Bellek Problemlerinde Sorun Giderme

GENEL BELLEK PROBLEMLERİ

Bellek ile ilgili bir problem varsa bunun nedeni genellikle aşağıdaki üç sebepten birisidir.
Hatalı Konfigürasyon: Yanlış bellek takıyor olabilirsiniz yada konfigürasyon kurallarını yanlış uyguluyor olabilirsiniz.
Hatalı Yerleştirme: Bellek yuvaya doğru oturmamış olabilir, yuva arızalı olabilir yada yuva kirlenmiştir temizlenmesi gerekiyor olabilir.
Arızalı Donanım: Bellek modülü arızalı olabilir.
Bilgisayar arızaları bazen bellek arızası gibi ortaya çıkabilir, bu da sorunun doğru teşhisini ve uygun çözümü uygulamayı zorlaştırır. Örneğin, bir anakart hatası yada bir yazılım hatası, bellek hatası mesajı oluşmasına sebep olabilir.
Bu bölümde, bir sorunla karşılaştığınızda bunun bellek sorunu olup olmadığı, eğer sorun bellekten kaynaklanıyorsa ne tür bir sorun olduğu ve bu sorunun en iyi şekilde nasıl çözüleceği anlatılacaktır.

TEMEL SORUN GİDERME YOLLARI

Aşağıdaki temel adımlar hemen tüm arıza durumları için geçerlidir:
1. Doğru bellek tipini taktığınızdan emin olun. Üretici firmaların web sitelerinde parça kodunu girerek modül kontrolü yapabilirsiniz. Birçok bellek üreticisi, bellekler hakkında bilgi veren “Bellek konfigüratörü’ne sahiptir. Eğer bellek konfigüratörüne ulaşamazsanız, bellek bayisini/distribütörünü telefonla arayabilir, anakart/bilgisayar kullanım kılavuzuna bakabilir yada anakart/bilgisayar bayisine/distribütörüne telefon edebilirsiniz.
2. Belleği doğru yerleştirdiğinizden emin olun. Birçok bilgisayarda modülleri banklara eşit kapasiteli olacak şekilde yerleştirmeniz gereklidir. Bazı bilgisayarlarda en yüksek kapasiteli modülü en küçük numaralı banka takmanız gereklidir. Bazı bilgisayarlarda tüm yuvaların dolu olması gerekirken bazılarında sadece tek bankı n dolu olması yeterlidir. Bunlar özel konfigürasyon örneklerinden sadece birkaçıdır. Eğer markalı bir bilgisayar kullanıyorsanız yada anakart marka ve modelini biliyorsanız, Asnet Bilgi Sistemleri web sitesini () ziyaret ederek gerekli bilgilere ulaşabilirsiniz. Yada bayiinizden gerekli teknik desteği alabilirsiniz.
3. Modülü yeniden takın. Modülü yuvaya oturttuktan sonra sıkıca bastırınız. Bu durumda genellikle modülün yerine oturduğunu belirten bir “klik” sesi duyulur. Modülün yuvaya tam olarak yerleştiğini anlamanın bir yolu da modülün diğer modüller ile aynı yükseklikte olup olmadığına bakmaktır.
4. Modülleri değiş-tokuş edin. Sorunun olduğu yeni modülü çıkarın, eski modülü takın ve hatanın olup olmadığına bakın. Eski modülü çıkarıp yeni modülü takın ve hatanın devam edip etmediğine bakın. Yeni belleği farklı yuvalara takarak deneyin. Bu değiş-tokuş işlemleri hatanın bellek/belleklerde mi yoksa yuva/yuvalarda mı olduğunu yada varsa modül tiplerinin uyumsuzluğunu ortaya çıkarır.
5. Yuvaları ve bellek modüllerinin temas kısımlarını silin. Modül temas noktalarını temizlemek için yumuşak bir bez kullanınız. Yuvaları temizlemek için özel tasarlanmış vakumlu temizleyicileri yada basınçlı hava temizleyicilerini kullanabilirsiniz. Metal kısımları aşındıracak yada asıl teması sağlayan lehimleri bozacak çözücü maddeleri KESİNLİKLE kullanmayınız. Bayiinizde yada bilgisayar sarf malzemeleri satan yerlerde özel temizleyici malzemeler bulabilirsiniz.
6. BIOS’u güncelleyiniz. Bilgisayar ve anakart üreticileri en yeni BIOS sürümlerini Web sitelerinde yayınlamaktadır. En son BIOS sürümüne sahip olduğunuzdan emin olun. En yeni BIOS sürümü sayesinde bellek kapasitenizi ve anakart performansını arttırmanız mümkün olabilir.

BİR SORUN ORTAYA ÇIKTIĞINDA

Bir sorun ortaya çıktığında bunun mutlaka bir sebebi olduğunu kabul etmelisiniz.
Örneğin bellek hataları ile aşağıdaki durumlardan birisinde karşılaşmış olabilirsiniz:
1. Yeni bir bilgisayar aldığınızda.
2. Yeni bir belleği sisteminize taktığınızda.
3. Yeni bir yazılım yada işletim sistemi yüklediğinizde.
4. Yeni bir donanım ekleyip kaldırdığınızda.
5. Bilgisayarınız normal çalışır durumda ve siz herhangi bir değişiklik yapmadığınızda.
Karşılaştığınız durumlara uygun sorun senaryoları:

YENİ BİR BİLGİSAYAR ALDINIZ

Eğer yeni bir bilgisayar aldıysanız ve sisteminiz bellek hataları veriyorsa bunun bir çok sebebi olabilir, mesela hatalı anakart gibi. Bu durumda yapmanız gereken tüm bilgisayarı, bellek de dahil, incelemeniz ve sorunun kaynağını bulmanız gerekmektedir. Bayiiniz sistemi düzenlerken yada markalı bilgisayarlar üretilirken en verimli şekilde çalışacak konfigürasyonlar oluşturulur ve test edilirler.

YENİ BİR BELLEĞİ SİSTEMİNİZE TAKTINIZ

Yeni bir belleği sisteminize taktığınızda, hata oluşursa bunun ilk sebebi yanlış bellek takmak yada belleği yanlış takmanız olabilir. Modül kodları tekrar kontrol ediniz. Doğru belleği doğru yere ve doğru konfigürasyonda taktığınızdan emin olun.

YENİ BİR YAZILIM YADA İŞLETİM SİSTEMİ YÜKLEDİNİZ

Yeni işletim sistemleri eski işletim sistemlerine göre bellekler konusunda daha hassastırlar. Bazen bir bellek yeni bir yazılım yada işletim sistemi yüklendiğinde çalışmamaktadır. Yeni bir yazılımda “bug” bulunması ve yazılımların “beta” versiyonlarının bellek hatası vermesi artık alışılmış bir durumdur. Bu durumda yapmanız gereken ilk şey en yeni BIOS güncellemelerine ve yazılım yada işletim sisteminin en yeni servis yamalarına sahip olduğunuzdan emin olmaktır. Aksi halde, belleği aldığınız bayiye başvurunuz. Bu tür sorunlara karşı bilgilendirilmiş olan bayiniz size gerekli teknik destek hizmetini sunacaktır. Böylece sorunun asıl sebebini ve çözüm yolunu kolayca öğrenebilirsiniz.

YENİ BİR DONANIM EKLEYİP KALDIRDINIZ

Yeni bir donanım ekleyip kaldırdığınızda, bellek hatası ile karşılaştığınızda ilk bakmanız gereken yer bilgisayarınızın içidir. Donanımı takarken bir kabloyu çıkarmış, bir temas noktasını zedelemiş olabilirsiniz yada donanım arızalı olabilir. Her durumda da bu bir bellek hatası olarak ortaya çıkacaktır. En son donanım sürücülerine (driver) ve bellenimlerine(firmware) sahip olduğundan emin olun. Birçok donanım üreticisi gerekli dosyaları web sitelerinde tüketici kullanımına sunmaktadır.

BEKLENMEDİK SORUNLAR

Sisteminiz normal çalışıyorken aniden bellek hataları vermeye başlarsa ve sık sık kilitlenme kapanma yada “mavi ekran” sorunu ortaya çıkıyorsa bu genellikle donanım kaynaklı bir sorundur. Bu tür sorunlar genellikle bilgisayar açılır açılmaz ortaya çıkar. Bazen de bilgisayarın aşırı ısınmasından da kaynaklanabilir. Aşırı ısınmanın sebebi, fanlarda bir arıza olması olabilir. Güç kaynağında bir sorun olması yada bellek modülü ile yuva arasındaki temas noktalarında aşınma yada hasar olması da teması azaltarak bellek hataları oluşmasına sebep olabilir.

ÖZEL SORUNLARIN ÇÖZÜM YOLLARI

Bilgisayarda bir bellek hatası oluştuğunda ortaya çıkan durumlar aşağıda listelenmiştir.
1. Bilgisayar açılmaz ve sadece “bip” sesi duyulur.
2. Bilgisayar açılır, fakat takılı olan belleğin kapasitesini tam görmez.
3. Bilgisayar açılır, fakat görüntü yoktur.
4. Bilgisayar bellek hataları verir.
a. Memory mismatch error – Bellek uyumsuzluk hatası.
b. Memory parity interrupt at xxxxx – xxxxx’de bellek paritesi hatası
c. Memory address error at xxxxx – xxxxx’de bellek adresleme hatası
d. Memory failure at xxxxx, read xxxxx, expecting xxxxx – xxxxx’de bellek arızası, xxxxx’de okuma, xxxxx’de bekleme hatası
e. Memory verify error at xxxxx – xxxxx’de bellek doğrulama/onaylama hatası
5. Bilgisayarda bellek kaynaklı başka hatalar olabilir.
a. Bilgisayar sık sık hata verir, sıkça çökmeye başlar yada aniden kapanıp yeniden açılır.
b. Registry Hataları oluşur.
c. Genel-koruma hataları, sayfa hataları ve anormal hatalar oluşur.
6. Sunucu/Server sistem yöneticisi bellek hataları verir.
Aşağıdaki açıklamalar, bilgisayarın verdiği işaretlere göre ne tür bir hata olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır.
1. Bilgisayar açılmaz ve sadece “bip” sesi duyulur.
Bilgisayar her açıldığında, donanımları denetler ve kaydeder. Donanım kayıtları, bilgisayarın BIOS’unun donanımları tanıması, onaylaması ve bazı durumlarda bileşenler için adresler atamasından ibarettir. Eğer bilgisayar bu işlemi yapıp donanımları yükleyemezse, işlemci diğer donanımları tanıyamayacağı için bileşenlerle iletişim kuramaz. Donanımın tanınmama sebebi yanlış yakılması yada BIOS’un donanımı tanımasında oluşan bir hatadan kaynaklanabilir. Bu durumda yapmanız gereken belleği takarken doğru olarak taktığınızdan emin olmak ve en yeni BIOS sürümüne sahip olmaktır.
2. Bilgisayar açılır, fakat takılı olan belleğin kapasitesini tam görmez.
Bilgisayar açılırken yükleme sürecini bir parçası da bellek kapasitesinin sayılmasıdır. Bazı sitemlerde bu sayma işlemi ekranda görünü bazılarında görülmez. Eğer bellek kapasitesini açılışta göremiyorsanız, BIOS ayarlarına girip sistemin ne kadar bellek okuduğunu görebilirsiniz. Eğer sistem taktığınız bellekten daha az bellek kapasitesi gösteriyorsa, sistem belleğin tamamını tanımamıştır.
Bilgisayar bazen, modülün yalnızca bir bölümünü tanır. Bu genellikle yanlış bellek tipi kullanılmasından kaynaklanır. Örneğin, eğer sisteminiz tek-banklı (single-bank) bellek kabul ediyorsa ve siz çift-banklı (dual-bank) bellek taktıysanız, sistem modül kapasitesini sadece yarısını okuyacaktır. Bazen de bilgisayar, sadece özel yapıya sahip bellek yongalarına sahip modülleri kullanır. Örneğin VX yongaseti, 64 Mbit yongalar ile uyumlu çalışmaz.
Bazı bilgisayarlarda bilgisayarın tanıdığı en yüksek bellek miktarı, takmış olduğunuz bellek miktarından düşüktür. Örneğin, bilgisayarınızda üç yuva olsun ve herbirine 128MB modül takılabilir olsun. Tüm yuvalara 128MB modül takıldığında toplam kapasite 384MB olmalıdır. Ancak bilgisayarınız bellek kapasitesini 256MB olarak görüyor olabilir. Bu tür bir durumdan kaçınmak için bellek satın almadan önce bilgisayar/anakart kullanım kılavuzuna yada bir bellek konfigüratörüne bakmanız yeterlidir. Yada Asnet web sitesini ziyaret ederek de gerekli bilgilere ulaşabilirsiniz.
3. Bilgisayar açılır, fakat görüntü yoktur.
Siyah ekranın ortaya çıkma sebebi, genellikle ekran kartının yerinden çıkması, belleğin yerine tam oturmaması yada bilgisayarın desteklemediği bir belleğin kullanılmasıdır. Belleğin yerine doğru takılıp takılmadığını ve belleği takarken diğer bileşenlerin kablolarının çıkıp çıkmadığını kontrol ediniz.
Bilgisayarınıza doğru bellek türünü taktığınızdan emin olun. Eğer hata kontrolü yapan bellek türü gerektiren bir sisteme paritesiz bellek taktıysanız yada sadece EDO belleği destekleyen bir sisteme SDRAM bellek modülü taktıysanız, açılışta siyah ekran ortaya çıkar.
4. Bilgisayar bellek hataları verir.
Bellek uyumsuzluğu hatası: Bu aslında tam olarak bir hata değildir. Bazı bilgisayarlarda bellek miktarını sizin onaylamanız gerekmektedir. BIOS ayarlarına girerek bu işlemi yapabilirsiniz. Ekranda çıkacak talimatları takip ederek yeni değeri girip, “Save” i seçip ardından BIOS’tan çıkınız.
Bilgisayar bellek yada adresleme hataları:
Aşağıdaki birbirine benzeyen hatalar, bilgisayarın bellekle bir sorunu olduğunu gösterir.
•Memory parity interrupt at xxxxx – xxxxx’de bellek paritesi hatası
•Memory address error at xxxxx – xxxxx’de bellek adresleme hatası
•Memory failure at xxxxx, read xxxxx, expecting xxxxx – xxxxx’de bellek arızası, xxxxx’de okuma, xxxxx’de bekleme hatası
•Memory verification error at xxxxx – xxxxx’de bellek doğrulama/onaylama hatası
Genellikle bilgisayar açılırken bilgisayar basit bir bellek testi gerçekleştirir. Bilgisayar belleğe bir bilgi yazar ve okur. Eğer yazdığı bilginin aynısını okumazsa , bir hata rapor eder ve bazen hatanın tam adresini de raporda belirtir.
Bu tür hatalar genellikle bellek modülü ile ilgili hatalardır ancak bazen arızalı anakarttan yada yeni ve eski bellekler arasındaki uyumsuzluktan da kaynaklanabilir. Sorunun yeni bellek kaynaklı olup olmadığını anlam için yeni belleği çıkarıp eski belleği taktıktan sonra da hatanın devam edip etmediğini kontrol edin. Eski belleği çıkarın ve yeni belleği takın. Eğer hata devam ediyorsa, belleği aldığınız bayiyi arayın ve belleği değiştirip değiştiremeyeceğinizi öğrenin.
5. Bilgisayarda bellek kaynaklı başka hatalar olabilir.
Bilgisayar sık sık hata verir, sıkça çökmeye başlar yada aniden kapanıp yeniden açılır: Sebeplerinin çokluğundan dolayı bu tür sorunların sebebinin belirlenmesi oldukça zordur. Olası sebepler; ESD (Elektro-Statik Deşarj), aşırı ısınma, aşınma yada arızalı güç kaynağıdır. Eğer ESD’den şüpheleniyorsanız bayinizi arayın ve değiştirme yapıp yapamayacağınızı öğrenin. Belleği takmadan önce belleğin nasıl takılacağını ve ESD’yi nasıl önleneceğini anlatan bölümümüzü okuyunuz. Eğer aşınmadan şüpheleniyorsanız, bellek ve yuvanın temas noktalarını daha önce açıklanan biçimde temizleyiniz. Eğer güç kaynağından şüpheleniyorsanız, güç kaynağını temel alacak şekilde tüm bilgisayarınızda bir hata kontrolü yapmanız gereklidir
Registry Hataları: Windows “registry”nin büyük bir kısmını RAM’e yazar. Bazen arızalı bellekler registry hatalarına sebep olabilir. Windows bir registry hatası verir ve sizi bilgisayarı yeniden başlatmaya sevk eder. Eğer hata yeniden çıkarsa, belleği aldığınız bayiyi arayın ve belleği değiştirip değiştiremeyeceğinizi öğrenin.
Genel-koruma hataları, sayfa hataları ve anormal hatalar: En genel sebebi yazılımlardır. Örneğin bir uygulama, kapandıktan sonra belleği kullanmaya devam edebilir yada başka bir program tarafından kullanılan/kullanılacak bir bellek adresini meşgul edebilir. Bu durumda bilgisayarı yeniden başlatma sorunu çözecektir. Eğer yeni bellek taktığınızda; bilgisayar aniden genel koruma hatası, anormal hatalar yada sayfa hataları vermeye başlarsa, yeni taktığınız belleği çıkarın ve hatanın devam edip etmediğine bakın. Eğer hata sadece yeni belleği taktığınızda ortaya çıkıyorsa; belleği aldığınız bayiyi arayın ve teknik yardım isteyiniz.
6. Sunucu/Server sistem yöneticisi bellek hataları verir.
Birçok sunucu da, bileşenlerden en iyi şekilde yararlanmayı ve anormal durumlar için bileşenleri test eden sistem yönetici programlar bulunur. Bu sistem yöneticilerden bazıları bellekteki küçük hataları sayar. Bu küçük hatalar ECC bellekler tarafından düzeltilir. Eğer bu küçük hataların oranı belleğin düzeltebileceğinden fazla ise, sistem yöneticisi ön-hata uyarısı oluşturur. Bu uyarı ağ yöneticisin belleği değiştirerek sistemin çökmesini önlemesini sağlar.
Sunucu sistem yöneticisi ön-hata uyarısı verdiğinde, belleği aldığınız bayiyi arayın ve belleği değiştirip değiştiremeyeceğinizi öğrenin. Eğer sistem yöneticisi bellek değişiminden sonra da hata veriyorsa, en yeni BIOS güncellemelerine ve yazılımların en yeni yama programlarına ve bellenimlere sahip olduğunuzdan emin olunuz. Aynı sıradaki iki bellek modülünün hatalı olması düşük bir ihtimaldir. Belleği satın aldığınız bayiyi arayarak uyumluluk sorunu olup olmadığını öğrenin. Bazı sunucu sistemleri, sadece belirli bellek yongası tipi yada belirli bellek tasarımına sahip modüller ile çalışabilir.

__________________