GENEL BİLGİLER

İLÇELER:

Nevşehir ilinin ilçeleri; Acıgöl, Avanos, Derinkuyu, Gülşehir, Hacıbektaş, Kozaklı ve Ürgüp'tür.

Gülşehir: Nevşehir'e 20 km. uzaklıktadır. Osmanlı Sadrazamı Karavezir Mehmet Seyyid Paşa'nın yaptırdığı külliye; cami, medrese ve çeşmeden oluşmaktadır. İlçedeki Aziz Jean Kilisesi ve Sivasa Gökçetoprak yeraltı şehri görülmeye değer yerlerdendir.

Kozaklı: Nevşehir' in yaklaşık 100 km kuzeyinde yer alan Kozaklı sağlık turizmi açısından önemli bir yere sahiptir. Kozaklı kaplıcaları, Batı Alman kaplıcaları Birliği sınıflamasına göre sodyumlu, kalsiyumlu, klorlu olup A ve C grubu şifalı sular grubuna girmektedir. Kozaklı kaplıcalarından iltihabı olmayan romatizmal hastalıkların, kireçlenmelerin, cilt hastalıklarının, kronik iltihaplı kadın hastalıklarının, damar sertliklerinin, mantar hastalıklarının tedavisinde başarılı sonuçlar alındığı gözlenmiştir.

Acıgöl: Aksaray-Nevşehir yolu üzerinde yer alan ve Nevşehir'e uzaklığı yaklaşık 20 km. olan Acıgöl'de tespit edilebilen en eski yerleşim M.Ö. VIII. yüzyıla aittir. Ağıllı köyü yakınlarındaki Topada Geç Hitit Dönemi'ne ait Hitit hiyeroglifi ile yazılmış kaya anıtında bölgenin siyasi durumu ve liderinin icraatları ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

Derinkuyu: Nevşehir-Niğde karayolu üzerinde eski adı Melegobia olan Derinkuyu Nevşehir'e 29 km. uzaklıktadır. Akarsuyu ve gölü bulunmayan bu ilçenin içme suyu 60-70 m derinlikteki kuyulardan temin etmesinden dolayı "Derinkuyu" olarak adlandırılmıştır.İlçede 85 m derinliğinde bir yeraltı şehri bulunmaktadır. Bu yeraltı şehri, bir yeraltı şehrinde bulunan tüm özelliklere sahiptir.

NASIL GİDİLİR?

Karayolu: Karayolu ile Nevşehir'e her yerden ulaşım mümkündür.

Otogar Tel: (+90-384) 213 40 25

Havayolu: Hava Limanı şehir merkezine 30 km uzaklıktadır. Merkezden, otobüs, dolmuş ve taksi ile ulaşmak mümkündür

Nevşehir Avanos ilçesi


Avanos, Nevşehir İline bağlı bir ilçedir. Nevşehir'in 18 km kuzeyinde olan yerleşiminin, Antik Devirdeki adı Venessa, Zuwinasa ya da Ouenasadır. Çok sayıda çanak çömlek atölyesi bulunan ilçede seramik yapım geleneği Hititlerden beri süregelmektedir.Merkez bucağına bağlı 3, Özkonak bucağına bağlı 10 ve Topaklı bucağına bağlı 5 köyü vardır.



1926'da da dilbilimci Emile Forrer, Boğazköy Hitit Kraliyet Arşivler'inde yaptığı araştırmalar sırasında bir tablette Zuwinasa şehrinin adını okudu Nenessa ve Zu-Winasa, Nicole Thierry'nin çalışmalarına göre, Venassa ve Avanos'a dönüşmüştür. Osmanlı belgelerinde Avanos, Enes ve Evenez olarak geçer.

Avanos yakınlarında, Kızılırmak'ın hemen kenarındaki bir Roma mezarlığında ele geçen mermerden lahit, merkez Kapadokya bölgesi'nde bugüne kadar ele geçen tek lahit olması açısından ilginçtir. Lahit, 1971 yılında tesadüfen ortaya çıkmış.

Avanos'un Sarılar kasabası yakınlarındaki Prof. H. Sever'in başkanlığındaki Zank Höyük'te yapılan arkeolojik kazılarda Eski Tunç Çağı'ndan Geç Roma Dönemi'ne kadar değişik kültürlere ait kalıntılar açığa çıkarılmıştır. Avanos'ta XIII. yüzyıl Selçuklu Dönemi'ne tarihlenen Sarıhan kervansarayı ve Alaaddin Camii bulunmaktadır.

Nevşehir Hacıbektaş ilçesi


Hacıbektaş, Nevşehir İline bağlı bir ilçedir. Kapadokya'nın önemli merkezlerinden biridir. Doğuda Avanos, batıda Mucur, güneyde Gülşehir, kuzeyde Kozaklı ilçeleriyle çevrilmiştir.

13. yüzyılda Türk düşünürü Hacı Bektaş-i Veli'nin, Horasan'ın Nişabur kentinden Anadolu'ya gelmesi ve Suluca Karahöyük'e yerleşmesinden sonra yedi hanelik Hacım köyünün çehresi değişmiştir. Hacı Bektaş Veli, burada bir ilim yuvası kurarak düşüncelerini yaymış; ölümünden sonra da köyün ismi, adına ve anısına izafeten Hacıbektaş olarak değiştirilmiştir.



Hacıbektaş, 1541 yılında Niğde'ye bağlı bir nahiye merkezi haline gelmiş, 1854 yılında belediye teşkilatı kurularak kasaba olmuştur. Daha sonra 01.01.1948 tarihinde, Kırşehir iline bağlı ilçe haline gelmiştir. Nevşehir'in, 24.07.1954 tarihinde il olması ile Hacıbektaş ilçesi Nevşehir'e bağlanmıştır. İlçenin bugün hala ayakta kalan tarihi yapılarından Hacıbektaş Veli Külliyesi, Kadıncık Ana Evi, Bektaş Efendi Türbesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olup, Kültür Bakanlığı, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğünce müze olarak kullanılmaktadır. Karahöyük kazılarından çıkan eski çağlara ait eserler Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde sergilenmektedir

Nevşehir Göreme
Göreme, binlerce yıl eskiye dayanan geçmişi ve onlarca medeniyete ev sahipliği yapmış coğrafyası ile Nevşehir,Ürgüp,Avanos üçgeninin tam ortasında yer almaktadır. Vadileri, yüzlerce peribacası ve bu peribacalarının içine oyulmuş kiliseleri ile adeta başka bir gezegene ait hissi uyandırmaktadır.

Bu yöreyi dünya üzerinde benzersiz kılan peri bacaları, tabiat ananın Erciyes’in kızgın lavlarına, rüzgar ve yağmurun gücüyle bir heykeltıraş gibi şekil vermesiyle oluşmuştur. İsmi ise insanoğlunun hayal gücünü yansıtmaktadır. Elli metreyi geçen boylarıyla bu şapkalı dikitlerin ancak periler tarafından yapılıp,kullanılabileceğini düşünen yöre halkı ‘’Peribacası’’ adını koymuştur. Bu eşsiz yapıları sunan doğanın cömertliğine, adeta teşekkür edercesine peribacalarının içlerinin tasarımını insanoğlu üstlenmiştir. Kilise olarak kullanılmak için oyulan oda ve salonların duvarları, bugün bile canlı kalan fresklerle süslenmiştir. Peribacalarının yöre halkına ev sahipliği sadece kilise olarak değil, aynı zamanda barınak, şapel,manastır,mezar ve güvercinlik olarak da sürmüştür.

Kapadokya yöresinin kalbinde yer alan bu şirin ve benzersiz kasaba, yüzyıllardır süregelen misafirperverliğini artık Türkiye ve dünya gezginlerine sunmaktadır. Tabiat ana ve insanoğlunun asırlar süren ve dünya üzerinde bir eşi daha görülmemiş işbirliği, Kapadokya yöresini ve onun kalbindeki Göreme’yi, dünyanın en önemli kültür turizmi merkezlerinden birine dönüştürmüştür. Sürekli artan ziyaretçi sayısına paralel olarak, bölgede 100’den fazla konaklama tesisi bulunmaktadır. Her türlü bütçeye hitab eden bu tesisler arasında, dünya standartları üzerinde hizmet veren butik otellerden,kayaların içine oyulmuş pansiyonlara kadar çok seçenek sunulmaktadır.

Nevşehir Peri Bacaları




Roma İmparatoru Augustus zamanında Antik Dönemyazarlarından Strabon Kapadokya Bölgesi'nin sınırlarını güneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Doğu Karadeniz kıyılarına kadar uzanan geniş bir bölge olarak belirtir. Bu günkü Kapadokya Bölgesi Nevşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri ve Kırşehir illerinin kapladığı alandır. Daha dar bir alan olan kayalık Kapadokya Bölgesi ise Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve çevresinden ibarettir.

Kaya yapısı:

Kapadokya Bölgesi'ndeki Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ jeolojik devirlerde aktif birer volkandı. Bu volkanla birlikte diğer çok sayıdaki volkanların püskürmeleri Üst Miyosen'de ( 10 milyon yıl önce) başlayıp, holosen'e (Günümüze) kadar sürmüştür. Neojen gölleri altındaki yanardağlardan çıkan lavlar, platoda, göller ve akarsular üzerinde 100-150m. kalınlığında farklı sertlikte tüf tabakasını oluşturmuştur. Bu tabakanın bünyesinde tüften başka tüffit, ignimbirit tüf, lahar, volkan külü, kil, kumtaşı, marn aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayaçlar bulunmaktadır. Ana volkanlardan püsküren maddelerle şekillenen plato, şiddeti daha az küçük volkanların püskürmeleriyle sürekli değişime uğramıştır. Üst Pliosen'den başlayarak başta Kızılırmak olmak üzere akarsu ve göllerin bu tüf tabakasını aşındırmaları nedeniyle bölge bugünkü halini almıştır.

'Peri bacaları nasıl oluştu:'

Vadi yamaçlarından inen sel suşarının ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla "Peribacası" adı verilen ilginç oluşumlar ortaya çıkmıştır. Sel sularının dik yamaçlarda kendine yol bulması, sert kayaların çatlamasına ve kopmasına neden olmuştur. Alt kısımlarda bulunan ve daha kolay aşınan malzemenin derin bir şekilde oyulması ile yamaç gerilemiş, böylece üsy kısımlarda yer alan şapka ile aşınmadan korunan konik biçimli gövdeler ortaya çıkmıştır. Daha çok Paşabağı civarında bulunan şapkalı peribacaları konik gövdeli olup, tepe kısımlarında bir kaya bloku bulunmaktadır. Gövde tüf, tüffit ve volkan külünden oluşmuş kayaçtan; şapka kısmı ise lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlardan oluşmaktadır. Yani şapkayı oluşturan kaya türü, gövdeyi oluşturan kaya topluluğuna oranla daha dayanıklıdır. Bu peribacasının oluşumu için ilk koşuldur. Şapkadaki kayanın direncine bağlı olarak, peribacaları uzun veya kısa ömürlü olmaktadır. Kapadokya Bölgesi'nde erozyonun oluşturduğu peribacası tipleri; şapkalı, konili, mantar biçimli, sütunlu ve sivri kayalardır. Peribacaları en yoğun şekilde Avanos- Uçhisar-Ürgüp üçgeni arasında kalan vadilerde, Ürgüp Şahinefendi arasındaki bölgede Nevşehir Çat kasabası civarında, Kayseri Soğanlı vadisinde ve Aksaray Selime köyü civarında bulunmaktadır. Peribacalarının dışında vadi yamaçlarında yağmur sularının oluşturduğu ilginç kıvrımlar bölgeye ayrı bir özellik katmaktadır. Bazı yamaçlarda görülen renk armonisi lav tabakalarının ısı farkından dolayıdır. Bu oluşumlar Uçhisar, Çavuşin, Güllüdere, Göreme, Meskendir, Ortahisar Kızılçukur ve Pancarlı vadilerinde gözlenir.

Nevşehir'in Ovaları


Nevsehir'in en büyük ovasi Derinkuyu ovasidir. Kizilirmak vadisi, il alani içinde yer yer genislese de hiçbir yerde ova sayilabilecek düzlükler olusturmamaktadir. Ilin güneydogu ucunda yer alan Derinkuyu, Konya kapali havzasi içinde yer almaktadir. Yöreden doguya dogru çok sayida küçük vadi açilmakta ve bu vadilerin tabanlari Derinkuyu yöresinde birleserek genis düzlükler meydana getirmektedir.

Derinkuyu ovasi, güneye dogru egimlidir ve çok sayida küçük akarsuyun tasidigi alüvyonlarla kaplidir. Akarsular yaz aylarinda tamamen kurudugundan, ovanin yüzey sulariyla sulanma imkâni kalmamaktadir. Son yillarda, DSI ve Köy Hizmetleri'nin çalismalariyla ovanin bazi bölümlerinin yer alti sulariyla sulanmasi yoluna gidilmektedir. Ova, Derinkuyu'dan Kuyulutatlar Köyü'ne kadar yaklasik 20 km uzunluktadir. Orta kesimindeki genisligi 16 km'ye kadar çikmaktadir.

Kizilirmak'in kuzeyinde ve güneyinde, vadi tabanindaki dogu-bati dogrultulu tarim alanlari Nevsehir'in kiyi ovalaridir. Ancak, bu taban topraklari sadece iki yerde ova niteligi kazanabilmektedir. Kizilirmak vadisinin genisledigi Avanos civarinda alüvyal ve kolüryal topraklarla kapli genis alanlar ortaya çikmistir. 10 km. boyunca uzanan bu kiyi ovanin genisligi 2-3 km'dir. Avanos yakininda, güneyden Kizilirmak'a açilan yan vadiler boyunca uzanir ve genisligi 6 km'ye kadar çikar. Alüvyon topraklarla kapli ve verimli kisim da burasidir. Küçük olmasina karsilik, sanayi bitkileri ve yumru bitkiler üretimi açisindan önem tasimaktadir.

Diger kiyi ovasi Gülsehir civarindadir. Burada Kizilirmak tabani yeniden baslar ve yaklasik 12 km. uzunlugunda, 2-4 km. genisliginde bir kiyi ovasi olusturur. Ova alüvyal ve kolüvyal topraklar içermektedir.

Nevsehir'de bu ovalar disinda, taban topraklarinda ve platolar arasinda genellikle kuru tarimin yapildigi çok sayida düzlüklerle karsilasilmaktadir. Ova sayilabilecek genislikte olmasa da modern tarim tekniklerinin kullanilmaya baslanmasiyla birlikte bu alanlarin önemi artmistir.