Breytenbach. Afrikaans dilininin en önemli şairlerinden bir olan Breytenbach ırk ayrımcılığına karşı çıkışından ötürü sürgüne zorlanmış ve Fransa yurttaşlığına geçmişti.

Bugün Ölenler:
1977. Yunan asıllı Amerikan soprano Maris Callas.
1982. Türkiye'nin ilk viyolonselisti ve Devlet Operasının koro şefi Muhittin Sadak.

Tarihte Bugün / 17 Eylül

1934. Türkiye Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti üyeliğine kabul edildi.
1941. İngiliz ve Sovyet işgali altındaki İran'da Şah Rıza tahtan indirildi, yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.
1943. Türkçülük akımının başlıca organı olan Büyük Doğu dergisi yayımlanmaya başladı.
1948. Stern örgütü, Birleşmiş Milletler Filistin Arabulucusu Kolt Folke Bernadotte'yi Kudüs'te öldürdü.
1952. Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman, başyazısında, serbest kura geçilmesini önerdi. Yalman'a göre böylece döviz karaborsası engellenebilecek.
1956. Avukat Celal Tekiner'in "Haksızlığa İsyan" adlı şiir kitabı toplatıldı.
1960. Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya Devrim Ocakları başkanı oldu.
1961. Eski başbakan Adnan Menderes İmralı adasında idam edildi. Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun cenazeleri 1990'da İstanbul'a nakledildi ve devlet töreniyle Topkapı'da yaptırılan anıtmezara defnedildi.
Aynı gün Londra'da nükleer silah karşıtı gösteri yapıldı; 850 kişi tutuklandı.
1967. Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor arasında oynanan futbol maçında olaylar çıktı; 40 ölü, çok sayıda yaralı.
1968. Mihri Belli 5 yıl hapse mahkum oldu. Mihri Belli komünizm propagandası yapmaktan yargılanıyordu.
1980. Nikaraqua'nın eski diktatörü Anastasio Somoza öldürüldü.
Aynı gün Türkiye'de gözaltı süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı.
1982. 15 Eylül'de İsrail ordusunun Ariel Şaron komutasında Lübnan'ı işgalinin ardından 16 Eylül'de Sabra ve Şatilla Filistin mülteci kampları İsrail askerlerince kuşatıldı. İsrail ordusu ve Lübnanlı Hıristiyan Falanjist milislerin işbirliğiyle 40 saat süren katliam 17 Eylül'de sona erdi. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi'nin tespitlerine göre 2750 sivil erkek kadın ve çocuk öldürüldü. Katliam sonrası kampa giren ilk İsrailli gazeteci Amnon Kapeliouk'a göre ölü sayısı 3 binden fazlaydı. Kimi Filistin kaynaklarına göre öldürülenlerin sayısı 7 bini geçiyordu. İsrail ordusuna göreyse ölü sayısı 300 dolayındaydı.
1988. Sol görüşlü 18 mahkum 118 metre tünel kazarak Kırşehir E Tipi Cezaevi'nden kaçtı.
1989. Mardin, Silopi'de 6 köylü PKK militanı oldukları iddiasıyla öldürüldü.
1991. Cumhurbaşkanı Turgut Özal Sabah gazetesine 5 milyar liralık tazminat davası açtı. Sabah gazetesi Özal'ın 1983 seçimlerini kazandıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush'a şükran mektubu yolladığını yazmıştı.
1994. Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda Mustafa Genç ve Ercüment Aslan altın madalya kazandılar.
1996. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, Kuveyt'e 3500 asker gönderdi. Bill Clinton, Irak'ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.


Bugün Doğanlar:
1918. İsrail cumhurbaşkanlarından Haim Herzog.
1931. Oscar ödüllü Amerikalı sinema oyuncusu Anne Boncroft.

Bugün Ölenler:
1967. Sanat tarihçisi Burhan Toprak.
1994. İngiliz düşünür Karl Popper.

Tarihte Bugün / 18 Eylül

1851. Amerikan gazetesi New York Times yayımlanmaya başlandı.
1890. Ertuğrul fırkateyni, Japon sularında şiddetli bir fırtınada battı; 540 denizci öldü.
1908. Şark Demir Yolları'nda grev başladı.
1923. Hindistan Ulusal Kongresi 1923'de sivil itaatsizlik kampanyası başlattı.
1924. Mustafa Kemal Paşa medreselerin açılmasını isteyen hocalara hitaben "Mektep istemiyorsunuz! Halbuki millet onu istiyor. Bırakınız artık bu zavallı millet, bu memleket evladı yetişsin! Medreseler açılmayacaktır; millete mektep lazımdır" dedi.
1937. Nyon Antlaşması 1937'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Nyon Antlaşması Akdeniz'de korsanlık faaliyetlerine karşı ortak önlemleri içeriyordu.
1950. Sabiha ve Zekeriya Sertel'e pasaport verildi; Serteller 1950'de Roma'ya gittiler.
1960. Milli Birlik Komitesi'nin eski iktidar üyelerinin Yassıada'da yargılanmalarına karar vermişti. Kurulan araştırma komisyonları çalışması 1960'de sona erdi. Eski iktidara atfedilecek suçlar Anayasa'yı ihlal, vatana ihanet, 28 Nisan olayları, İsmet İnönü'ye hazırlanan suikastlar, yolsuzluklar ve döviz kaçakçılığı olarak belirlendi.
1961. Yassıada mahkumları Kayseri Cezaevi'ne nakledildi.
1962. Kıbrıs'ta Rauf Denktaş'a suikast girişiminde bulunuldu.
1970. 8 aydır tutuklu öğrenci liderleri Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin 1970'de tahliye edildiler.
1971. Türkiye Güzeli Filiz Vural Avrupa Güzeli seçildi.
1974. Cumhuriyet Halk partisi-Milli Selamet Partisi koalisyonu bozuldu. Bülent Ecevit 1974'de başbakanlıktan istifa etti.
1978. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter öncülüğünde, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin barış anlaşması imzaladılar.
Aynı gün Türkiye'de ATAŞ rafinerisinde grev başladı.
1979. Adana'da öğretmen lojmanları basıldı; 6 öğretmen öldürüldü.
1980. Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ant içti. Üyelerin adları şöyle: Milli Güvenlik Konseyi ve Genel Kurmay Başkanı Kenan Evren, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun.
1981. Fransa'da idam cezası kaldırıldı.
1984. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Abdullah Baştürk serbest bırakıldı.
1988. Irak hükümetinin baskılarından kaçan Kürtler Türkiye'ye sığınmışlardı, Kuzey Irak'tan sığınan Kürtlere Türkçe öğretileceği açıklandı.
1993. Hamza Yerlikaya Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda 26 yıl aradan sonra Türkiye'ye altın madalya kazandırdı.
1997. 89 Ülke kara mayınlarının yasaklanması antlaşmasını onayladı. Amerika Birleşik Devletleri metne imza atmayı reddetti.
2000. İsrail hükümeti, Filistin ile sürdürdüğü barış görüşmelerini durdurduğunu açıkladı.

Bugün Doğanlar:
1909. Gana bağımsızlık lideri ve cumhurbaşkanı Kwame Nhrumah.
1905. Efsanevi İsveçli oyuncu Greta Garbo.
1933. Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve ozan Bob Dylan.

Bugün Ölenler:
1961. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld uçak kazasında.
1970. Rock yıldızı Jimy Hendrix aşırı dozda uyuşturucudan.
1976. Eski milletvekili ve gazeteci Celal Kargılı.
1993. Saz sanatçısı Nida Tüfekçi.

Tarihte Bugün / 19 Eylül

1575. Osmanlı padişahı Sultan 3. Murat İstanbul Rasathanesini açtı.
1922. Mustafa Kemal Paşa'ya Mareşal rütbesi verildi.
1927. Nikaraqua'da ayaklanmacıların lideri Augusto Sandino hükümet kuvvetlerine karşı taaaruza geçti.
1935. Almanya'da Yahudilerin kamu sektöründe çalışmasını yasaklandı.
1944. Finlandiya ile Sovyetler Birliği ateşkes imzaladı.
1951. Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan'a NATO'ya katılma çağrısı yaptı.
1955. Sıkıyönetim Komutanlığı, Ankara'da Ulus gazetesini süresiz, İstanbul'da Hergün, Hürriyet ve Tercüman gazetelerini 15 gün süreyle kapattı.
Aynı gün, Arjantin cumhurbaşkanı Juan Peron askeri bir darbeyle devrildi ve Paraguay'a sürüldü.
1962. İlhan İskender Sanat Armağanı'nı Behzat Budak ve Yıldız Kenter aldı.
1967. 50 gündür süren Singer fabrikası işçilerinin grevi yasal olmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararıyla kaldırıldı.
1970. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı Turgut Özal Devlet Planlama Teşkilatı'nın yeni binasına mescit istedi.
Türk Hava Yolları'nın "Antalya" isimli uçağı Isparta yakınlarında düştü: 154 kişi öldü.
1979. Silahlı kişiler İstanbul'da Hergün gazetesini taradı: 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
1980. Bir yüzbaşıyı öldürme iddiasıyla yargılanan Sedar Soyergin sıkıyönetim mahkemesinde tek duruşmada idama mahkum edildi,
Aynı gün Avrupa Parlamentosu Türkiye - Avrupa Ekonomik Topluluğu ilişkilerini askıya alma önerisini reddetti.
1981. Yahya Demirel Türk vatandaşlığından çıkarıldı.
1982. İsveç'te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olof Palme başbakan oldu.
1985. Meksika'da deprem: 2000 kişi öldü.
1987. 10. Akdeniz Oyunları'nda Serbest Güreş Milli Takımı 6 altın, 1 gümüş madalya kazandı. Böylece, Türkiye, takım halinde şampiyon oldu.

Bugün Doğanlar:
1911. "Sineklerin Tanrısı" ile ünlü Nobel ödüllü İngiliz yazar William Golding.
1922. Çek lokomotif olarak ünlenen 2 kez olimpiyat şampiyonu olan atlet Emil Zatopek.

Bugün Ölenler .
1960. Demokrat Parti eski İstanbul Milletvekili Zakar Tarver, Yassıada'da hapiste.

Tarihte Bugün / 20 Eylül

İtfaiye Haftası
1928. İtalya'da Yüksek Faşist Konsey en yüksek yasama organı oldu.
1937. Türkiye'de ilk resim ve heykel müzesi Dolmabahçe Sarayı'nda açıldı. Açılışı Atatürk yaptı.
1946. Fransa'da Cannes Film Festivali başladı.
Aynı gün Türkiye'de Basın Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1961. Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel "Seçimi yapamazsak milli felaket o zaman olur " dedi.
1970. Amasya Cezaevi'nde mahkumlar ayaklandı.
1971. Mersin Ataş rafinerisinde grev.
1974. Honduras'da kasırga: 10.000 kişi öldü.
1980. Askeri yönetimce Başbakanlığa emekli Amiral Bülent Ulusu atandı. Aynı gün, aranan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Sekreteri Fehmi Işıklar yakalandı.
1981. İran 149 solcu militanı idam ettiğini açıkladı.
1984. Beyrut'ta Amerikan elçiliğine giren patlayıcı yüklü kamyonla intihar saldırısı yapıldı; 40 kişi öldü.
1987. İstanbul'da 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası ilk işçi mitingi İşçiler deri işverenlerinin aldığı lokavt kararını protesto ettiler.
1988. Naim Süleymanoğlu Seul Olimpiyat Oyunları'nda halter dalında 6 dünya rekoru kırdı.
1991. PKK Mardin Vali Konağı'na roketatar attı; ölen ya da yaralanan olmadı.
1992. Özgür Gündem gazetesi yazarı Musa Anter Diyarbakır'da öldürüldü.
1995. Deniz Baykal, Necdet Menzir'in görevden alınma isteğini reddeden Başbakan Tansu Çiller'le yürüttüğü Doğru Yol Partisi (DYP) - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) koalisyon hükümetini bozdu. Tansu Çiller hükümetin istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e verdi.


Bugün Doğanlar:
1934. Oscar ödüllü İtalyan aktris Sophia Loren.

Bugün Ölenler:
1940. İngiliz doğabilimci Denison Ross.
1957. Finlandiyalı besteci Jean Sibelius.
1973. Klasik Türk müziği sanatçısı Burhanettin Ökte.
1985. Halk müziği yorumcusu, opera sanatçısı, besteci ve şair Ruhi Su.
1992. Gazeteci yazar İlhami Soysal.

Tarihte Bugün / 21 Eylül

1792. Devrimci Fransa'da Yasama Meclisi krallığı kaldırdı.
1924. Mustafa Kemal Paşa, "Halk, köylüler bana her yerde iş programını şu iki kelime ile ihtar ettiler; Yol, mektep" dedi.
1943. İnönü Ansiklopedisi'nin ilk fasikülü yayımlandı.
1947. Zonguldak Kozlu kömür ocaklarında grizu patlaması: 48 işçi öldü.
1958. Başbakan Adnan Menderes, Cumhuriyet Halk Partisi'nin parti olmadığını, İsmet İnönü'nün siyaseti bırakması gerektiğini, basının istediğini yazamayacağını söyledi. Menderes, "Bize yumruk atan İsmet Paşa'yı alır layık olduğu muameleyi yaparız" dedi.
1960. 27 Mayıs günü, "Milli Birlik ve Hürriyet Bayramı" olarak kabul edildi.
1962. Kadınlar, artan kadın kaçırma olaylarını protesto yürüyüşü yaptılar. Pankartlardan birinde, "Başkaları ayla, biz ayılarla uğraşıyoruz" yazıyordu.
1964. Malta İngiltere'den bağımsızlığını kazandı.
1976. Polis, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Merkezini aradı, Genel Sekreter Mehmet Karaca tutuklandı. Genel Başkan Kemal Türkler ve 4 yönetici hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı.
1977. Türk Lirası devalüe edildi; dolar 19,25 lira, mark 8,27 lira oldu. Bu, Milliyetçi Cephe hükümetinin bir yılda yaptığı üçüncü devalüasyon oldu.
1980. Orgeneral Haydar Saltık Devlet Başkanı Genel Sekreteri oldu. Aynı gün Başbakan Bülent Ulusu kabinesini açıkladı.
1991. Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel seçim kampanyası gezilerinde ilçelere il olma sözü vermeyi sürdürüyor. Demirel Bandıma'yı 80. il yapacaklarını söyledi.
1995. Jandarma Buca Cezaevi isyanını bastırmak için silah kullandı. Jandarma kurşunuyla 2 tutuklu öldü. Ayrıca, 15 er, 41 tutuklu yaralandı.


Bugün Doğanlar:
1866. "Zaman Makinası", "Dünyalar savaşı" gibi yapıtlarıyla ünlü İngiliz yazar H. (Herbert) G. (George) Wells.

Bugün Ölenler:
1832. İskoçyalı tarihi roman yazarı Walter Scott.
1932. Yazar Ahmet Rasim.
1943. Karikatürist Sedat Nuri İleri.
1953. Gazeteci ve siyasetçi Necmettin Sadak.
1959. Yazar Ruşen Eşref Ünaydın.
1973. Sanat tarihçisi Tahsin Öz.
1975. Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu.
1989. Sinema yönetmeni ve yapımcı Ertem Eğilmez.

Tarihte Bugün / 22 Eylül

1919. Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası kuruldu.
1924. Mustafa Kemal Paşa, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" dedi.
1939. Dikili ve çevresinde deprem:100'den fazla ölü. Dikili ve Karaburun tamamen yıkıldı.
1940. Bakanlar Kurulu, İstanbul'da çıkan Le Journal d' Orient gazetesini yedi gün süreyle kapattı. Gazetenin resmi dış politikaya aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1950. Yeni Baştan gazetesinin kurucusu ve yazarı Aziz Nesin hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. Nesin "Sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın" yapmakla suçlanıyor.
1958. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, "Demokrasiye paydos demeye Demokrat Parti genel başkanının gücü yetmeyecektir" dedi.
1960. Albay Alparslan Türkeş başbakanlık müsteşarlığı görevinden alındı.
1962. Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu'nda İsmet İnönü parti liderliğinden ve başbakanlıktan istifaya davet edildi. İnönü böyle bir niyeti olmadığını açıkladı.
1964. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Yassıada hükümlüsü Refik Koraltan, Rüştü Erdelhun, Selim Yatağan ve Nedim Ökmen'i hastalık nedeniyle affetti.
1970. Polonya'da Dayanışma Sendikası kuruldu.
1975. İçişleri Bakanlığı yasaklanan yayınları içeren 138 sayfalık bir kitap bastırdı.
1980. Kuruluşundan10 yıl sonra Lech Walesa liderliğindeki Dayanışma Sendikası Polonya'da yasallık kazandı.
1984. Gökova Körfezi'nde termik santral kurulmasına karşı çıkan köy kadınları eylem yaptılar.
1985. Fransız hükümeti Greenpeace'e ait "Rainbow Warrior" gemisini Fransız gizli servisi ajanlarının 10 Temmuz1985'de batırdığını kabul etti.
1986. Alparslan Türkeş 12 Eylül askeri darbesi sonrası ilk kez Milliyetçi Çalışma Partisi'nin (MÇP) İstanbul mitinginde konuştu.
1993. New York Metropolitan Müzesi, "Karun Hazinesi"ni Türkiye'ye geri göndermeye karar verdi.
2000. Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel olan İnsan Hakları Raporunu kabul etti.


Bugün Doğanlar:
1885. Alman aktör ve yönetmen Erich von Atroheim.
1791. Elektriğin ana prensiplerini belirleyip, dinamoyu keşfeden İngiliz fizikçi Michael Faraday.

Bugün Ölenler:
1945. Kocaeli Milletvekili Mürsel Bakü ile İstanbul Milletvekili Galip Bahtiyar.
1995. Gazeteci Çetin Özbayrak.

Tarihte Bugün / 23 Eylül

Gece ve Gündüzün Eşitliği - Ekinoks
1925. Mustafa Kemal Paşa, " Güzel bir serpuş olan şapkadan pek az bir müddette dervişler, mürit ve hocalar da memnun kalacaklardır." dedi.
1931. Ekonomik kriz nedeniyle iki gün kapalı kalan Londra Borsası yeniden açıldı.
1941. Bakanlar Kurulu, Vakit gazetesini10 gün süreyle kapattı.
1954. Yeni Ulus gazetesinde yayımlanan yazıları nedeniyle Hüseyin Cahit Yalçın, Cemal Sağlam, İbrahim Cüceoğlu hapis cezalarına, Nihat Erim para cezasına çarptırıldı.
1955. Pakistan, Türk-Irak Karşılıklı İşbirliği Antlaşması'na katıldı. Bağdat Paktı üyeleri Türkiye, Irak ve Pakistan oldu.
1961. Türk Hava Yolları'na ait Tay uçağı Esenboğa yakınlarına düştü, 28 kişi öldü.
1965. İzmit Körfezi'nde bir tanker infilak etti;15 kişi öldü.
1967. Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam'la yardım paktı imzaladı.
1969. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğrencisi Taylan Özgür İstanbul'da polis kurşunuyla öldü. Aynı gün öğrenci lideri Deniz Gezmiş tutuklandı.
1971. Altın Koza Film Festivali'nde sonuçlar de açıklandı; Yılmaz Güney tüm ödülleri aldı.
1973. 18 yıl önce iktidardan bir darbeyle düşürülen Juan Peron yeniden devlet başkanı seçildi.
1986. Başbakan Turgut Özal siyasi yasaklı liderleri, yasaklara uymadıkları için "anarşist"likle suçladı. Aynı gün Manisa Doğru Yol Partisi (DYP) il binasına asılan Süleyman Demirel posteri indirildi.
1987. Irak savaş uçakları Hakkari'nin Çukurca ilçesi Narlı köyünü bombaladı; 3 kişi öldü,18 kişi yaralandı.
1995. Tomris Özden Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) parti meclisi üyeliğinden istifa etmek zorunda bırakıldı. Güneydoğu'da ölen Albay Rıdvan Özden'in eşi Tomris Özden sorunun yalnızca askerlerle çözülemeyeceğini söylemiş ve öldürülen bir PKK militanının kız kardeşiyle el ele tutuşarak barış mesajı vermiş, bir süre sonra CHP'ye girerek Parti Meclisi üyeliğine en yüksek oyla seçilmişti.
1996. Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'nda evli erkeğe zinada ayrıcalık tanıyan maddeyi iptal etti.
1997.Cezayir'de süre giden iç savaşta köy baskını: 200 kişi öldürüldü,100 yaralı. Baskını politik İslamcı grupların yaptığı açıklandı.
2000.İnsan Hakları Derneği (İHD) eski Genel Başkanı Akın Birdal, 2 yıllık hapis cezasını tamamlayarak tahliye oldu.


Bugün Doğanlar:
1932. Altı yaşında iken gözlerini kaybeden Amerikan siyah şarkıcı Ray Charles.

Bugün Ölenler:
1870. En popüler klasik operalardan biri olan Georges Biset'nin "Carmen"inin esin kaynağı olan "Carmen"' romanının yaratıcısı Fransız romancı Prosper Merimee.
1939. Modern psikanalizin kurucusu Avusturyalı ruhbilimci-filozof Sigmund Freud.
1967. Ressam Ali Sami Boyar.
1974. Şilili şair Pablo Neruda, askeri diktatörlükçe gözetim altındayken.

Tarihte Bugün / 24 Eylül

1882. İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.
1933.Türk-Bulgar Dostluk ve Tarafsızlık Anlaşması 5 yıl daha uzatıldı.
1938. Hatay Devleti 'nde genel af ilan edildi.
1947. Hindistan'da Müslüman mültecileri taşıyan tren Pencap sınırında durduruldu, Sihler,1,200 mülteciyi kurşuna dizdi.
1956. Türk Dil Kurumu en iyi yapıt ödülünü Ali adlı romanıyla de Orhan Hançerlioğlu kazandı.
1960. Yüksek Adalet Divanı kuruldu.
1971. İngiltere 90 Rus diplomatı casusluk yaptıkları gerekçesiyle sınır dışı etti.
Kibrıs Harekatı nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Türkiye'ye askeri yardımı kesti. Dışişleri Bakanı Turan Güneş Amerikan Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile görüştü. Kissinger kararı erteletti.
1975. Başbakan Süleyman Demirel "Cumhuriyet Halk Partisi solculuğunu ilan ettiği gün milleti böldü" dedi.
1980. Iraklıların İran'ın Abadan'daki petrol rafinerisini uçurmasıyla İran-Irak savaşı genişledi.
1981. Ermeni militanlar Türkiye'nin Paris Başkonsolosluğu'nu bastılar; güvenlik görevlisi Cemal Özen öldü, Başkonsolos Kaya İnal yaralandı.
1983. Milli Güvenlik Konseyi kamu çalışanları için emeklilik yaşını kadınlarda 45'e, erkeklerde 50'ye yükselten düzenlemeyi yasalaştırdı.
1987. Süleyman Demirel, Doğru Yol Partisi Olağanüstü Kongresinde oy birliğiyle genel başkan seçildi. Demirel,12 Eylül askeri darbesi sonrası, siyasete resmen döndü.
1996. Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde12 siyasi mahkum dövülerek öldürüldü.

Bugün Doğanlar:
1896. "Muhteşem Gatsby" adlı eseriyle ünlü Amerikalı romancı F. Scott Fitzgerald.

Bugün Ölenler:
1973. Şair ve yazar Şükufe Nihal Başaran.
1996. Besteci, ses sanatçısı Zeki Müren.
1999. Hava Kuvvetleri eski Komutanı Orgeneral Muhsin Batur.

Tarihte Bugün / 25 Eylül

1925. İstanbul'da, tulumbacı teşkilatı yerine, modern motorlu itfaiye teşkilatı kuruldu.
1928. Meksika'da öldürülen Başkan Alvaro Obregon'un yerine Emilio Gil başkan seçildi.
1949. Dr. Perihan Çambel, Amerika Birleşik Devletleri Florida Üniversitesi Kanser Araştırma Laboratuvarı patoloji-biyoloji bölümü başkanlığına getirildi.
1950. Bulgaristan'dan Türkiye'ye gelen göçmen sayısı 26.000'i aştı.
Aynı gün Birleşmiş Milletler askerleri Kore'de Seul'u ele geçirdi.
1953. Van'a gitmekte olan Ege uçağı alev alarak düştü; 4 kişi öldü,17 kişi yaralandı.
1956. İstanbul'da istimlak başladı. Başbakan Adnan Menderes "Memleket baştan aşağı yeniden inşa olmaktadır" dedi.
1957. Amerika Birleşik Devletleri'nin Arkansas eyaletinde 9 siyah çocuğun beyazların bulunduğu okula gitmesi beyazlar tarafından protesto edildi. 1,500 beyaz gösterici eylem yaptı; 7 kişi tutuklandı.
1960. Devrik cumhurbaşkanı Celal Bayar, tutuklu bulunduğu Yassıada'da intihara kalkıştı, bir subay tarafından kurtarıldı.
1962. Ortak Pazar Türkiye'ye 300 milyon dolar vermeyi kararlaştırdı.
1979. Cumhuriyet Başsavcılığı 1979'da Milliyetçi Hareket Partisi'nin Batı Almanya'daki faaliyetleri ile ilgili bilgi istedi.
1987. Eski Genelkurmay başkanı emekli Orgeneral Necdet Üruğ "Bazı arkadaşlar görevden alındıktan sonra politika yapıyor. Ben böyle bir şey yapmam, sırlarımla birlikte öleceğim" dedi.
1988. Cezaevlerinde, siyasal hükümlülerin haklarına kısıtlama getiren 1 Ağustos genelgesi uygulanmaya başladı.


Bugün Doğanlar:
1897. Nobel ödüllü Amerikan romancı William Faulkner
1906. Kuşatmadaki şehri anlatan Leningrad senfonisi II. Dünya Savaşı sırasında 1942'de ateş altında ilk kez çalınan Rus besteci Dmitriy Dmitriyeviç Şostakoviç.
1933. Diktatör Franco'nun ölümü sonrasında İspanya'nın demokrasiye geçmesini sağlayan Başbakan Adolfo Suarez.

Bugün Ölenler:
1970. "Batı Cephesinde Yeni Birşey Yok"un yaratıcısı, Alman yazar Erich Maria Remarque.
1975. Sinema sanatçısı Danyal Topatan.

Tarihte Bugün / 26 Eylül

Dil Bayramı
1929. Avusturya şansölyeliğine Hıristiyan Sosyalistler ve milliyetçilerin desteklediği Johann Schober getirildi.
1930. Adana'da Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
1932. Türk Dil Kurultayı toplandı. Yüzyıllar boyunca Türk diline giren yabancı kelimeler Türkçe'den arındırıldı. Dil Bayramı ilk kez kutlandı.
1938. Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda hafif bir rahatsızlık atlattı.
1940. Türk-Rumen Ticaret Antlaşması imzalandı.
1947. İngiltere, 'de Filistinlilerle Yahudilerin kendi geleceklerine kendilerinin karar vermesi gerektiğini açıkladı; Bu nedenle Filistin'i boşaltma kararı aldı.
1962. Sağ eğilimli "Irkçı Türkler Derneği" kuruldu.
1964. Kıbrıs Türk ve Yunan alayları Kıbrıs Barış Gücü emrine verildi.
1971. Yılmaz Güney Altın Koza Film Festivali'nde tüm ödülleri almıştı. Güney Altın Koza ödülünü Türk Hava Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı'na verdi.
1978. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter Türkiye'ye uygulanan ambargoyu kaldıran yasayı onayladı.
1979. Temmuz1979'da; 4 Filistinli gerilla Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basmış, üç kişi ölmüştü. de Filistinli gerillaların yargılanmasına başlandı.
1984. Çin ile İngiltere, Hong Kong'un 1997'de Çin kontrolüne geçmesi için anlaştılar.
1986.Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) üyelerine Anavatan Partisi'ne (ANAP) oy vermeme çağrısı yaptı.
1990. eski Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) müsteşar yardımcısı Hiram Abas İstanbul'da Devrimci-Sol örgütü tarafından öldürüldü.
1997. Yargı sistemini eleştiren sözleri nedeniyle yargılanan Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) savcısı Mete Göktürk Göktürk, beraat etti.
1999. Jandarma Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'de operasyon düzenledi;10 mahkum öldü. Ulucanlar operasyonuna katılan161 jandarma görevlisinin yargılanması sürüyor.
2000. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Emlak, Ziraat ve Halk bankalarının özelleştirilmesine ilişkin kanun hükmünde kararnameyi Bakanlar Kurulu'na iade etti.


Bugün Doğanlar
1898. "Rahpsody in Blue", "Popy and Bess" adlı yapıtlarıyla ünlü Amerikalı besteci George Gershwin.

Bugün Ölenler:
1939. Milletvekili Ali Saip Ursavaş.
1945. Macar besteci Bela Bartok.
1959. Budist bir rahibin vurduğu Sri Lanka başbakanı Solomon Bandaranaika.
1951. Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Yörük Ali Efe.
1974. Milli binici Bedri Böke.

Tarihte Bugün / 27 Eylül

Dünya Turizm Günü
1529. Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu Viyana'yı kuşatmaya aldı.
1568. Barbaros Hayrettin komutasında Osmanlı donanması, 463 yıl önce, Venedik Amirali Andrea Doria'nın donanmasını Preveze'de yendi.
1922. Yunan kralı I. Konstantin Anadolu yenilgisi sonrası tahtını terk etmek zorunda kaldı.
1930. Mustafa Kemal Paşa yeni İsmet Paşa hükümeti ile ilgili bir açıklama yaptı; "Eğer İsmet Paşa, hükümet teşkilini kabulden sureti katiyede imtina etseydi (kaçınsaydı), başvekaleti bizzat deruhte etmekten (üstlenmekten) başka çare kalmazdı" dedi.
1940. Japonya, Almanya ve İtalya'nın askeri paktına katıldı.
1962. Irak Kürt lideri Molla Mustafa Barzani'den kaçan1,500 kişilik Bradost aşireti Türkiye'den iltica talebinde bulundu.
Aynı gün Yemen'de Albay Sallal iktidarı ele geçirdi.
1966. Sanayi Bakanı Mehmet Turgut, sanayicilerden kapitalizm düşmanlarına savaş açmasını istedi.
1970. Arap Zirvesi Mısır'da toplandı; Ürdün Kralı Hüseyin ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ateşkes anlaşması imzaladı.
1973. Seçim gezisi için Isparta'ya gelen Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit taş ve şişe yağmuruna tutuldu.
1976. Ankara'da "DGM'ye (Devlet Güvenlik Mahkemeleri) Hayır" mitingi düzenlendi.
Aynı gün Maden sektörü işverenleri direnişe katılan 483 DİSK'li (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) işçinin işine son verdi.
1995.Genelev sahibi vergi rekortmeni Matild Manukyan'ın otomobilinde bir patlama oldu. Manukyan ağır yaralandı, şoförü öldü.
2000. Sydney Olimpiyat Oyunlarında 85 kilo güreşçisi Hamza Yerlikaya olimpiyat şampiyonu oldu.
Aynı gün İrlandalı yazar James Joyce'un romanı Ulysses'den uyarlanan filme İrlanda'da getirilen yasak, 33 yıl aradan sonra kalktı.

Bugün Doğanlar:
1871. Grazia Deledda. İtalyan edebiyatında verismo (gerçekçilik) akımının önde gelen sanatçıları arasında adı geçen Deledda 1926 Nobel Edebiyat Ödülü'nün de sahibiydi.
1922. Arthur Penn. Smerikan toplumunun karanlık yüzüne ışık tutan filmleriyle dikkati çeken sinema yönetmeni.

Bugün Ölenler:
1917. Fransız ressam Edgar Degas.

Tarihte Bugün / 28 Eylül

1864. Uluslararası İşçiler Derneği (I. Enternasyonal) Londra'da kuruldu.
1937. İtalya'nın faşist Duçesi Benito Mussolini ve Almanyanın Nazi Führeri Adolf Hitler, Berlin'de düzenlenen kitlesel bir gösteride "barışa inandıklarını" söylediler.
Aynı gün Bakanlar Kurulu, Tan gazetesini 10 gün süreyle kapattı. Gazetede Anayasa'nın değiştirileceğine, seçimlerin yenileneceğine dair yazılar yayınlanmıştı.Aynı gün Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği bu tür yayınların asılsız olduğu bildirildi.
1950. Birleşmiş Milletler emrine verilen Kore Birliği Türkiye'den yola çıktı.
1955. Türk Migros İstanbul'da hizmete başladı.
1956. Maliye Bakanlığı, İstanbul'da hazineye ait 10 bin arsa ve 500 binayı satışa çıkardı.
1965. İstanbul Kız Kulesi Milli Savunma Bakanlığı'na devredildi.
1978. Güney Afrika'da, Pieter Willem Botha başbakan seçildi.
Aynı gün Sosyalist Enternasyonal Cumhuriyet Halk Partisi'nin üyelik başvurusunu kabul etti.
1979. Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul öldürüldü.
1982. Halk arasında Banker Kastelli diye anılan Abidin Cevher Özden Tunus'ta yakalandıktan sonra Türkiye'ye getirilerek tutuklandı.
1994. Estonya feribotu; hava koşulları nedeniyle Baltık denizinde battı; 912 kişi öldü.
1995. Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat ile İsrail Başbakanı Yitshak Rabin Batı Şeria'nın Filistin yönetimine devri konusunda anlaştılar.

Bugün Doğanlar:
1923. İtalyan aktör Marcello Mastroianni.
1934. Fransız aktris Brigitte Bardot.

Bugün Ölenler:
1865. Fransız kimya ve biyoloji bilgini Dr. Louis Pasteur.
1941. Milletvekili Necip Ali Küçüka.
1966. Fransız yazar ve şair Andre Breton.
1970. Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdül Nasır.
1984. Eski bakanlardan, gazeteci yazar Cihat Baban.
1987.Klasik Türk müziği sanatçısı Sevim Deran.
1990. Amerikalı cazcı Miles Davis 1990'da;
1993.Şair Tevfik Akdağ 1993'de öldüler.

Tarihte Bugün / 29 Eylül

1911: Osmanlı -İtalyan Savaşı başladı.
1923. Filistin'de İngiliz mandası resmen yürürlüğe girdi.
1929. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği "Ankara Postası" filmi ilk kez İstanbul'da gösterildi.
1933. Komünist Enternasyonal Genel Sekreteri Georgi Dimitrov'un suçlandığı Almanya Meclisi Reichstag'ın yakılması soruşturmasında diğer sanık Marinus van der Lubbe, yangını çıkardığını itiraf etti.
1937. Çin'de Japon tehdidine karşı güçler birleştiriliyor; Milliyetçi General Çan Kay-şek ile Komünist önder Mao Zedong birlikte davranma kararı aldılar.
1939. Polonya askerleri geri çekildi, Varşova teslim oldu.
1960. Demokrat Parti kapatıldı.
1968. Balkan Binicilik Şampiyonası İstanbul'da düzenlendi. Engel atlama yarışmalarında Türkiye takımı birinci oldu.
1976. İstanbul Profilo Fabrikası işçilerine polis müdahale etti.1 işçi öldü.
1979. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) Bursa'da miting düzenledi. Polis mitinge müdahale etti. Genel Başkan Gültekin Gazioğlu ile birlikte 301 kişi gözaltına alındı.
1981. Arayış dergisi yazı işleri müdürü Nahit Duru ile Bakış dergisi yazı işleri müdürü Nazım Kara yetmiş beşer gün hapis cezasına çarptırıldı.
1983.Basına büyük kısıtlamalar getiren yasa tasarısı 12 Eylül askeri yönetiminin atadığı Danışma Meclisi'nde bir dakikada oylanarak yasalaştı.
1984. Sinema yönetmeni Atıf Yılmaz 1984'de "Bir Yudum Sevgi"; bir yıl sonra da "Dul Bir Kadın" adlı filmleriyle iki yıl üst üste Altın Portakal Ödülü'nü aldı.
1986. 1980 askeri darbesi sonrası, Necmettin Erbakan ilk kez Gaziantep'te Refah Partisi (RP) kürsüsünde konuştu.
1994. Sosyolog yazar İsmail Beşikçi Özgür Gündem gazetesinde çıkan bir yazısında bölücülük yaptığı iddiasıyla 2 yıl hapis ve 250 milyon lira para cezasına çarptırıldı.
2000. Güneydoğu'da askerlik yapanların konuştuğu "Mehmedin Kitabı"ında, orduyu küçük düşürdüğü iddiasıyla 2 ila 6 yıl arası hapsi istemiyle yargılanan gazeteci Nadire Mater ile Metis yayınları sorumlusu Semih Sökmen geçen yıl bugün beraat etti.


Bugün Doğanlar:
1547. "Don Kişot"un yaratıcısı İspanyol yazar Miguel de Cervantes.
1901. İtalyan asıllı Amerikalı Nobel ödüllü nükleer fizikçi Enrico Fermi.
1943. Polonya Dayanışma Hareketi lideri Lech Walesa.

Bugün Ölenler:
1902. Fransız romancı Emile Zola,
1985. Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada'nın sertliği ile tanınan komutanı Tarık Güryay.

Tarihte Bugün / 30 Eylül

1924. Mustafa Kemal Paşa, " Memleketin batı bölgesi düşman ayaklarına terk edilmiş ve oradaki halk silaha sarılmış, buranın ahalisi ise memleketin felaketten kurtulması için ayağa kalkmış bir vaziyette idi. Ben işte böyle bir zamanda Erzurum'a geldim. Burada rütbemi, üniformamı attım ve bütün kainata ila ettim ki sine-i millette bir ferdim" dedi.
1930. Sivil tayyareci Vecihi Bey kendi yaptığı tayyare ile Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu.
1940. Karabük Demir-Çelik Fabrikası'nın ilk ürünü pik demirin bir bölümü Romanya'ya satıldı.
1949. Mao Zedong Çin Halk Cumhuriyeti başkanı seçildi.
1956. Soprano Leyla Gencer San Francisco'da konser verdi.
1961. Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1962. Ömür boyu hapse mahkum Demokrat Parti Bolu Milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu tedavi gördüğü hastaneden kaçtı.
1974. Portekiz Devlet Başkanı General Spinola istifa etti.
1976. Profilo Fabrikası'nda işçi direnişinde Yakup Keser adlı işçi öldü.
1978. Başbakan Bülent Ecevit ilk "Köy-Kent" uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesinde başlattı.
1980. Milli Güvenlik Konseyi, emekli amiral Bülent Ulusu başkanlığındaki yeni hükümetin programını kabul etti.
1983. Milli Güvenlik Konseyi Çanakkale Zincirbozan'da zorunlu ikamet ettirilen 16 siyasinin serbest bırakılmasına karar verdi.
1991. İstanbul Metrosunun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.
1996. Refah Partisi (RP) Rize Milletvekili Şevki Yılmaz, "Türkiye'nin yüzde 99'u Hizbullahtır. Hizbullah olmayan Hizbülşeytandır" dedi.
1997. "Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık" eylemi yeniden başladı. Amaç "Suçlanan milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırılana kadar" eylemi sürdürmekti. Katılım öncekine oranla düşük oldu.
2000. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 11. Olağan Kurultay'ında genel başkanlık için üç tur oylama yapıldı. Sonuçta, Deniz Baykal 543 oy alarak genel başkanlığa seçildi.

Bugün doğanlar:
1208. Mevlana Celalettin Rumi Belh.

Bugün ölenler;
1953. Alman Sosyal Demokrat Partisi lideri Ernst Reuter.
1955. Amerikalı aktör James Dean geçirdiği trafik kazasında 24 yaşında,
1960. Eski İstanbul Emniyet Müdürü Faruk Oktay Yassıada'da geçirdiği kalp krizi sonucu,
1978. Edebiyat tarihçisi Profesör Ali Nihat Tarlan
1999. Eski Milli Eğitim ve Kültür bakanlarından Bolu milletvekili Avni Akyol.

Tarihte Bugün / 30 Eylül

1924. Mustafa Kemal Paşa, " Memleketin batı bölgesi düşman ayaklarına terk edilmiş ve oradaki halk silaha sarılmış, buranın ahalisi ise memleketin felaketten kurtulması için ayağa kalkmış bir vaziyette idi. Ben işte böyle bir zamanda Erzurum'a geldim. Burada rütbemi, üniformamı attım ve bütün kainata ila ettim ki sine-i millette bir ferdim" dedi.
1930. Sivil tayyareci Vecihi Bey kendi yaptığı tayyare ile Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu.
1940. Karabük Demir-Çelik Fabrikası'nın ilk ürünü pik demirin bir bölümü Romanya'ya satıldı.
1949. Mao Zedong Çin Halk Cumhuriyeti başkanı seçildi.
1956. Soprano Leyla Gencer San Francisco'da konser verdi.
1961. Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1962. Ömür boyu hapse mahkum Demokrat Parti Bolu Milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu tedavi gördüğü hastaneden kaçtı.
1974. Portekiz Devlet Başkanı General Spinola istifa etti.
1976. Profilo Fabrikası'nda işçi direnişinde Yakup Keser adlı işçi öldü.
1978. Başbakan Bülent Ecevit ilk "Köy-Kent" uygulamasını Bolu'nun Mudurnu ilçesinde başlattı.
1980. Milli Güvenlik Konseyi, emekli amiral Bülent Ulusu başkanlığındaki yeni hükümetin programını kabul etti.
1983. Milli Güvenlik Konseyi Çanakkale Zincirbozan'da zorunlu ikamet ettirilen 16 siyasinin serbest bırakılmasına karar verdi.
1991. İstanbul Metrosunun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.
1996. Refah Partisi (RP) Rize Milletvekili Şevki Yılmaz, "Türkiye'nin yüzde 99'u Hizbullahtır. Hizbullah olmayan Hizbülşeytandır" dedi.
1997. "Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık" eylemi yeniden başladı. Amaç "Suçlanan milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırılana kadar" eylemi sürdürmekti. Katılım öncekine oranla düşük oldu.
2000. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 11. Olağan Kurultay'ında genel başkanlık için üç tur oylama yapıldı. Sonuçta, Deniz Baykal 543 oy alarak genel başkanlığa seçildi.

Bugün doğanlar:
1208. Mevlana Celalettin Rumi Belh.

Bugün ölenler;
1953. Alman Sosyal Demokrat Partisi lideri Ernst Reuter.
1955. Amerikalı aktör James Dean geçirdiği trafik kazasında 24 yaşında,
1960. Eski İstanbul Emniyet Müdürü Faruk Oktay Yassıada'da geçirdiği kalp krizi sonucu,
1978. Edebiyat tarihçisi Profesör Ali Nihat Tarlan
1999. Eski Milli Eğitim ve Kültür bakanlarından Bolu milletvekili Avni Akyol.

Tarihte Bugün / 1 Ekim

" Dünya Çocuk Günü "
1936. General Franco, İspanya milliyetçi hükümetinin başına geçti.
Aynı gün Türkiye'de Pazarlıksız Satış Kanunu uygulaması başladı.
1942. Bakanlar Kurulu eğlence yerlerinin akşam saat onda kapatılması kararını verdi.
1946. Nürnberg duruşmaları sona erdi. 12 Nazi ölüm, Rudolf Hess ömür boyu cezası aldılar.
1947. Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti kuruldu.Başkan Profesör Ali Fuat Başgil. Cemiyetin amacı, siyasete karışmaksızın her türlü totaliter gidişe ve taassuba karşı çıkmak olarak açıklandı.
1949. Mao Zedong önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1952. Amerikalı askerler, Güneybatı Kore'de gösteri yapan esir Çinlilere ateş açtı; 52 ölü, 140 yaralı.
1956.Yazar Eflatun Cem Güney Andersen Masal Ödülü'nü kazandı.
1960. Nijerya bağımsızlığını ilan etti.
1961. Türkiye'nin Beyrut Büyükelçiliği'ne bomba atıldı. Bombayı Nasırcıların attığı belirlendi. Bunun üzerine Mısır'ın Ankara büyükelçisinden Türkiye'yi terk etmesi istendi ve Kahire'deki Türkiye büyükelçisi geri çağrıldı.
1963.Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Ben Bella, Cezayir'deki Fransızlara ait tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.
1964. İstanbul Üniversitesi Senatosu, öğrenci tepkisi üzerine, harç zammını geri aldı
1972. Boksör Cemal Kamacı, 63,5 kiloda Avrupa şampiyonu oldu
1976. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER genel merkez ve şubeleri kapatıldı.
1979. Niğde Cezaevi'nde 300 tutuklu açlık grevine başladı.
1985. İsrail, Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü, FKÖ bürolarına hava saldırısı yaptı; 50 kişi
öldü.
1987. Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.
1995.Afyon, Dinar'da Richter ölçeğine göre 6,1 şiddetinde deprem oldu; 90 kişi öldü, 250 kişi yaralandı. Başta kamu binaları olmak üzere 4000 bina yıkıldı.

Bugün Doğanlar:
1867. Fernand Pelloutier. Anarako-sendikalist hareketin felsefe yöntemi üzerinde derin etkileri olan, önde gelen Fransız işçi hareketi örgütçüsü ve teorisyeni.
1935. Julie Andrews. Dört oktavlık sesi ve oyunculuk yeteneğiyle tanınan İngiliz sahne sinema ve müzik sanatçısı.
1924. Jimmy Carter. ABD'nin 39. Başkanı (1977-81).


Bugün Ölenler:
1931. Ressam Ruhi Arel,
1950. Şair Ali Faik Ozansoy.
1957. Meclis eski başkanlarından Abdülhalik Renda.

Tarihte Bugün / 2 Ekim

1923 İstanbul'un Müttefik Kuvvetlerince Boşaltılması
1924 Milletler Cemiyeti’nin 47 üyesi zorunlu tahkim yasasını onayladı.
1935 Mussolini’nin askerleri Habeşistan’a girdi.
1950 İngiliz şarkıcı Sting doğdu.
1957 Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nin temeli atıldı.
1958 Fransız kolonisi Gine, bağımsız bir cumhuriyet oldu.
1963 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Refet Bele öldü.
1976 Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu Muhammed Ali Clay istanbul’a geldi.
1983 AIDS hastası ABD’li oyuncu Rock Hudson, Beverlly Hils’deki evinde öldü.
1984 12 Eylül 1980 sonrasının ilk grevi, Tuzla’da iki tersanede başladı.
1989 TV-3 ile GAP TV yayına başladı.
1992 Ege Denizi’ndeki tatbikatlar sırasında, ABD’ye ait uçak gemisinden atılan iki füze Muavenet Muhribi’ne isabet etti; olayda gemi komutanıyla birlikte 5 denizci öldü.

Tarihte Bugün / 3 Ekim

1922. Mudanya Konferansı, 79 yıl önce bugün başladı.Mütareke,11 Ekim1922'de imzalandı.
1926. Atatürk'ün ilk heykeli İstanbul Sarayburnu'na kondu.
1930. Mustafa Kemal Paşa "Milletin umumi temayyülü benim şu veya bu zaruret karşısında başvekil olmamı icap ettirirse bu vazifeyi kemal-i tevazu ve minnetle ifaya hazırım" dedi.
1952. İngiltere ilk atom bombası denemesini Monte Bello adasında yaptı.
1953.4 Nisan1953'de; Çanakkale açıklarında İsveç Bandıralı Naboland gemisiyle çarpışarak batan ve 81 denizcinin ölümüne neden olan Dumlupınar denizaltısı kazasıyla ilgili dava sonuçlandı. Naboland kaptanı 6 ay ağır hapse mahkum edildi, Dumlupınar komutanı yüzbaşı Sabri Çelebioğlu beraat etti.
1960. Yüksek Adalet Divanı Yassıada'da çalışmalarına başladı.
1966. İstanbul Kadıköy'deki son tramvay hattı kaldırıldı.
1967. Kuzey Vietnam Amerika Birleşik Devletleri'nin barış görüşmeleri önerisini reddetti.
1968. Fenerbahçe futbol takımı İngiltere şampiyonu Manchester City'yi İstanbul'da 2-1 yendi.Fenerbahçe, Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda ikinci tura yükseldi.
1969. "Edirne" adlı belgesel film Uluslararası Turistik Filmler Festivali'nde altın madalya kazandı. Film, Yapı ve Kredi Bankası hazırlamıştı.
1971. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri arasında kısa adı SALT olan Stratejik Silahları Sınırlama Antlaşması imzalandı.
1980. Eski başbakanlardan Nihat Erim'i öldürenlerin yakalandığı açıklandı. Erim 19 Temmuz 1980'de öldürülmüştü.
1981. Belfast'ta, İrlanda Cumhuriyet Ordusu ( IRA) tutuklularının yaptığı açlık grevi bitti. Açlık grevi 7 ay sürmüş ve aralarında efsanevi militan Bobby Sands'in de bulunduğu 10 IRA üyesi ölmüştü.
1984. Devrimci-Yol davasında yargılanan ve idam cezasına çarptırılan Hıdır Aslan ve İlyas Has'ın cezası Meclis'te onaylandı.
1990. Doğu ve Batı Almanya birleşti.
1994. II. Nükleer Karşıtı Kongre İstanbul'da toplandı.
1997. Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Muhammed Emin Tokcan ile Viskhan Abdurrahmanov firar etti.

Bugün Doğanlar:
1941.'"Twist" dansının yaratıcısı Amerikalı şarkıcı Chubby Checker.

Bugün Ölenler:
1984. Yazar Muazzez Tahsin Berkant.
1993. Diplomat, yazar ve Türkiye Barış Derneği Başkanı Mahmut Şerafettin Dikerdem.

Tarihte Bugün / 4 Ekim

Dünya Hayvanları Koruma Günü
1789. Parisli kadınlar Versailles Sarayı'na yürüdü.
1905. Orville Wright 33 dakika uçakla uçarak ilk uçan adam unvanını kazandı.
1922. Himaye-i Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu. Dünyada ise ilk dernek 100 yıl önce İngiltere'de kurulmuştu.
1926. Medeni Kanun yürürlüğe girdi.
Aynı gün Amerika Birleşik devletleri Başkanı Harry Truman Türkiye'ye yapılan yardımları açıkladı: 75.250.000 dolar karşılığı 140 bin ton malzeme.
1957. Sovyetler Birliği ilk yapay uydu, Sputnik 1'i uzaya fırlattı.
1959. Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran'da yapıldı. Türkiye 57 ve 62 kiloda madalya aldı ve takım halinde dünya ikincisi oldu.
Aynı gün Sovyet uzay roketi Luna-3, Ayın görünmeyen yüzünün ilk fotoğraflarını çekti.
1965. Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara'nın emperyalizme karşı savaşmak için Küba'dan ayrıldığını açıkladı.
1968. Üniversitelerde boykotlar sürüyor. Ankara'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve İdari İlimler Fakültesi'nde boykot başladı.
1973. Milli Selamet Partisiyle ilgili soruşturma açıldı.
1974. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, 30 Eylül 1974'de, hükümet kurma görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi. Demirel, hükümeti kuramadı ve görevi iade etti.
1978. Madenlerin devlet eliyle işletilmesi yasası Cumhuriyet Senatosu'nda kabul edildi.
Aynı gün Bakanlar Kurulu 4 Amerikan üssünün açılmasına karar verdi.
1986. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını kabul etti.
1992. Kuzey Irak'taki Kürt Parlamentosu Federe Kürt Devleti kurulduğunu açıkladı.
1993. Rusya Federasyonu'nda Boris Yeltsin'e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento binasını bastı. Moskova'da olağanüstü hal ilan edildi.
1996. Gökova, Yatağan ve Yeniköy Santralleri yargı kararına rağmen çalıştırılıyordu. Greenpeace protesto eylemi yaptı.

Bugün Doğanlar:
1881. Finlandiya Komünist Partisi'nin kurucularından ve Komünist Enternasyonal (Komintern) Genel Sekreterlerinden Otto V. Kuusinen.
1895. Asıl adı Joseph Francis Keaton olan Amerikalı sessiz film yıldızı Buster Keaton.
1946. Sıradan rollerde oynarken parlayan ve derin ve karmaşık karakterleri canlandırmada gösterdiği başarıyla 1995 Oscar ödülünü kazanan Amerikalı sinema oyuncusu Susan Sarandon.

Bugün ölenler:
1947. 1918 Nobel ödülü sahibi Alman fizikçi Max Planck.
1955. Yunanistan Başbakanı Mareşal Papagos.
1964. Sinema sanatçısı Ahmet Tarık Tekçe.
1990. Ressam Agop Arad.

Tarihte Bugün / 5 Ekim

Dünya Öğretmenler Günü
1908. Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1925. İlk Cumhuriyet altını İstanbul darphanesinde basıldı. Basılan ilk para Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.
1926. Türkiye'de ilk uçak fabrikası açıldı.
1926. İngiltere'de grevdeki 250.000 madenci işbaşı yaptı.
1930. Dünyanın en büyük hava gemisi R.101 havada patladı: 44 kişi öldü.
1939. Ankara Radyosu Fransızca yayın yapmaya başladı. Daha önce Yunanca, Farsça, Arapça, Bulgarca yayınları yapılıyordu..
1947. Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları sonuçlandı; Türkiye birinci oldu.
1953. Türkiye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine 40 oyla üye seçildi.
1959. Türkiye Gazeteciler Sendikaları Federasyonu Başkanı Mesut Özdemir istifa etti. Özdemir, basına yönelik baskıları ve gazetecilerin güç çalışma koşullarını protesto ettiğini açıkladı.
1964. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 7 Yassıada hükümlüsünü affetti. Affedilen hükümlüler; Namık Argüç, Selahattin İnan, Hilmi Dura, Samet Ağaoğlu, Osman Kavrakoğlu, Dilaver Argun, Bahadır Dülger.
1968. Kısa adı DÖB olan Devrimci Öğrenciler Birliği kuruldu.
1970. Enver Sedat, Mısır devlet başkanı oldu.
1972. İstanbul'daki Demir Döküm fabrikasında 2500 işçi greve çıktı.
1988. Galatasaray futbol takımı Rapid Wien'i kendi sahasında 2-0 yendi. Galatasaray Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda 2. tura yükseldi.
1994. 31. Antalya Altın Portakal Film Yarışması sonuçlandı. En iyi kadın oyuncu ödülünü Türkan Şoray, en iyi erkek oyuncu ödülünü Mehmet Aslantuğ ile Sadri Alışık aldılar.
Aynı gün Sosyal Demokrat Halkçı Partili, Meclis Başkan vekili ve Tunceli Milletvekili Kamer Genç, Güvenlik güçlerinin Tunceli köylerine operasyon düzenleyerek 17 köyü tamamen yaktığını öne sürdü.
1995. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş Kürt sorununun çözümü için IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) ve BASK modellerinden ders alınmasını söyleyen iş adamı Sakıp Sabancı'ya "Çizmeden yukarı çıkıyorsun" dedi.
1997. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek'in yönettiği Hamam filmi aldı.

Bugün Doğanlar:
1936. Çek oyun yazarı ve 1988'den beri Çek Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Vaclav Havel

Bugün Ölenler:
1880. "Hoffmann'ın Masalları"nın yaratıcısı, Alman asıllı Fransız besteci Jacques Offenbach.
1978. Tangolarıyla ünlü besteci Hasan Fehmi Ege.

Tarihte Bugün / 6 Ekim

1923. Amerikalı astronom Hubble Andromeda Galaksisi'ni keşfetti.
1928. Çan Kay Şek Çin cumhurbaşkanı oldu.
1964. Birinci Antalya Altın Portakal Film Şenliği başladı.
1970. Adana'da Güney Sanayi Fabrikası'nda çalışan 3500 işçi 300 memuru rehin aldı.
1973. Mısır ve Suriye iki cepheden İsrail'e karşı saldırıya geçti.
1980. Milli Güvenlik Konseyi sağ görüşlü Mustafa Pehlivanoğlu ve firari İsa Armağan ile sol görüşlü Necdet Adalı ve firari Kemal Ergin'in idam kararlarını onayladı.
1981. Mısır cumhurbaşkanı Enver Sedat, askeri bir tören sırasında öldürüldü. Suikastı Müslüman Kardeşler üstlendi.
Aynı gün Türkiye'de Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan tutuklandı.
Aynı gün Askeri Yargıtay savcı Nihat Gerçek'i öldüren sağ görüşlü Şerafettin Top hakkındaki ölüm cezasını onayladı.
1984. Sol görüşlü İlyas Has İzmir'de idam edildi.
1987. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel'i Çankaya Köşkü'ne kabul etti. Demirel, Evren'e "Maziyi unutalım" dedi.
1990. Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Parti Meclisi üyesi Doçent Dr. Bahriye Üçok, kargoyla gönderilen bombalı paketin patlaması sonucu öldü. Üçok 1971'de kontenjan senatörü, 1977'de Cumhuriyet Halk Partisi Ordu milletvekili seçilmişti. "İslam'dan Dönenler, Yalancı Peygamberler" ve "İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar" kitaplarıyla da tanınıyordu.
1999. 36. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En İyi Film Ödülü'nü Tomris Giritlioğlu'nun yönettiği "Salkım Hanımın Taneleri" aldı. En iyi erkek oyuncu Uğur Polat, en iyi kadın oyuncu ise Başak Köklükaya seçildi.

Bugün Doğanlar:
1887. Fransız mimar Le Corbusier.
1887. Kon-Tiki yelkenlisiyle üç buçuk ayda 5 bin mil yol katederek Güney Amerika'dan Tahiti'ye giden Norveçli kaşif Thor Heyerdahl.

Bugün Ölenler:
1923. Damat Ferit Paşa.
1932. Şair Tokadizade Şekip Bey.
1964. Karikatürist Kosma Togo.
1968. Şair, yazar ve psikolog Sabri Esat Siyavuşgil.
1969. Cumhuriyet gazetesi sahibi ve gazeteci Doğan Nadi.
1993. İş adamı Nejat Eczacıbaşı.

Tarihte Bugün / 7 Ekim

1571. Hıristiyan Birleşik donanması ile, İnebahtı'da karşılaşan Osmanlı donanması yenildi.
1908. Osmanlı yönetimine başkaldıran Girit adası Yunanistan ile birleşti.
1926. İtalya'da faşist parti devlet partisi olduğunu açıkladı; her türlü muhalefet yasaklandı.
1928. İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.
1940. Alman ve İtalyan askerleri Romanya'yı işgal etti.
1949. Demokratik Almanya Cumhuriyeti kuruldu.
1954. Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı. Aralarında Mihri Belli ve Zeki Baştimar'ın da bulunduğu 131 sanık 1-10 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
Aynı gün Suna Kan, Cenevre'de yapılan uluslar arası keman yarışmasında birinci oldu.
1962. Diyarbakır'ın Suriçi mevkii "müze bölge" ilan edildi.
1980. Sol görüşlü Necdet Adalı ile sağ görüşlü Balgat katliamı sanığı Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi. 12 Eylül askeri darbesi sonrası 1980-1984 yılları arasında 50 kişi idam edildi. Kenan Evren'in "Hainleri asmayıp da besleyecek miyiz" sözü belleklerde yer etti.
1981. Antalya'da yapılan Altın Portakal Film Yarışması'nda Sinan Çetin'in "Çirkinler de Sever" filmi birinci oldu.
1986. Bülent Ecevit, hakkında açılan 31 soruşturma ve iki dava ile ilgili olarak 33 ifade verdi.
1987. Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP) birleşerek Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı.
1989. 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. "Uçurtmayı Vurmasınlar" filmi 5 dalda ödül aldı.
1991. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Basın Ataşesi Yardımcısı Çetin Görgü öldürüldü. Olayı 17 Kasım örgütü üstlendi.
1993. Madonna İstanbul'da. Ünlü pop yıldızı İstanbul İnönü Stadı'nda 50 bin kişiye konser verdi.
1996. Vicdani retçi Osman Murat Ülke tutuklandı.

Bugün Doğanlar:
1885. Atom bombasını yapanlardan,Danimarkalı nükleer fizikçi Niels Bohr.
1931. Nobel barış ödülü sahibi Güney Afrikalı rahip Desmond Tutu.

Bugün Ölenler:
1849. Amerikalı yazar ve ozan Edgar Allen Poe.
1936. Son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa.
1985. Besteci ve orkestra yöneticisi Cemal Reşit Rey.
1989. Amerikalı aktris Bette Davis.

Tarihte Bugün / 8 Ekim

1951. Birinci Akdeniz Oyunları sona erdi. Türkiye serbest güreşte 8 sıklette altın madalya alarak takım halinde şampiyon oldu.
1958. Pakistan'da Eyüp Han darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1971. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Ortam dergisini süresiz kapattı.
1974. Profesör İhsan Doğramacı Uluslar arası Çocuk Doktorları Derneği başkanlığına seçildi.
1984. İstanbul'da çeşitli fakültelerde okuyan 1,000 kadar öğrenci, Meclis'e bir dilekçe gönderdi. Dilekçede, Yüksek Öğrenim Kurulu, YÖK, bağlantılı sorunlar iletildi.
1987. 24. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Altın Portakal'ı Yavuz Turgul'un yönettiği "Muhsin Bey" filmi aldı. En iyi erkek oyuncu, Şener Şen, en iyi kadın oyuncu Türkan Şoray seçildiler.
1990. Üniversitelerin açılış törenlerinde alternatif tören yapmak isteyen öğrenciler engellendi; çok sayıda öğrenci gözaltına alındı.
1992. Türkiye, Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasına karşı olduğunu açıkladı.
1996.Barış İçin Bir Milyon İmza girişimi başladı.

Bugün Doğanlar:
1941. Jesse Jackson. Amerikanın önde gelen yurttaş hakları önderlerinden rahip ve siyasetçi Jackson, ABD Başkanlık seçimlerinde önemli bir oy desteği kazanabilen ilk siyah politikacı aynı zamanda. 1983-84 ve 1987-88 başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti'den başkan adaylığına aday olan Jackson seçimleri küçük farklarla beyaz adaylara karşı kaybetti.
1895. Arjantin devlet başkanlarından Juan Peron..

Bugün Ölenler:
1754. "Tom Jones" romanının yazarı, İngiliz romancı Henry Fielding.

Tarihte Bugün / 9 Ekim

Dünya Posta Günü.1985'den bu yana kutlanıyor.
1944. İngiltere, Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği "Birleşmiş Milletler"adlı bir örgüt kurulacağını açıkladılar. Örgütün görevi savaş sonrası barışı planlamak olacak.
1953. Amerikalı kadın yüzücü Florance Chadwick, Çanakkale Boğazı'nın Naraburnu ile Eceabat arasını1 saat 50 dakikada yüzdü.
1962. İstanbul'da 8 bin kişi Beyazıt'tan Taksim'e yürüdü. Yeni İstanbul gazetesi önünde sağ basını protesto etti.
1967. Arjantinli gerilla lideri, Küba Devrimi'nin önderlerinden Ernesto Che Guevara Bolivya'da öldürüldü.
1971. Deniz Gezmiş ve17 arkadaşı idama mahkum edildi.
1972. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi asistanı Uğur Mumcu cezaevinden çıktı.
1978. Ankara Bahçelievler'de gece yarısı silahlı kişiler bir evi bastı. Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efraim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Ersan ve Salih Gevenci'yi öldürüldü. Sanıklar Duran Demirkiran ile Ömer Özcan'in12'ser yil 6'sar ay, Ahmet Ercüment Gedikli ömür boyu hapse ve Haluk Kırcı idam cezasına çarptırıldılar.
1983. Milli Güvenlik Kurulu yetkilerini düzenleyen yasa çıktı. Böylece,1961'den beri yürürlükte Kurulun yapısı "danışma" ile sınırlı olmaktan
çıkarıldı.
1988. Kara Sevdalı Bulut filminin gösterimi yasaklandı.
Aynı gün Kültür Bakanlığı, 36 sanatçıyı "devlet sanatçısı" ilan etti. Yaşar Kemal, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Hüseyin Gezer, Füreya Koral, Zühtü Müritoğlu ve Lütfi Ömer Akad bu unvanı reddettiler. Yaşar Kemal "adı ne olursa olsun, bana verilen hiçbir payeyi,
ülkemiz demokrasiye kavuşana kadar kabul etmeyeceğim "dedi.
1994. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş, parti kongresinde Nazım Hikmet şiirleri okudu.
1997. Nobel Edebiyat Ödülü İtalyan oyun yazarı Dario Fo'ya verildi.
Aynı gün Türkiye'de Kayseri Belediye Başkanı Şükrü Karatepe1 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bugün Doğanlar
1835. Senfonik şiirleri ve "Samson ve Dalila" operasıyla ünlü Fransız besteci Camille (Charles-). Saint-Saëns.

Bugün Ölenler:
1967. Fransız yazar Andre Maurois.
1977. Belçikalı şarkıcı Jacques Brel.
1989. Yazar Yusuf Atılgan.
1993. Ressam ve sanat eğitimcisi Cemal Bingöl.

Tarihte Bugün / 10 Ekim

Dünya Ruh Sağlığı Günü
1903. Kadın hakları mücadelesinin dünyadaki ilk öncülerinden Emmeline Pankhurst, İngiltere'de kadınların kurtuluşu mücadelesini yürütmek üzere "Toplumsal ve Siyasal Kadın Birliği"ni kurdu.
1965. Genel seçimler sonuçlandı: Adalet Partisi 240 milletvekili ile çoğunluğu elde etti. Cumhuriyet Halk Partisi134, Millet Partisi 31, Yeni Türkiye Partisi19, Türkiye İşçi Partisi15, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi11 milletvekili çıkardı. Türkiye tarihinde ilk kez bir sosyalist parti, Türkiye İşçi Partisi 15 milletvekili ile Meclis'te grup kurmaya hak kazandı
1969. Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu, DEV-GENÇ adını aldı.
1975. Bandırma Sülfirik Asit Fabrikası'nda direniş başladı.
1976. Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin hukuki varlığı resmen sona erdi.
1984. Başbakan Turgut Özal, İngiliz yayın kuruluşu BBC'ye, "Türkiye'de siyasi tutuklu olmadığını" söyledi.
1988. Dolar1845 liraya çıktı. Merkez Bankası ilk kez müdahale kararı aldı. Müdahaleye rağmen ertesi gün serbest piyasada dolar1975 liraya fırladı.
1993. Andreas Papandreu 74 yaşında Yunanistan başbakanı seçildi.
1997. Meksika'da Pauline Kasırgası: 200 ölü.

Bugün Doğanlar:
1813. "La Traviata", "Aida" ve "Rigoletto" operalarının yaratıcısı İtalyan besteci Guesseppe Verdi.
1930. İngiliz oyun yazarı Harold Pinter.

Bugün Ölenler:
1964. Eski bakanlardan, gazeteci, yazar Cemil Sait Barlas.
1970. Fransız siyasetçi Edouard Daladier.
1977. Tarihçi İsmail Hakkı Uzunçarşılı.
1985. Amerikalı aktör ve film yönetmeni Orson Welles.
1989. Milliyet gazetesi eski sahibi Ercüment Karacan.
1995. Sinema sanatçısı Kadir Savun ve şair, yazar Şemsi Belli.

Tarihte Bugün / 11 Ekim

1899. Boer savaşı Güney Afrika'da başladı.
1922. Mudanya Mütarekesi imzalandı.
.
1926. Kıyafet Kanunu kabul edildi.
.
1939. Fransa Başbakanı Edouard Daladier Adolf Hitler'in barış önerisini reddetti.
1948. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Ulusal Komisyonu, UNESCO kuruldu.
1959. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü "nereden buldun" yasasına karşı olduğunu açıkladı.
1963. Batman'da bir petrol damarı daha bulundu.
1972. Adalet Bakanlığı, basınla ilgili bir yasa tasarısı hazırladı. Tasarıya göre basına sert ve ağır tedbirler getirilecek.
1976. Çİn'de, aralarında Mao Zedong'un eşi Çiang Çing'in de bulunduğu dört politbüro üyesi darbe yapmayı planladıkları gerekçesiyle tutuklandı.
1979. Gazeteci Abdi İpekçi cinayeti zanlısı Mehmet Ali Ağca'nın yargılanmasına başlandı.
1980. Cezayir'de deprem: 20.000 kişi öldü.
Aynı gün uzayda185 gün kalarak rekor kıran Sovyet kozmonotları dünyaya döndü.
1980. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş ve Partili 28 parlamenter tutuklandı.
1980. Yönetmen Ali Özgentürk'ün "Hazal" filmi 29. Uluslararası Mannheim Film Festivali'nde 3 ödül aldı.
1981. Yönetmen Erden Kıral'ın Bereketli Topraklar Üzerinde adlı filmi Avrupa Film Festivali'nde birinci oldu.
1982. Alparslan Türkeş 12 Eylül 1980 sonrasında tutuklu olarak yargılandığı askeri mahkemede, "Fikrimiz iktidarda, biz zindandayız" dedi.
1984. Avrupa Parlamentosu, Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu Karma Parlamento Komisyonu'nun yeniden kurulmasına karar verdi, fiili çalışmayı askıya aldı.
1992. Turgut Kazan üçüncü kez İstanbul Barosu başkanlığına seçildi.

Bugün Doğanlar:
1884. Amerikan insan hakları savunucusu Eleanor Roosevelt.
1885. Nobel ödüllü Fransız yazar François Mauriac.
1928. Film müziği bestecisi, İtalyan müzikçi Ennie Morricone.

Bugün Ölenler:
1689. Rus çarı büyük Petro.
1938. Siirt Milletvekili İsmail Müştak Mayakon.
1963. Ünlü Fransız şarkıcı Edith Piaf ve Fransız yazar ve ozan Jean Cocteau.
1968. eski dışişleri bakanlarından Selim Sarper.
1982. tiyatro ve sinema sanatçısı Yıldırım Önal.
1985. şair ve ressam Metin Eloğlu.
1999. "Yılanların Öcü", Onuncu Köy","Amerikan Sargısı"nın yazarı Fakir Baykurt.

Tarihte Bugün / 12 Ekim

1492. 509 yıl önce bugün Cenovalı denizci Kristof Kolomb Amerika'ya ayak bastı.
1872. Sirkeci hamalları greve çıktı.
1882. Tatavla kunduracıları greve çıktı.
1930. Balkan Atletizm Şampiyonası'nda Türkiye 5. oldu.
1945. Ankara Radyosu alaturka saz ve ses sanatçıları toplu olarak istifa ettiler.
1958. Başbakan Adnan Menderes yurttaşlardan "vatan cephesi" kurmalarını istedi.
1962. Siyasi af çıktı. Buna göre Yüksek Adalet Divanı'nda mahkum edilenlerin cezaları kısmen affedilebilecek.
1969. Genel seçimler yapıldı. Adalet Partisi256 milletvekiliyle iktidarını korudu. Cumhuriyet Halk Partisi143, Güven Partisi15, Millet Partisi 6, Milliyetçi Hareket Partisi1, Türkiye Birlik Partisi 8, Yeni Türkiye Partisi 6, Türkiye İşçi Partisi 2 milletvekili çıkardı.
1970. Ankara'da Hacettepe Üniversitesi işgal edildi. İstanbul'da Gislaved Lastik Fabrikası işçileri oturma grevine başladı.
1979. Türkiye'nin Hollanda Büyükelçisi Özdemir Benler'in oğlu Ahmet Benler silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
1980.11. genel nüfus sayımı yapıldı. Sokağa çıkma yasağı sırasında güvenlik güçleri operasyonlar yaptı, çok sayıda gözaltı. Türkiye'nin nüfusu: 45.217.556.
1997. İstanbul Bayrampaşa Cezaevi'nde mahkumlar üç koğuşu ateşe vererek isyan başlattılar.

Bugün Doğanlar:
1808. Charles Fourier'nin 1837'de ölümünden sonra Fourierci Ütopyacı hareketin önderi ve hareketin gazetesi La Phalange'ın sahbi olan Franszı sosyalizt Victor-Prosper Considérant.

1886.Gürcistan'da Sovyet idaresinin kurulması ve Sovyetler Birliği'nin sanayileşmesinde büyük pay sahibi olan komünist lider Grigoriy Konstantinoviç Ordjonikije.
1935. İtalyan tenor Luciano Pavarotti.

Bugün Ölenler:
1870. Amerikan iç savaşında Güneylilerin komutanı General Robert E. Lee.
1924. "Penguin Adası"nın yazarı, Fransız romancı Antole France.
1943. Ünlü güreşçi ve Güreş Federasyonu Başkanı, yüzbaşı Tayyar Yalaz.
1964. James Bond'un yaratıcısı, İngiliz yazar Ian Fleming;
1987. Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk.

Tarihte Bugün / 13 Ekim

1920. Şark Demiryolu işçileri greve çıktı.
1923. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplandı; Ankara'nın hükümet merkezi olması kararlaştırıldı.
1935. Türkiye Mason Locaları kapatıldı. Locaların mal varlığı hükümete devredildi. Türkiye Mason Cemiyeti hükümet telkinleri doğrultusunda faaliyetini durdurma kararı almıştı.
1951. Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği güzellik yarışmasında, Günseli Başar Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
1955. Suna Kan, "Viotti Keman Yarışması"nda birinci oldu. Yarışma ünlü İtalyan Kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlenmişti.
1968. İlk Türkiyeli işçi kafilesi, Avustralya'ya hareket etti.
1972. Sümerbank'ın 5 ildeki 13 mağazasında grev başladı.
1973. Müzisyen Victor Jara, Şili'nin Santiago Stadyumu'nda elleri kesildikten sonra kurşuna dizildi.
1980. Türk Hava Yolları'nın Diyarbakır adlı uçağı silahlı kişilerce kaçırılarak Diyarbakır'a indirildi; hava korsanları kadın ve çocukları serbest bıraktı ve yetkililerle pazarlığa girişti.
1983. Danışma Meclisi'nin görevi sona erdi. Meclis 12 Eylül askeri darbesi sonrası Milli Güvenlik Konseyi'nin belirlediği 160 üyeden oluşmuştu.
1986. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov buluştular. Stratejik silahların kontrolünü tartışmak için bir araya gelen iki başkandan Reagan "Yıldız Savaşları" projesinden vazgeçmeyince bir sonuca ulaşılamadı.
1990. Kadın kuruluşları İstanbul'da "Düşünceye Saygı, Şiddete Son" yürüyüşü yaptılar.
1991. Eski MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı) müsteşarı emekli Orgeneral Adnan Ersöz, öldürüldü. Ersöz'ü Devrimci-Sol örgütü militanlarının öldürdüğü açıklandı.
1994. İnsan haklarından Sorumlu devlet Bakanı Azimet Köylüoğlu Amerikanın Sesi Radyosu'na, "600 köy ve 800 mezranın yakıldığını" açıkladı.
1995. Prag'daki Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda, , 82 kiloda güreşen Hamza Yerlikaya dünya şampiyonu oldu.
1997. Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz'un yönettiği Masumiyet birinciliği aldı.

Bugün Doğanlar:
1925. İngiltere başbakanı Margaret Thatcher;
1921. İtalyan asıllı Fransız şarkıcı ve aktör Yves Montand doğdular.

Bugün Ölenler:
1956. Şair Cahit Sıtkı Tarancı;
1973. Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı;
1986. Tiyatro sanatçısı Kâmran Yüce trafik kazasında;
1987. Şair Nilgün Marmara;
1994. Ressam ve heykeltraş Selim Turan;
1999. Sinema-tiyatro yazarı Mahmut Tali Öngören öldüler.

Tarihte Bugün / 14 Ekim

1913. İngiltere'de maden kazası: 439 madenci öldü.
1926. İlk medeni nikah Şehremini Muhittin Bey tarafından İstanbul'da kıyıldı.
1927. Türkiye Milli Futbol Takımı Bulgaristan'ı 3-1 yendi.
1933. Adolf Hitler, Cenova Silahsızlanma Konferansı'na katılmayacağını ve Milletler Cemiyeti'nden ayrılacağını açıkladı.
1941. İstanbul Şehir Tiyatroları Hamlet'i sergilemeye başladı.
1944. Hitler'e suikastta rol alan Mareşal Erwin Rommel intihar etti.
Aynı gün İngilizler Atina'ya girdi.
1947. Amerika Birleşik Devletleri test pilotu Chuck Yeager, ses duvarını aştı.
1950. Kore'ye Türk askeri birliği ulaştı.
1959. İstanbul Basın Mahkemesi Tercüman gazetesine bir ay süreyle kapatma, sorumlu yazı işleri müdürü Kayhan Türkçü'ye de 10 ay hapis cezası verdi.
1960. Yassıada yargılamaları başladı. İlk dava Afgan Kralı'nın Celal Bayar'a hediye ettiği köpeğin hayvanat bahçesine satışıyla ilgili "Köpek Davası" idi.
1962. Manisa Milletvekili ve Ulus gazetesi başyazarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etti. Karaosmanoğlu, partinin Atatürk ilkelerinden taviz verdiğini öne sürdü. Genel Başkan İsmet İnönü, "Çok esef ettim" dedi.
1964. Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda Türk Serbest Güreş Milli Takımı şampiyon oldu.
Aynı gün, Nobel barış ödülü siyah rahip Martin Luther King'e verildi.
1973. Genel seçimler sonuçlandı. Cumhuriyet Halk Partisi 187, Adalet Partisi 148, Milli Selamet Partisi 48, Demokratik Parti 44, Cumhuriyetçi Güven Partisi13, Milliyetçi Hareket Partisi 3, Türkiye Birlik Partisi1 milletvekilliği kazandı. 6 da bağımsız milletvekili seçildi.
Aynı gün, kutsal Yorn Kippur gününde Mısır ve Suriye orduları İsrail'e saldırdı.
1979. Bağımsız aday Fikri Sönmez Fatsa Belediye Başkanı seçildi.
1980. Diyarbakır'a kaçırılan Türk Hava Yollarına ait Diyarbakır uçağına operasyon düzenlendi. Kökten dinci oldukları öne sürülen 4 hava korsanı yakalandı. Operasyon sırasında bir yolcu öldü.
1982. Yaşar Kemal Fransa'da Uluslar arası Cino del Duca Ödülü'nü kazandı.
1987. Uluslararası Atatürk Barış Ödülü, Federal Almanya Cumhurbaşkanı Richard von Weizsaecker'e verildi.

Bugün Doğanlar:
1882. İrlanda bağımsızlık lideri ve1959-973 arası cumhurbaşkanı Eaman de Valera.
1890. 1952-1960 arası Amerika Birleşik Devletleri başkanı General Dwight Eisenhower.
1940. İngiliz pop müzik şarkıcısı Cliff Richard..

Bugün Ölenler:
1931. Ressam Mehmet Ruhi.
1967. Gazeteci, yazar ve eğitimci Kazım Nami Duru.
1969. Şair Mustafa Seyit Sutüven.
1981. 1961 Anayasası'nı hazırlayanlardan Prof. Hüseyin Nail Kubalı
öldüler.

Tarihte Bugün / 15 Ekim

Aşıklar Bayramı.1966'dan bu yana kutlanan bayramda her çevreden aşıklar atışma, türkü, şiir dallarında yarışıyor.
1878. İstanbul'da duvarcılar, kunduracılar ve terzi işçileri greve çıktı.
1927. Gazi Mustafa Kemal Paşa Cumhuriyet Halk Partisi kurultayında "Büyük Nutuk"u okumaya başladı. Nutuk'un okunuşu 6 gün sürdü.
1928. Almanya'dan hareket eden dünyanın en büyük hava gemisi Graf Zeppelin Amerika'da New Jersey'e ulaştı. Uçuş 111 saat sürdü.
1937. Yeni harflerle basılan ilk kağıt paralar tedavüle çıktı. Üzerinde Atatürk'ün resmi bulunan100 liralık banknotlar 1942'de tedavülden kaldırıldı.
1945. Geçici Fransız hükümeti başbakanı Pierre Laval kurşuna dizildi.
1961. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrasında kısıtlı ve sınırlı seçim kampanyasının ardından genel seçimler yapıldı. Seçime dört parti katıldı. Cumhuriyet Halk Partisi 173, Adalet Partisi 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 54, Yeni Türkiye Partisi 65 milletvekili kazandı.
Aynı gün; Uluslararası Af Örgütü Londra'da kuruldu.
1964. Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev Karadeniz kıyısında tatildeyken görevden alındı.Yerini Leonid Brejnev aldı. Aleksey Kosigin başbakan oldu.
1969. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Vietnam Savaşı karşıtı mitingler düzenlendi.
1970. İstanbul'da güvenlik güçleri 12 Ekim1970'de oturma eylemine başlayan Gislaved Lastik Fabrikası işçilerini fabrikadan zorla çıkardılar; 1 işçi öldü, 50 işçi yaralandı.
Aynı gün İstanbul'da kolera salgını olduğu açıklandı.
1993. Nobel Barış Ödülü, Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk ile Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya verildi.
1995. Türkiye'nin birçok ilinden Ankara'ya gelen binlerce işçi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, TÜRK-İŞ'in düzenlediği mitingde Tansu Çiller'i protesto etti.

Bugün Doğanlar:
1608. Barometrenin kaşifi Evangelista Torricelli.
1836. Alman filozof F. Wilhelm Nietzche.
1920. "Baba" romanının yazarı Mario Puzo.

Bugün Ölenler:
1958. Şair Asaf Halet Çelebi.
1997. Dünya Bektaşilerinin Halife Babası Turgut Koca.