Rusya’nın ultimatomu verdikten sonra seferberlik ilan etmesi İngiltere’yi telaşlandırdı. Rusya’nın Balkan sorununu tek başına çözmesi demek, Balkanları tamamen nüfuzu altına alması demekti. Böyle bir durumda Hindistan yolu tehlikeye girecekti. İngiltere İstanbul’da bir konferans yapılmasını önerdi. Osmanlı hükümeti Rusya’nın savaş için fırsat kolladığını biliyordu. Bu yüzden konferansı kabul etti.
Konferansta Balkanlarda ıslahat isteklerinin olacağını bildiği için Osmanlı kimseye haber vermeden meşrutiyet ilanına karar verdi. Osmanlı temsilcileri meşrutiyetin ilanını konferans sırasında açıklayarak konferansı havada bırakmak istemişlerse de temsilcileri etkileyemediler. Osmanlı temsilcilerinin iştirak etmediği görüşmeler sonucu Balkanlara muhtariyet getiren bir taslak sundular. Ancak bu şartlar reddedildi.
Bunun üzerine konferans delegeleri bu şartların kabul edilmesi için İngiliz delegesinin Osmanlı otoritelerine teşebbüste bulunmasını istediler. Bu amaçla İngiliz delegesi Salisbury Sultan Abdülhamit’e bir layiha sundu.
Bu belgede Salisbury tekliflerin reddi halinde Rusya’nın savaş açacağını ve Osmanlının buna hazır olmadığını belirtiyordu.
2.2. Osmanlı – Rus Savaşı
Konferans dağılmıştı ama görüşmeler devam ediyordu. Bu görüşmeler dahilinde İngiltere ve Rusya Osmanlı hükümetini barışa zorlamak amacıyla 31 Mart 1877’de Londra’da bir protokol imzaladılar. Bu protokol sözde Avrupa barışının korunmasına yönelikti, ama içerikte Osmanlı Devleti’ni hiçe sayan koşullar öne sürüyordu. Nitekim 12 Nisan’da Osmanlı Devleti’nce reddedildi ve 24 Nisan 1877’de Rusya Balkanlara asker sokarak savaşı başlattı. Sultan Abdülhamit, devletin savaş gücünün yetersizliğini bilmekle beraber savaş taraftarlarının tesiriyle harbi kabul etmek zorunda kalmıştı.
Savaşın başlamasıyla büyük devletler tarafsızlıklarını ilan etmişlerdi. Yalnızca İngiltere Rusya’nın harp sebeplerini haklı görmediğini ve müdahalenin Paris anlaşması hükümlerine uymadığını belirterek protesto etti. Fakat Osmanlı Devleti’nin tüm çabalarına rağmen tüm Avrupa devletleri sanki birbirleriyle anlaşmışçasına hiçbir karşılık vermediler.

a.g.e., ss.32-33.

Vahit Çabuk, Osmanlı Siyasi Tarihinde Sultan II. Abdülhamit Han, Emre Yayınları, İstanbul, s.73.